WEBVTT

00:00:01.341 --> 00:00:04.308
Khi tôi tám tuổi

00:00:04.308 --> 00:00:08.550
Lần đầu tôi nghe về thứ gọi là
Biến đổi khí hậu hay Nóng lên toàn cầu

00:00:09.619 --> 00:00:14.189
Dường như đó là thứ con người đã tạo ra
do cách sống của mình.

00:00:15.222 --> 00:00:18.839
Tôi được bảo hãy tắt đèn
để tiết kiệm năng lượng 


00:00:19.088 --> 00:00:22.459
và tái sử dụng giấy 
để tiết kiệm tài nguyên.

00:00:24.268 --> 00:00:27.079
Tôi còn nhớ đã nghĩ rằng
điều đó thật lạ lùng,

00:00:27.309 --> 00:00:31.019
Con người, cũng như là
bao loài động vật khác

00:00:31.019 --> 00:00:35.198
nhưng lại có thể thay đổi
khí hậu trái đất.

00:00:36.090 --> 00:00:39.561
Bởi vì nếu chúng ta có thể,
và nếu nó đang thực sự diễn ra,

00:00:39.836 --> 00:00:42.739
chúng ta sẽ không bàn luận về
bất kì điều gì khác.

00:00:43.720 --> 00:00:48.000
Mỗi khi bạn bật ti vi lên,
mọi kênh sẽ nói về nó.

00:00:48.508 --> 00:00:51.541
Tin tức, radio, báo chí,

00:00:51.849 --> 00:00:54.690
bạn sẽ không bao giờ đọc
hay nghe về bất kì điều gì khác,

00:00:55.180 --> 00:00:57.719
giống như là đang có một 
cuộc chiến tranh thế giới.

00:00:58.838 --> 00:01:01.360
Nhưng không ai nói về nó cả.

00:01:02.130 --> 00:01:08.154
Nếu như sử dụng nguyên liệu hoá thạch
đe doạ đến sự tồn tại của loài người,

00:01:08.649 --> 00:01:11.278
vậy sao chúng ta cứ tiếp tục dùng như vậy?

00:01:12.263 --> 00:01:14.498
Tại sao không có hạn chế nào?

00:01:15.030 --> 00:01:17.320
Tại sao nó không được coi là bất hợp pháp?

NOTE Paragraph

00:01:18.921 --> 00:01:21.891
Đối với tôi, điều này thật vô lý.

00:01:22.288 --> 00:01:24.297
Nó quá phi thực tế.

00:01:26.401 --> 00:01:28.978
Nên khi tôi 11 tuổi, tôi trở bệnh.

00:01:29.250 --> 00:01:31.042
Tôi rơi vào trầm cảm,

00:01:31.319 --> 00:01:32.613
Tôi ngừng nói chuyện,

00:01:32.998 --> 00:01:34.487
và tôi ngừng ăn.

00:01:35.699 --> 00:01:39.488
Trong hai tháng, tôi đã giảm
trọng lượng khoảng 10 kg.

00:01:40.889 --> 00:01:44.008
Sau đó, tôi được chẩn đoán
mắc hội chứng Asperger,

00:01:44.319 --> 00:01:47.289
OCD và im lặng chọn lọc.

00:01:48.189 --> 00:01:51.760
Điều đó cơ bản có nghĩa là tôi chỉ nói
khi tôi nghĩ là cần thiết

00:01:51.760 --> 00:01:53.670
Bây giờ là những lúc cần thiết như vậy.

NOTE Paragraph

00:01:53.670 --> 00:01:57.258
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:02:03.908 --> 00:02:06.290
Đối với những người như chúng tôi,

00:02:06.290 --> 00:02:08.857
hầu như mọi thứ là đen hoặc trắng.

00:02:09.564 --> 00:02:11.234
Chúng tôi không giỏi nói dối,

00:02:11.234 --> 00:02:14.598
và chúng tôi thường không thích
tham gia trò chơi xã hội này

00:02:14.598 --> 00:02:17.153
mà dường như mọi người có vẻ rất thích.

NOTE Paragraph

00:02:17.153 --> 00:02:18.423
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:18.688 --> 00:02:21.751
Tôi nghĩ trong nhiều vấn đề, 
người tự kỷ là người bình thường,

00:02:22.041 --> 00:02:24.368
và những người còn lại
khá là lỳ lạ.

NOTE Paragraph

00:02:24.368 --> 00:02:25.561
(Cười)

NOTE Paragraph

00:02:25.561 --> 00:02:28.509
đặc biệt là khi nói đến
cuộc khủng hoảng bền vững,

00:02:28.800 --> 00:02:32.525
mọi người cứ nói biến đổi khí hậu
là một mối đe dọa cho sự tồn tại,

00:02:32.925 --> 00:02:35.136
và là vấn đề quan trọng nhất,

00:02:35.534 --> 00:02:38.082
Nhưng họ vẫn cứ tiếp tục như trước đây.

00:02:39.631 --> 00:02:41.396
Tôi không hiểu điều đó,

00:02:41.699 --> 00:02:44.198
bởi vì nếu lượng khí thải phải dừng lại,

00:02:44.447 --> 00:02:46.579
thì chúng ta phải dừng thải khí thải.

00:02:47.194 --> 00:02:49.019
Đối với tôi rõ ràng là đen hoặc trắng.

00:02:49.698 --> 00:02:52.460
Không có khu vực màu xám
khi nói đến sự sống còn.

00:02:52.830 --> 00:02:55.781
Hoặc là nền văn minh của chúng ta 
tồn tại, hoặc là không.

00:02:56.646 --> 00:02:58.939
Chúng ta phải thay đổi.

NOTE Paragraph

00:03:00.016 --> 00:03:03.950
Những quốc gia giàu có như Thuỵ Điển
cần bắt đầu giảm lượng khí thải

00:03:03.950 --> 00:03:07.230
ít nhất là 15% mỗi năm.

00:03:08.199 --> 00:03:12.119
Để mà chúng ta có thể 
ở dưới mức nóng lên hai độ

00:03:12.821 --> 00:03:16.273
Như IPCC gần đây đã chứng minh

00:03:17.250 --> 00:03:20.116
nhắm vào mục tiêu 1.5 độ C

00:03:20.362 --> 00:03:23.302
sẽ giảm đáng kể
tác động của khí hậu.

00:03:23.928 --> 00:03:27.798
Nhưng chúng ta chỉ có thể tưởng tượng
giảm lượng khí thải có ý nghĩa gì.

00:03:28.897 --> 00:03:31.600
Bạn nghĩ rằng truyền thông
và các lãnh đạo của chúng ta

00:03:31.607 --> 00:03:33.607
sẽ không nói về điều gì khác,

00:03:33.897 --> 00:03:36.168
nhưng họ thậm chí không bao giờ 
đề cập đến nó.

00:03:37.004 --> 00:03:38.733
Cũng như không ai nhắc đến

00:03:38.739 --> 00:03:41.859
các loại khí nhà kính
đã nằm trong khí quyển.

00:03:42.340 --> 00:03:45.115
Hay như ô nhiễm không khí 
đang thúc đẩy sự nóng lên,

00:03:45.455 --> 00:03:48.128
đến nỗi mà khi ta ngừng sử dụng 
nhiên liệu hoá thạch

00:03:48.416 --> 00:03:50.617
Chúng ta cũng vẫn bị nóng lên

00:03:50.864 --> 00:03:55.314
có lẽ ở mức cao
khoảng từ 0.5 đến 1.1 độ C

00:03:57.072 --> 00:03:59.624
Hơn nữa, không ai nói đến sự thật

00:03:59.624 --> 00:04:03.176
rằng chúng ta đang ở giữa cuộc tuyệt chủng
hàng loạt lần thứ sáu,

00:04:03.765 --> 00:04:08.686
có tới 200 loài
tuyệt chủng mỗi ngày,

00:04:10.178 --> 00:04:13.819
tỷ lệ tuyệt chủng hiện tại

00:04:13.819 --> 00:04:17.619
cao hơn từ 1.000 đến 10.000 lần

00:04:17.619 --> 00:04:19.848
hơn những gì được coi là bình thường.

00:04:22.516 --> 00:04:27.879
Cũng không có ai nói về vấn đề
công bằng hay công bằng khí hậu,

00:04:28.250 --> 00:04:31.227
đã được nêu rõ ở khắp nơi
trong Thỏa thuận Paris,

00:04:31.614 --> 00:04:35.849
điều cực kì cần thiết để 
hoạt động hiệu quả trên quy mô toàn cầu.

00:04:37.486 --> 00:04:39.342
Điều đó có nghĩa là các nước giàu

00:04:39.342 --> 00:04:43.279
cần phải giảm xuống mức không phát thải
trong vòng 6 đến 12 năm,

00:04:44.065 --> 00:04:46.337
từ tốc độ phát thải ngày nay.

00:04:48.190 --> 00:04:50.330
Để mọi người
ở các nước nghèo hơn

00:04:50.330 --> 00:04:52.990
có cơ hội gia tăng
chất lượng cuộc sống của họ

00:04:52.990 --> 00:04:56.558
bằng cách xây dựng cơ sở hạ tầng
mà chúng ta đã xây dựng,

00:04:56.863 --> 00:04:59.911
như đường xá, trường học, bệnh viện,

00:04:59.911 --> 00:05:02.960
nước uống sạch,
điện năng, vân vân.

00:05:03.707 --> 00:05:08.299
Bởi vì làm sao chúng ta có thể mong đợi
các nước như Ấn Độ hay Nigeria

00:05:08.303 --> 00:05:10.180
quan tâm đến khủng hoảng khí hậu

00:05:10.185 --> 00:05:15.190
nếu những người có mọi thứ như chúng ta
thậm chí không quan tâm dù chỉ một giây

00:05:15.190 --> 00:05:18.048
đến các cam kết thực tế của chúng ta
tại Thỏa thuận Paris?

NOTE Paragraph

00:05:20.449 --> 00:05:24.527
Vì vậy, tại sao chúng ta 
không giảm mức khí thải?

00:05:25.611 --> 00:05:28.909
Tại sao thực tế là chúng vẫn tăng?

00:05:29.820 --> 00:05:33.031
Có phải chúng ta cố tình gây ra
một cuộc tuyệt chủng hàng loạt?

00:05:33.738 --> 00:05:35.429
Có phải do chúng ta xấu xa?

00:05:37.118 --> 00:05:39.299
Không, dĩ nhiên là không rồi.

00:05:39.700 --> 00:05:41.329
Mọi người cứ làm những gì họ làm

00:05:41.329 --> 00:05:43.969
bởi vì đại đa số
không hề biết gì cả

00:05:43.969 --> 00:05:47.722
về hậu quả thực của 
cuộc sống hàng ngày của chúng ta,

00:05:48.474 --> 00:05:51.449
và họ không biết là cần có
sự thay đổi nhanh chóng.

00:05:52.480 --> 00:05:56.446
Chúng ta đều nghĩ rằng chúng ta biết,
và chúng ta đều nghĩ rằng ai cũng biết,

00:05:56.447 --> 00:05:58.020
nhưng chúng ta không biết.

00:05:58.708 --> 00:06:00.339
Bởi vì làm thế nào chúng ta có thể biết?

00:06:02.474 --> 00:06:04.459
Nếu thực sự có một cuộc khủng hoảng,

00:06:04.696 --> 00:06:07.583
Nếu cuộc khủng hoảng này
là do lượng khí thải của chúng ta,

00:06:08.000 --> 00:06:10.277
ít nhất bạn sẽ thấy một số dấu hiệu.

00:06:11.048 --> 00:06:14.918
Không chỉ là các thành phố bị ngập lụt,
hàng vạn người chết

00:06:15.166 --> 00:06:19.100
và toàn quốc gia bị san bằng
thành những đống ngổn ngang

00:06:19.904 --> 00:06:22.184
Bạn sẽ thấy một số hạn chế.

00:06:22.616 --> 00:06:24.300
Nhưng không.

00:06:24.774 --> 00:06:26.570
Và không ai nói về nó.

00:06:28.359 --> 00:06:34.032
Không có cuộc họp khẩn cấp,
không bản tin đầu trang, không tin nóng.

00:06:34.659 --> 00:06:37.645
Không ai hành động
như thể chúng ta đang khủng hoảng.

00:06:38.309 --> 00:06:42.129
Ngay cả hầu hết các nhà khoa học khí hậu
hoặc chính trị gia xanh

00:06:42.399 --> 00:06:46.130
tiếp tục bay vòng quanh thế giới,
ăn thịt và sữa.

00:06:50.267 --> 00:06:56.057
Nếu tôi sống đến 100 tuổi,
Tôi sẽ còn sống vào năm 2103.

00:06:57.738 --> 00:07:03.181
Khi bạn nghĩ về tương lai ngày hôm nay,
bạn không nghĩ xa hơn năm 2050.

00:07:04.178 --> 00:07:08.992
Đến lúc đó, trong trường hợp tốt nhất,
tôi thậm chí chưa sống được nửa cuộc đời.

NOTE Paragraph

00:07:10.319 --> 00:07:11.969
Chuyện gì xảy ra tiếp theo?

00:07:13.559 --> 00:07:19.590
Năm 2078, tôi sẽ kỷ niệm
sinh nhật lần thứ 75 của tôi.

00:07:20.450 --> 00:07:25.460
Nếu tôi có con hoặc cháu,
có lẽ họ sẽ dành ngày hôm đó với tôi.

00:07:26.682 --> 00:07:28.953
Có lẽ họ sẽ hỏi tôi về bạn,

00:07:29.384 --> 00:07:32.893
những người xung quanh tôi vào năm 2018.

00:07:34.786 --> 00:07:37.268
Có lẽ họ sẽ hỏi
tại sao bạn không làm gì cả

00:07:37.830 --> 00:07:40.260
trong khi vẫn còn thời gian để hành động.

00:07:41.890 --> 00:07:46.268
Điều chúng ta làm hoặc không làm bây giờ
sẽ ảnh hưởng đến toàn bộ cuộc sống của tôi

00:07:46.268 --> 00:07:49.471
và cuộc sống của các con tôi
và cháu tôi.

00:07:49.960 --> 00:07:52.555
Những gì chúng ta làm 
hoặc không làm ngay bây giờ,

00:07:52.562 --> 00:07:56.681
tôi và thế hệ của tôi
không thể đảo ngược trong tương lai.

00:08:00.169 --> 00:08:03.034
Vậy nên khi kỳ học
vào tháng 8 năm nay bắt đầu

00:08:03.034 --> 00:08:05.594
Tôi quyết định vậy là quá đủ rồi.

00:08:06.083 --> 00:08:10.015
Tôi nằm xuống
bên ngoài quốc hội Thụy Điển.

00:08:10.510 --> 00:08:12.928
Tôi đình học vì khí hậu.

00:08:14.677 --> 00:08:17.755
Một số người nói rằng tôi
nên ở trường thay vì vậy.

00:08:18.269 --> 00:08:21.929
Một số người nói rằng tôi nên học
để trở thành một nhà khoa học khí hậu

00:08:21.929 --> 00:08:25.224
để tôi có thể "giải quyết 
khủng hoảng khí hậu."

00:08:26.868 --> 00:08:29.631
Nhưng khủng hoảng khí hậu
đã được giải quyết.

00:08:30.400 --> 00:08:33.368
Chúng ta đã có
tất cả các dữ liệu và giải pháp.

00:08:33.920 --> 00:08:36.818
Tất cả những gì chúng ta phải làm là
thức dậy và thay đổi.

00:08:38.100 --> 00:08:42.729
Và tại sao tôi nên học tập cho
một tương lai sẽ sớm bị duyệt vong

00:08:42.839 --> 00:08:46.799
khi không ai làm bất cứ điều gì
để cứu tương lai đó?

00:08:47.859 --> 00:08:51.279
Và học các kiến thức
ở trường để làm gì

00:08:51.943 --> 00:08:53.902
khi mà những sự thật quan trọng nhất

00:08:53.902 --> 00:08:57.349
được đưa ra bởi nền khoa học tốt nhất
của cùng một hệ thống giáo dục

00:08:57.620 --> 00:09:01.629
rõ ràng không có nghĩa gì đối với
các chính trị gia và xã hội của chúng ta.

00:09:03.588 --> 00:09:06.648
Một số người nói rằng Thụy Điển
chỉ là một đất nước nhỏ,

00:09:06.869 --> 00:09:09.499
và rằng những gì chúng ta làm
không quan trọng,

00:09:09.901 --> 00:09:14.179
nhưng tôi nghĩ rằng nếu một vài đứa trẻ
có thể lên báo trên toàn thế giới

00:09:14.179 --> 00:09:16.646
chỉ bằng cách không đến trường
trong một vài tuần.

00:09:17.077 --> 00:09:20.108
Hãy tưởng tượng những gì 
chúng ta có thể làm nếu muốn.

NOTE Paragraph

00:09:20.108 --> 00:09:23.524
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:09:24.500 --> 00:09:27.170
Bây giờ khi bài nói chuyện của tôi
gần kết thúc,

00:09:29.089 --> 00:09:34.380
Thường thì đây là lúc mọi người
bắt đầu nói về hy vọng,

00:09:34.960 --> 00:09:39.412
năng lượng mặt trời, năng lượng gió,
nền kinh tế tuần hoàn, v.v.

00:09:40.380 --> 00:09:42.418
nhưng tôi sẽ không làm điều đó.

00:09:42.751 --> 00:09:47.319
Chúng ta đã có 30 năm nói chuyện phiếm
và bán những ý tưởng tích cực.

00:09:47.912 --> 00:09:50.199
Và tôi xin lỗi,
nhưng nó không hiệu quả.

00:09:50.909 --> 00:09:52.517
Bởi vì nếu nó hiệu quả,

00:09:52.521 --> 00:09:54.779
lượng khí thải hiện tại 
đã phải giảm xuống.

00:09:54.779 --> 00:09:56.432
Chúng không hề giảm.

00:09:57.472 --> 00:09:59.920
Phải, chúng ta cần hi vọng.

00:10:00.580 --> 00:10:02.189
Tất nhiên là chúng ta cần.

00:10:02.649 --> 00:10:06.469
Nhưng chúng ta cần hành động
nhiều hơn là hy vọng.

00:10:07.040 --> 00:10:10.183
Khi chúng ta bắt đầu hành động,
hy vọng sẽ ở khắp mọi nơi.

NOTE Paragraph

00:10:11.720 --> 00:10:13.960
Vì vậy, thay vì tìm kiếm hy vọng,

00:10:13.960 --> 00:10:15.820
hãy tìm kiếm hành động.

00:10:16.510 --> 00:10:20.519
Khi đó, và chỉ khi đó, hy vọng sẽ đến.

NOTE Paragraph

00:10:22.561 --> 00:10:29.045
Hôm nay, chúng ta sử dụng 100 triệu
thùng dầu mỗi ngày.

00:10:29.970 --> 00:10:32.221
Không có chính trị để thay đổi điều đó.

00:10:33.148 --> 00:10:35.750
Không có luật nào 
để giữ dầu trong lòng đất

00:10:37.358 --> 00:10:40.395
Chúng ta không thể cứu thế giới
bằng cách tuân theo các quy tắc,

00:10:40.990 --> 00:10:43.570
bởi vì các quy tắc phải được thay đổi.

NOTE Paragraph

00:10:44.199 --> 00:10:46.206
Mọi thứ cần thay đổi -

00:10:46.676 --> 00:10:48.540
và nó phải bắt đầu từ hôm nay.

NOTE Paragraph

00:10:49.009 --> 00:10:50.148
Cảm ơn.

NOTE Paragraph

00:10:50.148 --> 00:10:53.497
(Vỗ tay)