WEBVTT

00:00:01.341 --> 00:00:04.308
वयाच्या आठव्या वर्षी

00:00:04.308 --> 00:00:08.550
प्रथमच मी हवामान बदल किंवा 
जागतिक तापमानवाढ याविषयी ऐकलं.

00:00:09.619 --> 00:00:14.189
आपण मानवप्राणी ज्या पद्धतीने जगतो, 
त्याचा हा परिणाम आहे, असं मला समजलं.

00:00:15.222 --> 00:00:18.839
ऊर्जा वाचवण्यासाठी दिवे बंद कर, आणि
नैसर्गिक साधनं वाचवण्यासाठी

00:00:19.088 --> 00:00:22.459
कागदाचा पुनर्वापर कर, 
असं मला सांगितलं गेलं.

00:00:24.268 --> 00:00:27.079
त्यावेळी मला हे विचित्र वाटल्याचं आठवतं.

00:00:27.309 --> 00:00:31.019
मानव हा इतर प्राण्यांसारखाच एक प्राणी.

00:00:31.019 --> 00:00:35.198
त्याच्याजवळ पृथ्वीचं हवामान बदलण्याची 
क्षमता असू शकते?

00:00:36.090 --> 00:00:39.561
कारण आपण जर खरोखरच तसं करत असतो, 
आणि हे खरंच घडलं असतं,

00:00:39.836 --> 00:00:42.739
तर आपल्याला बोलायला दुसरा विषयच नसता.

00:00:43.720 --> 00:00:48.000
टी. व्ही. लावला, की फक्त 
हाच विषय दिसला असता.

00:00:48.508 --> 00:00:51.541
ठळक बातम्या, रेडिओ, वर्तमानपत्रं,

00:00:51.849 --> 00:00:54.690
कुठेच दुसरं काही ऐकायला किंवा 
वाचायला मिळालं नसतं.

00:00:55.180 --> 00:00:57.719
जागतिक महायुद्ध सुरु असल्यासारखं.

00:00:58.838 --> 00:01:01.360
पण याविषयी कधीच कोणी काही बोललं नाही.

00:01:02.130 --> 00:01:08.154
जर जीवाश्म इंधन वापरणं इतकं वाईट असेल, 
त्यामुळे आपलं अस्तित्व धोक्यात येत असेल,

00:01:08.649 --> 00:01:11.278
तर आपण पूर्वीसारखेच कसे वागत राहू शकतो?

00:01:12.263 --> 00:01:14.498
निर्बंध का घातले गेले नाहीत?

00:01:15.030 --> 00:01:17.320
ते बेकायदेशीर का ठरवलं गेलं नाही?

NOTE Paragraph

00:01:18.921 --> 00:01:21.891
मला काही याचा ताळमेळ लागला नाही.

00:01:22.288 --> 00:01:24.297
यात फार खोटेपणा होता.

00:01:26.401 --> 00:01:28.978
यामुळे वयाच्या अकराव्या वर्षी 
मी आजारी पडले.

00:01:29.250 --> 00:01:31.042
मला नैराश्य आलं.

00:01:31.319 --> 00:01:32.613
मी बोलणं बंद केलं.

00:01:32.998 --> 00:01:34.487
खाणं बंद केलं.

00:01:35.699 --> 00:01:39.488
दोन महिन्यांत माझं दहा किलो वजन कमी झालं.

00:01:40.889 --> 00:01:44.008
यानंतर निदान झालं. 
असपरगर्स सिंड्रोम (स्वमग्नता),

00:01:44.319 --> 00:01:47.289
ओ सी डी (अत्याग्रही विकार) 
आणि निवडक मूकपणा.

00:01:48.189 --> 00:01:51.760
म्हणजे बोलणं गरजेचं आहे असं वाटतं, 
तेव्हाच मी बोलते.

00:01:51.760 --> 00:01:53.670
आजची वेळ तशीच आहे.

NOTE Paragraph

00:01:53.670 --> 00:01:57.258
(टाळ्या)

NOTE Paragraph

00:02:03.908 --> 00:02:06.290
स्वमग्नतेच्या छटा असणाऱ्या व्यक्तींना

00:02:06.290 --> 00:02:08.857
सर्वकाही काळं/पांढरं 
अशा दोन टोकांचं दिसतं.

00:02:09.564 --> 00:02:11.234
आम्हांला खोटं बोलता येत नाही.

00:02:11.234 --> 00:02:14.598
आणि तुमच्यासारख्या लोकांना आवडणाऱ्या या

00:02:14.598 --> 00:02:17.153
सामाजिक खेळात भाग घेणं आवडत नाही.

NOTE Paragraph

00:02:17.153 --> 00:02:18.423
(हशा)

NOTE Paragraph

00:02:18.688 --> 00:02:21.751
मला वाटतं, बऱ्याच बाबतींत 
आम्ही स्वमग्न व्यक्तीच निरोगी असतो,

00:02:22.041 --> 00:02:24.368
आणि इतर लोक फार विचित्र असतात.

NOTE Paragraph

00:02:24.368 --> 00:02:25.561
(हशा)

NOTE Paragraph

00:02:25.561 --> 00:02:28.509
खासकरून पृथ्वीचं अस्तित्व 
टिकून राहण्याच्या या समस्येबाबतीत.

00:02:28.800 --> 00:02:32.525
म्हणजे सगळे फक्त बोलत राहतात, हवामान बदल 
हा आपल्या अस्तित्वाला धोका आहे,

00:02:32.925 --> 00:02:35.136
हा सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न आहे वगैरे.

00:02:35.534 --> 00:02:38.082
पण कृती मात्र पूर्वीसारखीच करत राहतात.

00:02:39.631 --> 00:02:41.396
हे काही मला समजत नाही.

00:02:41.699 --> 00:02:44.198
कारण, उत्सर्जन थांबायला हवं असेल,

00:02:44.447 --> 00:02:46.579
तर आपणच ते थांबवायला हवं.

00:02:47.194 --> 00:02:49.019
हे काळ्यापांढऱ्याइतकं स्पष्ट आहे.

00:02:49.698 --> 00:02:52.460
जीवनमरणाच्या प्रश्नात अधलीमधली 
करडी छटा नसते.

00:02:52.830 --> 00:02:55.781
आपली संस्कृती पुढे सुरु तरी राहील, 
किंवा संपेल तरी.

00:02:56.646 --> 00:02:58.939
आपल्याला बदलावं लागेल.

NOTE Paragraph

00:03:00.016 --> 00:03:03.950
स्वीडनसारख्या श्रीमंत देशांना दरवर्षी

00:03:03.950 --> 00:03:07.230
निदान १५ टक्के उत्सर्जन कमी करण्याची 
सुरुवात करावी लागेल.

00:03:08.199 --> 00:03:12.119
म्हणजे आपण जागतिक तापमान वाढ 
दोन अंशाखाली रोखू शकू.

00:03:12.821 --> 00:03:16.273
आणि नुकतंच IPCC ने दाखवून दिल्याप्रमाणे,

00:03:17.250 --> 00:03:20.116
ही वाढ दीड अंशाखाली ठेवली, तर

00:03:20.362 --> 00:03:23.302
हवामानावर होणारे परिणाम 
मोठ्या प्रमाणात कमी करता येतील.

00:03:23.928 --> 00:03:27.798
आपण याची फक्त कल्पना करू शकतो.

00:03:28.897 --> 00:03:31.600
आपली सर्व माध्यमं आणि नेते, 
या विषयाखेरीज दुसरं काही

00:03:31.607 --> 00:03:33.607
बोलूच कसे शकतील, असं आपल्याला वाटेल,

00:03:33.897 --> 00:03:36.168
पण ते तर या विषयाचा उल्लेखही करत नाहीत.

00:03:37.004 --> 00:03:38.733
वातावरणात भरून राहिलेल्या

00:03:38.739 --> 00:03:41.859
हरितगृह वायुंचाही कोणी उल्लेख करत नाही.

00:03:42.340 --> 00:03:45.115
हवेच्या प्रदुषणामागे तापमान वाढ
दडली आहे, याचाही नाही.

00:03:45.455 --> 00:03:48.128
जीवाश्म इंधन वापरणं बंद झाल्यावरदेखील

00:03:48.416 --> 00:03:50.617
ही वाढ तशीच राहणार आहे.

00:03:50.864 --> 00:03:55.314
आणि ती कदाचित .५ ते १.१ अंश सेल्सियस 
इतकी जास्त असू शकेल.

00:03:57.072 --> 00:03:59.624
हेही कुठे फारसं बोललं जात नाही, की

00:03:59.624 --> 00:04:03.176
जीवसृष्टी प्रचंड प्रमाणावर नष्ट होण्याची 
सहावी फेरी सध्या सुरु आहे.

00:04:03.765 --> 00:04:08.686
दिवसागणिक सजीवांच्या २०० प्रकारच्या जाती 
नष्ट होताहेत.

00:04:10.178 --> 00:04:13.819
सजीवजाती नष्ट होण्याच्या

00:04:13.819 --> 00:04:17.619
सर्वसाधारण मानल्या गेलेल्या दरापेक्षा

00:04:17.619 --> 00:04:19.848
हा दर १,००० ते १०,००० पटीने जास्त आहे.

00:04:22.516 --> 00:04:27.879
फारसा न बोलला गेलेला आणखी एक विषय, 
हवामानविषयक न्याय किंवा समानता.

00:04:28.250 --> 00:04:31.227
पॅरिस करारात या गोष्टी 
स्पष्टपणे मांडल्या आहेत,

00:04:31.614 --> 00:04:35.849
आणि जगभरात परिणाम घडवून आणण्यासाठी 
त्या गरजेच्या आहेत. म्हणजे,

00:04:37.486 --> 00:04:38.414
श्रीमंत देशांनी

00:04:39.342 --> 00:04:43.279
उत्सर्जनाच्या सध्याच्या वेगानुसार, 
६ ते १२ वर्षांत

00:04:44.065 --> 00:04:46.337
आपली उत्सर्जन पातळी 
शून्यावर आणली पाहिजे.

00:04:48.190 --> 00:04:50.330
यामुळे गरीब देशांना

00:04:50.330 --> 00:04:52.990
त्यांचा जीवनस्तर उंचावण्याची संधी मिळेल.

00:04:52.990 --> 00:04:56.558
श्रीमंत देशांसारख्याच मूलभूत सुविधा 
उभारता येतील.

00:04:56.863 --> 00:04:59.911
उदाहरणार्थ, रस्ते, शाळा, रुग्णालये,

00:04:59.911 --> 00:05:02.960
पिण्याचं स्वच्छ पाणी, वीजपुरवठा इत्यादि.

00:05:03.707 --> 00:05:08.299
कारण, भारत किंवा नायजेरिया सारख्या देशांनी
हवामानाच्या संकटाची चिंता वाहावी

00:05:08.303 --> 00:05:10.180
अशी अपेक्षा आपण कशी करू शकतो?

00:05:10.185 --> 00:05:15.190
सर्व गरजा पूर्ण झालेले आपले देश 
सेकंदभरसुद्धा त्या संकटाचा,

00:05:15.190 --> 00:05:18.048
किंवा पॅरिस करारानुसारच्या जबाबदाऱ्यांचा 
विचार करत नाहीत.

NOTE Paragraph

00:05:20.449 --> 00:05:24.527
तर मग, आपण आपलं उत्सर्जन कमी का करत नाही?

00:05:25.611 --> 00:05:28.909
प्रत्यक्षात ते वाढतच चाललं आहे. असं का?

00:05:29.820 --> 00:05:33.031
आपण जाणूनबुजून जीवजाती नष्ट करतो आहोत का?

00:05:33.738 --> 00:05:35.429
आपण दुष्ट आहोत का?

00:05:37.118 --> 00:05:39.299
नाही, अर्थातच नाही.

00:05:39.700 --> 00:05:41.329
लोक पूर्वीसारखंच सगळं करत राहतात,

00:05:41.329 --> 00:05:43.969
कारण बऱ्याचशा लोकांना 
आपल्या रोजच्या दिनक्रमाचे

00:05:43.969 --> 00:05:47.722
काय परिणाम होतात, 
याची मुळीच कल्पना नसते.

00:05:48.474 --> 00:05:51.449
आणि तात्काळ बदल घडायला हवा, 
हेही त्यांना माहित नसतं.

00:05:52.480 --> 00:05:56.446
सर्वांना ते माहित आहे, असं आपल्याला वाटतं,

00:05:56.447 --> 00:05:58.020
पण प्रत्यक्षात माहित नसतं.

00:05:58.708 --> 00:06:00.339
कारण, ते आपल्याला समजणार तरी कसं?

00:06:02.474 --> 00:06:04.459
जर हे संकट खरोखरच असतं,

00:06:04.696 --> 00:06:07.583
आणि ते आपल्या उत्सर्जनामुळे आलेलं असतं,

00:06:08.000 --> 00:06:10.277
तर निदान काहीतरी खुणा दिसल्या असत्या.

00:06:11.048 --> 00:06:14.918
नुसते शहरांतून आलेले पूर नव्हेत, 
तर लाखो प्रेतं,

00:06:15.166 --> 00:06:19.100
उध्वस्त इमारतींच्या ढिगाऱ्यांखाली
गाडले गेलेले देश.

00:06:19.904 --> 00:06:22.184
काहीतरी निर्बंध दिसले असते.

00:06:22.616 --> 00:06:24.300
पण ते दिसत नाहीत.

00:06:24.774 --> 00:06:26.570
आणि कोणी त्यांच्याविषयी बोलत नाही.

00:06:28.359 --> 00:06:34.032
आणीबाणीच्या बैठका, ठळक बातम्या, 
ब्रेकिंग न्यूज, यापैकी काही नाही.

00:06:34.659 --> 00:06:37.645
आपल्यावर संकट आलं आहे, असं 
कोणाच्याही वागण्यातून दिसत नाही.

00:06:38.309 --> 00:06:42.129
इतकंच काय, बरेचसे हवामान शास्त्रज्ञ, 
आणि पर्यावरणवादी राजकारणीसुद्धा

00:06:42.399 --> 00:06:46.130
जगभर विमानप्रवास करतात, 
मांस आणि दुग्धजन्य पदार्थ खातात.

00:06:50.267 --> 00:06:56.057
मी जर शंभर वर्षे जगले, 
तर २१०३ साली मी जिवंत असेन.

00:06:57.738 --> 00:07:03.181
आज आपण जेव्हा भविष्याचा विचार करतो, 
तेव्हा तो २०५० च्या पुढे जाऊ शकत नाही.

00:07:04.178 --> 00:07:08.992
तोपर्यंत तर माझं अर्धं आयुष्यदेखील 
जगून झालेलं नसेल.

NOTE Paragraph

00:07:10.319 --> 00:07:11.969
पुढे काय होणार?

00:07:13.559 --> 00:07:19.590
२०७८ साली माझी पंचाहत्तरी असेल.

00:07:20.450 --> 00:07:25.460
मला मुलं, नातवंडं असलीच, तर कदाचित 
त्या दिवशी ती माझ्याजवळ असतील.

00:07:26.682 --> 00:07:28.953
कदाचित ते मला तुमच्याविषयी विचारतील. 
म्हणजे,

00:07:29.384 --> 00:07:32.893
२०१८ साली पृथ्वीवर असलेल्या लोकांविषयी.

00:07:34.786 --> 00:07:37.268
कदाचित ते विचारतील, की त्यावेळी

00:07:37.830 --> 00:07:40.260
हातात वेळ शिल्लक असूनही 
तुम्ही काहीच का केलं नाही?

00:07:41.890 --> 00:07:46.268
आज आपण जे काही करू, किंवा करणार नाही, 
त्याचा परिणाम माझ्या पूर्ण आयुष्यावर,

00:07:46.268 --> 00:07:49.471
माझ्या मुला-नातवंडांवर होणार आहे.

00:07:49.960 --> 00:07:52.555
आज आपण केलेल्या किंवा न केलेल्या गोष्टी

00:07:52.562 --> 00:07:56.681
भविष्यकाळात माझ्या पिढीला 
पुसून टाकता येणार नाहीत.

00:08:00.169 --> 00:08:03.034
म्हणून या वर्षी ऑगस्टमध्ये 
जेव्हा शाळा सुरु झाली,

00:08:03.034 --> 00:08:05.594
तेव्हा मी ठरवलं, की आता हे फार झालं.

00:08:06.083 --> 00:08:10.015
मी स्वीडनच्या पार्लमेंटबाहेर जाऊन बसले.

00:08:10.510 --> 00:08:12.928
हवामानासाठी मी शाळेत संप केला.

00:08:14.677 --> 00:08:17.755
काही लोक म्हणतात, की यापेक्षा 
मी शाळेत जायला हवं.

00:08:18.269 --> 00:08:21.929
काही लोक म्हणतात, की मी शिकून 
हवामानशास्त्रज्ञ व्हावं,

00:08:21.929 --> 00:08:25.224
म्हणजे या हवामानाच्या समस्येवर
मला उपाय शोधता येईल.

00:08:26.868 --> 00:08:29.631
पण ही समस्या कधीच सोडवून झाली आहे.

00:08:30.400 --> 00:08:33.368
सर्व माहिती आणि उपाय आपल्याजवळ आहेत.

00:08:33.920 --> 00:08:36.818
फक्त आपण जागं व्हायला हवं, 
आणि बदलायला हवं.

00:08:38.100 --> 00:08:42.729
आणि जो भविष्यकाळ लवकरच नष्ट होणार आहे, 
त्यासाठी मी शाळेत जाऊन अभ्यास का करू?

00:08:42.839 --> 00:08:46.799
कारण भविष्यकाळ वाचवण्यासाठी आज 
कोणीही काहीही करताना दिसत नाही.

00:08:47.859 --> 00:08:51.279
शाळेत जाऊन माहिती मिळवण्यात काय अर्थ आहे?

00:08:51.943 --> 00:08:53.902
कारण, याच शिक्षणपद्धतीतून

00:08:53.902 --> 00:08:57.349
निर्माण झालेल्या उत्कृष्ठ विज्ञानाने 
पुरवलेली अत्यंत महत्त्वाची माहिती

00:08:57.620 --> 00:09:01.629
आपल्या राजकारण्यांना आणि 
समाजाला निरुपयोगी वाटते.

00:09:03.588 --> 00:09:06.648
काही लोक म्हणतात, की 
स्वीडन हा एक छोटासा देश आहे.

00:09:06.869 --> 00:09:09.499
आणि आपण काहीही केलं 
तरी काही फरक पडणार नाही.

00:09:09.901 --> 00:09:14.179
पण मला वाटतं, की जर नुसती 
काही मुलं, काही आठवडे शाळेत न जाणं

00:09:14.179 --> 00:09:16.646
ही जगभर ठळक बातमी होऊ शकते, तर

00:09:17.077 --> 00:09:20.108
कल्पना करा, आपण सर्वांनी मनात आणलं, 
तर आपण काय काय करू शकू.

NOTE Paragraph

00:09:20.108 --> 00:09:23.524
(टाळ्या)

NOTE Paragraph

00:09:24.500 --> 00:09:27.170
आता माझं भाषण संपत आलं आहे.

00:09:29.089 --> 00:09:34.380
अशा वेळी वक्ते आशावाद, 
सौरशक्ती, पवन शक्ती,

00:09:34.960 --> 00:09:39.412
पुनर्वापरावर आधारित अर्थव्यवस्था 
अशा गोष्टींविषयी बोलू लागतात.

00:09:40.380 --> 00:09:42.418
पण मी तसं करणार नाही.

00:09:42.751 --> 00:09:47.319
तीस वर्षं आपण उत्साहवर्धक भाषणं देतो आहोत,
सकारात्मक कल्पना विकतो आहोत.

00:09:47.912 --> 00:09:50.199
माफ करा, त्यातून काही निष्पन्न होत नाही.

00:09:50.909 --> 00:09:52.517
कारण तसं झालं असतं,

00:09:52.521 --> 00:09:54.779
तर आतापर्यंत उत्सर्जन कमी झालं असतं.

00:09:54.779 --> 00:09:56.432
तसं झालेलं नाही.

00:09:57.472 --> 00:09:59.920
आणि हो, आपल्याला आशावादी राहिलं पाहिजे.

00:10:00.580 --> 00:10:02.189
अर्थात. आशा हवीच.

00:10:02.649 --> 00:10:06.469
पण आशेपेक्षाही जास्त गरज आहे ती कृतीची.

00:10:07.040 --> 00:10:10.183
आपण कृतीला सुरुवात केली, 
की सर्वत्र आशा दिसेल.

NOTE Paragraph

00:10:11.720 --> 00:10:13.960
तेव्हा आशा शोधण्याऐवजी

00:10:13.960 --> 00:10:15.820
कृतीचा शोध घ्या.

00:10:16.510 --> 00:10:20.519
कृती केल्यामुळेच आशा निर्माण होणार आहे.

NOTE Paragraph

00:10:22.561 --> 00:10:29.045
आज आपण दर दिवशी 
दहा कोटी बॅरल्स खनिज तेल वापरतो.

00:10:29.970 --> 00:10:32.221
त्यात बदल घडवून आणणारी धोरणं 
अस्तित्वात नाहीत.

00:10:33.148 --> 00:10:35.750
ते तेल भूगर्भातच ठेवणारे नियम नाहीत.

00:10:37.358 --> 00:10:40.395
नियम पाळून जगलो, तरीही आपण 
पृथ्वीचं रक्षण करू शकत नाही.

00:10:40.990 --> 00:10:43.570
कारण मुळात ते नियम बदलायला हवे आहेत.

NOTE Paragraph

00:10:44.199 --> 00:10:46.206
सर्वकाही बदलायला हवं, आणि

00:10:46.676 --> 00:10:48.540
या बदलाची सुरुवात आजच व्हायला हवी.

NOTE Paragraph

00:10:49.009 --> 00:10:50.148
धन्यवाद.

NOTE Paragraph

00:10:50.148 --> 00:10:53.497
(टाळ्या)