1
00:00:01,341 --> 00:00:04,308
वयाच्या आठव्या वर्षी

2
00:00:04,308 --> 00:00:08,550
प्रथमच मी हवामान बदल किंवा 
जागतिक तापमानवाढ याविषयी ऐकलं.

3
00:00:09,619 --> 00:00:14,189
आपण मानवप्राणी ज्या पद्धतीने जगतो, 
त्याचा हा परिणाम आहे, असं मला समजलं.

4
00:00:15,222 --> 00:00:18,839
ऊर्जा वाचवण्यासाठी दिवे बंद कर, आणि
नैसर्गिक साधनं वाचवण्यासाठी

5
00:00:19,088 --> 00:00:22,459
कागदाचा पुनर्वापर कर, 
असं मला सांगितलं गेलं.

6
00:00:24,268 --> 00:00:27,079
त्यावेळी मला हे विचित्र वाटल्याचं आठवतं.

7
00:00:27,309 --> 00:00:31,019
मानव हा इतर प्राण्यांसारखाच एक प्राणी.

8
00:00:31,019 --> 00:00:35,198
त्याच्याजवळ पृथ्वीचं हवामान बदलण्याची 
क्षमता असू शकते?

9
00:00:36,090 --> 00:00:39,561
कारण आपण जर खरोखरच तसं करत असतो, 
आणि हे खरंच घडलं असतं,

10
00:00:39,836 --> 00:00:42,739
तर आपल्याला बोलायला दुसरा विषयच नसता.

11
00:00:43,720 --> 00:00:48,000
टी. व्ही. लावला, की फक्त 
हाच विषय दिसला असता.

12
00:00:48,508 --> 00:00:51,541
ठळक बातम्या, रेडिओ, वर्तमानपत्रं,

13
00:00:51,849 --> 00:00:54,690
कुठेच दुसरं काही ऐकायला किंवा 
वाचायला मिळालं नसतं.

14
00:00:55,180 --> 00:00:57,719
जागतिक महायुद्ध सुरु असल्यासारखं.

15
00:00:58,838 --> 00:01:01,360
पण याविषयी कधीच कोणी काही बोललं नाही.

16
00:01:02,130 --> 00:01:08,154
जर जीवाश्म इंधन वापरणं इतकं वाईट असेल, 
त्यामुळे आपलं अस्तित्व धोक्यात येत असेल,

17
00:01:08,649 --> 00:01:11,278
तर आपण पूर्वीसारखेच कसे वागत राहू शकतो?

18
00:01:12,263 --> 00:01:14,498
निर्बंध का घातले गेले नाहीत?

19
00:01:15,030 --> 00:01:17,320
ते बेकायदेशीर का ठरवलं गेलं नाही?

20
00:01:18,921 --> 00:01:21,891
मला काही याचा ताळमेळ लागला नाही.

21
00:01:22,288 --> 00:01:24,297
यात फार खोटेपणा होता.

22
00:01:26,401 --> 00:01:28,978
यामुळे वयाच्या अकराव्या वर्षी 
मी आजारी पडले.

23
00:01:29,250 --> 00:01:31,042
मला नैराश्य आलं.

24
00:01:31,319 --> 00:01:32,613
मी बोलणं बंद केलं.

25
00:01:32,998 --> 00:01:34,487
खाणं बंद केलं.

26
00:01:35,699 --> 00:01:39,488
दोन महिन्यांत माझं दहा किलो वजन कमी झालं.

27
00:01:40,889 --> 00:01:44,008
यानंतर निदान झालं. 
असपरगर्स सिंड्रोम (स्वमग्नता),

28
00:01:44,319 --> 00:01:47,289
ओ सी डी (अत्याग्रही विकार) 
आणि निवडक मूकपणा.

29
00:01:48,189 --> 00:01:51,760
म्हणजे बोलणं गरजेचं आहे असं वाटतं, 
तेव्हाच मी बोलते.

30
00:01:51,760 --> 00:01:53,670
आजची वेळ तशीच आहे.

31
00:01:53,670 --> 00:01:57,258
(टाळ्या)

32
00:02:03,908 --> 00:02:06,290
स्वमग्नतेच्या छटा असणाऱ्या व्यक्तींना

33
00:02:06,290 --> 00:02:08,857
सर्वकाही काळं/पांढरं 
अशा दोन टोकांचं दिसतं.

34
00:02:09,564 --> 00:02:11,234
आम्हांला खोटं बोलता येत नाही.

35
00:02:11,234 --> 00:02:14,598
आणि तुमच्यासारख्या लोकांना आवडणाऱ्या या

36
00:02:14,598 --> 00:02:17,153
सामाजिक खेळात भाग घेणं आवडत नाही.

37
00:02:17,153 --> 00:02:18,423
(हशा)

38
00:02:18,688 --> 00:02:21,751
मला वाटतं, बऱ्याच बाबतींत 
आम्ही स्वमग्न व्यक्तीच निरोगी असतो,

39
00:02:22,041 --> 00:02:24,368
आणि इतर लोक फार विचित्र असतात.

40
00:02:24,368 --> 00:02:25,561
(हशा)

41
00:02:25,561 --> 00:02:28,509
खासकरून पृथ्वीचं अस्तित्व 
टिकून राहण्याच्या या समस्येबाबतीत.

42
00:02:28,800 --> 00:02:32,525
म्हणजे सगळे फक्त बोलत राहतात, हवामान बदल 
हा आपल्या अस्तित्वाला धोका आहे,

43
00:02:32,925 --> 00:02:35,136
हा सर्वात महत्त्वाचा प्रश्न आहे वगैरे.

44
00:02:35,534 --> 00:02:38,082
पण कृती मात्र पूर्वीसारखीच करत राहतात.

45
00:02:39,631 --> 00:02:41,396
हे काही मला समजत नाही.

46
00:02:41,699 --> 00:02:44,198
कारण, उत्सर्जन थांबायला हवं असेल,

47
00:02:44,447 --> 00:02:46,579
तर आपणच ते थांबवायला हवं.

48
00:02:47,194 --> 00:02:49,019
हे काळ्यापांढऱ्याइतकं स्पष्ट आहे.

49
00:02:49,698 --> 00:02:52,460
जीवनमरणाच्या प्रश्नात अधलीमधली 
करडी छटा नसते.

50
00:02:52,830 --> 00:02:55,781
आपली संस्कृती पुढे सुरु तरी राहील, 
किंवा संपेल तरी.

51
00:02:56,646 --> 00:02:58,939
आपल्याला बदलावं लागेल.

52
00:03:00,016 --> 00:03:03,950
स्वीडनसारख्या श्रीमंत देशांना दरवर्षी

53
00:03:03,950 --> 00:03:07,230
निदान १५ टक्के उत्सर्जन कमी करण्याची 
सुरुवात करावी लागेल.

54
00:03:08,199 --> 00:03:12,119
म्हणजे आपण जागतिक तापमान वाढ 
दोन अंशाखाली रोखू शकू.

55
00:03:12,821 --> 00:03:16,273
आणि नुकतंच IPCC ने दाखवून दिल्याप्रमाणे,

56
00:03:17,250 --> 00:03:20,116
ही वाढ दीड अंशाखाली ठेवली, तर

57
00:03:20,362 --> 00:03:23,302
हवामानावर होणारे परिणाम 
मोठ्या प्रमाणात कमी करता येतील.

58
00:03:23,928 --> 00:03:27,798
आपण याची फक्त कल्पना करू शकतो.

59
00:03:28,897 --> 00:03:31,600
आपली सर्व माध्यमं आणि नेते, 
या विषयाखेरीज दुसरं काही

60
00:03:31,607 --> 00:03:33,607
बोलूच कसे शकतील, असं आपल्याला वाटेल,

61
00:03:33,897 --> 00:03:36,168
पण ते तर या विषयाचा उल्लेखही करत नाहीत.

62
00:03:37,004 --> 00:03:38,733
वातावरणात भरून राहिलेल्या

63
00:03:38,739 --> 00:03:41,859
हरितगृह वायुंचाही कोणी उल्लेख करत नाही.

64
00:03:42,340 --> 00:03:45,115
हवेच्या प्रदुषणामागे तापमान वाढ
दडली आहे, याचाही नाही.

65
00:03:45,455 --> 00:03:48,128
जीवाश्म इंधन वापरणं बंद झाल्यावरदेखील

66
00:03:48,416 --> 00:03:50,617
ही वाढ तशीच राहणार आहे.

67
00:03:50,864 --> 00:03:55,314
आणि ती कदाचित .५ ते १.१ अंश सेल्सियस 
इतकी जास्त असू शकेल.

68
00:03:57,072 --> 00:03:59,624
हेही कुठे फारसं बोललं जात नाही, की

69
00:03:59,624 --> 00:04:03,176
जीवसृष्टी प्रचंड प्रमाणावर नष्ट होण्याची 
सहावी फेरी सध्या सुरु आहे.

70
00:04:03,765 --> 00:04:08,686
दिवसागणिक सजीवांच्या २०० प्रकारच्या जाती 
नष्ट होताहेत.

71
00:04:10,178 --> 00:04:13,819
सजीवजाती नष्ट होण्याच्या

72
00:04:13,819 --> 00:04:17,619
सर्वसाधारण मानल्या गेलेल्या दरापेक्षा

73
00:04:17,619 --> 00:04:19,848
हा दर १,००० ते १०,००० पटीने जास्त आहे.

74
00:04:22,516 --> 00:04:27,879
फारसा न बोलला गेलेला आणखी एक विषय, 
हवामानविषयक न्याय किंवा समानता.

75
00:04:28,250 --> 00:04:31,227
पॅरिस करारात या गोष्टी 
स्पष्टपणे मांडल्या आहेत,

76
00:04:31,614 --> 00:04:35,849
आणि जगभरात परिणाम घडवून आणण्यासाठी 
त्या गरजेच्या आहेत. म्हणजे,

77
00:04:37,486 --> 00:04:38,414
श्रीमंत देशांनी

78
00:04:39,342 --> 00:04:43,279
उत्सर्जनाच्या सध्याच्या वेगानुसार, 
६ ते १२ वर्षांत

79
00:04:44,065 --> 00:04:46,337
आपली उत्सर्जन पातळी 
शून्यावर आणली पाहिजे.

80
00:04:48,190 --> 00:04:50,330
यामुळे गरीब देशांना

81
00:04:50,330 --> 00:04:52,990
त्यांचा जीवनस्तर उंचावण्याची संधी मिळेल.

82
00:04:52,990 --> 00:04:56,558
श्रीमंत देशांसारख्याच मूलभूत सुविधा 
उभारता येतील.

83
00:04:56,863 --> 00:04:59,911
उदाहरणार्थ, रस्ते, शाळा, रुग्णालये,

84
00:04:59,911 --> 00:05:02,960
पिण्याचं स्वच्छ पाणी, वीजपुरवठा इत्यादि.

85
00:05:03,707 --> 00:05:08,299
कारण, भारत किंवा नायजेरिया सारख्या देशांनी
हवामानाच्या संकटाची चिंता वाहावी

86
00:05:08,303 --> 00:05:10,180
अशी अपेक्षा आपण कशी करू शकतो?

87
00:05:10,185 --> 00:05:15,190
सर्व गरजा पूर्ण झालेले आपले देश 
सेकंदभरसुद्धा त्या संकटाचा,

88
00:05:15,190 --> 00:05:18,048
किंवा पॅरिस करारानुसारच्या जबाबदाऱ्यांचा 
विचार करत नाहीत.

89
00:05:20,449 --> 00:05:24,527
तर मग, आपण आपलं उत्सर्जन कमी का करत नाही?

90
00:05:25,611 --> 00:05:28,909
प्रत्यक्षात ते वाढतच चाललं आहे. असं का?

91
00:05:29,820 --> 00:05:33,031
आपण जाणूनबुजून जीवजाती नष्ट करतो आहोत का?

92
00:05:33,738 --> 00:05:35,429
आपण दुष्ट आहोत का?

93
00:05:37,118 --> 00:05:39,299
नाही, अर्थातच नाही.

94
00:05:39,700 --> 00:05:41,329
लोक पूर्वीसारखंच सगळं करत राहतात,

95
00:05:41,329 --> 00:05:43,969
कारण बऱ्याचशा लोकांना 
आपल्या रोजच्या दिनक्रमाचे

96
00:05:43,969 --> 00:05:47,722
काय परिणाम होतात, 
याची मुळीच कल्पना नसते.

97
00:05:48,474 --> 00:05:51,449
आणि तात्काळ बदल घडायला हवा, 
हेही त्यांना माहित नसतं.

98
00:05:52,480 --> 00:05:56,446
सर्वांना ते माहित आहे, असं आपल्याला वाटतं,

99
00:05:56,447 --> 00:05:58,020
पण प्रत्यक्षात माहित नसतं.

100
00:05:58,708 --> 00:06:00,339
कारण, ते आपल्याला समजणार तरी कसं?

101
00:06:02,474 --> 00:06:04,459
जर हे संकट खरोखरच असतं,

102
00:06:04,696 --> 00:06:07,583
आणि ते आपल्या उत्सर्जनामुळे आलेलं असतं,

103
00:06:08,000 --> 00:06:10,277
तर निदान काहीतरी खुणा दिसल्या असत्या.

104
00:06:11,048 --> 00:06:14,918
नुसते शहरांतून आलेले पूर नव्हेत, 
तर लाखो प्रेतं,

105
00:06:15,166 --> 00:06:19,100
उध्वस्त इमारतींच्या ढिगाऱ्यांखाली
गाडले गेलेले देश.

106
00:06:19,904 --> 00:06:22,184
काहीतरी निर्बंध दिसले असते.

107
00:06:22,616 --> 00:06:24,300
पण ते दिसत नाहीत.

108
00:06:24,774 --> 00:06:26,570
आणि कोणी त्यांच्याविषयी बोलत नाही.

109
00:06:28,359 --> 00:06:34,032
आणीबाणीच्या बैठका, ठळक बातम्या, 
ब्रेकिंग न्यूज, यापैकी काही नाही.

110
00:06:34,659 --> 00:06:37,645
आपल्यावर संकट आलं आहे, असं 
कोणाच्याही वागण्यातून दिसत नाही.

111
00:06:38,309 --> 00:06:42,129
इतकंच काय, बरेचसे हवामान शास्त्रज्ञ, 
आणि पर्यावरणवादी राजकारणीसुद्धा

112
00:06:42,399 --> 00:06:46,130
जगभर विमानप्रवास करतात, 
मांस आणि दुग्धजन्य पदार्थ खातात.

113
00:06:50,267 --> 00:06:56,057
मी जर शंभर वर्षे जगले, 
तर २१०३ साली मी जिवंत असेन.

114
00:06:57,738 --> 00:07:03,181
आज आपण जेव्हा भविष्याचा विचार करतो, 
तेव्हा तो २०५० च्या पुढे जाऊ शकत नाही.

115
00:07:04,178 --> 00:07:08,992
तोपर्यंत तर माझं अर्धं आयुष्यदेखील 
जगून झालेलं नसेल.

116
00:07:10,319 --> 00:07:11,969
पुढे काय होणार?

117
00:07:13,559 --> 00:07:19,590
२०७८ साली माझी पंचाहत्तरी असेल.

118
00:07:20,450 --> 00:07:25,460
मला मुलं, नातवंडं असलीच, तर कदाचित 
त्या दिवशी ती माझ्याजवळ असतील.

119
00:07:26,682 --> 00:07:28,953
कदाचित ते मला तुमच्याविषयी विचारतील. 
म्हणजे,

120
00:07:29,384 --> 00:07:32,893
२०१८ साली पृथ्वीवर असलेल्या लोकांविषयी.

121
00:07:34,786 --> 00:07:37,268
कदाचित ते विचारतील, की त्यावेळी

122
00:07:37,830 --> 00:07:40,260
हातात वेळ शिल्लक असूनही 
तुम्ही काहीच का केलं नाही?

123
00:07:41,890 --> 00:07:46,268
आज आपण जे काही करू, किंवा करणार नाही, 
त्याचा परिणाम माझ्या पूर्ण आयुष्यावर,

124
00:07:46,268 --> 00:07:49,471
माझ्या मुला-नातवंडांवर होणार आहे.

125
00:07:49,960 --> 00:07:52,555
आज आपण केलेल्या किंवा न केलेल्या गोष्टी

126
00:07:52,562 --> 00:07:56,681
भविष्यकाळात माझ्या पिढीला 
पुसून टाकता येणार नाहीत.

127
00:08:00,169 --> 00:08:03,034
म्हणून या वर्षी ऑगस्टमध्ये 
जेव्हा शाळा सुरु झाली,

128
00:08:03,034 --> 00:08:05,594
तेव्हा मी ठरवलं, की आता हे फार झालं.

129
00:08:06,083 --> 00:08:10,015
मी स्वीडनच्या पार्लमेंटबाहेर जाऊन बसले.

130
00:08:10,510 --> 00:08:12,928
हवामानासाठी मी शाळेत संप केला.

131
00:08:14,677 --> 00:08:17,755
काही लोक म्हणतात, की यापेक्षा 
मी शाळेत जायला हवं.

132
00:08:18,269 --> 00:08:21,929
काही लोक म्हणतात, की मी शिकून 
हवामानशास्त्रज्ञ व्हावं,

133
00:08:21,929 --> 00:08:25,224
म्हणजे या हवामानाच्या समस्येवर
मला उपाय शोधता येईल.

134
00:08:26,868 --> 00:08:29,631
पण ही समस्या कधीच सोडवून झाली आहे.

135
00:08:30,400 --> 00:08:33,368
सर्व माहिती आणि उपाय आपल्याजवळ आहेत.

136
00:08:33,920 --> 00:08:36,818
फक्त आपण जागं व्हायला हवं, 
आणि बदलायला हवं.

137
00:08:38,100 --> 00:08:42,729
आणि जो भविष्यकाळ लवकरच नष्ट होणार आहे, 
त्यासाठी मी शाळेत जाऊन अभ्यास का करू?

138
00:08:42,839 --> 00:08:46,799
कारण भविष्यकाळ वाचवण्यासाठी आज 
कोणीही काहीही करताना दिसत नाही.

139
00:08:47,859 --> 00:08:51,279
शाळेत जाऊन माहिती मिळवण्यात काय अर्थ आहे?

140
00:08:51,943 --> 00:08:53,902
कारण, याच शिक्षणपद्धतीतून

141
00:08:53,902 --> 00:08:57,349
निर्माण झालेल्या उत्कृष्ठ विज्ञानाने 
पुरवलेली अत्यंत महत्त्वाची माहिती

142
00:08:57,620 --> 00:09:01,629
आपल्या राजकारण्यांना आणि 
समाजाला निरुपयोगी वाटते.

143
00:09:03,588 --> 00:09:06,648
काही लोक म्हणतात, की 
स्वीडन हा एक छोटासा देश आहे.

144
00:09:06,869 --> 00:09:09,499
आणि आपण काहीही केलं 
तरी काही फरक पडणार नाही.

145
00:09:09,901 --> 00:09:14,179
पण मला वाटतं, की जर नुसती 
काही मुलं, काही आठवडे शाळेत न जाणं

146
00:09:14,179 --> 00:09:16,646
ही जगभर ठळक बातमी होऊ शकते, तर

147
00:09:17,077 --> 00:09:20,108
कल्पना करा, आपण सर्वांनी मनात आणलं, 
तर आपण काय काय करू शकू.

148
00:09:20,108 --> 00:09:23,524
(टाळ्या)

149
00:09:24,500 --> 00:09:27,170
आता माझं भाषण संपत आलं आहे.

150
00:09:29,089 --> 00:09:34,380
अशा वेळी वक्ते आशावाद, 
सौरशक्ती, पवन शक्ती,

151
00:09:34,960 --> 00:09:39,412
पुनर्वापरावर आधारित अर्थव्यवस्था 
अशा गोष्टींविषयी बोलू लागतात.

152
00:09:40,380 --> 00:09:42,418
पण मी तसं करणार नाही.

153
00:09:42,751 --> 00:09:47,319
तीस वर्षं आपण उत्साहवर्धक भाषणं देतो आहोत,
सकारात्मक कल्पना विकतो आहोत.

154
00:09:47,912 --> 00:09:50,199
माफ करा, त्यातून काही निष्पन्न होत नाही.

155
00:09:50,909 --> 00:09:52,517
कारण तसं झालं असतं,

156
00:09:52,521 --> 00:09:54,779
तर आतापर्यंत उत्सर्जन कमी झालं असतं.

157
00:09:54,779 --> 00:09:56,432
तसं झालेलं नाही.

158
00:09:57,472 --> 00:09:59,920
आणि हो, आपल्याला आशावादी राहिलं पाहिजे.

159
00:10:00,580 --> 00:10:02,189
अर्थात. आशा हवीच.

160
00:10:02,649 --> 00:10:06,469
पण आशेपेक्षाही जास्त गरज आहे ती कृतीची.

161
00:10:07,040 --> 00:10:10,183
आपण कृतीला सुरुवात केली, 
की सर्वत्र आशा दिसेल.

162
00:10:11,720 --> 00:10:13,960
तेव्हा आशा शोधण्याऐवजी

163
00:10:13,960 --> 00:10:15,820
कृतीचा शोध घ्या.

164
00:10:16,510 --> 00:10:20,519
कृती केल्यामुळेच आशा निर्माण होणार आहे.

165
00:10:22,561 --> 00:10:29,045
आज आपण दर दिवशी 
दहा कोटी बॅरल्स खनिज तेल वापरतो.

166
00:10:29,970 --> 00:10:32,221
त्यात बदल घडवून आणणारी धोरणं 
अस्तित्वात नाहीत.

167
00:10:33,148 --> 00:10:35,750
ते तेल भूगर्भातच ठेवणारे नियम नाहीत.

168
00:10:37,358 --> 00:10:40,395
नियम पाळून जगलो, तरीही आपण 
पृथ्वीचं रक्षण करू शकत नाही.

169
00:10:40,990 --> 00:10:43,570
कारण मुळात ते नियम बदलायला हवे आहेत.

170
00:10:44,199 --> 00:10:46,206
सर्वकाही बदलायला हवं, आणि

171
00:10:46,676 --> 00:10:48,540
या बदलाची सुरुवात आजच व्हायला हवी.

172
00:10:49,009 --> 00:10:50,148
धन्यवाद.

173
00:10:50,148 --> 00:10:53,497
(टाळ्या)