WEBVTT

00:00:06.835 --> 00:00:07.905
Trên hành tinh của chúng ta,

00:00:07.905 --> 00:00:09.608
có 2 vùng cực:

00:00:09.608 --> 00:00:11.370
Bắc Cực (Arctic) ở phía Bắc,

00:00:11.370 --> 00:00:13.488
tên có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp Arktikos,

00:00:13.488 --> 00:00:14.804
và Nam Cực (Antarctic)

00:00:14.804 --> 00:00:16.160
có nguồn gốc từ Antarktikos,

00:00:16.160 --> 00:00:17.726
ở phía Nam.

00:00:17.726 --> 00:00:19.978
Nhưng có một cách dễ hơn để ghi nhớ chúng

00:00:19.978 --> 00:00:22.082
nếu chúng ta nhớ cái gì bao quanh chúng.

00:00:22.082 --> 00:00:25.749
Bắc Cực, nằm ở Bắc Bán cầu,

00:00:25.749 --> 00:00:29.003
là một đại dương được bao quanh toàn bộ là đất liền.

00:00:29.003 --> 00:00:30.547
Còn phía bên kia trái đất,

00:00:30.547 --> 00:00:32.215
Nam Cực là châu lục

00:00:32.215 --> 00:00:34.755
được bao quanh hoàn toàn là đại dương.

00:00:34.755 --> 00:00:37.730
Vì thế, Bắc Cực có gấu trắng mà không có chim cánh cụt,

00:00:37.730 --> 00:00:40.713
và Nam Cực có chim cánh cụt mà không có gấu trắng.

00:00:41.357 --> 00:00:43.551
Chúng ta hãy cùng nói về Bắc Cực trước.

00:00:43.551 --> 00:00:47.016
Bắc Cực bao gồm vùng đại dương băng giá rộng lớn

00:00:47.016 --> 00:00:49.627
bao quanh là tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu, không cây cối nào mọc nổi.

00:00:49.627 --> 00:00:51.194
Khu vực này có thể được xem như

00:00:51.194 --> 00:00:53.129
là vùng giữa vành đai Bắc Cực

00:00:53.129 --> 00:00:54.586
và Cực Bắc.

00:00:54.586 --> 00:00:56.215
Nếu bạn đứng ở Cực Bắc,

00:00:56.215 --> 00:00:58.836
dù bạn nhìn về hướng nào

00:00:58.836 --> 00:00:59.960
cũng đều là hướng Nam cả.

00:00:59.960 --> 00:01:01.323
Nhưng đứng lâu ở Cực Bắc

00:01:01.323 --> 00:01:03.255
không phải là điều dễ dàng

00:01:03.255 --> 00:01:05.400
vì nó đang ở giữa đại dương,

00:01:05.400 --> 00:01:08.420
bao phủ bởi lớp băng dày đặc và thường di chuyển.

00:01:08.420 --> 00:01:11.169
Nếu bạn muốn nhúng mình xuống nước ở Cực Bắc,

00:01:11.169 --> 00:01:15.634
bạn phải xuống dưới độ sâu 13.980 feet.

00:01:15.634 --> 00:01:18.174
Trên mặt nước, nhiệt độ mùa đông trung bình

00:01:18.174 --> 00:01:21.593
có thể thấp xuống dưới -40 độ C,

00:01:21.593 --> 00:01:23.349
và nhiệt độ lạnh nhất ghi nhận được

00:01:23.349 --> 00:01:27.930
là vào khoảng -68 độ C.

00:01:27.930 --> 00:01:29.263
Bất chấp những điều kiện khắc nghiệt này,

00:01:29.263 --> 00:01:31.575
con người vẫn có khu dân cư ở Bắc Cực

00:01:31.575 --> 00:01:33.804
hàng ngàn năm nay.

00:01:33.804 --> 00:01:37.483
Sự sống ở Bắc Cực bao gồm những sinh vật sống trong băng,

00:01:37.483 --> 00:01:39.456
động thực vật phiêu sinh,

00:01:39.456 --> 00:01:41.041
cá và động vật có vúi dưới nước,

00:01:41.041 --> 00:01:41.730
chim,

00:01:41.730 --> 00:01:42.367
động vật đất liền,

00:01:42.367 --> 00:01:42.985
thực vật,

00:01:42.985 --> 00:01:45.084
và xã hội loài người.

00:01:45.084 --> 00:01:47.183
Vâng, còn ở Nam Cực?

00:01:47.183 --> 00:01:50.224
Nam Cực là châu lục nằm ở cực Nam Trái Đất,

00:01:50.224 --> 00:01:52.885
và bao gồm cả Cực Nam địa lý.

00:01:52.885 --> 00:01:55.588
Nó là châu lục rộng thứ 5 thế giới

00:01:55.588 --> 00:01:57.836
gấp gần 2 lần kích thước của Australia.

00:01:57.836 --> 00:02:01.335
Gần 98% diện tích Nam Cực là băng tuyết

00:02:01.335 --> 00:02:03.778
dày ít nhất một mile.

00:02:03.778 --> 00:02:06.859
Điều kiện ở Nam Cực được coi là khắc nghiệt nhất

00:02:06.859 --> 00:02:08.305
trên toàn thế giới.

00:02:08.305 --> 00:02:10.157
Trung bình, đây là châu lục lạnh nhất,

00:02:10.157 --> 00:02:10.974
gió nhiều nhất

00:02:10.974 --> 00:02:12.352
khô nhất

00:02:12.352 --> 00:02:14.183
và có độ cao cách mặt nước biển trung bình cao nhất

00:02:14.183 --> 00:02:15.725
trong tất cả các châu lục.

00:02:15.725 --> 00:02:18.689
Bạn có thể nghĩ rằng tuyết rơi suốt ngày ở hai Cực,

00:02:18.689 --> 00:02:20.526
nhưng Nam Cực lại rất khô,

00:02:20.526 --> 00:02:21.996
nó được coi là sa mạc

00:02:21.996 --> 00:02:23.111
với lượng mưa trung bình hàng năm

00:02:23.111 --> 00:02:26.252
chỉ 200 mm dọc bờ biển

00:02:26.252 --> 00:02:27.614
và ít hơn rất nhiều nếu vào trong đất liền.

00:02:27.614 --> 00:02:29.164
Nhiệt độ ở Nam Cực

00:02:29.164 --> 00:02:32.564
có thể đạt đến -89 độ C.

00:02:32.564 --> 00:02:34.995
Vì nó quá khắc nghiệt,

00:02:34.995 --> 00:02:37.969
nên không có con người sống định cư ở Nam Cực,

00:02:37.969 --> 00:02:40.498
nhưng một vài nơi có khoảng 1000 đến 5000 người

00:02:40.498 --> 00:02:41.752
sống ở đây

00:02:41.752 --> 00:02:44.916
tại các trạm nghiên cứu phân bố dọc châu lục.

00:02:44.916 --> 00:02:48.297
Ngay cả những động vật cũng phải đấu tranh sinh tồn,

00:02:48.297 --> 00:02:51.100
và chỉ có những loài thích nghi được cái lạnh mới có thể sống sót ở đây,

00:02:51.100 --> 00:02:53.092
bao gồm nhiều loài tảo,

00:02:53.092 --> 00:02:54.242
động vật,

00:02:54.242 --> 00:02:55.331
vi khuẩn,

00:02:55.331 --> 00:02:56.288
nấm,

00:02:56.288 --> 00:02:57.114
thực vật,

00:02:57.114 --> 00:02:58.080
và sinh vật nguyên sinh.

00:02:59.510 --> 00:03:02.850
Nhưng tại sao Nam Cực lại lạnh hơn người anh em phương Bắc?

00:03:02.850 --> 00:03:04.468
À, trước hết là, phần lớn châu lục này

00:03:04.468 --> 00:03:07.075
cao hơn mực nước biển trung bình 3 km

00:03:07.075 --> 00:03:09.431
thì nhiệt độ giảm đi cùng với độ cao.

00:03:09.431 --> 00:03:12.058
Đó là lý do tại sao trên đỉnh núi thường có tuyết.

00:03:12.058 --> 00:03:13.853
Thứ hai, hãy nhớ là Bắc Cực

00:03:13.853 --> 00:03:16.306
thực ra là một đại dương đóng băng.

00:03:16.306 --> 00:03:17.847
Nước ở đại dương ở phía dưới

00:03:17.847 --> 00:03:20.819
thì ấm hơn bề mặt băng tuyết trên đất liền ở Nam Cực,

00:03:20.819 --> 00:03:23.657
và nhiệt sẽ được truyền qua lớp băng.

00:03:23.657 --> 00:03:26.069
Điều này làm cho nhiệt độ ở vùng Bắc Cực

00:03:26.069 --> 00:03:27.489
không đạt tới mức cực đại

00:03:27.489 --> 00:03:30.686
như bề mặt đất liền ở Nam Cực.

00:03:30.686 --> 00:03:34.573
Thứ ba, các mùa đều cùng nhau chống lại Nam Cực.

00:03:34.573 --> 00:03:36.616
Vào khoảng tháng 7,

00:03:36.616 --> 00:03:38.736
khi Trái Đất xa Mặt Trời nhất,

00:03:38.736 --> 00:03:41.546
cũng là mùa đông ở Nam Cực,

00:03:41.546 --> 00:03:43.454
làm cho cực Nam

00:03:43.454 --> 00:03:44.751
lạnh gấp hai lần.

00:03:44.751 --> 00:03:46.906
Nhưng dù không là nơi cư trú được,

00:03:46.906 --> 00:03:49.327
nhưng Cực Bắc và Cực Nam đều

00:03:49.327 --> 00:03:51.431
giúp Trái Đất vận hành theo cách của nó.

00:03:51.431 --> 00:03:52.940
Cả hai vùng cực

00:03:52.940 --> 00:03:55.158
đều là những người điều chỉnh khí hậu rất quan trọng.

00:03:55.158 --> 00:03:56.886
Chúng giúp cân đối nhiệt độ

00:03:56.886 --> 00:03:58.654
trong khoảng nhiệt độ bình thường

00:03:58.654 --> 00:04:00.347
và đem đến cho chúng ta khí hậu ổn định.

00:04:00.347 --> 00:04:02.475
Và khi băng ở Bắc Cực giảm

00:04:02.475 --> 00:04:04.558
vì biến đổi khí hậu và hiện tượng ấm lên của Trái Đất,

00:04:04.558 --> 00:04:05.908
khí hậu trên Trái Đất

00:04:05.908 --> 00:04:08.234
trở nên ngày một bất ổn hơn.