[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:06.84,0:00:07.90,Default,,0000,0000,0000,,Trên hành tinh của chúng ta,
Dialogue: 0,0:00:07.90,0:00:09.61,Default,,0000,0000,0000,,có 2 vùng cực:
Dialogue: 0,0:00:09.61,0:00:11.37,Default,,0000,0000,0000,,Bắc Cực (Arctic) ở phía Bắc,
Dialogue: 0,0:00:11.37,0:00:13.49,Default,,0000,0000,0000,,tên có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp Arktikos,
Dialogue: 0,0:00:13.49,0:00:14.80,Default,,0000,0000,0000,,và Nam Cực (Antarctic)
Dialogue: 0,0:00:14.80,0:00:16.16,Default,,0000,0000,0000,,có nguồn gốc từ Antarktikos,
Dialogue: 0,0:00:16.16,0:00:17.73,Default,,0000,0000,0000,,ở phía Nam.
Dialogue: 0,0:00:17.73,0:00:19.98,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng có một cách dễ hơn để ghi nhớ chúng
Dialogue: 0,0:00:19.98,0:00:22.08,Default,,0000,0000,0000,,nếu chúng ta nhớ cái gì bao quanh chúng.
Dialogue: 0,0:00:22.08,0:00:25.75,Default,,0000,0000,0000,,Bắc Cực, nằm ở Bắc Bán cầu,
Dialogue: 0,0:00:25.75,0:00:29.00,Default,,0000,0000,0000,,là một đại dương được bao quanh toàn bộ là đất liền.
Dialogue: 0,0:00:29.00,0:00:30.55,Default,,0000,0000,0000,,Còn phía bên kia trái đất,
Dialogue: 0,0:00:30.55,0:00:32.22,Default,,0000,0000,0000,,Nam Cực là châu lục
Dialogue: 0,0:00:32.22,0:00:34.76,Default,,0000,0000,0000,,được bao quanh hoàn toàn là đại dương.
Dialogue: 0,0:00:34.76,0:00:37.73,Default,,0000,0000,0000,,Vì thế, Bắc Cực có gấu trắng mà không có chim cánh cụt,
Dialogue: 0,0:00:37.73,0:00:40.71,Default,,0000,0000,0000,,và Nam Cực có chim cánh cụt mà không có gấu trắng.
Dialogue: 0,0:00:41.36,0:00:43.55,Default,,0000,0000,0000,,Chúng ta hãy cùng nói về Bắc Cực trước.
Dialogue: 0,0:00:43.55,0:00:47.02,Default,,0000,0000,0000,,Bắc Cực bao gồm vùng đại dương băng giá rộng lớn
Dialogue: 0,0:00:47.02,0:00:49.63,Default,,0000,0000,0000,,bao quanh là tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu, không cây cối nào mọc nổi.
Dialogue: 0,0:00:49.63,0:00:51.19,Default,,0000,0000,0000,,Khu vực này có thể được xem như
Dialogue: 0,0:00:51.19,0:00:53.13,Default,,0000,0000,0000,,là vùng giữa vành đai Bắc Cực
Dialogue: 0,0:00:53.13,0:00:54.59,Default,,0000,0000,0000,,và Cực Bắc.
Dialogue: 0,0:00:54.59,0:00:56.22,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn đứng ở Cực Bắc,
Dialogue: 0,0:00:56.22,0:00:58.84,Default,,0000,0000,0000,,dù bạn nhìn về hướng nào
Dialogue: 0,0:00:58.84,0:00:59.96,Default,,0000,0000,0000,,cũng đều là hướng Nam cả.
Dialogue: 0,0:00:59.96,0:01:01.32,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng đứng lâu ở Cực Bắc
Dialogue: 0,0:01:01.32,0:01:03.26,Default,,0000,0000,0000,,không phải là điều dễ dàng
Dialogue: 0,0:01:03.26,0:01:05.40,Default,,0000,0000,0000,,vì nó đang ở giữa đại dương,
Dialogue: 0,0:01:05.40,0:01:08.42,Default,,0000,0000,0000,,bao phủ bởi lớp băng dày đặc và thường di chuyển.
Dialogue: 0,0:01:08.42,0:01:11.17,Default,,0000,0000,0000,,Nếu bạn muốn nhúng mình xuống nước ở Cực Bắc,
Dialogue: 0,0:01:11.17,0:01:15.63,Default,,0000,0000,0000,,bạn phải xuống dưới độ sâu 13.980 feet.
Dialogue: 0,0:01:15.63,0:01:18.17,Default,,0000,0000,0000,,Trên mặt nước, nhiệt độ mùa đông trung bình
Dialogue: 0,0:01:18.17,0:01:21.59,Default,,0000,0000,0000,,có thể thấp xuống dưới -40 độ C,
Dialogue: 0,0:01:21.59,0:01:23.35,Default,,0000,0000,0000,,và nhiệt độ lạnh nhất ghi nhận được
Dialogue: 0,0:01:23.35,0:01:27.93,Default,,0000,0000,0000,,là vào khoảng -68 độ C.
Dialogue: 0,0:01:27.93,0:01:29.26,Default,,0000,0000,0000,,Bất chấp những điều kiện khắc nghiệt này,
Dialogue: 0,0:01:29.26,0:01:31.58,Default,,0000,0000,0000,,con người vẫn có khu dân cư ở Bắc Cực
Dialogue: 0,0:01:31.58,0:01:33.80,Default,,0000,0000,0000,,hàng ngàn năm nay.
Dialogue: 0,0:01:33.80,0:01:37.48,Default,,0000,0000,0000,,Sự sống ở Bắc Cực bao gồm những sinh vật sống trong băng,
Dialogue: 0,0:01:37.48,0:01:39.46,Default,,0000,0000,0000,,động thực vật phiêu sinh,
Dialogue: 0,0:01:39.46,0:01:41.04,Default,,0000,0000,0000,,cá và động vật có vúi dưới nước,
Dialogue: 0,0:01:41.04,0:01:41.73,Default,,0000,0000,0000,,chim,
Dialogue: 0,0:01:41.73,0:01:42.37,Default,,0000,0000,0000,,động vật đất liền,
Dialogue: 0,0:01:42.37,0:01:42.98,Default,,0000,0000,0000,,thực vật,
Dialogue: 0,0:01:42.98,0:01:45.08,Default,,0000,0000,0000,,và xã hội loài người.
Dialogue: 0,0:01:45.08,0:01:47.18,Default,,0000,0000,0000,,Vâng, còn ở Nam Cực?
Dialogue: 0,0:01:47.18,0:01:50.22,Default,,0000,0000,0000,,Nam Cực là châu lục nằm ở cực Nam Trái Đất,
Dialogue: 0,0:01:50.22,0:01:52.88,Default,,0000,0000,0000,,và bao gồm cả Cực Nam địa lý.
Dialogue: 0,0:01:52.88,0:01:55.59,Default,,0000,0000,0000,,Nó là châu lục rộng thứ 5 thế giới
Dialogue: 0,0:01:55.59,0:01:57.84,Default,,0000,0000,0000,,gấp gần 2 lần kích thước của Australia.
Dialogue: 0,0:01:57.84,0:02:01.34,Default,,0000,0000,0000,,Gần 98% diện tích Nam Cực là băng tuyết
Dialogue: 0,0:02:01.34,0:02:03.78,Default,,0000,0000,0000,,dày ít nhất một mile.
Dialogue: 0,0:02:03.78,0:02:06.86,Default,,0000,0000,0000,,Điều kiện ở Nam Cực được coi là khắc nghiệt nhất
Dialogue: 0,0:02:06.86,0:02:08.30,Default,,0000,0000,0000,,trên toàn thế giới.
Dialogue: 0,0:02:08.30,0:02:10.16,Default,,0000,0000,0000,,Trung bình, đây là châu lục lạnh nhất,
Dialogue: 0,0:02:10.16,0:02:10.97,Default,,0000,0000,0000,,gió nhiều nhất
Dialogue: 0,0:02:10.97,0:02:12.35,Default,,0000,0000,0000,,khô nhất
Dialogue: 0,0:02:12.35,0:02:14.18,Default,,0000,0000,0000,,và có độ cao cách mặt nước biển trung bình cao nhất
Dialogue: 0,0:02:14.18,0:02:15.72,Default,,0000,0000,0000,,trong tất cả các châu lục.
Dialogue: 0,0:02:15.72,0:02:18.69,Default,,0000,0000,0000,,Bạn có thể nghĩ rằng tuyết rơi suốt ngày ở hai Cực,
Dialogue: 0,0:02:18.69,0:02:20.53,Default,,0000,0000,0000,,nhưng Nam Cực lại rất khô,
Dialogue: 0,0:02:20.53,0:02:21.100,Default,,0000,0000,0000,,nó được coi là sa mạc
Dialogue: 0,0:02:21.100,0:02:23.11,Default,,0000,0000,0000,,với lượng mưa trung bình hàng năm
Dialogue: 0,0:02:23.11,0:02:26.25,Default,,0000,0000,0000,,chỉ 200 mm dọc bờ biển
Dialogue: 0,0:02:26.25,0:02:27.61,Default,,0000,0000,0000,,và ít hơn rất nhiều nếu vào trong đất liền.
Dialogue: 0,0:02:27.61,0:02:29.16,Default,,0000,0000,0000,,Nhiệt độ ở Nam Cực
Dialogue: 0,0:02:29.16,0:02:32.56,Default,,0000,0000,0000,,có thể đạt đến -89 độ C.
Dialogue: 0,0:02:32.56,0:02:34.100,Default,,0000,0000,0000,,Vì nó quá khắc nghiệt,
Dialogue: 0,0:02:34.100,0:02:37.97,Default,,0000,0000,0000,,nên không có con người sống định cư ở Nam Cực,
Dialogue: 0,0:02:37.97,0:02:40.50,Default,,0000,0000,0000,,nhưng một vài nơi có khoảng 1000 đến 5000 người
Dialogue: 0,0:02:40.50,0:02:41.75,Default,,0000,0000,0000,,sống ở đây
Dialogue: 0,0:02:41.75,0:02:44.92,Default,,0000,0000,0000,,tại các trạm nghiên cứu phân bố dọc châu lục.
Dialogue: 0,0:02:44.92,0:02:48.30,Default,,0000,0000,0000,,Ngay cả những động vật cũng phải đấu tranh sinh tồn,
Dialogue: 0,0:02:48.30,0:02:51.10,Default,,0000,0000,0000,,và chỉ có những loài thích nghi được cái lạnh mới có thể sống sót ở đây,
Dialogue: 0,0:02:51.10,0:02:53.09,Default,,0000,0000,0000,,bao gồm nhiều loài tảo,
Dialogue: 0,0:02:53.09,0:02:54.24,Default,,0000,0000,0000,,động vật,
Dialogue: 0,0:02:54.24,0:02:55.33,Default,,0000,0000,0000,,vi khuẩn,
Dialogue: 0,0:02:55.33,0:02:56.29,Default,,0000,0000,0000,,nấm,
Dialogue: 0,0:02:56.29,0:02:57.11,Default,,0000,0000,0000,,thực vật,
Dialogue: 0,0:02:57.11,0:02:58.08,Default,,0000,0000,0000,,và sinh vật nguyên sinh.
Dialogue: 0,0:02:59.51,0:03:02.85,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng tại sao Nam Cực lại lạnh hơn người anh em phương Bắc?
Dialogue: 0,0:03:02.85,0:03:04.47,Default,,0000,0000,0000,,À, trước hết là, phần lớn châu lục này
Dialogue: 0,0:03:04.47,0:03:07.08,Default,,0000,0000,0000,,cao hơn mực nước biển trung bình 3 km
Dialogue: 0,0:03:07.08,0:03:09.43,Default,,0000,0000,0000,,thì nhiệt độ giảm đi cùng với độ cao.
Dialogue: 0,0:03:09.43,0:03:12.06,Default,,0000,0000,0000,,Đó là lý do tại sao trên đỉnh núi thường có tuyết.
Dialogue: 0,0:03:12.06,0:03:13.85,Default,,0000,0000,0000,,Thứ hai, hãy nhớ là Bắc Cực
Dialogue: 0,0:03:13.85,0:03:16.31,Default,,0000,0000,0000,,thực ra là một đại dương đóng băng.
Dialogue: 0,0:03:16.31,0:03:17.85,Default,,0000,0000,0000,,Nước ở đại dương ở phía dưới
Dialogue: 0,0:03:17.85,0:03:20.82,Default,,0000,0000,0000,,thì ấm hơn bề mặt băng tuyết trên đất liền ở Nam Cực,
Dialogue: 0,0:03:20.82,0:03:23.66,Default,,0000,0000,0000,,và nhiệt sẽ được truyền qua lớp băng.
Dialogue: 0,0:03:23.66,0:03:26.07,Default,,0000,0000,0000,,Điều này làm cho nhiệt độ ở vùng Bắc Cực
Dialogue: 0,0:03:26.07,0:03:27.49,Default,,0000,0000,0000,,không đạt tới mức cực đại
Dialogue: 0,0:03:27.49,0:03:30.69,Default,,0000,0000,0000,,như bề mặt đất liền ở Nam Cực.
Dialogue: 0,0:03:30.69,0:03:34.57,Default,,0000,0000,0000,,Thứ ba, các mùa đều cùng nhau chống lại Nam Cực.
Dialogue: 0,0:03:34.57,0:03:36.62,Default,,0000,0000,0000,,Vào khoảng tháng 7,
Dialogue: 0,0:03:36.62,0:03:38.74,Default,,0000,0000,0000,,khi Trái Đất xa Mặt Trời nhất,
Dialogue: 0,0:03:38.74,0:03:41.55,Default,,0000,0000,0000,,cũng là mùa đông ở Nam Cực,
Dialogue: 0,0:03:41.55,0:03:43.45,Default,,0000,0000,0000,,làm cho cực Nam
Dialogue: 0,0:03:43.45,0:03:44.75,Default,,0000,0000,0000,,lạnh gấp hai lần.
Dialogue: 0,0:03:44.75,0:03:46.91,Default,,0000,0000,0000,,Nhưng dù không là nơi cư trú được,
Dialogue: 0,0:03:46.91,0:03:49.33,Default,,0000,0000,0000,,nhưng Cực Bắc và Cực Nam đều
Dialogue: 0,0:03:49.33,0:03:51.43,Default,,0000,0000,0000,,giúp Trái Đất vận hành theo cách của nó.
Dialogue: 0,0:03:51.43,0:03:52.94,Default,,0000,0000,0000,,Cả hai vùng cực
Dialogue: 0,0:03:52.94,0:03:55.16,Default,,0000,0000,0000,,đều là những người điều chỉnh khí hậu rất quan trọng.
Dialogue: 0,0:03:55.16,0:03:56.89,Default,,0000,0000,0000,,Chúng giúp cân đối nhiệt độ
Dialogue: 0,0:03:56.89,0:03:58.65,Default,,0000,0000,0000,,trong khoảng nhiệt độ bình thường
Dialogue: 0,0:03:58.65,0:04:00.35,Default,,0000,0000,0000,,và đem đến cho chúng ta khí hậu ổn định.
Dialogue: 0,0:04:00.35,0:04:02.48,Default,,0000,0000,0000,,Và khi băng ở Bắc Cực giảm
Dialogue: 0,0:04:02.48,0:04:04.56,Default,,0000,0000,0000,,vì biến đổi khí hậu và hiện tượng ấm lên của Trái Đất,
Dialogue: 0,0:04:04.56,0:04:05.91,Default,,0000,0000,0000,,khí hậu trên Trái Đất
Dialogue: 0,0:04:05.91,0:04:08.23,Default,,0000,0000,0000,,trở nên ngày một bất ổn hơn.