1
00:00:06,835 --> 00:00:07,905
Trên hành tinh của chúng ta,

2
00:00:07,905 --> 00:00:09,608
có 2 vùng cực:

3
00:00:09,608 --> 00:00:11,370
Bắc Cực (Arctic) ở phía Bắc,

4
00:00:11,370 --> 00:00:13,488
tên có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp Arktikos,

5
00:00:13,488 --> 00:00:14,804
và Nam Cực (Antarctic)

6
00:00:14,804 --> 00:00:16,160
có nguồn gốc từ Antarktikos,

7
00:00:16,160 --> 00:00:17,726
ở phía Nam.

8
00:00:17,726 --> 00:00:19,978
Nhưng có một cách dễ hơn để ghi nhớ chúng

9
00:00:19,978 --> 00:00:22,082
nếu chúng ta nhớ cái gì bao quanh chúng.

10
00:00:22,082 --> 00:00:25,749
Bắc Cực, nằm ở Bắc Bán cầu,

11
00:00:25,749 --> 00:00:29,003
là một đại dương được bao quanh toàn bộ là đất liền.

12
00:00:29,003 --> 00:00:30,547
Còn phía bên kia trái đất,

13
00:00:30,547 --> 00:00:32,215
Nam Cực là châu lục

14
00:00:32,215 --> 00:00:34,755
được bao quanh hoàn toàn là đại dương.

15
00:00:34,755 --> 00:00:37,730
Vì thế, Bắc Cực có gấu trắng mà không có chim cánh cụt,

16
00:00:37,730 --> 00:00:40,713
và Nam Cực có chim cánh cụt mà không có gấu trắng.

17
00:00:41,357 --> 00:00:43,551
Chúng ta hãy cùng nói về Bắc Cực trước.

18
00:00:43,551 --> 00:00:47,016
Bắc Cực bao gồm vùng đại dương băng giá rộng lớn

19
00:00:47,016 --> 00:00:49,627
bao quanh là tầng đất bị đóng băng vĩnh cửu, không cây cối nào mọc nổi.

20
00:00:49,627 --> 00:00:51,194
Khu vực này có thể được xem như

21
00:00:51,194 --> 00:00:53,129
là vùng giữa vành đai Bắc Cực

22
00:00:53,129 --> 00:00:54,586
và Cực Bắc.

23
00:00:54,586 --> 00:00:56,215
Nếu bạn đứng ở Cực Bắc,

24
00:00:56,215 --> 00:00:58,836
dù bạn nhìn về hướng nào

25
00:00:58,836 --> 00:00:59,960
cũng đều là hướng Nam cả.

26
00:00:59,960 --> 00:01:01,323
Nhưng đứng lâu ở Cực Bắc

27
00:01:01,323 --> 00:01:03,255
không phải là điều dễ dàng

28
00:01:03,255 --> 00:01:05,400
vì nó đang ở giữa đại dương,

29
00:01:05,400 --> 00:01:08,420
bao phủ bởi lớp băng dày đặc và thường di chuyển.

30
00:01:08,420 --> 00:01:11,169
Nếu bạn muốn nhúng mình xuống nước ở Cực Bắc,

31
00:01:11,169 --> 00:01:15,634
bạn phải xuống dưới độ sâu 13.980 feet.

32
00:01:15,634 --> 00:01:18,174
Trên mặt nước, nhiệt độ mùa đông trung bình

33
00:01:18,174 --> 00:01:21,593
có thể thấp xuống dưới -40 độ C,

34
00:01:21,593 --> 00:01:23,349
và nhiệt độ lạnh nhất ghi nhận được

35
00:01:23,349 --> 00:01:27,930
là vào khoảng -68 độ C.

36
00:01:27,930 --> 00:01:29,263
Bất chấp những điều kiện khắc nghiệt này,

37
00:01:29,263 --> 00:01:31,575
con người vẫn có khu dân cư ở Bắc Cực

38
00:01:31,575 --> 00:01:33,804
hàng ngàn năm nay.

39
00:01:33,804 --> 00:01:37,483
Sự sống ở Bắc Cực bao gồm những sinh vật sống trong băng,

40
00:01:37,483 --> 00:01:39,456
động thực vật phiêu sinh,

41
00:01:39,456 --> 00:01:41,041
cá và động vật có vúi dưới nước,

42
00:01:41,041 --> 00:01:41,730
chim,

43
00:01:41,730 --> 00:01:42,367
động vật đất liền,

44
00:01:42,367 --> 00:01:42,985
thực vật,

45
00:01:42,985 --> 00:01:45,084
và xã hội loài người.

46
00:01:45,084 --> 00:01:47,183
Vâng, còn ở Nam Cực?

47
00:01:47,183 --> 00:01:50,224
Nam Cực là châu lục nằm ở cực Nam Trái Đất,

48
00:01:50,224 --> 00:01:52,885
và bao gồm cả Cực Nam địa lý.

49
00:01:52,885 --> 00:01:55,588
Nó là châu lục rộng thứ 5 thế giới

50
00:01:55,588 --> 00:01:57,836
gấp gần 2 lần kích thước của Australia.

51
00:01:57,836 --> 00:02:01,335
Gần 98% diện tích Nam Cực là băng tuyết

52
00:02:01,335 --> 00:02:03,778
dày ít nhất một mile.

53
00:02:03,778 --> 00:02:06,859
Điều kiện ở Nam Cực được coi là khắc nghiệt nhất

54
00:02:06,859 --> 00:02:08,305
trên toàn thế giới.

55
00:02:08,305 --> 00:02:10,157
Trung bình, đây là châu lục lạnh nhất,

56
00:02:10,157 --> 00:02:10,974
gió nhiều nhất

57
00:02:10,974 --> 00:02:12,352
khô nhất

58
00:02:12,352 --> 00:02:14,183
và có độ cao cách mặt nước biển trung bình cao nhất

59
00:02:14,183 --> 00:02:15,725
trong tất cả các châu lục.

60
00:02:15,725 --> 00:02:18,689
Bạn có thể nghĩ rằng tuyết rơi suốt ngày ở hai Cực,

61
00:02:18,689 --> 00:02:20,526
nhưng Nam Cực lại rất khô,

62
00:02:20,526 --> 00:02:21,996
nó được coi là sa mạc

63
00:02:21,996 --> 00:02:23,111
với lượng mưa trung bình hàng năm

64
00:02:23,111 --> 00:02:26,252
chỉ 200 mm dọc bờ biển

65
00:02:26,252 --> 00:02:27,614
và ít hơn rất nhiều nếu vào trong đất liền.

66
00:02:27,614 --> 00:02:29,164
Nhiệt độ ở Nam Cực

67
00:02:29,164 --> 00:02:32,564
có thể đạt đến -89 độ C.

68
00:02:32,564 --> 00:02:34,995
Vì nó quá khắc nghiệt,

69
00:02:34,995 --> 00:02:37,969
nên không có con người sống định cư ở Nam Cực,

70
00:02:37,969 --> 00:02:40,498
nhưng một vài nơi có khoảng 1000 đến 5000 người

71
00:02:40,498 --> 00:02:41,752
sống ở đây

72
00:02:41,752 --> 00:02:44,916
tại các trạm nghiên cứu phân bố dọc châu lục.

73
00:02:44,916 --> 00:02:48,297
Ngay cả những động vật cũng phải đấu tranh sinh tồn,

74
00:02:48,297 --> 00:02:51,100
và chỉ có những loài thích nghi được cái lạnh mới có thể sống sót ở đây,

75
00:02:51,100 --> 00:02:53,092
bao gồm nhiều loài tảo,

76
00:02:53,092 --> 00:02:54,242
động vật,

77
00:02:54,242 --> 00:02:55,331
vi khuẩn,

78
00:02:55,331 --> 00:02:56,288
nấm,

79
00:02:56,288 --> 00:02:57,114
thực vật,

80
00:02:57,114 --> 00:02:58,080
và sinh vật nguyên sinh.

81
00:02:59,510 --> 00:03:02,850
Nhưng tại sao Nam Cực lại lạnh hơn người anh em phương Bắc?

82
00:03:02,850 --> 00:03:04,468
À, trước hết là, phần lớn châu lục này

83
00:03:04,468 --> 00:03:07,075
cao hơn mực nước biển trung bình 3 km

84
00:03:07,075 --> 00:03:09,431
thì nhiệt độ giảm đi cùng với độ cao.

85
00:03:09,431 --> 00:03:12,058
Đó là lý do tại sao trên đỉnh núi thường có tuyết.

86
00:03:12,058 --> 00:03:13,853
Thứ hai, hãy nhớ là Bắc Cực

87
00:03:13,853 --> 00:03:16,306
thực ra là một đại dương đóng băng.

88
00:03:16,306 --> 00:03:17,847
Nước ở đại dương ở phía dưới

89
00:03:17,847 --> 00:03:20,819
thì ấm hơn bề mặt băng tuyết trên đất liền ở Nam Cực,

90
00:03:20,819 --> 00:03:23,657
và nhiệt sẽ được truyền qua lớp băng.

91
00:03:23,657 --> 00:03:26,069
Điều này làm cho nhiệt độ ở vùng Bắc Cực

92
00:03:26,069 --> 00:03:27,489
không đạt tới mức cực đại

93
00:03:27,489 --> 00:03:30,686
như bề mặt đất liền ở Nam Cực.

94
00:03:30,686 --> 00:03:34,573
Thứ ba, các mùa đều cùng nhau chống lại Nam Cực.

95
00:03:34,573 --> 00:03:36,616
Vào khoảng tháng 7,

96
00:03:36,616 --> 00:03:38,736
khi Trái Đất xa Mặt Trời nhất,

97
00:03:38,736 --> 00:03:41,546
cũng là mùa đông ở Nam Cực,

98
00:03:41,546 --> 00:03:43,454
làm cho cực Nam

99
00:03:43,454 --> 00:03:44,751
lạnh gấp hai lần.

100
00:03:44,751 --> 00:03:46,906
Nhưng dù không là nơi cư trú được,

101
00:03:46,906 --> 00:03:49,327
nhưng Cực Bắc và Cực Nam đều

102
00:03:49,327 --> 00:03:51,431
giúp Trái Đất vận hành theo cách của nó.

103
00:03:51,431 --> 00:03:52,940
Cả hai vùng cực

104
00:03:52,940 --> 00:03:55,158
đều là những người điều chỉnh khí hậu rất quan trọng.

105
00:03:55,158 --> 00:03:56,886
Chúng giúp cân đối nhiệt độ

106
00:03:56,886 --> 00:03:58,654
trong khoảng nhiệt độ bình thường

107
00:03:58,654 --> 00:04:00,347
và đem đến cho chúng ta khí hậu ổn định.

108
00:04:00,347 --> 00:04:02,475
Và khi băng ở Bắc Cực giảm

109
00:04:02,475 --> 00:04:04,558
vì biến đổi khí hậu và hiện tượng ấm lên của Trái Đất,

110
00:04:04,558 --> 00:04:05,908
khí hậu trên Trái Đất

111
00:04:05,908 --> 00:04:08,234
trở nên ngày một bất ổn hơn.