لەسەر هەسارەکەمان، دوو ناوچەی جەمسەریمان هەیە: ئارتیک، کە ناوی لە ئارتیکۆکانی یۆنانی لە باکوور وە جەمسەری لە ئانتارکتیکۆ، بەرامبەر باکور. بەڵام رێگایەکی ئاسانتر هەیە بۆ بیرکەوتنەوەیان ئەگەر تەنها بیرت بێت چی دەوریان دراوە. جەمسەری باکوور، لە باکوری گۆی زەوی هەسارەکەمان، زەریایەک بە تەواوی بە خاک دەورە دراوە. لەو دیو جیهانەوە، جەمسەری کیشوەرێکە بە تەواوی چواردەوری زەریاکە دراوە. کەواتە، جەمسەری جەمسەری ورچەکانی هەیە بەڵام پەنگوین نییە، جەمسەری پەنگوینیان هەیە بەڵام ورچێکی جەمسەری نییە. با سەرەتا باسی ئارکتیکی بکەین. ناوچەی جەمسەری باکوور بریتییە لەزەریایەکی بەرینی داپۆشراو بەسەهۆڵ بە چواردەوری دا بە بێ داری یوور. دەکرێت ناوچەکە پێناسە بکرێت وەک ناوچەکەی نێوان بازنەی جەمسەری باکوور وە جەمسەری باکور. ئەگەرلەجەمسەری باکووردا وەستابایت، لە هەموو شوێنێک کە سەیرت دەکرد، بە هەموو ئاراستەیەک، باشور دەبێت. بەڵام وەستان لەجەمسەری باکور قورسە بۆ ماوەیەکی زۆر چونکە لە ناوەڕاستی زەریایەک، بە بەردەوامی دەیگۆڕن، بەستەڵەکەی دەریای بەستوو. ئەگەر لە جەمسەری باکوورەوە بکەویتە ناو ئاوەوە، دەچیتە ناو ئاوەوە کە١٣،٩٨٠ پێ قوڵە. لەسەروو ئاوەکەوە، تێکڕای پلەی گەرمی زستان دەکرێت بە پلەی سەدی -٤٠نزم بێت، وە ساردترین پلەی گەرمی تۆمارکراو نزیکەی ٦٨پلەی سەدی دەبێت. سەرەڕای ئەم بارودۆخە سەختە، مرۆڤ ناوچەی ئاوەدان لە جەمسەری باکوور هەزاران ساڵە. ژیان لەباکوور ئەو زیندەوەرانە دەگرێتەوە کە لە سەهۆڵەکەدا دەژین، زوپلانکتۆن و فیتۆپلانکتۆن، ماسی و مادە دەریاییەکان، باڵندەکان، ئاژەڵی زەوی، ڕووەک، وە کۆمەڵگا مرۆییەکان. باشە ئەی جەمسەری جەمسەری؟ جەمسەری جەمسەری باشوری کیشوەری زەوییە، و جەمسەری باشووری جوگرافی تێدایە پێنجەم گەورەترین کیشوەری ئەم هەسارەیە نزیکەی دوو هێندەی ئوسترالیا. نزیکەی٩٨% ی ئەنئارکتسا بە سەهۆڵ داپۆشراوە بەلایەنی کەمەوە یەک میل لە ئەستووری. مەرجەکان لە جەمسەری هەندێک لە ئەوپەڕی لە هەموو جیهاندا. بە تێکڕا، ئەوە ساردترینە، بایترین وشکترین کیشوەر وە بەرزترین بەرزبوونی تێکڕای هەیە لە هەموو کیشوەرەکان. لەوانەیە وا بیربکەیتەوە کە بەفر دەبارێت هەموو کات لە پۆلس، بەڵام جەمسەری جەمسەرەکان زۆر وشکن، بە بیابانێک دادەنرێن لەگەڵ بارانی ساڵانە تەنها ٢٠٠ملیمەتر بەدرێژایی کەنارەکە وە زۆر کەمتر لە ناو خاکی پلەی گەرمی لە جەمسەری جەمسەری گەیشتووەتە -٨٩پلەی سەدی. چونکە زۆر قورسە و قورسە، هیچ دانیشتوانێکی هەمیشەیی مرۆڤ لە جەمسەری جەمسەری نیە، بەڵام لە هەر شوێنێک لە ١٠٠٠بۆ ٥٠٠٠کەس بەدرێژایی ساڵ لە تەنیشتی لە وێستگەکانی توێژینەوە کە بڵاوبوبونەوە لە کیشوەرەکە. تەنانەت زۆرترین گیانلەبەریش بۆ مانەوە شەڕ دەکات، وە تەنها زیندەوەرە ساردەکان لەوێ ڕزگاریان دەبێت، لە نێویاندا چەندین جۆری قەراگە، ئاژەڵەکان، بەکتریا، فەنجی، ڕووەکەکان، وە پرۆتیستا. بەڵام بۆچی ئانتارکتیکا ساردترە لە ئامۆزای باکووری؟ باشە، سەرەتا، زۆربەی کیشوەرەکە زیاتر لە سێ کیلۆمەتر لە ئاستی دەریاوە، پلەی گەرمیش بە بەرزبوونەوە کەم دەبێتەوە. بۆیە لوتکەی چیاکان بەفریان لەسەر دەبارێت. دووەم،ئەوەت لە بیرە کە جەمسەری باکوور بەڕاستی زەریایەکی بەستوویە. ئاوی ناو زەریاکە لە ژێرەوە گەرمترە لە زەوی بەستوو لە جەمسەری جەمسەری، وە ئەو گەرمییە دەگوازرێنەوە بۆ ناو بەستەڵەکی سەهۆڵەکە. ڕێگەلە پلەی گەرمادەگرێت لەناوچەکانی جەمسەری باکوور لە گەیشتن بە ئەوپەڕی نمونەیی لە ڕووی زەویی جەمسەری. سێیەم، وەرزەکان پیلان دژی جەمسەری. لە کاتی هەڵکردنی تەمووزدا، کاتێک زەوی لەت لەت دەبێت و دوور هی خۆرە، هەروەها زستانی لە جەمسەری جەمسەری، کە دوو جار لە سەرما دەتاشی بۆ جەمسەری باشوور. بەڵام سەرەڕای ئەوەی کە بێ میوان بوو، جەمسەری باکوور و باشوور هۆکارێکی گەورەن بۆچی هەسارەکەمان بەم شێوەیەیە. هەردوو هەرێمی جەمسەریمان کە زۆر گرنگن لە کۆنترۆڵکردنی ئاووهەوادا. یارمەتی مامناوەندی پلەی گەرمایان دا لە ناوچە میزاجیەکانمان وە کەش و هەوایەکی جێگیرمان پێ بدە. وەک بەفری دەریا لەجەمسەری باکوور کەم دەبێت بەهۆی گۆڕانی کەش و هەوا و گەرمبوونی زەوی، کەش و هەوا لە سەرانسەری جیهاندا زیاتر ناسەقامگیر تر دەبێت.