1
00:00:00,994 --> 00:00:05,111
"Soykırım" kelimesinin ne anlama
geldiğini öğrendiğimde 10 yaşımdaydım.

2
00:00:06,755 --> 00:00:08,459
2003 yılıydı ve

3
00:00:08,483 --> 00:00:12,585
insanlarıma ırklarından
ötürü vahşice saldırılıyordu --

4
00:00:12,609 --> 00:00:14,413
yüz binlercesi öldürüldü,

5
00:00:14,437 --> 00:00:16,385
milyonlarcası yerinden edildi,

6
00:00:16,409 --> 00:00:19,708
bir ulus, kendi
devletinin elleriyle parçalara ayrıldı.

7
00:00:20,199 --> 00:00:24,389
Annem ve babam
kriz hakkında eleştiri yapmaya başladılar.

8
00:00:24,413 --> 00:00:25,899
Aslında anlamıyordum, sadece

9
00:00:25,923 --> 00:00:28,769
bunun, aileme zarar verdiğini biliyordum.

10
00:00:29,391 --> 00:00:33,104
Bir gün annemi ağlarken gördüm ve

11
00:00:33,128 --> 00:00:37,775
ona neden bu kadar çok
insanı gömdüğümüzü sordum.

12
00:00:38,400 --> 00:00:41,103
10 yaşındaki kızına soykırımı anlatmak

13
00:00:41,127 --> 00:00:45,364
için seçtiği kelimeleri hatırlamıyorum,

14
00:00:45,388 --> 00:00:47,017
fakat o hissi hatırlıyorum.

15
00:00:47,741 --> 00:00:50,796
Tamamen yalnız hissetmiştik,

16
00:00:50,820 --> 00:00:52,738
kimse bizi duymuyor gibiydi,

17
00:00:52,762 --> 00:00:55,571
görünmez gibiydik.

18
00:00:56,359 --> 00:01:00,388
Darfur hakkındaki ilk şiirimi de
o zaman yazdım.

19
00:01:01,144 --> 00:01:06,132
İnsanların bizi görmesini ve
duymasını sağlamak için şiir yazdım

20
00:01:06,156 --> 00:01:08,626
ve beni değiştiren
şeyi de bu şekilde öğrendim.

21
00:01:09,291 --> 00:01:11,087
Bunu görmek çok kolay.

22
00:01:11,111 --> 00:01:16,221
Yani, bakın bana -- kafasında
eşarp olan, genç Afrikalı bir kadınım,

23
00:01:16,245 --> 00:01:18,408
dilimde ise Amerikan aksanı var ve

24
00:01:18,432 --> 00:01:22,790
Pazartesi sabahlarının en vahşisini
oluşturan bir hikâye cazip görünüyor.

25
00:01:24,031 --> 00:01:27,634
Fakat insanları görülmeye değer
olduklarına ikna etmek zor bir şey.

26
00:01:28,741 --> 00:01:31,482
Bunu lisedeyken, öğretmenim 
bir gün benden Darfur'la ilgili

27
00:01:31,482 --> 00:01:34,051
sunum yapmamı istediğinde öğrendim.

28
00:01:34,075 --> 00:01:37,970
Projektörü ayarlarken sınıf
arkadaşlarımdan birisi şöyle dedi;

29
00:01:37,994 --> 00:01:40,089
"Neden bundan bahsetmek zorundasın?

30
00:01:40,113 --> 00:01:43,163
Bunun bize ne hissettireceğini
düşünemiyor musun?"

31
00:01:43,187 --> 00:01:45,327
(Gülüşmeler)

32
00:01:45,351 --> 00:01:49,415
14 yaşımdaki hâlim ona
ne cevap vereceğini veya o anda

33
00:01:49,439 --> 00:01:53,301
hissettiğim acıyı nasıl
açıklayacağını bilmiyordu

34
00:01:53,325 --> 00:01:57,396
ve her dakika "bundan"
bahsetmemeye zorlanıyorduk.

35
00:01:57,420 --> 00:02:02,264
Sözleri beni Darfur'daki
günlere ve gecelere götürdü,

36
00:02:02,288 --> 00:02:04,742
sessiz kalmaya zorlandığımız;

37
00:02:04,766 --> 00:02:06,957
sabah çay içerken,

38
00:02:06,981 --> 00:02:11,434
savaş uçakları tüm sesleri
bastırdığı için konuşmadığımız;

39
00:02:11,458 --> 00:02:13,581
yalnızca duyulmayı
hak etmediğimizin değil,

40
00:02:13,605 --> 00:02:16,394
aynı zamanda var olma hakkımızın

41
00:02:16,418 --> 00:02:19,234
olmadığının söylendiği zamanlara götürdü.

42
00:02:19,963 --> 00:02:22,442
Ve orada olmayı hak etmediğim hissi,

43
00:02:22,466 --> 00:02:25,689
oraya ait olmadığım hissi
veya sessizliği kırma hakkımın olmadığı

44
00:02:25,713 --> 00:02:26,982
hissi yeniden ortaya

45
00:02:27,006 --> 00:02:30,745
çıkmasına rağmen, sınıfta tüm
öğrenciler yerini almaya başladığında ve

46
00:02:30,769 --> 00:02:32,209
konuşmaya başladığımda

47
00:02:32,233 --> 00:02:34,611
bir büyü oluştu.

48
00:02:35,110 --> 00:02:36,794
Konuştuğumda ve

49
00:02:36,818 --> 00:02:38,711
sınıf arkadaşlarım dinlediğinde,

50
00:02:39,485 --> 00:02:40,955
korku yavaş yavaş azalmıştı.

51
00:02:42,022 --> 00:02:43,599
Zihnim sakinleşti ve

52
00:02:43,623 --> 00:02:45,300
güvende hissettim.

53
00:02:46,796 --> 00:02:49,693
Bu bizim kederimizin sesiydi,

54
00:02:49,717 --> 00:02:52,440
bana sarıldıkları hissiydi ve

55
00:02:52,464 --> 00:02:54,745
o sabit duvarlar bizi bir arada tutuyordu.

56
00:02:55,926 --> 00:02:57,857
Boşluk hissi değildi.

57
00:02:58,801 --> 00:03:02,077
Şiiri seçtim çünkü şiir çok içgüdüsel.

58
00:03:02,821 --> 00:03:06,015
Birisi önünüzde durduğunda,
zihni, bedeni ve ruhu size

59
00:03:06,015 --> 00:03:07,406
"Bana tanıklık et" dediğinde,

60
00:03:07,406 --> 00:03:11,194
insanlığınızın farkına
varmamanız imkânsızdır.

61
00:03:11,593 --> 00:03:13,393
Bu benim için her şeyi değiştirdi.

62
00:03:13,417 --> 00:03:14,963
Bana cesaret verdi.

63
00:03:15,883 --> 00:03:18,474
Her gün tanıklığın
gücünü tecrübe ediyorum ve

64
00:03:18,498 --> 00:03:20,599
bundan dolayı ben bir bütünüm.

65
00:03:20,623 --> 00:03:22,105
Şimdi soruyorum:

66
00:03:22,129 --> 00:03:23,575
Bana tanıklık edecek misiniz?

67
00:03:25,401 --> 00:03:28,185
Bu stres altında omuzlarım çöktüğünde,

68
00:03:28,185 --> 00:03:30,580
bana mikrofonu verdiler.

69
00:03:32,343 --> 00:03:34,301
Bir kadın şöyle dedi,

70
00:03:34,325 --> 00:03:36,766
"Bir milyonuncu mülteci de
Güney Sudan'ı terk etti.

71
00:03:36,790 --> 00:03:38,247
Yorum yapabilir misiniz?"

72
00:03:38,271 --> 00:03:42,291
Annemin aldığı ayakkabılar
içerisinde ayaklarım ileri geri sallandı,

73
00:03:42,315 --> 00:03:43,493
şu soru yankılandı:

74
00:03:43,517 --> 00:03:46,267
Kalıyor muyuz, yoksa
kaçmak daha mı güvenli?

75
00:03:46,826 --> 00:03:49,077
Zihnimde sayılar yankılandı:

76
00:03:49,741 --> 00:03:51,404
Darfur'da bir milyon gitti,

77
00:03:51,428 --> 00:03:53,050
iki milyon yerinden edildi,

78
00:03:53,074 --> 00:03:55,794
400.000 ölü var.

79
00:03:55,818 --> 00:03:57,524
Ve boğazım düğümlendi,

80
00:03:57,548 --> 00:04:00,170
sanki bu bedenler benim boğazımda

81
00:04:00,194 --> 00:04:02,127
mezarlarını bulmuşlar gibi.

82
00:04:02,593 --> 00:04:03,744
Eski ülkemiz,

83
00:04:03,768 --> 00:04:05,998
kuzeyi ve güneyi ve doğusu ve batısı,

84
00:04:06,022 --> 00:04:08,940
öyle huzursuzdu ki
Nil bizi bir arada tutamadı ve

85
00:04:08,964 --> 00:04:10,823
siz benden özet geçmemi istiyorsunuz.

86
00:04:11,354 --> 00:04:14,389
Hâlâ gerçekleşmiyor gibi,
sayılardan bahsediyorlar,

87
00:04:14,413 --> 00:04:17,630
sanki Suriye'de 500.000 kişi ölmemiş gibi,

88
00:04:17,654 --> 00:04:20,548
sanki 3.000 kişi Akdeniz'in
dibinde son savaşlarını

89
00:04:20,572 --> 00:04:22,786
vermiyormuş gibi,

90
00:04:23,760 --> 00:04:28,499
sanki soykırımlarımız hakkında
gerçeklerle dolu kitaplar yokmuş gibi

91
00:04:28,523 --> 00:04:30,377
ve şimdi benden yazmamı istiyorlar.

92
00:04:31,254 --> 00:04:32,417
Gerçek:

93
00:04:33,883 --> 00:04:36,145
Kahvaltıda hiç konuşmadık,

94
00:04:36,169 --> 00:04:38,884
çünkü savaş uçakları sesimizi bastırdı.

95
00:04:38,908 --> 00:04:40,486
Gerçek:

96
00:04:40,510 --> 00:04:42,974
Büyükbabam evi terk etmek istemedi,

97
00:04:42,998 --> 00:04:45,027
böylece bir savaş alanında öldü.

98
00:04:45,647 --> 00:04:46,987
Gerçek:

99
00:04:47,011 --> 00:04:50,086
Tanrısız yanan bir çalı, yalnızca yangındır.

100
00:04:50,652 --> 00:04:52,838
Bildiğim şey ve
mikrofonda söylenmesi güvenli

101
00:04:52,862 --> 00:04:55,112
olan şey arasındaki mesafeyi ölçtüm.

102
00:04:55,136 --> 00:04:58,030
Kederden bahsediyor muyum?
Yer değişiminden?

103
00:04:58,054 --> 00:04:59,447
Şiddeti, televizyonda

104
00:04:59,471 --> 00:05:02,251
gördüğünüz kadar basit olmadığını,
kameralar açılmadan önce

105
00:05:02,251 --> 00:05:05,993
haftalarca yaşanan
korkuyu vurguluyor muyum?

106
00:05:07,654 --> 00:05:10,274
Ona bedenlerimizden,
yüzde 60'ının su olduğundan, fakat

107
00:05:10,298 --> 00:05:11,749
yine de ağaç gibi yanışımızdan

108
00:05:11,773 --> 00:05:13,690
ve bunun da feda edilişimizin

109
00:05:13,714 --> 00:05:15,596
yakıtı olduğundan bahsediyor muyum?

110
00:05:15,620 --> 00:05:19,728
Önce erkeklerin öldüğünü ve annelerin
izlemeye zorlandığını söylüyor muyum?

111
00:05:19,752 --> 00:05:21,354
Çocuklarımız için geldiklerini,

112
00:05:21,378 --> 00:05:24,532
evlerimiz yıkılana kadar
onları kara boyunca dağıttıklarını?

113
00:05:24,556 --> 00:05:27,685
Ufacık bir bombada
kalelerin bile yıkıldığını?

114
00:05:29,773 --> 00:05:31,640
Yaşlılardan, kahramanlarımızdan,

115
00:05:31,664 --> 00:05:33,299
kaçmak için güçsüz, vurmak için

116
00:05:33,323 --> 00:05:35,934
güçlü olanlardan, onları ateşe doğru

117
00:05:35,958 --> 00:05:37,341
elleri yukarıda, sırtlarında

118
00:05:37,365 --> 00:05:39,612
tüfeklerle nasıl götürdüklerinden

119
00:05:39,636 --> 00:05:40,792
bahsediyor muyum?

120
00:05:40,816 --> 00:05:43,086
Bastonlarının ateşi
nasıl körüklediğinden?

121
00:05:43,110 --> 00:05:48,294
Bir tomar kablo ve zaptedilecek
seyirciler çok acımasız hissettiriyor.

122
00:05:48,318 --> 00:05:49,754
Çok insafsızca,

123
00:05:49,778 --> 00:05:53,637
tıpkı ölülerimizin kötü kokan
dumanıyla dolan vadi gibi.

124
00:05:53,661 --> 00:05:55,494
Düz yazıda daha mı iyi?

125
00:05:56,114 --> 00:05:58,815
Bir kıta, kefene dönüşebilir mi?

126
00:05:58,839 --> 00:06:00,670
Yavaşça söylersem daha mı az acıtır?

127
00:06:00,694 --> 00:06:02,997
Beni ağlarken görmeseniz
daha iyi mi dinlersiniz?

128
00:06:03,021 --> 00:06:05,137
Mikrofon gittiğinde acı da gider mi?

129
00:06:05,161 --> 00:06:08,355
Neden her söz son
sözümmüş gibi hissettiriyor?

130
00:06:10,256 --> 00:06:12,423
Konuşma için otuz saniye

131
00:06:12,447 --> 00:06:14,547
ve şimdi, şiir için üç dakika.

132
00:06:15,320 --> 00:06:19,384
Dilim, öldüğümüz zamanki gibi kuruyor,

133
00:06:19,408 --> 00:06:22,600
küle dönüşüyor, hiç kömür olmadan.

134
00:06:24,311 --> 00:06:26,267
Sol bacağım uyuşuyor

135
00:06:26,451 --> 00:06:29,222
ve çarpışmaya hazırlanır gibi

136
00:06:29,222 --> 00:06:31,330
dizlerimi kilitlediğimi fark ediyorum.

137
00:06:31,737 --> 00:06:34,761
Koşamayacağım bir ayakkabıyı asla giymem.

138
00:06:36,330 --> 00:06:37,487
Teşekkürler.

139
00:06:37,988 --> 00:06:44,082
(Alkışlar)

140
00:06:44,847 --> 00:06:47,964
Olumlu bir mesajla ayrılmak istedim,

141
00:06:48,868 --> 00:06:52,194
çünkü yaşamın paradoksu da bu:

142
00:06:52,608 --> 00:06:55,608
Ağlamayı en çok öğrendiğim
yerlerde, aynı zamanda

143
00:06:55,632 --> 00:06:58,948
nasıl gülümseneceğini öğrendim.

144
00:06:59,615 --> 00:07:02,122
İşte, geliyor.

145
00:07:04,837 --> 00:07:07,691
"Geniş bir Hayal Gücün Var

146
00:07:08,325 --> 00:07:09,602
veya

147
00:07:09,626 --> 00:07:13,262
Ağlamanın 400.000 yolu."

148
00:07:14,434 --> 00:07:15,585
Zeinab için.

149
00:07:16,784 --> 00:07:18,292
Ben üzgün bir kızım,

150
00:07:19,325 --> 00:07:22,010
fakat yüzüm başka planlar yapıyor,

151
00:07:22,034 --> 00:07:26,856
enerjimi bu gülümsemeye
odaklıyorum, acıya harcamamak için.

152
00:07:26,880 --> 00:07:29,403
Önce uykumu çaldılar,

153
00:07:29,427 --> 00:07:31,745
yorgun fakat açık gözler,

154
00:07:31,769 --> 00:07:33,793
bir şeyler kaçırdığımı düşünürken,

155
00:07:33,817 --> 00:07:35,991
belki de süvari hâlâ geliyordur.

156
00:07:36,015 --> 00:07:37,260
Gelmediler,

157
00:07:37,284 --> 00:07:39,096
ben de daha büyük yastıklar aldım.

158
00:07:39,120 --> 00:07:40,423
(Gülüşmeler)

159
00:07:41,508 --> 00:07:45,212
Büyükannem çok konuşarak

160
00:07:45,236 --> 00:07:47,823
her şeyi tedavi edebilir.

161
00:07:47,847 --> 00:07:51,112
Ve savaşın ortasında
bana depodaki bir hırsızı

162
00:07:51,136 --> 00:07:53,216
güldürebileceğimi söyledi.

163
00:07:53,240 --> 00:07:57,662
Savaş, hüzünden
bozulmuş evlilik yatağı yapar.

164
00:07:58,198 --> 00:08:00,379
Yalnızca yok olmak istersiniz,

165
00:08:00,403 --> 00:08:04,136
ama kalbiniz, kaçabilmeye
yetecek kadar kalıntı toplayamaz.

166
00:08:04,848 --> 00:08:06,192
Fakat neşe --

167
00:08:06,216 --> 00:08:10,543
neşe, kırgın ana vatanımızın
sınırlarından taşıdığımız zırhımız.

168
00:08:12,687 --> 00:08:16,239
Tadı gittikten sonra bile devam eden

169
00:08:16,263 --> 00:08:19,087
hikâyelerin, yüzlerin hızlı bir karışımı.

170
00:08:20,018 --> 00:08:23,928
Bir kas hafızası en
zor zamanları bile atlatır,

171
00:08:23,952 --> 00:08:28,501
benim hafızam ağlayana kadar
güldüğüm ya da gülene kadar ağladığım

172
00:08:28,525 --> 00:08:30,160
günlerle dolu.

173
00:08:30,184 --> 00:08:34,153
Kahkaha ve gözyaşı
istemsiz insan tepkileridir,

174
00:08:34,177 --> 00:08:37,350
ifade kapasitemiz için bir vasiyettir.

175
00:08:37,374 --> 00:08:39,207
İfade etmeme izin verin,

176
00:08:39,231 --> 00:08:40,921
eğer sizi güldürüyorsam,

177
00:08:40,945 --> 00:08:43,024
bu genellikle kasıtlıdır.

178
00:08:43,048 --> 00:08:44,775
Ve eğer sizi ağlatırsam,

179
00:08:44,799 --> 00:08:46,778
hâlâ güzel olduğunuzu düşüneceğim.

180
00:08:47,267 --> 00:08:49,962
Bu, kuzenim Zeinab için,

181
00:08:50,696 --> 00:08:53,710
bir ikindi vakti yatalak oluverdi.

182
00:08:54,131 --> 00:08:58,157
Sudan'da beraber olduğumuz
zamandan beri onu görmedim,

183
00:08:58,181 --> 00:09:02,135
Fransa'da 400 yıllık bir binada

184
00:09:02,159 --> 00:09:05,517
hastane yatağının yanındaydım.

185
00:09:07,047 --> 00:09:09,292
Zeinab şiir dinlemek istemişti.

186
00:09:10,179 --> 00:09:14,229
Birden İngilizce, Arapça ve
Fransızca yetersiz gelmişti.

187
00:09:14,253 --> 00:09:17,640
Bildiğim her kelime boş bir sese dönüştü

188
00:09:17,664 --> 00:09:19,938
ve Zeinab de "Tamam, devam et." dedi.

189
00:09:19,962 --> 00:09:21,039
(Gülüşmeler)

190
00:09:21,063 --> 00:09:24,225
Ona okuyabildiğim her şeyi okudum

191
00:09:24,249 --> 00:09:25,585
ve güldük

192
00:09:25,609 --> 00:09:26,765
ve bunu çok sevdik

193
00:09:26,789 --> 00:09:30,764
ve bulunduğum en önemli sahne orasıydı,

194
00:09:30,788 --> 00:09:32,599
aile ile ve bir savaşa kurban edilmiş

195
00:09:32,623 --> 00:09:37,399
fakat yine de yaşama
tutunmuş insanlarla çevriliydim,

196
00:09:37,423 --> 00:09:40,879
bana yalnızca gülmeyi değil, aynı zamanda

197
00:09:40,903 --> 00:09:44,619
ellerini gökyüzüne yerleştirmiş olan

198
00:09:44,643 --> 00:09:47,513
ölümle yüz yüze yaşamayı öğretmiş olan

199
00:09:47,537 --> 00:09:49,943
insanlarla çevriliydim,

200
00:09:49,967 --> 00:09:53,334
güneşin mesafesini ölçüp
ona "Gülümse, seninle orada

201
00:09:53,358 --> 00:09:55,013
buluşacağım." diyordum.

202
00:09:55,798 --> 00:09:57,378
Ve Zeinab için --

203
00:09:58,122 --> 00:10:01,693
Zeinab Fransa gibi bir
yerde bana sevgiyi öğretti,

204
00:10:02,424 --> 00:10:06,989
Zeinab, ölüm döşeğinde
şiir dinlemek istedi --

205
00:10:08,471 --> 00:10:10,894
Kronik ağrı sendromundan öldü.

206
00:10:11,783 --> 00:10:14,016
Kalp kasları, işlevsiz kalana

207
00:10:14,938 --> 00:10:16,539
kadar genişledi.

208
00:10:17,190 --> 00:10:21,063
Beni tuttu ve bana
kendimi altın gibi hissettirdi.

209
00:10:21,087 --> 00:10:22,632
"Zeinab, tek sorununun

210
00:10:23,481 --> 00:10:27,001
kalbinin çok büyük olması garip

211
00:10:27,025 --> 00:10:29,909
değil mi?" dedim.

212
00:10:32,420 --> 00:10:33,619
Teşekkürler.

213
00:10:33,643 --> 00:10:38,428
(Alkışlar)