WEBVTT

00:00:00.490 --> 00:00:04.790
Jeszcze zanim dowiedzieliśmy się, czym jest DNA, zanim poznaliśmy

00:00:04.790 --> 00:00:07.160
jego strukturę i sposób replikacji,

00:00:07.160 --> 00:00:11.020
zanim mogliśmy przyjrzeć się mejozie zachodzącej w komórkach,

00:00:11.020 --> 00:00:14.700
wiedzieliśmy już, że potomstwo jest efektem

00:00:14.700 --> 00:00:16.480
połączenia cech rodziców.

00:00:16.480 --> 00:00:22.170
Jeżeli facet o niebieskich oczach -- to jest

00:00:22.170 --> 00:00:27.430
właśnie on --jeżeli ten facet ożeni się

00:00:27.430 --> 00:00:32.800
z brązowooką dziewczyną. To jest ta dziewczyna.

00:00:32.800 --> 00:00:36.410
Postaram się, żeby bardziej przypominała dziewczynę.

00:00:36.410 --> 00:00:39.450
Jeżeli niebieskooki facet ożeni się z brązowooką dziewczyną,

00:00:39.450 --> 00:00:42.230
to w większości przypadków, w przypadkach, w których

00:00:42.230 --> 00:00:45.030
mamy do czynienia z brązowooką dziewczyną, ich dzieci

00:00:45.030 --> 00:00:46.870
też są brązowookie.

00:00:46.870 --> 00:00:50.210
O tu będzie ich brązowookie dziecko.

00:00:53.000 --> 00:00:54.980
I to już coś jest. Mam na myśli, że w ciągu

00:00:54.980 --> 00:00:57.420
tysięcy ludzkich pokoleń, udało nam się to zaobserwować.

00:00:58.180 --> 00:01:00.590
Zauważyliśmy, że dzieci przypominają swoich rodziców

00:01:00.590 --> 00:01:05.280
i dziedziczą niektóre z ich cech. Część z tych cech dominuje

00:01:05.280 --> 00:01:06.140
nad innymi cechami.

00:01:06.140 --> 00:01:09.960
Na przykład ciemna pigmentacja

00:01:09.960 --> 00:01:11.570
włosów czy oczu.

00:01:11.570 --> 00:01:15.710
Nawet jeśli drugi z rodziców ma jasną pigmentację, to ta ciemna

00:01:15.710 --> 00:01:17.900
dominuje nad jasną albo prowadzi to

00:01:17.900 --> 00:01:20.420
do pośredniego natężenia pigmentacji, co widzimy wokół nas.

00:01:20.420 --> 00:01:23.410
Nauka o tym, jakie cechy są przekazywane potomstwu

00:01:23.410 --> 00:01:26.590
i w jaki sposób się to dzieje, jest znacznie starsza niż badania DNA,

00:01:26.590 --> 00:01:29.840
które zostało odkryte i zdano sobie sprawę z jego znaczenia

00:01:29.840 --> 00:01:31.110
dopiero w połowie XX wieku.

00:01:31.110 --> 00:01:32.820
Dziedziczenie było badane od długiego czasu.

00:01:32.820 --> 00:01:36.750
Ojcem klasycznej genetyki

00:01:36.750 --> 00:01:38.455
jest Grzegorz Mendel.

00:01:41.720 --> 00:01:45.650
Mendel był zakonnikiem, który zajmował się uprawą roślin

00:01:45.650 --> 00:01:48.795
i krzyżował je między sobą, żeby sprawdzić, które cechy są dziedziczone,

00:01:48.795 --> 00:01:51.230
a które nie. Próbował zrozumieć, w jaki sposób

00:01:51.230 --> 00:01:55.650
cechy są przekazywane z pokolenia na pokolenie.

00:01:55.650 --> 00:02:02.090
Kiedy zajmujemy się klasyczną genetyką --

00:02:02.090 --> 00:02:05.230
Muszę zrobić teraz kilka upraszczających założeń,

00:02:05.230 --> 00:02:08.080
chociaż wiemy, że większość z nich nie odnosi się w pełni

00:02:08.080 --> 00:02:11.140
do rzeczywistości, ale dzięki tym założeniom

00:02:11.140 --> 00:02:16.340
będziemy mogli przewidywać, co się stanie w kolejnych pokoleniach.

00:02:16.340 --> 00:02:21.270
Pierwsze uproszczenie to to, że niektóre cechy

00:02:21.270 --> 00:02:24.840
działają na zasadzie "wszystko albo nic".

00:02:24.840 --> 00:02:26.690
Wiemy, że w rzeczywistości większość cech nie ma takich właściwości.

00:02:26.690 --> 00:02:28.690
Powiedzmy, że na świecie występują -- to bardzo

00:02:28.690 --> 00:02:35.220
duże uproszczenie -- powiedzmy, że kolor oczu

00:02:35.220 --> 00:02:38.520
determinują tylko dwa allele.

00:02:38.520 --> 00:02:40.390
Przypomnijcie sobie, czym są allele.

00:02:40.390 --> 00:02:44.030
Allel to określona wersja genu.

00:02:44.030 --> 00:02:48.400
Powiedzmy, że możesz mieć niebieski kolor oczu

00:02:48.400 --> 00:02:52.460
albo brązowy kolor oczu.

00:02:52.460 --> 00:02:55.220
Że żyjemy we wszechświecie, w którym

00:02:55.220 --> 00:02:58.320
są możliwe tylko te dwie wersje genu na kolor oczu.

00:02:58.320 --> 00:03:01.230
Wiemy, że kolor oczu jest znacznie bardziej skomplikowana cechą,

00:03:01.230 --> 00:03:02.970
a to tylko uproszczenie.

00:03:02.970 --> 00:03:04.340
Zaraz zrobię jeszcze jedno.

00:03:04.340 --> 00:03:14.110
Załóżmy, że, dajmy na to, wielkość zęba,

00:03:14.110 --> 00:03:17.590
to jest cecha, której nie zobaczycie w podręcznikach biologii,

00:03:17.590 --> 00:03:23.470
że jest jeden allel warunkujący występowanie dużych zębów

00:03:23.470 --> 00:03:28.330
i drugi allel warunkujący występowanie małych.

00:03:28.330 --> 00:03:30.850
Pamiętajcie, że gen i allel to dwie różne rzeczy --

00:03:30.850 --> 00:03:32.100
allel jest wersją genu.

00:03:35.230 --> 00:03:37.740
Mówiłem o Grzegorzu Mendlu, który prowadził swoje eksperymenty

00:03:37.740 --> 00:03:41.890
w latach 50tych XIX wieku, kiedy nie znano jeszcze DNA

00:03:41.890 --> 00:03:48.590
ani chromosomów, ani tego, w jaki sposób DNA jest przekazywane, ani wielu innych faktów.

00:03:48.590 --> 00:03:53.060
Ale przejdźmy na poziom mikro, żeby

00:03:53.060 --> 00:03:53.840
zrozumieć tę różnicę.

00:03:53.840 --> 00:03:56.170
Mamy tu chromosom.

00:03:56.170 --> 00:03:59.710
A na jakimś chromosomie -- wybiorę

00:03:59.710 --> 00:04:00.900
jakiś chromosom.

00:04:00.900 --> 00:04:02.930
To jest jeden z chromosomów.

00:04:02.930 --> 00:04:04.590
Powiedzmy, że odziedziczyłem go od ojca.

00:04:04.590 --> 00:04:09.130
Na tym chromosomie, w określonym położeniu,

00:04:09.130 --> 00:04:11.550
położenie genu na chromosomie nazywamy "locus" (l.m. "loci").

00:04:11.550 --> 00:04:15.330
To locus genu warunkującego kolor oczu.

00:04:15.330 --> 00:04:16.579
To położenie tego genu na chromosomie.

00:04:16.579 --> 00:04:19.279
Mam tu dwa chromosomy, jeden od ojca,

00:04:19.279 --> 00:04:22.010
a drugi od matki, niech to będzie chromosom

00:04:22.010 --> 00:04:23.260
od matki.

00:04:26.020 --> 00:04:27.800
Wiemy, że zwykle kiedy są w komórce, to

00:04:27.800 --> 00:04:30.180
nie są tak elegancko uporządkowane i skręcone,

00:04:30.180 --> 00:04:32.860
ale chodzi o, żeby Wam coś pokazać.

00:04:32.860 --> 00:04:35.690
To para chromosomów homologicznych, a więc znajdują się na nich

00:04:35.690 --> 00:04:36.970
te same geny.

00:04:36.970 --> 00:04:41.460
Na chromosomie od mojej matki, w tym samym położeniu,

00:04:41.460 --> 00:04:45.710
na tym samym locus, jest gen koloru oczu.

00:04:45.710 --> 00:04:51.020
Mogę mieć dwie identyczne wersje genu koloru oczu,

00:04:51.020 --> 00:04:52.760
założyłem, że są tylko dwa allele tego genu

00:04:52.760 --> 00:04:54.220
na świecie.

00:04:54.220 --> 00:04:56.690
Jeśli ma takie same wersje genu,

00:04:56.690 --> 00:04:58.510
zapiszę to skrótowo.

00:04:58.510 --> 00:05:01.101
Zapiszę wielkie B -- Właściwe zrobię to

00:05:01.101 --> 00:05:02.010
trochę inaczej.

00:05:02.010 --> 00:05:04.040
Zapiszę małe "b" jako niebieskie

00:05:04.040 --> 00:05:07.420
i wielkie "B" jako brązowe.

00:05:07.420 --> 00:05:11.210
Może być tak, że mam tu wersję małe "b",

00:05:11.210 --> 00:05:12.800
a tu wielkie "B".

00:05:12.800 --> 00:05:17.010
Mogę zapisać mój genotyp -- mam allel --

00:05:17.010 --> 00:05:20.320
mam wielkie "B" od matki oraz

00:05:20.320 --> 00:05:24.440
małe "b" od ojca.

00:05:24.440 --> 00:05:29.120
Każda z tych wersji, każdy ze sposobów, w jaki gen

00:05:29.120 --> 00:05:30.660
się ujawnia w fenotypie, to allel.

00:05:30.660 --> 00:05:40.360
To są dwa różne allele, zapiszę to,

00:05:40.360 --> 00:05:42.880
czyli wersje tego samego genu.

00:05:42.880 --> 00:05:46.340
Kiedy mam dwie różne wersje, jedna od matki

00:05:46.340 --> 00:05:50.140
i druga od ojca,

00:05:50.140 --> 00:05:53.480
to jestem heterozygotą, czyli mam

00:05:53.480 --> 00:05:54.730
heterozygotyczny genotyp.

00:06:00.410 --> 00:06:05.000
Genotyp to konkretne wersje genów, które mam.

00:06:05.000 --> 00:06:08.170
Załóżmy, że mam małe "b".

00:06:08.170 --> 00:06:11.690
Dostałem gen w wersji niebieskiego allelu od obojga rodziców.

00:06:11.690 --> 00:06:16.040
Czyli mam dwa małe "b",

00:06:16.040 --> 00:06:18.600
dwa identyczne allele.

00:06:18.600 --> 00:06:21.840
Obydwoje rodzice przekazali mi taką samą wersję genu.

00:06:21.840 --> 00:06:29.930
W tym przypadku mam genotyp homozygotyczny

00:06:29.930 --> 00:06:33.900
i jestem homozygotą pod względem tej cechy.

00:06:36.400 --> 00:06:38.510
Możecie powiedzieć, w porządku Sal,

00:06:38.510 --> 00:06:43.400
to są Twoje cechy, mam brązowy allel

00:06:43.400 --> 00:06:47.550
od matki i niebieski od ojca.

00:06:47.550 --> 00:06:50.850
W tym przypadku mam niebieski allel od obojga rodziców.

00:06:50.850 --> 00:06:54.590
Skąd wiadomo, jaki będę mieć kolor oczu?

00:06:54.590 --> 00:06:56.900
W rzeczywistości to dość złożona sprawa.

00:06:56.900 --> 00:06:58.410
Zależy od wielu rzeczy.

00:06:58.410 --> 00:07:02.830
Ale badania Mendla wykazały zjawisko,

00:07:02.830 --> 00:07:04.080
które nazywamy dominacją.

00:07:09.260 --> 00:07:12.930
Chodzi o to, że jedna z cech

00:07:12.930 --> 00:07:14.090
dominuje nad drugą.

00:07:14.090 --> 00:07:17.160
Wiele osób myślało, że jasny kolor oczu,

00:07:17.160 --> 00:07:20.490
niebieski kolor, zawsze zostanie zdominowany

00:07:20.490 --> 00:07:21.500
przez inne cechy.

00:07:21.500 --> 00:07:23.140
Przyjmiemy to założenie, ale to duże

00:07:23.140 --> 00:07:24.510
uproszczenie.

00:07:24.510 --> 00:07:34.200
Załóżmy, że oczy brązowe są cechą dominującą,

00:07:34.200 --> 00:07:36.130
a niebieskie recesywną (ustępującą).

00:07:39.320 --> 00:07:42.960
Chciałem zaznaczyć to na niebiesko.

00:07:42.960 --> 00:07:49.560
Niebieskie oczy są recesywne.

00:07:49.560 --> 00:07:52.330
W tym przypadku, a to jest -- jak już

00:07:52.330 --> 00:07:55.730
powtarzałem, duże uproszczenie.

00:07:55.730 --> 00:08:00.670
Ale w tym przypadku, jeżeli odziedziczyłbym ten genotyp,

00:08:00.670 --> 00:08:05.540
to ponieważ brązowe oczy dominują, pamiętajcie,

00:08:05.540 --> 00:08:12.400
wielkie "B" to brązowe, a małe "b" to niebieskie,

00:08:12.400 --> 00:08:16.670
które są recesywne. Osoba z takim genotypem

00:08:16.670 --> 00:08:19.450
będzie miała brązowe oczy.

00:08:19.450 --> 00:08:20.880
Zapiszę to tutaj.

00:08:21.710 --> 00:08:27.680
Genotyp, a teraz zapiszę fenotyp.

00:08:27.680 --> 00:08:31.030
Genotyp to konkretne wersje genów, które mamy,

00:08:31.030 --> 00:08:33.780
a fenotyp, to sposób, w jaki te wersje się ujawniają,

00:08:33.780 --> 00:08:35.030
czyli to, co widzimy.

00:08:35.030 --> 00:08:39.690
Fenotyp

00:08:39.690 --> 00:08:43.860
Jeżeli mam gen koloru oczu w wersji brązowej od ojca,

00:08:43.860 --> 00:08:46.310
zaznaczę to wielkimi literami i na brązowo.

00:08:46.310 --> 00:08:49.670
Żeby się Wam nie myliło.

00:08:49.670 --> 00:08:54.490
Jeżeli mam gen brązowych oczu od ojca

00:08:54.490 --> 00:09:05.130
i niebieskich oczu od matki, to ponieważ

00:09:05.130 --> 00:09:08.580
niebieski allel jest recesywny --

00:09:08.580 --> 00:09:11.370
No tak, mówiłem gen brązowych oczu, a powinienem

00:09:11.370 --> 00:09:13.870
mówić brązowa wersja genu na kolor oczu,

00:09:13.870 --> 00:09:16.820
czyli brązowy allel genu albo niebieska wersja genu

00:09:16.820 --> 00:09:18.890
od matki, czyli niebieski allel.

00:09:18.890 --> 00:09:22.290
Ponieważ brązowy allel jest dominujący,

00:09:22.290 --> 00:09:25.410
zapisałem to tutaj, cecha, która się ujawni, to brązowe oczy.

00:09:30.830 --> 00:09:34.450
Powiedzmy, że jest odwrotnie.

00:09:34.450 --> 00:09:39.850
Że od ojca dostałem allel niebieski,

00:09:39.850 --> 00:09:41.750
a brązowy od matki.

00:09:41.750 --> 00:09:42.490
Efekt jest taki sam.

00:09:42.490 --> 00:09:46.940
Fenotyp to brązowe oczy.

00:09:46.940 --> 00:09:49.730
A co, jeżeli będę mieć brązowe allele

00:09:49.730 --> 00:09:52.470
od obojga rodziców?

00:09:52.470 --> 00:09:54.930
Popatrzmy, zmieniałem odcień brązowego,

00:09:54.930 --> 00:09:55.960
ale to wszystko te same allele.

00:09:55.960 --> 00:09:59.130
Mam dwa dominujące brązowe allele

00:09:59.130 --> 00:10:00.820
od obojga rodziców.

00:10:00.820 --> 00:10:01.770
Jaki będzie mój fenotyp?

00:10:01.770 --> 00:10:02.640
Pewnie już się domyśliliście.

00:10:02.640 --> 00:10:08.280
To będą ciągle brązowe oczy.

00:10:08.280 --> 00:10:10.570
Został nam jeszcze ostatni wariant, ponieważ

00:10:10.570 --> 00:10:12.800
mamy tylko dwa rodzaje alleli w populacji,

00:10:12.800 --> 00:10:15.510
chociaż większość genów występuje

00:10:15.510 --> 00:10:16.710
w więcej niż dwóch wersjach.

00:10:16.710 --> 00:10:18.400
Na przykład allele grup krwi.

00:10:18.400 --> 00:10:21.490
Są cztery grupy krwi.

00:10:21.490 --> 00:10:25.540
Ale wróćmy do oczu - mam dwa allele niebieskie,

00:10:25.540 --> 00:10:30.400
po jednym od każdego z rodziców.

00:10:30.400 --> 00:10:33.080
Allel niebieski jest recesywny, ale w tym układzie

00:10:33.080 --> 00:10:34.550
nie ma allelu dominującego.

00:10:34.550 --> 00:10:39.130
Czyli fenotyp to niebieskie oczy.

00:10:39.130 --> 00:10:42.380
Muszę zaznaczyć, że w rzeczywistości kwestia alleli koloru oczu

00:10:42.380 --> 00:10:45.130
wygląda nieco inaczej, ale to wygodne uproszczenie,

00:10:45.130 --> 00:10:48.370
żeby zrozumieć podstawy procesu dziedziczenia.

00:10:48.370 --> 00:10:52.040
Jest trochę cech, które można badać w ten prosty sposób.

00:10:52.040 --> 00:10:54.920
Chciałem Wam pokazać, że wiele różnych

00:10:54.920 --> 00:10:58.970
genotypów - to są różne genotypy -

00:10:58.970 --> 00:11:02.090
daje taki sam fenotyp.

00:11:02.090 --> 00:11:05.000
Wobec tego na podstawie czyjegoś koloru oczu

00:11:05.000 --> 00:11:09.000
nie możemy powiedzieć, czy ta osoba jest

00:11:09.000 --> 00:11:16.740
homozygotą dominującą -- to jest homozygota dominująca --

00:11:16.740 --> 00:11:19.080
czy jest heterozygotą.

00:11:19.080 --> 00:11:21.350
To jest genotyp heterozygoty.

00:11:21.350 --> 00:11:23.650
Te dwa genotypy są heterozygotyczne.

00:11:27.990 --> 00:11:31.680
Heterozygoty nazywa się też czasem hybrydami,

00:11:31.680 --> 00:11:33.600
ale to słowo ma dużo znaczeń.

00:11:33.600 --> 00:11:36.800
Jest często używane, a w tym kontekście

00:11:36.800 --> 00:11:40.940
oznacza osobnika o dwóch różnych allelach jednego genu.

00:11:40.940 --> 00:11:43.740
Zastanówmy się chwilę, jak może wyglądać

00:11:43.740 --> 00:11:48.155
potomstwo moich rodziców.

00:11:50.970 --> 00:11:53.100
Może być kilka różnych wariantów.

00:11:55.950 --> 00:11:57.630
Załóżmy, że obydwoje są hybrydami.

00:11:57.630 --> 00:12:03.470
Mój ojciec ma dominujący allel brązowy

00:12:03.470 --> 00:12:08.020
i recesywny allel niebieski.

00:12:08.020 --> 00:12:11.560
Moja matka tak samo, czyli też ma dominujący allel brązowy

00:12:11.560 --> 00:12:14.780
i recesywny allel niebieski.

00:12:14.780 --> 00:12:17.880
Zastanówmy się, gdyby rodzice, zanim zobaczycie

00:12:17.880 --> 00:12:20.630
mój kolor oczu, gdybyście podali mi

00:12:20.630 --> 00:12:22.760
ich genotypy.

00:12:22.760 --> 00:12:24.010
Oznaczę je.

00:12:26.200 --> 00:12:27.790
To genotyp matki.

00:12:27.790 --> 00:12:30.090
Myślę, że tu standardowo pisze się genotyp matki.

00:12:30.090 --> 00:12:34.730
A to genotyp ojca.

00:12:34.730 --> 00:12:37.910
Jakie warianty genotypu mogą mieć

00:12:37.910 --> 00:12:38.490
ich dzieci?

00:12:38.490 --> 00:12:40.630
Rozmnażają się.

00:12:40.630 --> 00:12:44.090
Narysuję tu krzyżówkę.

00:12:44.090 --> 00:12:45.660
To jest krzyżówka.

00:12:50.390 --> 00:12:55.990
Z badań nad mejozą wiemy, że moja matka

00:12:55.990 --> 00:12:59.870
ma ten gen na -- Jeszcze raz narysuję chromosomy.

00:12:59.870 --> 00:13:02.240
To jest para homologiczna.

00:13:02.240 --> 00:13:04.880
To jeden chromosom,

00:13:04.880 --> 00:13:07.070
a to drugi.

00:13:07.070 --> 00:13:10.130
Na tym chromosomie z pary homologicznej,

00:13:10.130 --> 00:13:16.760
na locus genu koloru oczu, znajduje się allel brązowy genu.

00:13:16.760 --> 00:13:19.470
A na tym, na locus genu koloru oczu, znajduje się

00:13:19.470 --> 00:13:20.890
niebieski allel.

00:13:20.890 --> 00:13:24.630
Tak samo będzie, kiedy popatrzymy na tę samą parę chromosomów

00:13:24.630 --> 00:13:28.310
w komórkach mojego ojca. Zaraz je narysuję.

00:13:28.310 --> 00:13:30.740
To jeden chromosom ojca,

00:13:30.740 --> 00:13:32.760
a to drugi.

00:13:32.760 --> 00:13:35.120
Na locus genu koloru oczu na tym chromosomie

00:13:35.120 --> 00:13:37.870
znajduje się brązowy allel tego genu,

00:13:37.870 --> 00:13:40.370
a na tym chromosomie - niebieski

00:13:40.370 --> 00:13:41.590
allel tego genu.

00:13:41.590 --> 00:13:44.680
Z przebiegu mejozy wiemy, że chromosomy --

00:13:44.680 --> 00:13:47.580
najpierw chromosomy się replikują, i każdy składa się

00:13:47.580 --> 00:13:48.140
z dwóch chromatyd.

00:13:48.140 --> 00:13:51.520
Podczas metafazy chromatydy ustawiają się,

00:13:51.520 --> 00:13:53.220
nie wiemy w jaki sposób się ustawią.

00:13:53.220 --> 00:13:56.510
Na przykład mój ojciec może mi przekazać ten chromosom

00:13:56.510 --> 00:13:57.630
albo ten chromosom.

00:13:57.630 --> 00:13:59.790
Moja matka może mi przekazać ten chromosom

00:13:59.790 --> 00:14:00.820
albo ten drugi.

00:14:00.820 --> 00:14:02.760
Mogę mieć więc wiele kombinacji chromosomów.

00:14:02.760 --> 00:14:06.540
Jeżeli od matki dostanę ten chromosom,

00:14:06.540 --> 00:14:09.760
a ten od ojca, to jaki będę mieć genotyp

00:14:09.760 --> 00:14:11.000
dla genu koloru oczu?

00:14:11.000 --> 00:14:16.770
To będzie wielkie "B" i wielkie "B".

00:14:16.770 --> 00:14:21.510
A jeżeli dostanę ten chromosom od matki

00:14:21.510 --> 00:14:22.620
i ten od ojca?

00:14:22.620 --> 00:14:28.330
Będę mieć wielkie "B" od ojca

00:14:28.330 --> 00:14:30.790
i małe "b" od matki.

00:14:30.790 --> 00:14:32.790
To jest kolejna możliwość.

00:14:32.790 --> 00:14:35.510
Następna wersja genotypu - dostaję brązowy allel

00:14:35.510 --> 00:14:42.490
od matki i niebieski allel

00:14:42.490 --> 00:14:44.380
od ojca.

00:14:44.380 --> 00:14:47.350
I jeszcze jedna możliwość - dostaję ten chromosom od ojca

00:14:47.350 --> 00:14:51.260
i ten chromosom od matki, czyli

00:14:51.260 --> 00:14:53.520
wygląda to tak.

00:14:53.520 --> 00:14:55.700
A jakie są fenotypy?

00:14:55.700 --> 00:14:58.290
Wiemy już, że tu w fenotypie będziemy mieć

00:14:58.290 --> 00:15:03.080
brązowe oczy, tutaj również

00:15:03.080 --> 00:15:06.250
i ten także, ale w tym fenotypie będą oczy niebieskie.

00:15:06.250 --> 00:15:07.860
Już Wam to pokazywałem.

00:15:07.860 --> 00:15:09.980
Jeżeli, trochę wyprzedzając, powiedziałbym Wam,

00:15:09.980 --> 00:15:11.090
że mamy dwie osoby.

00:15:11.090 --> 00:15:13.980
Obie to hybrydy, czyli heterozygoty

00:15:13.980 --> 00:15:16.610
pod względem koloru oczu, którego gen

00:15:16.610 --> 00:15:18.335
ma jeden allel dominujący i drugi recesywny.

00:15:18.335 --> 00:15:22.530
Oboje to heterozygoty, mają jeden allel

00:15:22.530 --> 00:15:24.980
brązowy i jeden niebieski i będą mieli dziecko.

00:15:24.980 --> 00:15:28.835
Jakie jest prawdopodobieństwo, że dziecko będzie miało brązowe oczy?

00:15:35.670 --> 00:15:37.170
Jakie jest prawdopodobieństwo?

00:15:37.170 --> 00:15:40.720
Każdy z tych scenariuszy jest jednakowo prawdopodobny.

00:15:40.720 --> 00:15:42.400
Są cztery jednakowo prawdopodobne scenariusze.

00:15:42.400 --> 00:15:44.130
Zapiszmy to w mianowniku.

00:15:44.130 --> 00:15:45.950
Cztery jednakowo prawdopodobne scenariusze.

00:15:45.950 --> 00:15:48.110
Ile z nich daje na końcu fenotyp

00:15:48.110 --> 00:15:49.780
z brązowymi oczami?

00:15:49.780 --> 00:15:52.110
Jeden, dwa, trzy.

00:15:52.110 --> 00:15:58.780
Prawdopodobieństwo wynosi 3/4, czyli 75%.

00:15:58.780 --> 00:16:01.830
A jakie jest prawdopodobieństwo, że ci rodzice

00:16:01.830 --> 00:16:04.650
będą mieć niebieskookie dziecko?

00:16:04.650 --> 00:16:07.280
To tylko jeden z czterech jednakowo prawdopodobnych

00:16:07.280 --> 00:16:15.840
scenariuszy, czyli 25%.

00:16:15.840 --> 00:16:19.400
Jakie jest prawdopodobieństwo, że ich dziecko

00:16:19.400 --> 00:16:20.390
jest heterozygotą?

00:16:20.390 --> 00:16:23.130
Jakie jest prawdopodobieństwo,

00:16:23.130 --> 00:16:24.425
że ich dziecko będzie heterozygotą?

00:16:27.360 --> 00:16:29.300
Teraz nie odnosimy się już do fenotypu,

00:16:29.300 --> 00:16:31.050
tylko do genotypu.

00:16:31.050 --> 00:16:34.310
Które z tych wariantów są heterozygotyczne?

00:16:34.310 --> 00:16:36.570
Ten, ponieważ są dwa różne allele.

00:16:36.570 --> 00:16:37.360
To hybryda.

00:16:37.360 --> 00:16:39.380
Ma dwa różne allele tego genu.

00:16:39.380 --> 00:16:41.170
Tak samo tutaj.

00:16:41.170 --> 00:16:42.220
Jakie jest więc prawdopodobieństwo?

00:16:42.220 --> 00:16:45.050
Mamy cztery możliwości,

00:16:45.050 --> 00:16:48.020
wszystkie jednakowo prawdopodobne, a dwie z nich

00:16:48.020 --> 00:16:49.200
dają heterozygoty.

00:16:49.200 --> 00:16:54.580
Czyli to 2/4, inaczej 1/2, czyli 50%.

00:16:54.580 --> 00:16:56.570
Używając krzyżówki genetycznej (szachownica Punnetta)

00:16:56.570 --> 00:16:59.880
i robiąc pewne założenia dotyczące tego, czy geny

00:16:59.880 --> 00:17:02.050
mają dominujące i recesywne allele, możemy

00:17:02.050 --> 00:17:03.880
przewidywać prawdopodobieństwo pojawiania się

00:17:03.880 --> 00:17:05.530
potomstwa o różnych cechach.

00:17:05.530 --> 00:17:07.300
W kolejnych filmikach zobaczycie, że można

00:17:07.300 --> 00:17:07.970
wnioskować także wstecz.

00:17:07.970 --> 00:17:10.680
Można na przykład powiedzieć tak - zakładając, że ta para ma pięcioro dzieci

00:17:10.680 --> 00:17:14.160
o brązowych oczach, to jakie jest prawdopodobieństwo,

00:17:14.160 --> 00:17:15.819
że oboje rodzice są heterozygotami.

00:17:15.819 --> 00:17:19.000
To naprawdę ciekawa dziedzina, chociaż trzeba trochę

00:17:19.000 --> 00:17:20.490
upraszczać.

00:17:20.490 --> 00:17:23.760
Wiele cech, zwłaszcza tych, którymi zajmował się

00:17:23.760 --> 00:17:27.190
Grzegorz Mendel, można badać w ten sposób.