0:00:00.490,0:00:04.790
Lang voordat we wisten wat DNA was, hoe het

0:00:04.790,0:00:07.160
er uit zag, hoe het was gekopieerd, of voordat

0:00:07.160,0:00:11.020
we meiose konden waarnemen in de cel, was er

0:00:11.020,0:00:14.700
het algemeen besef dat nakomelingen het gevolg waren

0:00:14.700,0:00:16.480
van eigenschappen van hun ouders.

0:00:16.480,0:00:22.170
Stel we hebben een blauwogige man hadden - wacht, ik teken de blauwogige man hier

0:00:22.170,0:00:27.430
- die trouwt met een

0:00:27.430,0:00:32.800
bruinogige vrouw. Hier teken ik de bruin ogige vrouw.

0:00:32.800,0:00:36.410
Misschien moet ik het een beetje meer op een meisje laten lijken.

0:00:36.410,0:00:39.450
Als hij dus trouwt met een bruinogig meisje, dan zal hij in

0:00:39.450,0:00:42.230
de meeste gevallen (dat is als we met bruinogige meisjes

0:00:42.230,0:00:45.030
te maken hebben) zullen zij bruinogige kinderen

0:00:45.030,0:00:46.870
krijgen.

0:00:46.870,0:00:50.210
Ik zorg dat ze een kindje met bruine ogen krijgen.

0:00:53.000,0:00:54.980
En dat is iets... Ik bedoel, er zijn natuurlijk

0:00:54.980,0:00:57.420
duizenden generaties mensen, en we hebben

0:00:57.420,0:00:58.180
dit opgemerkt.

0:00:58.180,0:01:00.590
We merkten op dat kinderen op hun ouders lijken, dat ze

0:01:00.590,0:01:05.280
sommige kermerken overerven, en dat sommige kenmerken

0:01:05.280,0:01:06.140
andere overheersen.

0:01:06.140,0:01:09.960
Een voorbeeld daarvan is een donkerder kleur in

0:01:09.960,0:01:11.570
bijvoorbeeld haar of ogen.

0:01:11.570,0:01:15.710
Zelfs als de andere ouder een lichte pigmentatie heeft, blijkt

0:01:15.710,0:01:17.900
de donkere te overheersen, of soms krijg je eigenlijk

0:01:17.900,0:01:20.420
een mengeling, en dat zien we overal.

0:01:20.420,0:01:23.410
Nu is het bestuderen van wat doorgegeven wordt en hoe het

0:01:23.410,0:01:26.590
wordt doorgegeven is veel ouder dan het bestuderen van DNA,

0:01:26.590,0:01:29.840
dat eigenlijk ontdekt werd, of belangrijk werd in het

0:01:29.840,0:01:31.110
midden van de 20ste eeuw.

0:01:31.110,0:01:32.820
Dit werd lang daarvoor al bestudeerd.

0:01:32.820,0:01:36.750
En de vader van klassieke genetica en

0:01:36.750,0:01:38.455
erfelijkheid is Gregor Mendel.

0:01:41.720,0:01:45.650
Hij was eigenlijk monnik, en hij knoeide graag met planten

0:01:45.650,0:01:48.795
en kruiste ze om te zien welke kenmerken overgingen en welke

0:01:48.795,0:01:51.230
kenmerken niet doorgegeven werden om te begrijpen

0:01:51.230,0:01:55.650
hoe kenmerken van één generatie op de andere overgaan.

0:01:55.650,0:02:02.090
Dus als we dit doen, als we deze klassieke genetica bestuderen,

0:02:02.090,0:02:05.230
ga ik heel wat vereenvoudigingen maken,

0:02:05.230,0:02:08.080
want we weten dat de meeste niet kloppen voor de meeste

0:02:08.080,0:02:11.140
van onze genen, maar het geeft ons wat inzicht hoe we kunnen

0:02:11.140,0:02:16.340
voorspellen wat er kan gebeuren in komende generaties.

0:02:16.340,0:02:21.270
Dus de eerste vereenvoudiging die ik ga maken is dat

0:02:21.270,0:02:24.840
sommige kenmerken een soort van 'alles of niets' karakteristiek hebben.

0:02:24.840,0:02:26.690
En we weten dat dat bij veel kenmerken niet zo is.

0:02:26.690,0:02:28.690
Laat ons zeggen dat er in de wereld-- en dit is een

0:02:28.690,0:02:35.220
schromelijke vereenvoudiging --voor kleur van ogen,

0:02:35.220,0:02:38.520
veronderstel dat er twee allelen zijn.

0:02:38.520,0:02:40.390
Je weet nog wel wat een allel was.

0:02:40.390,0:02:44.030
Een allel is een bepaalde versie van een gen.

0:02:44.030,0:02:48.400
Laat ons zeggen dat je blauwe ogen kan hebben

0:02:48.400,0:02:52.460
of bruine ogen.

0:02:52.460,0:02:55.220
Dat we in een universum leven waar iemand alleen deze

0:02:55.220,0:02:58.320
twee versies van het gen voor kleur van ogen kan hebben.

0:02:58.320,0:03:01.230
We weten dat oogkleur veel ingewikkelder is dan dat, dus

0:03:01.230,0:03:02.970
dit is maar een vereenvoudiging.

0:03:02.970,0:03:04.340
En ik doe er nog een bij.

0:03:04.340,0:03:14.110
Laat ons zeggen dat, ik zeg maar wat, misschien voor grootte van tanden, dat is een

0:03:14.110,0:03:17.590
eigenschap die je in geen enkel gewoon biologieleerboek zal vinden,

0:03:17.590,0:03:23.470
en veronderstel dat er een kenmerk is voor grote tanden en

0:03:23.470,0:03:28.330
er een ander allel is voor kleine tanden.

0:03:28.330,0:03:30.850
En ik wil het onderscheid tussen een gen en een allel

0:03:30.850,0:03:32.100
heel duidelijk maken.

0:03:35.230,0:03:37.740
Ik had het over Gregor Mendel, and hij deed dit in de jaren 1850,

0:03:37.740,0:03:41.890
lang voor we DNA kenden of zelfs wat

0:03:41.890,0:03:48.590
chromosomen waren en hoe DNA doorgegeven wordt enz., maar

0:03:48.590,0:03:53.060
laten we eens in de microbiologie ervan duiken om het verschil

0:03:53.060,0:03:53.840
te begrijpen.

0:03:53.840,0:03:56.170
Ik heb dus een chromosoom.

0:03:56.170,0:03:59.710
Veronderstel dat op een bepaald chromosoom... Ik kies

0:03:59.710,0:04:00.900
hier een chromosoom.

0:04:00.900,0:04:02.930
Veronderstel dat dit een bepaald chromosoom is.

0:04:02.930,0:04:04.590
Laat ons zeggen dat ik deze van mijn vader heb.

0:04:04.590,0:04:09.130
En op dit chromossom is er hier een plaats--

0:04:09.130,0:04:11.550
we noemen dat de locus op dit chromosoom waar het

0:04:11.550,0:04:15.330
gen voor kleur van ogen zich bevindt-- dat is de plaats van

0:04:15.330,0:04:16.579
het gen voor de kleur van de ogen.

0:04:16.579,0:04:19.279
Ik heb twee chromosomen, één van mijn vader en één

0:04:19.279,0:04:22.010
van mijn moeder, dus veronderstel dat dit het chromosoom is

0:04:22.010,0:04:23.260
van mijn moeder.

0:04:26.020,0:04:27.800
We weten dat als ze gewoon in de cel zitten ze niet

0:04:27.800,0:04:30.180
zo netjes op een rij zitten in het chromosoom,

0:04:30.180,0:04:32.860
maar dit is alleen om het idee duidelijk te maken.

0:04:32.860,0:04:35.690
Stel dat dit homologe chromosomen zijn, ze bepalen dus

0:04:35.690,0:04:36.970
dezelfde genen.

0:04:36.970,0:04:41.460
Dus op dit gen van mijn moeder op diezelfde plaats

0:04:41.460,0:04:45.710
of locus, vind je ook het gen voor oogkleur.

0:04:45.710,0:04:51.020
Nu kan ik dezelfde versie van het gen hebben, en ik

0:04:51.020,0:04:52.760
zeg dat er maar twee versies van

0:04:52.760,0:04:54.220
dit gen zijn in de wereld.

0:04:54.220,0:04:56.690
Nu kan ik dezelfde versie van het gen hebben--ik ga

0:04:56.690,0:04:58.510
dit verkort noteren.

0:04:58.510,0:05:01.101
Ik schrijf een hoofdletter B-- Nee, ik doe

0:05:01.101,0:05:02.010
het andersom.

0:05:02.010,0:05:04.040
Ik ga een kleine b schrijven voor blauw en een

0:05:04.040,0:05:07.420
grote B voor bruin.

0:05:07.420,0:05:11.210
Het kan voorvallen dar dit een kleine b is en dit

0:05:11.210,0:05:12.800
kan een grote B zijn.

0:05:12.800,0:05:17.010
En dan kan ik schrijven dat mijn genotype... Ik heb het allel...

0:05:17.010,0:05:20.320
Ik heb een grote B van mijn ma en ik heb een

0:05:20.320,0:05:24.440
kleine b van mijn pa.

0:05:24.440,0:05:29.120
Elk van deze gevallen, of manieren waarop het gen

0:05:29.120,0:05:30.660
zich uit, is een allel.

0:05:30.660,0:05:40.360
Dit zijn dus twee verschillende allelen-- ik schrijf het...--

0:05:40.360,0:05:42.880
of versies van hetzelfde gen.

0:05:42.880,0:05:46.340
En als ik twee verschillende versies heb, zoals hier,

0:05:46.340,0:05:50.140
één versie van mijn ma, één versie van mijn pa,

0:05:50.140,0:05:53.480
wordt ik een heterozygote genoemd, of soms wordt het een

0:05:53.480,0:05:54.730
heterozygeus genotype genoemd.

0:06:00.410,0:06:05.000
En het genotype is de exacte versie van de allelen die ik heb.

0:06:05.000,0:06:08.170
Veronderstel dat ik de kleine b heb.

0:06:08.170,0:06:11.690
Ikhad het blauwe-ogen gen van beide ouders.

0:06:11.690,0:06:16.040
Stel dat ik kleine b, kleine b zou zijn, dan

0:06:16.040,0:06:18.600
zou ik twee identieke allelen hebben.

0:06:18.600,0:06:21.840
Mijn beide ouders hebben me dezelfde versie van het gen gegeven.

0:06:21.840,0:06:29.930
En in dit geval, dit genotype is homozygoot, of dit is een

0:06:29.930,0:06:33.900
homozygoot genotype, of ik ben een homozygoot voor dit kenmerk.

0:06:36.400,0:06:38.510
Je zou kunnen zeggen, Sal, allemaal goed en wel.

0:06:38.510,0:06:43.400
Dit zijn de kenmerken die je hebt. Ik heb een bruin van

0:06:43.400,0:06:47.550
mijn ma en een blauw van mijn pa.

0:06:47.550,0:06:50.850
In dit geval heb ik een blauw van zowel mijn ma als mijn pa.

0:06:50.850,0:06:54.590
Hoe weten we of mijn ogen bruin of blauw zullen zijn?

0:06:54.590,0:06:56.900
En in werkelijkheid is het heel ingewikkeld.

0:06:56.900,0:06:58.410
Het is een mengelmoes van dingen.

0:06:58.410,0:07:02.830
Maar Mendel bestudeerde dingen die

0:07:02.830,0:07:04.080
zogenaamde dominantie vertoonden.

0:07:09.260,0:07:12.930
En dat is het idee dat één van deze kenmerken

0:07:12.930,0:07:14.090
de andere overheerst.

0:07:14.090,0:07:17.160
Dus in het begin dachten veel mensen dat oogkleur,

0:07:17.160,0:07:20.490
en vooral blauwe ogen, altijd overheerst werden

0:07:20.490,0:07:21.500
door de andere kenmerken.

0:07:21.500,0:07:23.140
Dat nemen we hier aan, maar het is wel een

0:07:23.140,0:07:24.510
schromelijke vereenvoudiging.

0:07:24.510,0:07:34.200
Laten we zeggen dat bruine ogen dominant zijn

0:07:34.200,0:07:36.130
en blauwe zijn recessief.

0:07:39.320,0:07:42.960
Dat wou ik in het blauw doen.

0:07:42.960,0:07:49.560
Blauwe ogen zijn recessief.

0:07:49.560,0:07:52.330
Als dat het geval is, en dat is een... Zoals ik al

0:07:52.330,0:07:55.730
herhaaldelijk zei, dit is een schromelijke vereenvoudiging.

0:07:55.730,0:08:00.670
Maar als dat het geval is, als ik dan dit genotype

0:08:00.670,0:08:05.540
zou erven, omdat bruine ogen dominant zijn... Vergeet niet,

0:08:05.540,0:08:12.400
ik zei dat de grote B hier bruine ogen voorstelt en de kleine b

0:08:12.400,0:08:16.670
is recessief. Bij mensen met dit genotype

0:08:16.670,0:08:19.450
zal je altijd bruine ogen zien.

0:08:19.450,0:08:20.880
Ik doe het hier even.

0:08:20.880,0:08:21.710
Ik schrijf het hier.

0:08:21.710,0:08:27.680
Dus genotype, en dan zal ik fenotype noteren.

0:08:27.680,0:08:31.030
Genotype is de werkelijke versies van het gen dat je hebt

0:08:31.030,0:08:33.780
en dan zijn de fenotypes wat tot uitdrukking komt

0:08:33.780,0:08:35.030
of wat je ziet.

0:08:39.690,0:08:43.860
Dus als ik een bruine-ogen gen krijg van mijn pa -- en dat wil ik

0:08:43.860,0:08:46.310
in een grote... Dat wil ik in het bruin doen.

0:08:46.310,0:08:49.670
Ik doe het in het bruin zodat je niet in de war raakt.

0:08:49.670,0:08:54.490
Dus als ik een bruine-ogen gen heb van mijn pa en

0:08:54.490,0:09:05.130
een blauwe-ogen gen van mijn ma, omdat het bruine oog

0:09:05.130,0:09:08.580
rescessief... Het bruine ogen allel is recessief. En ik zei net

0:09:08.580,0:09:11.370
een bruine-ogen gen, maar ik had moeten zeggen

0:09:11.370,0:09:13.870
de bruine-ogen versie van het gen, dat is het bruine allel,

0:09:13.870,0:09:16.820
of de blauwe-ogen versie van het gen van mijn ma,

0:09:16.820,0:09:18.890
dat is het blauwe allel.

0:09:18.890,0:09:22.290
Aangezien het bruine allel dominant is -dat schreef ik

0:09:22.290,0:09:25.410
hier al- zullen dat zich uiten in bruine ogen.

0:09:30.830,0:09:34.450
Veronderstel nu dat ik het andersom had.

0:09:34.450,0:09:39.850
Laat ons zeggen dat ik een blauwe-ogen allel van mijn vader heb en een

0:09:39.850,0:09:41.750
bruine-ogen allel van mijn moeder.

0:09:41.750,0:09:42.490
Op dezelfde manier.

0:09:42.490,0:09:46.940
Het fenotype zal bruine ogen zijn.

0:09:46.940,0:09:49.730
Wat als ik een bruine-ogen allel krijg van zowel

0:09:49.730,0:09:52.470
mijn moeder als mijn vader?

0:09:52.470,0:09:54.930
Eens kijken, ik neem steeds een andere tint bruin, maar

0:09:54.930,0:09:55.960
ze horen hetzelfde te zijn.

0:09:55.960,0:09:59.130
Veronderstel dat ik twee dominante bruine-ogen allelen krijg

0:09:59.130,0:10:00.820
van mijn moeder en vader.

0:10:00.820,0:10:01.770
Wat krijg je dan?

0:10:01.770,0:10:02.640
Je raadt het al.

0:10:02.640,0:10:08.280
Nog steeds bruine ogen.

0:10:08.280,0:10:10.570
Er blijft nog één combinatie over, omdat er

0:10:10.570,0:10:12.800
maar twee types allelen zijn die we in onze bevolking

0:10:12.800,0:10:15.510
zien, alhoewel er voor de meeste genen meer

0:10:15.510,0:10:16.710
dan twee types zijn.

0:10:16.710,0:10:18.400
Bijvoorbeeld voor bloedgroepen.

0:10:18.400,0:10:21.490
Er zijn vier bloedgroepen.

0:10:21.490,0:10:25.540
Maar stel dat ik er twee blauwe krijg, één blauw allel van

0:10:25.540,0:10:30.400
elk van mijn ouders, één van mijn pa, één van mijn ma.

0:10:30.400,0:10:33.080
Dan krijg je ineens... Dit is een recessief kenmerk, maar er is

0:10:33.080,0:10:34.550
niets om het te domineren.

0:10:34.550,0:10:39.130
Ineens zal het fenotype blauwe ogen zijn.

0:10:39.130,0:10:42.380
En ik wil het niet nog eens herhalen, maar dit is niet per se hoe de

0:10:42.380,0:10:45.130
allelen voor kleur van ogen werken, maar het is een goede vereenvoudiging

0:10:45.130,0:10:48.370
om misschien te begrijpen hoe erfelijkheid werkt.

0:10:48.370,0:10:52.040
Er zijn enkele kenmerken die op deze eenvoudige manier bestudeerd kunnen worden.

0:10:52.040,0:10:54.920
Maar wat ik hier wou doen is je laten zien dat vele

0:10:54.920,0:10:58.970
verschillende genotypes--dit zijn dus allemaal verschillende genotypes

0:10:58.970,0:11:02.090
--allemaal hetzelfde fenotype vastlegden.

0:11:02.090,0:11:05.000
Dus door alleen naar iemand's kleur van ogen te kijken,

0:11:05.000,0:11:09.000
wist je niet precies of ze homozygoot dominant waren

0:11:09.000,0:11:16.740
--dit zou homozygoot dominant zijn-- of

0:11:16.740,0:11:19.080
of het heterozygoten waren.

0:11:19.080,0:11:21.350
Dit hier is heterozygoot.

0:11:21.350,0:11:23.650
Deze twee hier zijn heterozygoten.

0:11:27.990,0:11:31.680
Die worden soms ook hybriden genoemd, maar het woord

0:11:31.680,0:11:33.600
hybride is nogal overladen.

0:11:33.600,0:11:36.800
Het wordt veel gebruikt, maar in deze context betekent het

0:11:36.800,0:11:40.940
dat je verschillende versies van het allel hebt voor dat gen.

0:11:40.940,0:11:43.740
Laten we eens bekijken wat er eigenlijk gebeurt

0:11:43.740,0:11:48.155
toen mijn ma en pa zich voortplantten.

0:11:50.970,0:11:53.100
Laten we enkele verschillende mogelijkheden uitproberen.

0:11:55.950,0:11:57.630
Stel dat ze allebei hybride zijn.

0:11:57.630,0:12:03.470
Mijn pa heeft het dominante allel voor bruine egen en ook

0:12:03.470,0:12:08.020
het recessief allel voor blauwe ogen.

0:12:08.020,0:12:11.560
Veronderstel dat mijn ma hetzelfde heeft, dus bruine-ogen dominant,

0:12:11.560,0:12:14.780
en ze heeft ook het blauwe-ogen recessief allel.

0:12:22.760,0:12:24.010
Ik zal ze benoemen.

0:12:26.200,0:12:27.790
Dit maak ik de moeder.

0:12:27.790,0:12:30.090
Zo wordt het gewoonlijk gedaan, geloof ik.

0:12:30.090,0:12:34.730
En we zeggen dat dit hier, dit is de vader.

0:12:34.730,0:12:37.910
Wat zijn de verschillende genotypes die hun kinderen

0:12:37.910,0:12:38.490
kunnen hebben?

0:12:38.490,0:12:40.630
Stel dat ze zich voortplanten.

0:12:40.630,0:12:44.090
Hier teken ik een roostertje.

0:12:44.090,0:12:45.660
Ik teken een rooster.

0:12:50.390,0:12:55.990
We weten dus uit het bestuderen van meïose dat.. Kijk, mijn moeder heeft

0:12:55.990,0:12:59.870
dit gen op... Ik teken de genen nog een keer.

0:12:59.870,0:13:02.240
Daar heb je een homoloog paar, juist?

0:13:02.240,0:13:04.880
Dit hier is één chromosoom.

0:13:04.880,0:13:07.070
En hier nog een ander chromosoom.

0:13:10.130,0:13:16.760
--bij de locus voor kleur van ogen-- daar heb je het gen voor bruine ogen.

0:13:16.760,0:13:19.470
En bij deze zit er op de locus voor oogkleur

0:13:19.470,0:13:20.890
een blauwe-ogen gen.

0:13:28.310,0:13:30.740
Dus hier heb je één chromossom en dit hier is het

0:13:30.740,0:13:32.760
andere chromosoom.

0:13:40.370,0:13:41.590
allel op dit gen.

0:13:47.580,0:13:48.140
chromosoom.

0:13:48.140,0:13:51.520
Maar bij de meïose komen ze naast elkaar tijdens de metafase.

0:13:51.520,0:13:53.220
En we weten niet hoe ze uitlijnen.

0:13:53.220,0:13:56.510
Mijn vader kan me bijvoorbeeld dit chromosoom geven of

0:13:56.510,0:13:57.630
me dat chromosoom geven.

0:13:57.630,0:13:59.790
Of mijn moeder zou me dit dit chromosoom kunnen geven of geeft me

0:13:59.790,0:14:00.820
dat chromosoom.

0:14:00.820,0:14:02.760
Ik kan dus eender welk van deze combinaties hebben.

0:14:02.760,0:14:06.540
Als ik bijvoorbeeld dit chromosoom meekrijg van mijn ma en

0:14:06.540,0:14:09.760
dit chromosoom van mijn pa, wat zal het genotype zijn

0:14:09.760,0:14:11.000
voor kleur van ogen?

0:14:11.000,0:14:16.770
Wel, we zullen hoofletter B en hoofdletter B hebben.

0:14:16.770,0:14:21.510
Als ik dit chromosoom van mijn moeder krijg en dit chromosoom

0:14:21.510,0:14:22.620
van mijn pa, wat geeft dat dan?

0:14:30.790,0:14:32.790
Dat is dus een andere mogelijkheid.

0:14:42.490,0:14:44.380
allel van mijn vader.

0:14:47.350,0:14:51.260
van mijn pa en dit chromosoom van mijn ma, dus

0:14:51.260,0:14:53.520
dit is de situatie.

0:14:53.520,0:14:55.700
Wat zullen nu de fenotypes zijn?

0:15:03.080,0:15:06.250
bruin zijn, maar deze zal blauw zijn.

0:15:06.250,0:15:07.860
Dat heb ik je al laten zien.

0:15:09.980,0:15:11.090
heb twee mensen.

0:15:13.980,0:15:16.610
kleur van ogen, en kleur van ogen heeft deze

0:15:35.670,0:15:37.170
Wat is de waarschijnlijkheid?

0:15:37.170,0:15:40.720
Wel, beide scenario's zijn even waarschijnlijk, juist?

0:15:40.720,0:15:42.400
Er zijn vier gelijke scenario's.

0:15:44.130,0:15:45.950
Vier gelijke scenarios.

0:15:45.950,0:15:48.110
En hoeveel van deze scenario's draaien uit

0:15:48.110,0:15:49.780
op bruine ogen?

0:15:49.780,0:15:52.110
Wel, dat is één, twee, drie.

0:16:07.280,0:16:15.840
mogelijkheden, dus blauwe ogen is maar 25%.

0:16:15.840,0:16:19.400
Wat is nu de kans dat ze een heterozygoot

0:16:19.400,0:16:20.390
voortbrengen?

0:16:29.300,0:16:31.050
We bekijken het genotype.

0:16:39.380,0:16:41.170
En deze ook.