WEBVTT

00:00:00.490 --> 00:00:04.790
Бид ДНК гэж юу болох,

00:00:04.790 --> 00:00:07.160
ямар бүтэцтэй, хэрхэн олширдог, цаашлаад

00:00:07.160 --> 00:00:11.020
эс дотор явагдах мейоз урвалыг харж мэдэхээс өмнө

00:00:11.020 --> 00:00:14.700
үр удам нь эцэг эхийнхээ төрхийг хадгалж авсан байдаг

00:00:14.700 --> 00:00:16.480
талаар ерөнхий ойлголттой байсан.

00:00:16.480 --> 00:00:22.170
Жишээлэхэд, цэнхэр нүдтэй эрэгтэй хүн байлаа гэхэд

00:00:22.170 --> 00:00:27.430
ингээд зурчихъя,

00:00:27.430 --> 00:00:32.800
бор нүдтэй эмэгтэйтэй гэрлэвэл

00:00:32.800 --> 00:00:36.410
илүү охин шиг зураадахъя

00:00:36.410 --> 00:00:39.450
хэрэв энэ эрэгтэй бор нүдтэй охинтой гэрлэвэл,

00:00:39.450 --> 00:00:42.230
ихэнхдээ, эсвэл бор нүдтэй эмэгтэй тааралgх болгонд

00:00:42.230 --> 00:00:45.030
тэдниий хүүхдүүд

00:00:45.030 --> 00:00:46.870
бор нүдтэй болж төрнө.

00:00:46.870 --> 00:00:50.210
Тэдний бор нүдтэй хүүхдийг зуръя л даа.

00:00:53.000 --> 00:00:54.980
Энэ чинь л миний хэлээд байгаа

00:00:54.980 --> 00:00:57.420
удамшил мянга мянган хүмүүст явагддаг болохыг

00:00:57.420 --> 00:00:58.180
харлаа.

00:00:58.180 --> 00:01:00.590
Хүүхдүүд эцэг эхтэйгээ төстэй төрж,

00:01:00.590 --> 00:01:05.280
зарим шину тэмдгийг залгамжилж, харин зарим жинж

00:01:05.280 --> 00:01:06.140
бусдыгаа давамгайлдаг.

00:01:06.140 --> 00:01:09.960
Үүний нэг жишээ нь үс эсвэл нүдэн дахь

00:01:09.960 --> 00:01:11.570
илүү бараан пигмент байгаад юм.

00:01:11.570 --> 00:01:15.710
Нэг эцэг нь цайвар пигменттэй байлаа ч гэсэн

00:01:15.710 --> 00:01:17.900
өөр нэг нь давамгайлж бараан болж болно.

00:01:17.900 --> 00:01:20.420
Эсвэл бидний эргэнд нилээн тохиолдох холимог ч байж болно.

00:01:20.420 --> 00:01:23.410
Юу яаж удамшиж байгааг судалдаг салбар

00:01:23.410 --> 00:01:26.590
ДНК гийн салбараас ч урт түүхтэй.

00:01:26.590 --> 00:01:29.840
Удамүлыг 20 аар зууны дундаас

00:01:29.840 --> 00:01:31.110
ихээхэн судалж ирсэн юм.

00:01:31.110 --> 00:01:32.820
Үүнийг удаан хугацаанд судалсан юм.

00:01:32.820 --> 00:01:36.750
Эртний генетик удамшлын эцэг хэмээн нэрлэгдэх хүн

00:01:36.750 --> 00:01:38.455
Григор Мэндэл байсан юм.

00:01:41.720 --> 00:01:45.650
Тэрээр анх хувраг байсан ба

00:01:45.650 --> 00:01:48.795
ургамалд аль шинж өвлөгдсөн үгүйг сонирхож

00:01:48.795 --> 00:01:51.230
шинж тэмдэгүүд яаж нэг нэгэндээ

00:01:51.230 --> 00:01:55.650
өвлөгдөж ирсэнийг ойлгохыг хүсчээ.

00:01:55.650 --> 00:02:02.090
Эртний генетикийг судлах явцдаа

00:02:02.090 --> 00:02:05.230
Би хялбарчилсан таамаглалуудыг авч үзнэ.

00:02:05.230 --> 00:02:08.080
Учир нь ихэнх таамаглал бидний генд гарч ирээгүй ч

00:02:08.080 --> 00:02:11.140
ирээдүйд юу ч болж мэдэх байсныг

00:02:11.140 --> 00:02:16.340
хэлж өгнө шүү дээ.

00:02:16.340 --> 00:02:21.270
Эхний таамаглал бол зарим шинж тэмдэг

00:02:21.270 --> 00:02:24.840
бүхэлдээ эсвэл огт үгүй гэсэн онцлогтой байдаг

00:02:24.840 --> 00:02:26.690
Ихэнхид нь огт үгүй гэдгийг бид мэднэ.

00:02:26.690 --> 00:02:28.690
Суурь хялбарчлалыг авч үзье

00:02:28.690 --> 00:02:35.220
Дэлхийд хоёр төjлийн нүдний өнгөний аллель

00:02:35.220 --> 00:02:38.520
байдаг гэж бодъё

00:02:38.520 --> 00:02:40.390
Аллель гэж юу болохыг санаарай

00:02:40.390 --> 00:02:44.030
аллель бол генийн нэгэн төрөл

00:02:44.030 --> 00:02:48.400
Чи цэнхэр эсвэл бор өнгийн нүдтэй байх

00:02:48.400 --> 00:02:52.460
хоёр боломжтой байлаа гэж бодъё

00:02:52.460 --> 00:02:55.220
Хүн зөвхөн нэг өнгийн нүдтэй байх боломжтой

00:02:55.220 --> 00:02:58.320
ертөнцөнд амьдардаг гэж бодоход

00:02:58.320 --> 00:03:01.230
Нүдний өнгөний талаар ярихад илүү

00:03:01.230 --> 00:03:02.970
нарийн ярвигтай ч энэ бол зүгээр л нэг хялбарчилсан жишээ

00:03:02.970 --> 00:03:04.340
Өөр нэгийг авч үзье л дээ

00:03:04.340 --> 00:03:14.110
Шүдний хэмжээ биологийн ихэнхи сурах бичигт

00:03:14.110 --> 00:03:17.590
олдоод байхгүй л дээ

00:03:17.590 --> 00:03:23.470
гэхдээ том жижиг шүдтэй байх

00:03:23.470 --> 00:03:28.330
хоёр боломжийг харъя

00:03:28.330 --> 00:03:30.850
Би ген аллель хоёрын ялгаааг гаргамаар байна л даа

00:03:35.230 --> 00:03:37.740
Миний өмнө ярсан Григор Мэндэл ДНК, хромосомын талаар

00:03:37.740 --> 00:03:41.890
мэдэхээс өмнө 1850 оны үед

00:03:41.890 --> 00:03:48.590
энэ судалгааг хийж байсан

00:03:48.590 --> 00:03:53.060
Ялгааг нь сайн харахын тулд микробиолог уруу

00:03:53.060 --> 00:03:53.840
оръё

00:03:53.840 --> 00:03:56.170
Хромосом байгаа гэхэд

00:03:56.170 --> 00:03:59.710
Одоо хромосом зуръя

00:03:59.710 --> 00:04:00.900
Ингээд

00:04:00.900 --> 00:04:02.930
Хромосом

00:04:02.930 --> 00:04:04.590
Аавын маань хромосом гэж бодъё

00:04:04.590 --> 00:04:09.130
Харин энд байгаа зүйл бол

00:04:09.130 --> 00:04:11.550
Хромосомын локус юм

00:04:11.550 --> 00:04:15.330
Энд нүдний өнгөний ген

00:04:15.330 --> 00:04:16.579
байгаа

00:04:16.579 --> 00:04:19.279
Надад аав ээжийн хоёр хромосом байгаа

00:04:19.279 --> 00:04:22.010
Энд ээжийнхийг

00:04:22.010 --> 00:04:23.260
зуръя л даа

00:04:26.020 --> 00:04:27.800
Тэд эсэнд байхдаа

00:04:27.800 --> 00:04:30.180
ийм харагдахгүй ч гэлээ

00:04:30.180 --> 00:04:32.860
ёрөнхийдөө ойлгоод аваарай

00:04:32.860 --> 00:04:35.690
үүнийг гомологийн хромосом гэж бодвол

00:04:35.690 --> 00:04:36.970
тэд адилхан гэнд хуваарилагдана

00:04:36.970 --> 00:04:41.460
Ээжийн маань генийн локуст ч бас

00:04:41.460 --> 00:04:45.710
нүдний өнгөний ген байна

00:04:45.710 --> 00:04:51.020
Хэрэв дэлхийд нүдний өнгөний хоёрхон л ген

00:04:51.020 --> 00:04:52.760
байдаг бол

00:04:52.760 --> 00:04:54.220
надад хоёр адилхан ген тохиолдлоо гэхэд

00:04:54.220 --> 00:04:56.690
хэрэв хоёр адилхан ген байвал

00:04:56.690 --> 00:04:58.510
би жижиг тэмдэглэгээ хийе л дээ

00:04:58.510 --> 00:05:01.101
том үсгээр B гэж бичвэл

00:05:01.101 --> 00:05:02.010
за за эсрэгээр нь

00:05:02.010 --> 00:05:04.040
жижиг b - г цэнхэрт бичээд

00:05:04.040 --> 00:05:07.420
том B борд бичье

00:05:07.420 --> 00:05:11.210
Энд жижиг b харин энд том B байх

00:05:11.210 --> 00:05:12.800
тохиолдолд

00:05:12.800 --> 00:05:17.010
Энэ үед би өөрийн генийн төрлөө аллель гэж бичье

00:05:17.010 --> 00:05:20.320
ээхээсээ би том B

00:05:20.320 --> 00:05:24.440
ааваасаа жижиг b авсан

00:05:24.440 --> 00:05:29.120
Энэ ген ингэж илэрхийлэгдэх бүр

00:05:29.120 --> 00:05:30.660
аллель болж байгаа юм

00:05:30.660 --> 00:05:40.360
Нэг генд хоёр өөр төрлийн аллель

00:05:40.360 --> 00:05:42.880
эсвэл өөр төрөл байдаг

00:05:42.880 --> 00:05:46.340
Надад нэг нь ээжийн

00:05:46.340 --> 00:05:50.140
нөгөө дахь нь аавын хоёр төрөл байхад

00:05:50.140 --> 00:05:53.480
намайг гетерозигот эсвэл

00:05:53.480 --> 00:05:54.730
гетерозигот генийн төрөл гэж нэрлэнэ

00:06:00.410 --> 00:06:05.000
Энэ генийн төрөл миний аллельтэй ижил төрөл байна

00:06:05.000 --> 00:06:08.170
Жишээлбэл надад жижиг b тохиолдвол

00:06:08.170 --> 00:06:11.690
цэнэр нүдтэй гэн эцэг эх хоёулангаас заяагдана

00:06:11.690 --> 00:06:16.040
жижиг b тохиолдвол

00:06:16.040 --> 00:06:18.600
би хоёр адилхан аллельтэй төрнө

00:06:18.600 --> 00:06:21.840
эцэг эх хоёул надад ижил төрлийн ген өгсөн

00:06:21.840 --> 00:06:29.930
энэ тохиолдолд энэ төрлийн ген гомозигоз

00:06:29.930 --> 00:06:33.900
эсвэл гомозигот генийн төрөл болж

00:06:33.900 --> 00:06:36.400
би энэ шинж тэмдгээрээ гомозигот болж байна

00:06:36.400 --> 00:06:38.510
Магадгүй та нар энэ нь жирийн хэрэг гэж хэлэх байх

00:06:38.510 --> 00:06:43.400
энэ бол та нарт байгаа төрх байдал.

00:06:43.400 --> 00:06:47.550
Магадгүй би ээжээсээ бор эсвэл ааваасаа цэнхэр нүд авсан байх

00:06:47.550 --> 00:06:50.850
энэ тохиолдолд би цэнхэр нүкийг хоёулангаас нь авсан байна шүү дээ

00:06:50.850 --> 00:06:54.590
Миний нүд ямар өнгөтэй байхыг би яаж мэдэх вэ?

00:06:54.590 --> 00:06:56.900
Хариулт бол маш ярвигтай

00:06:56.900 --> 00:06:58.410
Энэ бол олон зүйлийн үр дүн

00:06:58.410 --> 00:07:02.830
Харин Мэндэл бидний яриад байгаа

00:07:02.830 --> 00:07:04.080
нэг генийн давамгай байдлыг судалсан

00:07:09.260 --> 00:07:12.930
нэг шинж нөгөөгөө давамгайлдаг

00:07:12.930 --> 00:07:14.090
гэсэн үг

00:07:14.090 --> 00:07:17.160
Олон хүмүүс нүдний өнгө ялангуяа цэнхэр өнгийг

00:07:17.160 --> 00:07:20.490
бусад нь зонхилдог байсан

00:07:20.490 --> 00:07:21.500
гэж боджээ

00:07:21.500 --> 00:07:23.140
жишээлбэл нэгэн суурь хялбарчлал

00:07:23.140 --> 00:07:24.510
авч үзье

00:07:24.510 --> 00:07:34.200
Бор өнгө цэнхэрийгээ

00:07:34.200 --> 00:07:36.130
зонхилдог гэж бодье

00:07:39.320 --> 00:07:42.960
уг нь би цэнхэрийг зонхилоосой гэж хүсэх байсан ч

00:07:42.960 --> 00:07:49.560
цэнхэр бага зонхилдог

00:07:49.560 --> 00:07:52.330
Гэхдээ энэ зөвхөн

00:07:52.330 --> 00:07:55.730
суурь хялбарчлал юм шүү

00:07:55.730 --> 00:08:00.670
Том B бор нүдийг, жижиг b бага зонхилоа үед

00:08:00.670 --> 00:08:05.540
бор өнгийн нүд зонхилох учраас

00:08:05.540 --> 00:08:12.400
би энэ генийн төрлийг залгамжилна

00:08:12.400 --> 00:08:16.670
энэ генийн төралтэй хүн бүр

00:08:16.670 --> 00:08:19.450
бор нүдтэй байна гэсэн үг

00:08:19.450 --> 00:08:20.880
Ингээд

00:08:20.880 --> 00:08:21.710
бичвэл

00:08:21.710 --> 00:08:27.680
Гэнотайп тэгээд фэнотайп

00:08:27.680 --> 00:08:31.030
Гэнотайп бол чамд буй генийн төрөл

00:08:31.030 --> 00:08:33.780
харин фэнотайп бол илэрхийлэгдэж эсвэл

00:08:33.780 --> 00:08:35.030
харагдаж байгаа зүйл юм

00:08:39.690 --> 00:08:43.860
Хэрвээ бор нүдний генийг аавасаа авах бол

00:08:43.860 --> 00:08:46.310
Би том B - г бор өнгөөр бичвэл

00:08:46.310 --> 00:08:49.670
ойлгомжтой болох байх

00:08:49.670 --> 00:08:54.490
Хэрэв би ааваасаа бор нүдний ген авсан бол

00:08:54.490 --> 00:09:05.130
харин ээжээсээ цэнхэр нүдний ген авсан бол

00:09:05.130 --> 00:09:08.580
Учир нь бор нүд бага зонхилж, бор нүдний аллель бага байх учир

00:09:08.580 --> 00:09:11.370
Би саяа бор нүдний ген гэж хэлсэн шүү дээ

00:09:11.370 --> 00:09:13.870
үүнийг бор нүдний генийн төрөл ба бор аллель гэж хэлж бас болно

00:09:13.870 --> 00:09:16.820
харин ээжээс авсныг цэнхэр нүдний генийн төрөл

00:09:16.820 --> 00:09:18.890
ба цэнхэр аллель гэе

00:09:18.890 --> 00:09:22.290
Бор нүдний жалтгаан болох

00:09:22.290 --> 00:09:25.410
бор аллель зонхилдог гэж бичье л дээ

00:09:30.830 --> 00:09:34.450
Харин одоо эсрэгээр нь бичье

00:09:34.450 --> 00:09:39.850
Би цэнхэр аллелийг ааваасаа харин

00:09:39.850 --> 00:09:41.750
борыг нь ээжээсээ авсан гэж үзвэл

00:09:41.750 --> 00:09:42.490
яг л адилхан

00:09:42.490 --> 00:09:46.940
фенотайпд бор нүд хамрана

00:09:46.940 --> 00:09:49.730
харин би бор нүдийг ээж аав хоёулахгаас нь

00:09:49.730 --> 00:09:52.470
авбал яах бол?

00:09:52.470 --> 00:09:54.930
би бор өнгийг хичнээн өрчийлсөн ч

00:09:54.930 --> 00:09:55.960
ялгаа байхгүй

00:09:55.960 --> 00:09:59.130
Харин одоо надад ээж аавын хоёр бор нүдний аллель

00:09:59.130 --> 00:10:00.820
зонхилдог гэж бодье

00:10:00.820 --> 00:10:01.770
Юу болох бол?

00:10:01.770 --> 00:10:02.640
Таагаад үзээрэй

00:10:02.640 --> 00:10:08.280
Бор нүд хэвээрээ байна

00:10:08.280 --> 00:10:10.570
Ихэнхи ген хоёр төрлөөс их байдаг ч гэлээ

00:10:10.570 --> 00:10:12.800
хүмүүст хоёр төрлийн аллелийг л хардаг учир

00:10:12.800 --> 00:10:15.510
завхан нэг сүүлийн

00:10:15.510 --> 00:10:16.710
бүлэг байгаа нь энэ юм

00:10:16.710 --> 00:10:18.400
Жишээлэхэд, цусны бүлэг

00:10:18.400 --> 00:10:21.490
Цусны бүлгийн 4 төрөл байдаг

00:10:21.490 --> 00:10:25.540
Харин одоо би ээж ааваасаа хоёр ижил

00:10:25.540 --> 00:10:30.400
цэнхэр аллель авсан гэж бодъё

00:10:30.400 --> 00:10:33.080
цэнхэр аллель зонхилоод байдаггүй ч гэсэн

00:10:33.080 --> 00:10:34.550
өөр сонголт байхгүй байна шүү дээ

00:10:34.550 --> 00:10:39.130
Иймээс сайн муугүй, фенотайп цэнхэр болно

00:10:39.130 --> 00:10:42.380
Нүдний аллель яаж ажилдаг тийм чухал биш ч

00:10:42.380 --> 00:10:45.130
удамшлын талаар ойлгоход

00:10:45.130 --> 00:10:48.370
сайн хялбарчлал, жишээ болно

00:10:48.370 --> 00:10:52.040
Ийм янзаар судалж болох хэд хэдэн төрлүүд бий

00:10:52.040 --> 00:10:54.920
Үүнээс миний хэлэх гээд байгаа зүйл

00:10:54.920 --> 00:10:58.970
олон төрлийн генотайп бүгдээрээ

00:10:58.970 --> 00:11:02.090
ижил фенотайпд эмхэтлэгддэг

00:11:02.090 --> 00:11:05.000
Хэн нэгний нүдний өнгийг хараад тэд

00:11:05.000 --> 00:11:09.000
гомозигот зонхилогч байсан үгүйг, эсвэл

00:11:09.000 --> 00:11:16.740
гетерозигот байсныг

00:11:16.740 --> 00:11:19.080
хэлэхэд бэршээлтэй байсан шүү дээ

00:11:19.080 --> 00:11:21.350
Энд гетерозигот байна

00:11:21.350 --> 00:11:23.650
Энэ хоёр бол гетерозигот

00:11:27.990 --> 00:11:31.680
үүнийг гибрид гэж болно

00:11:31.680 --> 00:11:33.600
гибрид гэхэд хэт ташаа ч

00:11:33.600 --> 00:11:36.800
энэ үгийг ихээхэн хэрэглэдэг

00:11:36.800 --> 00:11:40.940
энэ нь тэр генийн ондоо төрлийг авсан гэсэн утгатай

00:11:40.940 --> 00:11:43.740
Ээж аав хэрхэн үржилд ордог

00:11:43.740 --> 00:11:48.155
талаар жоох ярья

00:11:50.970 --> 00:11:53.100
Энэ шат дараалах үйл явцаас бүрдэнэ

00:11:55.950 --> 00:11:57.630
Тэнийг хоёулаа гибрид гэж бодъё

00:11:57.630 --> 00:12:03.470
аавд бор нүдний зонхилогч аллель

00:12:03.470 --> 00:12:08.020
түүнчлэн цэнхэр нүдний бага зонхилох аллель байгаа

00:12:08.020 --> 00:12:11.560
ээж ч гэсэн

00:12:11.560 --> 00:12:14.780
мөн адил

00:12:14.780 --> 00:12:17.880
Миний нүд ямар өнгөтэйг хэлэхээс өмнө

00:12:17.880 --> 00:12:20.630
энэ хоёр хүний

00:12:20.630 --> 00:12:22.760
ямар байгааг харуулъя

00:12:22.760 --> 00:12:24.010
Тэмдэглээдэхье

00:12:26.200 --> 00:12:27.790
тогтсон журмаар

00:12:27.790 --> 00:12:30.090
үүнийг ээж гээд

00:12:30.090 --> 00:12:34.730
үүнийг аав гэе

00:12:34.730 --> 00:12:37.910
тэдний хүүхдүүд ямар генотайптай

00:12:37.910 --> 00:12:38.490
байж болох бол?

00:12:38.490 --> 00:12:40.630
Тэд үржлээ гэж бодье

00:12:40.630 --> 00:12:44.090
харин одоо

00:12:44.090 --> 00:12:45.660
хүснэгт зуръя

00:12:50.390 --> 00:12:55.990
меойз хуваагдлаар бид миний ээж энэ гентэйг мэднэ

00:12:55.990 --> 00:12:59.870
хүсвэл дахин зуръя

00:12:59.870 --> 00:13:02.240
гомологийн хосыг зуръя

00:13:02.240 --> 00:13:04.880
нэг хромосом

00:13:04.880 --> 00:13:07.070
нөгөө хромосом

00:13:07.070 --> 00:13:10.130
гомологийн хосын энэ хромосомд

00:13:10.130 --> 00:13:16.760
нүдний өнгөний локуст бор нүдний ген байна

00:13:16.760 --> 00:13:19.470
харин энэ нүний локуст

00:13:19.470 --> 00:13:20.890
цэнхэр нүдний ген байна

00:13:20.890 --> 00:13:24.630
аавд ч мөн адил

00:13:24.630 --> 00:13:28.310
түүний эсний хромосыг харвал ийм

00:13:28.310 --> 00:13:30.740
энд нэг хромосом

00:13:30.740 --> 00:13:32.760
харин энд нөгөө дахь нь

00:13:32.760 --> 00:13:35.120
энэ хромосомын локусыг харвал

00:13:35.120 --> 00:13:37.870
бор нүдний аллель харагдана

00:13:37.870 --> 00:13:40.370
харин энд

00:13:40.370 --> 00:13:41.590
цэнхэр нүдний

00:13:41.590 --> 00:13:44.680
мейозыг санах юм бол

00:13:44.680 --> 00:13:47.580
тэд эхлээд хувилагдаж

00:13:47.580 --> 00:13:48.140
хромосом дээр энэ хоёр хроматид үүснэ

00:13:48.140 --> 00:13:51.520
тэд метафазын үед мейозоор задарч жагсана

00:13:51.520 --> 00:13:53.220
яаж жагсахыг бид мэдэж байгаа

00:13:53.220 --> 00:13:56.510
жишээлэхэд, надад энэ хромосомыг ч өгч болно

00:13:56.510 --> 00:13:57.630
өөрийг ч өгч болно

00:13:57.630 --> 00:13:59.790
харин ээж надад үүнийг ч

00:13:59.790 --> 00:14:00.820
тэрийг ч өгч болно

00:14:00.820 --> 00:14:02.760
тиймээс энэ хоёрын алийг ч авч болно

00:14:02.760 --> 00:14:06.540
хэрвээ би ээжээсээ энэ хромосомыг

00:14:06.540 --> 00:14:09.760
харин энийг ааваасаа авбал

00:14:09.760 --> 00:14:11.000
нүдний өнгөнд маань ямар генотайп ирэх бол?

00:14:11.000 --> 00:14:16.770
энэ нь том B байна

00:14:16.770 --> 00:14:21.510
хэрвээ би энэ хромосомыг ээжээсээ

00:14:21.510 --> 00:14:22.620
харин энийг ааваасаа авбал яах бол?

00:14:22.620 --> 00:14:28.330
тэгвэл том B ааваас

00:14:28.330 --> 00:14:30.790
харин жижиг b ээжээс авна

00:14:30.790 --> 00:14:32.790
энэ нь өөр нэг магадлал юм

00:14:32.790 --> 00:14:35.510
өөр нэг магадлал бол бор нүдний аллелийг би ээжээсээ

00:14:35.510 --> 00:14:42.490
харин цэнхэрийг

00:14:42.490 --> 00:14:44.380
ааваасаа авах юм

00:14:44.380 --> 00:14:47.350
тэгвэл энэ хромосыг би ааваасаа

00:14:47.350 --> 00:14:51.260
харин энийг ээжээсээ авна

00:14:51.260 --> 00:14:53.520
энэ бол өөр нэгэн арга

00:14:53.520 --> 00:14:55.700
фенотайп энэ үед ямар болох бол

00:14:55.700 --> 00:14:58.290
энд байгаа нь бор болоод

00:14:58.290 --> 00:15:03.080
энэ ч бас бор

00:15:03.080 --> 00:15:06.250
энэ ч бор болоход энэ цэнхэр

00:15:06.250 --> 00:15:07.860
өмнө харуулсанчлан

00:15:07.860 --> 00:15:09.980
урьдчилан хэлэх юм бол

00:15:09.980 --> 00:15:11.090
надад хоёр хүн байна

00:15:11.090 --> 00:15:13.980
хоёулаа гибрид буюу нүдний өнгөөрөө

00:15:13.980 --> 00:15:16.610
гетерозигот

00:15:16.610 --> 00:15:18.335
нүдний өнгөнд зонхилох үгүй гэж байдаг

00:15:18.335 --> 00:15:22.530
хоёулаа гетехозигот учраас 1 бор аллель

00:15:22.530 --> 00:15:24.980
1 цэнхэр аллель байгаа

00:15:24.980 --> 00:15:28.835
хүүхэдтэй болвол

00:15:28.835 --> 00:15:35.670
тэр хүүхэд бор нүдтэй болох болов уу?

00:15:35.670 --> 00:15:37.170
магадлалыг нь тоочъё

00:15:37.170 --> 00:15:40.720
4н ижил хувилбар байгаа тийм биз?

00:15:40.720 --> 00:15:42.400
4н ижил хувилбарыг

00:15:42.400 --> 00:15:44.130
хуваарьт нь бичье

00:15:44.130 --> 00:15:45.950
4н ижил хувилбар

00:15:45.950 --> 00:15:48.110
энэнээс бор нүдтэй байх

00:15:48.110 --> 00:15:49.780
хэдэн боломж байна?

00:15:49.780 --> 00:15:52.110
1,2,3

00:15:52.110 --> 00:15:58.780
3/4 буюу 75%

00:15:58.780 --> 00:16:01.830
энэ хоёр эцэг эхийн хүүхэд

00:16:01.830 --> 00:16:04.650
цэнхэр нүдтэй болох магадлал?

00:16:04.650 --> 00:16:07.280
4н ижил хувилбараас 1 л байгаа учир

00:16:07.280 --> 00:16:15.840
25%

00:16:15.840 --> 00:16:19.400
Тэд гетерозигот гаргах магадлал

00:16:19.400 --> 00:16:20.390
хэд бол?

00:16:20.390 --> 00:16:23.130
гетерозигот үр гаргах магадлал

00:16:23.130 --> 00:16:24.425
ямар бол?

00:16:27.360 --> 00:16:29.300
одоо бид фенотайпыг яриагүй байна

00:16:29.300 --> 00:16:31.050
бид генотайпыг ярьж байна

00:16:31.050 --> 00:16:34.310
тэгвэл энэ хувилбараас гетерозигот аль нь бэ?

00:16:34.310 --> 00:16:36.570
энд байна, учир нь энэ хоьцтой байна

00:16:36.570 --> 00:16:37.360
энэ бол гибрид

00:16:37.360 --> 00:16:39.380
хоёр аллелийн хольц байна

00:16:39.380 --> 00:16:41.170
энэ ч гэсэн

00:16:41.170 --> 00:16:42.220
магадлал юу бол?

00:16:42.220 --> 00:16:45.050
4 өөр хувилбар байна

00:16:45.050 --> 00:16:48.020
бүгдээрээ адил харин 2нь

00:16:48.020 --> 00:16:49.200
гетерозигот байна

00:16:49.200 --> 00:16:54.580
тиймээс 2/4 эсвэл 1/2 эсвал 50%

00:16:54.580 --> 00:16:56.570
Пунетийн шугам ашиглан

00:16:56.570 --> 00:16:59.880
генийн талаар олон таамаглал дэвшүүлж

00:16:59.880 --> 00:17:02.050
зонхилох үгүйг мэдэж

00:17:02.050 --> 00:17:03.880
байж болох олон зүйлийн

00:17:03.880 --> 00:17:05.530
магадлалыг харж чадлаа шүү дээ

00:17:05.530 --> 00:17:07.300
дараа дараагийн видео дээр гарах ч

00:17:07.300 --> 00:17:07.970
та нар эсрэгээр хийж болно шүү

00:17:07.970 --> 00:17:10.680
энэ хоёрт 5 бор нүтэй хүүхэд байлаа гэхэд

00:17:10.680 --> 00:17:14.160
хоёулаа гетерозигот байх

00:17:14.160 --> 00:17:15.819
магадлал хэд вэ гэх ч юм уу...

00:17:15.819 --> 00:17:19.000
Маш сонирхолтой хэсэг шүү

00:17:19.000 --> 00:17:20.490
хэт хялбарчилсан ч гэлээ

00:17:20.490 --> 00:17:23.760
Зарим шинжүүд ялангуяа

00:17:23.760 --> 00:17:27.190
Григор Мэндэлийн судалж байсан нь ийм ч байсан байж магадгүй юм.