0:00:07.837,0:00:11.207
Żyjemy w ogromnym wszechświecie[br]na małej, wodnej planetce,

0:00:11.207,0:00:12.677
na której miliardy lat temu

0:00:12.677,0:00:16.017
jednokomórkowe organizmy wyewoluowały[br]z tych samych pierwiastków,

0:00:16.017,0:00:18.722
z których składał się[br]cały nieożywiony świat dookoła,

0:00:18.722,0:00:23.312
rozwijając się w całą gamę[br]skomplikowanych form życia.

0:00:23.312,0:00:27.242
Wszystko to, żywe i martwe,[br]mikroskopijne i kosmiczne

0:00:27.242,0:00:31.402
podlega prawom matematycznym[br]z pozornie arbitralnymi stałymi.

0:00:31.402,0:00:33.313
Rodzi to pytanie.

0:00:33.313,0:00:36.263
Skoro wszechświat rządzi się tymi prawami,

0:00:36.263,0:00:39.853
czy wystarczająco mocny komputer[br]nie mógłby dokonać jego symulacji?

0:00:39.853,0:00:43.853
Czy nasza rzeczywistość [br]może być dokładną symulacją

0:00:43.853,0:00:47.243
stworzoną przez bardziej[br]zaawansowaną cywilizację?

0:00:47.243,0:00:49.453
Choć może to brzmieć jak science-fiction,

0:00:49.453,0:00:51.933
idea ta jest tematem poważnych rozważań.

0:00:51.933,0:00:55.023
Filozof Nick Bostrom wysunął[br]przekonujący argument,

0:00:55.023,0:00:57.313
że prawdopodobnie żyjemy w symulacji.

0:00:57.313,0:01:00.203
Niektórzy naukowcy też uważają, [br]że jest to możliwe.

0:01:00.203,0:01:03.323
Zaczęli oni obmyślać testy sprawdzające,

0:01:03.323,0:01:06.463
które pozwoliłyby zbadać,[br]czy wszechświat jest symulacją.

0:01:06.463,0:01:10.663
Stawiają hipotezy, jakie mogłyby być[br]ograniczenia takiej symulacji,

0:01:10.663,0:01:14.732
i jak mogłyby zostać wykryte[br]w naszym świecie.

0:01:14.732,0:01:17.409
Gdzie szukać takich usterek?

0:01:17.409,0:01:20.109
Według jednej z teorii,[br]symulacja z biegiem czasu

0:01:20.109,0:01:22.749
może nagromadzić sporo błędów.

0:01:22.749,0:01:24.169
Żeby je naprawić,

0:01:24.169,0:01:27.739
twórcy symulacji mogą[br]dostosowywać prawa natury.

0:01:27.739,0:01:29.419
Te przesunięcia mogą być maleńkie,

0:01:29.419,0:01:30.259
na przykład

0:01:30.259,0:01:33.889
niektóre stałe, mierzone[br]z dokładnością do części milionowej,

0:01:33.889,0:01:35.569
nie zmieniły się od dekad,

0:01:35.569,0:01:39.189
więc takie zmiany musiałyby mieć[br]jeszcze mniejszą skalę.

0:01:39.189,0:01:42.479
W miarę uzyskiwania większej[br]precyzji pomiarów tych stałych,

0:01:42.479,0:01:45.419
możemy z biegiem czasu wykryć[br]niewielkie przesunięcia.

0:01:45.419,0:01:49.599
Kolejnym miejscem poszukiwań jest idea[br]skończonej pamięci komputera.

0:01:49.599,0:01:53.119
Nie ważne, jak jest ogromny, nie może[br]tworzyć symulacji w nieskończoność.

0:01:53.119,0:01:54.962
Jeśli przestrzeń i czas są ciągłe,

0:01:54.962,0:01:58.402
to nawet niewielki fragment wszechświata[br]ma nieskończone punkty,

0:01:58.402,0:02:02.092
co staje się niemożliwe do zasymulowania[br]przez ograniczoną moc obliczeniową.

0:02:02.092,0:02:07.212
Symulacja musi prezentować czas[br]i przestrzeń na niewielkich fragmentach.

0:02:07.212,0:02:09.980
Byłyby niewyobrażalnie małe.

0:02:09.980,0:02:11.840
Ale możemy ich szukać,

0:02:11.840,0:02:15.160
wykorzystując pewne cząstki[br]subatomowe jako sondy.

0:02:15.160,0:02:18.500
Podstawowa zasada brzmi:[br]im coś jest mniejsze,

0:02:18.500,0:02:20.910
tym bardziej podatne na zakłócenia.

0:02:20.910,0:02:24.200
Jak przejazd przez dziurę w drodze[br]deskorolką i ciężarówką.

0:02:24.200,0:02:26.870
Taka jednostka[br]czasoprzestrzeni byłaby tak mała,

0:02:26.870,0:02:29.810
że większość rzeczy mogłaby[br]przez nią przeniknąć bez zakłóceń.

0:02:29.810,0:02:32.870
Nie tylko obiekty widoczne gołym okiem,

0:02:32.870,0:02:36.450
także cząsteczki, atomy, a nawet elektrony

0:02:36.450,0:02:39.750
i większość innych subatomowych cząstek,[br]które odkryliśmy.

0:02:39.750,0:02:43.060
Jeśli odkryjemy maleńką jednostkę[br]czasoprzestrzeni,

0:02:43.060,0:02:45.690
lub zmieniającą się stałą[br]w prawach natury,

0:02:45.690,0:02:48.360
czy udowodnimy,[br]że wszechświat to symulacja?

0:02:48.360,0:02:51.280
Nie, byłby to tylko[br]jeden z pierwszych kroków.

0:02:51.280,0:02:54.210
Mogą być inne wyjaśnienia dla tych odkryć.

0:02:54.210,0:02:57.990
Trzeba znacznie więcej dowodów[br]do ustanowienia hipotezy symulacji

0:02:57.990,0:03:00.140
jako działającego prawa natury.

0:03:00.140,0:03:01.780
Nieważne, ile testów wymyślimy,

0:03:01.780,0:03:04.780
ograniczają nas ich pewne założenia.

0:03:04.780,0:03:08.460
Nasze obecne pojmowanie świata[br]na poziomie kwantowym

0:03:08.460,0:03:11.390
sięga do tego, co wiemy[br]na temat skali Plancka.

0:03:11.390,0:03:14.220
Jeśli jednostka czasoprzestrzeni[br]znajduje się na tej skali,

0:03:14.220,0:03:17.620
nie bylibyśmy w stanie jej znaleźć[br]na obecnym poziomie nauki.

0:03:17.620,0:03:19.500
Wciąż jest wiele elementów do zbadania

0:03:19.500,0:03:21.840
mniejszych od tego,[br]co możemy zaobserwować,

0:03:21.840,0:03:24.790
ale większych od skali Plancka.

0:03:24.790,0:03:29.240
Podobnie przesunięcia w stałych[br]należących do praw naturalnych

0:03:29.240,0:03:32.762
można by zaobserwować tylko[br]w czasie całego trwania kosmosu.

0:03:32.762,0:03:35.142
Może i nawet istnieją,[br]ale nie możemy ich zmierzyć

0:03:35.142,0:03:38.092
w ciągu stuleci, lub tysiącleci pomiarów.

0:03:38.092,0:03:42.482
Jesteśmy też ograniczeni myśleniem,[br]że taki symulator wszechświata

0:03:42.482,0:03:44.772
wykonuje obliczenia[br]w taki sam sposób, jak my,

0:03:44.772,0:03:47.362
z podobnymi ograniczeniami obliczeniowymi.

0:03:47.362,0:03:49.572
Tak naprawdę nie mamy[br]możliwości sprawdzenia,

0:03:49.572,0:03:52.452
jakie byłyby ograniczenia[br]i metody obcej cywilizacji,

0:03:52.452,0:03:54.382
ale musimy gdzieś zacząć.

0:03:54.382,0:03:57.282
Może i nigdy nie będzie[br]nam dane udowodnić,

0:03:57.282,0:04:00.256
czy wszechświat to symulacja,

0:04:00.256,0:04:02.906
ale zawsze możemy rozwijać[br]naukę i technikę

0:04:02.906,0:04:04.746
w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie:

0:04:04.746,0:04:07.306
Jaka jest natura rzeczywistości?