WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
لە پیشەسازیەکەی مندا،

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
باوەڕمان وایە وێنەکان دەتوانن جیهان بگۆڕن.

00:00:05.000 --> 00:00:08.000
باشە، ئێمە ساویلکە و بە پەرۆش و پڕ وزەیین.

NOTE Paragraph

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
ڕاستیەکە ئەوەیە ئێمە دەزانین

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
خودی وێنەکان خۆیان جیهان ناگۆڕن،

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
هەروەها ئاگاداری ئەوەشین، 
لە سەرەتای فۆتۆگرافییەوە

00:00:15.000 --> 00:00:18.000
وێنەکان هۆکاری کاردانەوەن لە ناو خەڵک،

00:00:18.000 --> 00:00:21.000
ئەم کاردانەوانە هۆکارن
بۆ گۆڕینی ئەوەی ڕودەدات.

NOTE Paragraph

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
با لەگەڵ کٶمەڵە وێنەیەک دەستپێبکەیین.

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
من زۆر سەرم دەسوڕمێ ئەگەر ئێوە

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
هەندێکیان یان زۆربەیان نەناسنەوە.

00:00:29.000 --> 00:00:31.000
ئەو وێنانە باشترین وەسفن بۆ نوێگەری:

00:00:31.000 --> 00:00:34.000
نوێگەری تاڕادەیەک سەرنج ڕاکێش نییە،

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
لە ڕاستیدا، ئەو وێنانە زۆر ناسراون

00:00:36.000 --> 00:00:38.000
تەنانەت لەوانەیە بیان ناسنەوە

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
بە کەمێک یان هەندێک شێوەی جیاواز.

NOTE Paragraph

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
(پێکەنین)

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
بەڵام پێم وایە بە دوای زیاتردا دەگەرێین،

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
بە دوای زیاتردا دەگەرێین.

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
بە دوای ئەو وێنانەدا دەگەرێین کە تیشک

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
دەخەنە سەر کێشە چارەسەرنەکراوە گرنگەکان،

00:00:54.000 --> 00:00:57.000
ئەو وێنانەی سنوورەکانیان تێپەڕاندووە و 
تەحەدای ئایینەکان دەکەن،


00:00:57.000 --> 00:00:59.000
وێنەکان هانمان دەدەن

00:00:59.000 --> 00:01:01.000
هەنگاو بنێین و شتێک بکەین --

00:01:01.000 --> 00:01:03.000
بە مانایەکی تر،
هەڵوێستمان دەبێت.

00:01:03.000 --> 00:01:06.000
باشە، سەبارەت بەو وێنەیەی هەموو بینیوتانە،

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
تێڕوانینی ئێمەی گۆڕی لەو جیهانە فیزیکییە،

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
هەرگیز هەسارەکەمان بەو شێوەیە نەبینیبوو.

00:01:11.000 --> 00:01:13.000
زۆرخەڵک باوەڕیان وایە

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
زۆربەی لە دایکبوونەکان لەو گۆڕانکارییە

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
بۆ بینینی هەسارەکەمانە بەم شێوەیە

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
بۆ یەکەم جار--
هەست بە

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
بچووکییەکەی و بێ هێزیەکەی دەکەین.

NOTE Paragraph

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
دوای چل ساڵ، ئەو گروپە، زیاتر لە زۆرینە،

00:01:25.000 --> 00:01:27.000
بە ئاگاترن لە بارەی ئەو هێزە وێرانکەرەی

00:01:27.000 --> 00:01:30.000
بەشەکانی تر دڕندانە 
دەیکەنە سەر ژینگەکەمان.

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
لە کۆتاییدا، دەردەکەوین بۆ ئەوەی 
شتێک بکەیین سەبارەت بەمە.

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
ئەو هێزە وێرانکەرە چەندین 
فۆڕمی جیاواز لە خۆ دەگرێت،

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
بۆ نمونە، ئەو وێنانە لەیەن
برێنت ستایڕۆنەوە گیراون

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
لە کۆنگۆ.

00:01:42.000 --> 00:01:45.000
ئەم گۆرێلایانە کوژران. تەنانەت 
هەندێک دەڵێن لەخاجدراون.

00:01:45.000 --> 00:01:47.000
چاوەڕواننەکراوانە، بە خراپکاریەکی گەورە

00:01:47.000 --> 00:01:49.000
بە جیهاندا بڵاوبۆوە.

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
هەر بەم دواییانە،

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
ئەو هێزە وێرانکەرەی خودی 
سروشتمان بیرکەوتەوە

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
وەک زەمین لەرزەکەی هایتی لەم دواییانەدا،

NOTE Paragraph

00:01:57.000 --> 00:02:00.000
پێم وایە لەوە خراپتر
ئەو هێزە وێرانکەرەی

00:02:00.000 --> 00:02:02.000
مرۆڤە کە هەیەتی بەسەر مرۆڤێکی ترەوە.

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
ساموێل پیسەر، ڕزگاربوێکی ئاوشوێتزە، گوتی،

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
دەمەوێت قسەکەی بخەمە نێوان دوو کەوانە،

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
"هۆڵۆکاست ئەوەی فێرکردین، سروشت

00:02:09.000 --> 00:02:12.000
تەنانەت لە ئاڵۆزترین ساتەکانی

00:02:12.000 --> 00:02:15.000
لە مرۆڤ بە بەزەییترە

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
کاتێک ڕەوشت و هۆکاری لە دەست دەدات"

NOTE Paragraph

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
جۆرێکی تری لە خاچ دان هەیە.

00:02:21.000 --> 00:02:23.000
وەک، ئەو وێنە تۆقێنەرانەی لە ئەبو غرێب

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
هەروەها ئەو وێنانەی لە گوانتانامۆ

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
کاریگەریەکی قوڵیان هەبوو.

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
بڵاوبوونەوەی ئەو وێنانە،

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
لە خودی وێنەکان خۆیان دیارن،

00:02:31.000 --> 00:02:34.000
بوونە هۆی گۆڕینی سیاسەت لە حکومەتتدا،

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
هەندێکیان وایان باس کردوە ئەو وێنانە

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
بونەتە ئاگری یاخیبوون لە عێراق و

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
کاردانەوەی هەر تاکێکی بۆ نارەزایی.

00:02:41.000 --> 00:02:44.000
زیاتر لەوە. هەر ئەم وێنانە بۆ هەمیشە

00:02:44.000 --> 00:02:47.000
مۆڕالی هێزە داگیرکراوەکانیان نەهێشت.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
با کەمەێک بگەرێینە دواوە.

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
لە ساڵانی ١٩٦٠اکان و ١٩٧٠ ــکاندا،

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
شەڕەکەی ڤێتنام هەموو ڕۆژێ لە ژوورەکانی

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
ئەمریکادا پیشان دەدرا،

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
وێنە هەواڵییەکان خەڵکیان ڕووبەڕووی بەردەم
ئەو قوربانیانە کردەوە

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
کە لە جەنگەکەدا بوون: کچێکی بچووک 
بە ناپاڵم سووتێنرا،

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
خوێندکارێک لەلایەن گاردی
نیشتیمانیەوە کوژرا

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
لە زانکۆی کێنت ستەیت لە ئۆهایۆ 
لە کاتی نارەزایی دەربڕین.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
لە ڕاستیدا، وێنەکان بوونە

00:03:09.000 --> 00:03:11.000
خودی دەنگی نارەزاییەکان.

NOTE Paragraph

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
ئێستا، وێنەکان هێزی ئەوەیان هەیە

00:03:13.000 --> 00:03:15.000
تیشک بخەنە سەر تێگەیشتنی

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
گومانەکان، کاڵفامی،

00:03:17.000 --> 00:03:19.000
بە تایبەت قسەم لەسەر ئەوەیان کردوە

00:03:19.000 --> 00:03:22.000
بەڵام تەنها یەک وێنەتان پیشان دەدەم --

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
کێشەی ئایدز و ئەیچ ئای ڤی.

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
لە ساڵانی ١٩٨٠ـکان، نەزانینی خەڵک دەربارەی

00:03:28.000 --> 00:03:30.000
ئەو نەخۆشییە بەربەستێکی گەورە بوو

00:03:30.000 --> 00:03:32.000
تەنانەت بۆ تاووتوێکردن و دەستنیشانکردنیشی.

00:03:32.000 --> 00:03:35.380
کاردانەوەیەکی سادە، لە ساڵی١٩٨٧، یەکێک 
لە بەناوبانگترین ئافرەتی جیهان،

00:03:35.380 --> 00:03:37.000
شازادەی وێڵس بە دەستلێدانی

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
منداڵێکی توشبوو بە ئایدز کاریگەرییەکی

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
زۆر باشی کرد بە تایبەتی لە ئەوروپادا،
تا نەخۆشیەکە ڕابگرن،

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
بۆیە ئەو زیاتر لە هەمووان 
هێزی وێنەی دەزانی.

NOTE Paragraph

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
کاتێک ڕوبەڕووی وێنەیەکی بەهێز دەبینەوە،


00:03:48.000 --> 00:03:50.000
هەموومان ئەو هەڵبژاردنەمان هەیە:

00:03:50.000 --> 00:03:53.000
دەتوانین سەیر بکەین و 
پێناسەییەک بۆ وێنەکە بکەین،

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
خۆشبەختانە، کاتێک ئەو وێنانە دەرکەوتن

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
لە گاردیان لە ساڵی ١٩٩٨،

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
تیشک و سەرنجێکی زۆریان 
خستبووە سەر، لە کۆتاییدا پارەیەکی زۆر

00:04:00.000 --> 00:04:02.000
لە بوژانەوە و خۆراکی سوداندا خەرجکرا.

00:04:02.000 --> 00:04:04.000
ئەو وێنانە جیهانیان گۆڕی؟

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
نەخێر، بەڵام کاریگەری سەرەکییان هەبووە.

00:04:07.000 --> 00:04:09.670
وێنەکان هانمان دەدەن بۆ 
پرسیار لەو باوەڕە ناوخۆییە و

00:04:09.670 --> 00:04:12.000
بەرپرسیاریەتییە بکەین بەرامبەر یەکتر.

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
هەموومان ئەو وێنانەمان بینی دوای کاترینا،

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
پێم وایە بۆ ملیۆنان خەڵک

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
کاریگەریەکی بەهێزیان هەبوو،

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
پێموایە ئەوە زۆر باوەڕپێکراو نییە

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
ئەوان دوورن لە بیرکردنەوەی ئەمریکییەکان

00:04:22.000 --> 00:04:25.000
کاتێک لە مانگی یازدەی ٢٠٠٨ 
چوون بۆ دەنگدان.

NOTE Paragraph

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
بەداخەوە، هەندێک لە وێنە گرینگەکان

00:04:29.000 --> 00:04:32.990
شێوێندراون کاتێک ئێمە دەیانبینین.

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
ئێستا وێنەیەکتان پیشان دەدەم،

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
وێنەیەکە لە لایەن جەنگاوەرێکی کۆنی 
عێراق یوجین ڕیچاردەوەیە

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
لە کاتی بەشێک لە کارە گرینگەکەی،

00:04:40.000 --> 00:04:43.000
کە هەرگیز بڵاونەکراوەتەوە، 
پێی دەوترێت، جەنگ شەخسییە.

00:04:43.000 --> 00:04:45.000
بەڵام وێنەکان پێویستیان بە گرافیک نییە

00:04:45.000 --> 00:04:47.000
تاکو تراژیدیای جەنگمان بە بیربهێنێتەوە،

00:04:47.000 --> 00:04:49.520
جۆن مۆری ئەم وێنەیەی 
گۆڕستانی ئارلینگتۆنی داناوە،

00:04:49.530 --> 00:04:52.000
لە دوایی هەموو ناخۆشیەکانی جەنگ


00:04:52.000 --> 00:04:55.000
لە هەموو ناوچە ناکۆکییەکانی جیهان،

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
یەک وێنە منی وابەستە کردوە بە خۆیەوە،

00:04:58.000 --> 00:05:01.000
لە شوێنێکی ئارامتر لە شوێنەکانی تر،

NOTE Paragraph

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
ئانسڵ ئادەم گوتی،
هەرچەندە هاوڕا نیم لەگەڵێ

00:05:05.000 --> 00:05:08.000
"تۆ وێنە ناگری، بەڵکو تۆ درووستی دەکەی."

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
بە بۆچونی من، ئەوە وێنەگرەکە نییە

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
وێنەکە دروست دەکات، بەڵکو ئەوە تۆیت

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
ئێمە وێنە لە لایەن
خۆمانەوە دەنرخێنین و

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
سیستەمی باوەڕی ئێمەیە و،

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
دەرئەنجامی ئەوە،
وێنەکە لەگەڵماندا دەمێنێتەوە.

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
کۆمپانیاکەم حەفتا ملیۆن وێنەی هەیە،

00:05:21.000 --> 00:05:24.000
من یەک وینەم هەیە لە ئۆفیسەکەم.

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
ئەوەتا ئەوەیانە.

00:05:26.000 --> 00:05:28.070
هیوادارم جاری داهاتوو هەمووتان

00:05:28.070 --> 00:05:30.600
وێنەیەک ببینن
و پڕشنگدانەوەی شتێک بێت لە ئێوەدا،

00:05:30.600 --> 00:05:32.000
باشتر تێدەگەن بۆچی،

00:05:32.000 --> 00:05:35.000
دەزانم قسەکردن بۆ ئەم گوێگرانە،

00:05:35.000 --> 00:05:37.000
بە دڵنیاییەوە سەبارەت بەمە شتێک دەکەن.

NOTE Paragraph

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
سوپاس بۆ هەموو وێنەگرەکان.

NOTE Paragraph

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
(چەپڵە ڕێزان)