WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:02.000
Nire industrian

00:00:02.000 --> 00:00:05.000
irudiek mundua alda dezaketela sinesten dugu.

00:00:05.000 --> 00:00:08.000
Ados, naif-ak gara, dizdirak itxutu gaitu, koitadu hutsak gara.

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
Egia da badakigula

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
irudiek beraiek bakarrik ez dutela mundua aldatzen,

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
baina aldi berean badakigu, argazkilaritza hasi zenetik,

00:00:15.000 --> 00:00:18.000
irudiek jendearengan erreakzio batzuk sortu dituztela,

00:00:18.000 --> 00:00:21.000
eta erreakzio hauek bai, hauek gauzak aldatu dituzte.

NOTE Paragraph

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
Beraz, has gaitezen irudi talde batekin.

00:00:24.000 --> 00:00:26.000
Harritu egingo ninduke

00:00:26.000 --> 00:00:29.000
erakutsiko ditudan zenbait ez bazenituzte ezagutuko.

00:00:29.000 --> 00:00:31.000
Ikoniko gisa deskribatu izan dira,

00:00:31.000 --> 00:00:34.000
hain ikonikoak, non askotan beharbada klixe ere badiren.

00:00:34.000 --> 00:00:36.000
Egia esan, hain ezagunak dira

00:00:36.000 --> 00:00:38.000
forma aldaketa txiki batekin ere

00:00:38.000 --> 00:00:41.000
ezagutuko dituzuela.

NOTE Paragraph

00:00:42.000 --> 00:00:44.000
(Barreak)

NOTE Paragraph

00:00:45.000 --> 00:00:47.000
Baina uste dut beste zerbaiten bila gabiltzala.

00:00:47.000 --> 00:00:49.000
Zeozer gehiagoren bila,

00:00:49.000 --> 00:00:51.000
Zenbait gai kruzialetan argia islatzen duten

00:00:51.000 --> 00:00:54.000
irudien bila gabiltza,

00:00:54.000 --> 00:00:57.000
muga eta erlijioak gainditu dituzten irudiak,

00:00:57.000 --> 00:00:59.000
zutik jartzera

00:00:59.000 --> 00:01:01.000
edo zerbait egitera probokatzen gaituzten irudiak,

00:01:01.000 --> 00:01:03.000
beste hitz batzuekin esateko,aktuatzera behartzen gaituztenak.

00:01:03.000 --> 00:01:06.000
Beno, irudi hau guztiek ikusi duzue

00:01:06.000 --> 00:01:08.000
Munduaren irudi fisikoaren gure ikuspegia aldatu zuen.

00:01:08.000 --> 00:01:11.000
Lehenago ez genuen sekula mundua perspektiba honetatik ikusi.

00:01:11.000 --> 00:01:13.000
Jende askoren ustez

00:01:13.000 --> 00:01:15.000
ingurugiroa zaintzeko mugimendua

00:01:15.000 --> 00:01:17.000
planeta horrela

00:01:17.000 --> 00:01:19.000
ikustean sortu zen,

00:01:19.000 --> 00:01:21.000
bere txikitasunean, bere hauskortasunean.

NOTE Paragraph

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
40 urte beranduago, talde hau,

00:01:25.000 --> 00:01:27.000
beste asko baino hobeto konturatu da

00:01:27.000 --> 00:01:30.000
gure espezieak ingurugiroan duen indar suntsitzaileaz.

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
Eta azkenean, badirudi zerbait egiten ari garela gai honekin.

00:01:34.000 --> 00:01:37.000
Indar suntsitzaile honek forma ezberdinak hartzen ditu.

00:01:37.000 --> 00:01:40.000
Adibidez, Brent Stirtonek

00:01:40.000 --> 00:01:42.000
Kongon hartutako argazki hauetan hildako gorilak ikus daitezke,

00:01:42.000 --> 00:01:45.000
batzuk gurutziltzatuak daudela esan liteke,

00:01:45.000 --> 00:01:47.000
eta espero zitekeen bezala,

00:01:47.000 --> 00:01:49.000
nazioarteko haserrea eragin zuten.

00:01:49.000 --> 00:01:51.000
Orain gutxi, naturak duen indar suntsitzailea

00:01:51.000 --> 00:01:54.000
gogorarazi digu

00:01:54.000 --> 00:01:56.000
Haitiko lurrikarak ere.

NOTE Paragraph

00:01:57.000 --> 00:02:00.000
Hau baino okerragoa da nire ustez

00:02:00.000 --> 00:02:02.000
ordea, gizakiak duen beste gizakiekiko duen indar suntsitzailea.

00:02:02.000 --> 00:02:05.000
Samuel Pisarrek, Auschwitz-etik bizirik ateratzea lortu zutenetako batek,

00:02:05.000 --> 00:02:07.000
hau esan zuen:

00:02:07.000 --> 00:02:09.000
“Holokaustoak irakasten digu

00:02:09.000 --> 00:02:12.000
natura, bere momenturik krudelenetan ere,

00:02:12.000 --> 00:02:15.000
oso xaloa dela konparatuta gizakiarekin

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
honek moralaren iparrorratza eta arrazoia galtzen dituenean batez ere".

NOTE Paragraph

00:02:18.000 --> 00:02:21.000
Bada beste gurutziltzatze mota bat ere.

00:02:21.000 --> 00:02:23.000
Abu Ghraibeko irudi beldurgarriek,

00:02:23.000 --> 00:02:25.000
baita Guantanamokoek ere,

00:02:25.000 --> 00:02:27.000
eragin handia izan zuten.

00:02:27.000 --> 00:02:29.000
Irudi hauek argitaratzeak,

00:02:29.000 --> 00:02:31.000
irudiek erakusten dutenaren aurka ere,

00:02:31.000 --> 00:02:34.000
gobernu bat bere politikak aldatzera eraman zuten.

00:02:34.000 --> 00:02:36.000
Batzuek defendatu izan dute

00:02:36.000 --> 00:02:39.000
irudi hauek izan zirela beste edozein ekintzak baino indar gehiago

00:02:39.000 --> 00:02:41.000
eman ziotenak insurgentziari Iraken.

00:02:41.000 --> 00:02:44.000
Areago, irudi horiek okupazio indarren

00:02:44.000 --> 00:02:47.000
argumentu moral guztiak suntsitu zituzten.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:49.000
Jo dezagun pixka bat atzera.

00:02:49.000 --> 00:02:51.000
1960.eko eta 1970.eko hamarkadetan,

00:02:51.000 --> 00:02:53.000
Vietnamgo Guda Ameriketako egongeletan erakusten zuten

00:02:53.000 --> 00:02:55.000
egun batean bai, eta bestean ere bai.

00:02:55.000 --> 00:02:58.000
Argazki berriek jendea gudako biktimekin aurrez aurre jartzera eraman zuten:

00:02:58.000 --> 00:03:01.000
napalm-arekin erretako neskato txiki bat,

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
Guardia Nazionalak protestetan hildako

00:03:04.000 --> 00:03:07.000
ikasle bat Ohioko Kent Estatu Unibertsitatean.

00:03:07.000 --> 00:03:09.000
Esan daiteke

00:03:09.000 --> 00:03:11.000
irudi hauek protestaren beraren ahots bilakatu zirela.

NOTE Paragraph

00:03:11.000 --> 00:03:13.000
Orain, irudiek ulermenaren argia islatzeko indarra dute

00:03:13.000 --> 00:03:15.000
zenbait susmo

00:03:15.000 --> 00:03:17.000
ezjakintasun eta batez ere,

00:03:17.000 --> 00:03:19.000
hitzaldi eman izan ditut honen inguruan

00:03:19.000 --> 00:03:22.000
baina soilik argazki bat erakutsiko dizuet,

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
GIB/HIESaren kontuan.

00:03:25.000 --> 00:03:28.000
1980.eko hamarkadan

00:03:28.000 --> 00:03:30.000
eritasun hau zuten pertsonen estigmatizazioa

00:03:30.000 --> 00:03:32.000
barrera handia zen baita arazoaz hitz egiteko ere.

00:03:32.000 --> 00:03:35.000
Ekintza soil batek, 1987. urtean, munduko emakumerik ezagunenak,

00:03:35.000 --> 00:03:37.000
Galesko Printzesak

00:03:37.000 --> 00:03:39.000
GIB/HIESak kutsatutako haurra ukitzen ikusteak eragin handia izan zuen,

00:03:39.000 --> 00:03:42.000
batez ere Europan.

00:03:42.000 --> 00:03:45.000
Berak inork baino hobeto zekien irudiak duen indarraz.

NOTE Paragraph

00:03:46.000 --> 00:03:48.000
Beraz, irudi indartsu baten aurrean gaudenean,

00:03:48.000 --> 00:03:50.000
bi aukera ditugu.

00:03:50.000 --> 00:03:53.000
Begirada kentzea, edo irudia aztertzea.

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
Eskerrak, 1998an the Guardian egunkarian

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
argazki hauek argitaratu zirenean,

00:03:57.000 --> 00:04:00.000
atentzio handia jarri zuten hauen gainean, eta azkenerako diru asko ere bai,

00:04:00.000 --> 00:04:02.000
Sudango goseteari aurreko egiteko esfortzuan.

00:04:02.000 --> 00:04:04.000
Irudiok mundua aldatu al zuten?

00:04:04.000 --> 00:04:06.000
Ez, baina eragin handia izan zuten.

00:04:07.000 --> 00:04:09.000
Irudiek badute gure sinesmenik sakonenak

00:04:09.000 --> 00:04:12.000
eta besteekiko ditugun respontsabilitateak dudan jartzeko indarra.

00:04:12.000 --> 00:04:14.000
Denok ikusi genituen irudiok Katrina hurakana ostean,

00:04:14.000 --> 00:04:16.000
eta uste dut milioi askorentzat

00:04:16.000 --> 00:04:18.000
eragin handia izan zutela,

00:04:18.000 --> 00:04:20.000
eta uste dut amerikarrak

00:04:20.000 --> 00:04:22.000
2008ko azaroan bozka ematera joan zirenean

00:04:22.000 --> 00:04:25.000
oraindik beren buruetatik oso urrun ez zeudela.

NOTE Paragraph

00:04:26.000 --> 00:04:29.000
Zoritxarrez, oso irudi garrantzitsuak

00:04:29.000 --> 00:04:32.000
grafikoegiak dira edo beraiek ikustea oso deserosoa da guretzat.

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
Argazki bat erakutsiko dizuet

00:04:35.000 --> 00:04:38.000
Eugene Richardsek Irakeko Beterano bati ateratako argazkia da,

00:04:38.000 --> 00:04:40.000
ikaragarrizko lana da

00:04:40.000 --> 00:04:43.000
sekula publikatu gabea, “Guda Pertsonala da” izenekoa.

00:04:43.000 --> 00:04:45.000
Baina irudiek ez dute zertan grafiko

00:04:45.000 --> 00:04:47.000
izan guri tragedia bat gogorarazteko.

00:04:47.000 --> 00:04:50.000
John Moore-k Arlingtongo hilerrian atera zuen argazki hau.

00:04:50.000 --> 00:04:52.000
Gatazka baten tentsio-momentu guztien ostean,

00:04:52.000 --> 00:04:55.000
munduko gatazka-eremu guztietan

00:04:55.000 --> 00:04:58.000
bada argazki bat, askoz ere leku ixilago batean atera

00:04:58.000 --> 00:05:01.000
eta hunkitu egiten nauena, beste guztiak baino gehiago.

NOTE Paragraph

00:05:02.000 --> 00:05:05.000
Ansel Adamsek esan zuen, eta ez nator berarekin bat,

00:05:05.000 --> 00:05:08.000
“Ez duzu argazkia ateratzen, egin egiten duzu”.

00:05:08.000 --> 00:05:10.000
Nire ustez ez da argazkilaria argazkia egiten duena,

00:05:10.000 --> 00:05:12.000
zuek baizik.

00:05:12.000 --> 00:05:14.000
Argazki bakoitzari geure balioak eransten dizkiogu,

00:05:14.000 --> 00:05:16.000
gure sinesmen sistema,

00:05:16.000 --> 00:05:19.000
eta horren ondorioa da, irudiak geure baitan jarraitzea,

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
Gure konpainiak 70 milioi irudi ditu.

00:05:21.000 --> 00:05:24.000
Nik bat daukat nire bulegoan.

00:05:24.000 --> 00:05:26.000
Hauxe da.

00:05:26.000 --> 00:05:28.000
Espero dut zerbait esaten dizuen irudi bat ikusten duzuen

00:05:28.000 --> 00:05:30.000
hurrengoan, ulertuko duzuela hobeto zergatik den hori,

00:05:30.000 --> 00:05:32.000
eta jakin badakit,

00:05:32.000 --> 00:05:35.000
audientzia honi hitz eginez,

00:05:35.000 --> 00:05:37.000
horren inguruan zerbait egingo duzuela.

NOTE Paragraph

00:05:37.000 --> 00:05:39.000
Eta milesker argazkilari guztiei.

NOTE Paragraph

00:05:39.000 --> 00:05:41.000
(Txaloak)