0:00:00.000,0:00:02.000
Nire industrian

0:00:02.000,0:00:05.000
irudiek mundua alda dezaketela sinesten dugu.

0:00:05.000,0:00:08.000
Ados, naif-ak gara, dizdirak itxutu gaitu, koitadu hutsak gara.

0:00:08.000,0:00:10.000
Egia da badakigula

0:00:10.000,0:00:12.000
irudiek beraiek bakarrik ez dutela mundua aldatzen,

0:00:12.000,0:00:15.000
baina aldi berean badakigu, argazkilaritza hasi zenetik,

0:00:15.000,0:00:18.000
irudiek jendearengan erreakzio batzuk sortu dituztela,

0:00:18.000,0:00:21.000
eta erreakzio hauek bai, hauek gauzak aldatu dituzte.

0:00:21.000,0:00:24.000
Beraz, has gaitezen irudi talde batekin.

0:00:24.000,0:00:26.000
Harritu egingo ninduke

0:00:26.000,0:00:29.000
erakutsiko ditudan zenbait ez bazenituzte ezagutuko.

0:00:29.000,0:00:31.000
Ikoniko gisa deskribatu izan dira,

0:00:31.000,0:00:34.000
hain ikonikoak, non askotan beharbada klixe ere badiren.

0:00:34.000,0:00:36.000
Egia esan, hain ezagunak dira

0:00:36.000,0:00:38.000
forma aldaketa txiki batekin ere

0:00:38.000,0:00:41.000
ezagutuko dituzuela.

0:00:42.000,0:00:44.000
(Barreak)

0:00:45.000,0:00:47.000
Baina uste dut beste zerbaiten bila gabiltzala.

0:00:47.000,0:00:49.000
Zeozer gehiagoren bila,

0:00:49.000,0:00:51.000
Zenbait gai kruzialetan argia islatzen duten

0:00:51.000,0:00:54.000
irudien bila gabiltza,

0:00:54.000,0:00:57.000
muga eta erlijioak gainditu dituzten irudiak,

0:00:57.000,0:00:59.000
zutik jartzera

0:00:59.000,0:01:01.000
edo zerbait egitera probokatzen gaituzten irudiak,

0:01:01.000,0:01:03.000
beste hitz batzuekin esateko,aktuatzera behartzen gaituztenak.

0:01:03.000,0:01:06.000
Beno, irudi hau guztiek ikusi duzue

0:01:06.000,0:01:08.000
Munduaren irudi fisikoaren gure ikuspegia aldatu zuen.

0:01:08.000,0:01:11.000
Lehenago ez genuen sekula mundua perspektiba honetatik ikusi.

0:01:11.000,0:01:13.000
Jende askoren ustez

0:01:13.000,0:01:15.000
ingurugiroa zaintzeko mugimendua

0:01:15.000,0:01:17.000
planeta horrela

0:01:17.000,0:01:19.000
ikustean sortu zen,

0:01:19.000,0:01:21.000
bere txikitasunean, bere hauskortasunean.

0:01:22.000,0:01:25.000
40 urte beranduago, talde hau,

0:01:25.000,0:01:27.000
beste asko baino hobeto konturatu da

0:01:27.000,0:01:30.000
gure espezieak ingurugiroan duen indar suntsitzaileaz.

0:01:30.000,0:01:33.000
Eta azkenean, badirudi zerbait egiten ari garela gai honekin.

0:01:34.000,0:01:37.000
Indar suntsitzaile honek forma ezberdinak hartzen ditu.

0:01:37.000,0:01:40.000
Adibidez, Brent Stirtonek

0:01:40.000,0:01:42.000
Kongon hartutako argazki hauetan hildako gorilak ikus daitezke,

0:01:42.000,0:01:45.000
batzuk gurutziltzatuak daudela esan liteke,

0:01:45.000,0:01:47.000
eta espero zitekeen bezala,

0:01:47.000,0:01:49.000
nazioarteko haserrea eragin zuten.

0:01:49.000,0:01:51.000
Orain gutxi, naturak duen indar suntsitzailea

0:01:51.000,0:01:54.000
gogorarazi digu

0:01:54.000,0:01:56.000
Haitiko lurrikarak ere.

0:01:57.000,0:02:00.000
Hau baino okerragoa da nire ustez

0:02:00.000,0:02:02.000
ordea, gizakiak duen beste gizakiekiko duen indar suntsitzailea.

0:02:02.000,0:02:05.000
Samuel Pisarrek, Auschwitz-etik bizirik ateratzea lortu zutenetako batek,

0:02:05.000,0:02:07.000
hau esan zuen:

0:02:07.000,0:02:09.000
“Holokaustoak irakasten digu

0:02:09.000,0:02:12.000
natura, bere momenturik krudelenetan ere,

0:02:12.000,0:02:15.000
oso xaloa dela konparatuta gizakiarekin

0:02:15.000,0:02:18.000
honek moralaren iparrorratza eta arrazoia galtzen dituenean batez ere".

0:02:18.000,0:02:21.000
Bada beste gurutziltzatze mota bat ere.

0:02:21.000,0:02:23.000
Abu Ghraibeko irudi beldurgarriek,

0:02:23.000,0:02:25.000
baita Guantanamokoek ere,

0:02:25.000,0:02:27.000
eragin handia izan zuten.

0:02:27.000,0:02:29.000
Irudi hauek argitaratzeak,

0:02:29.000,0:02:31.000
irudiek erakusten dutenaren aurka ere,

0:02:31.000,0:02:34.000
gobernu bat bere politikak aldatzera eraman zuten.

0:02:34.000,0:02:36.000
Batzuek defendatu izan dute

0:02:36.000,0:02:39.000
irudi hauek izan zirela beste edozein ekintzak baino indar gehiago

0:02:39.000,0:02:41.000
eman ziotenak insurgentziari Iraken.

0:02:41.000,0:02:44.000
Areago, irudi horiek okupazio indarren

0:02:44.000,0:02:47.000
argumentu moral guztiak suntsitu zituzten.

0:02:47.000,0:02:49.000
Jo dezagun pixka bat atzera.

0:02:49.000,0:02:51.000
1960.eko eta 1970.eko hamarkadetan,

0:02:51.000,0:02:53.000
Vietnamgo Guda Ameriketako egongeletan erakusten zuten

0:02:53.000,0:02:55.000
egun batean bai, eta bestean ere bai.

0:02:55.000,0:02:58.000
Argazki berriek jendea gudako biktimekin aurrez aurre jartzera eraman zuten:

0:02:58.000,0:03:01.000
napalm-arekin erretako neskato txiki bat,

0:03:02.000,0:03:04.000
Guardia Nazionalak protestetan hildako

0:03:04.000,0:03:07.000
ikasle bat Ohioko Kent Estatu Unibertsitatean.

0:03:07.000,0:03:09.000
Esan daiteke

0:03:09.000,0:03:11.000
irudi hauek protestaren beraren ahots bilakatu zirela.

0:03:11.000,0:03:13.000
Orain, irudiek ulermenaren argia islatzeko indarra dute

0:03:13.000,0:03:15.000
zenbait susmo

0:03:15.000,0:03:17.000
ezjakintasun eta batez ere,

0:03:17.000,0:03:19.000
hitzaldi eman izan ditut honen inguruan

0:03:19.000,0:03:22.000
baina soilik argazki bat erakutsiko dizuet,

0:03:22.000,0:03:24.000
GIB/HIESaren kontuan.

0:03:25.000,0:03:28.000
1980.eko hamarkadan

0:03:28.000,0:03:30.000
eritasun hau zuten pertsonen estigmatizazioa

0:03:30.000,0:03:32.000
barrera handia zen baita arazoaz hitz egiteko ere.

0:03:32.000,0:03:35.000
Ekintza soil batek, 1987. urtean, munduko emakumerik ezagunenak,

0:03:35.000,0:03:37.000
Galesko Printzesak

0:03:37.000,0:03:39.000
GIB/HIESak kutsatutako haurra ukitzen ikusteak eragin handia izan zuen,

0:03:39.000,0:03:42.000
batez ere Europan.

0:03:42.000,0:03:45.000
Berak inork baino hobeto zekien irudiak duen indarraz.

0:03:46.000,0:03:48.000
Beraz, irudi indartsu baten aurrean gaudenean,

0:03:48.000,0:03:50.000
bi aukera ditugu.

0:03:50.000,0:03:53.000
Begirada kentzea, edo irudia aztertzea.

0:03:53.000,0:03:55.000
Eskerrak, 1998an the Guardian egunkarian

0:03:55.000,0:03:57.000
argazki hauek argitaratu zirenean,

0:03:57.000,0:04:00.000
atentzio handia jarri zuten hauen gainean, eta azkenerako diru asko ere bai,

0:04:00.000,0:04:02.000
Sudango goseteari aurreko egiteko esfortzuan.

0:04:02.000,0:04:04.000
Irudiok mundua aldatu al zuten?

0:04:04.000,0:04:06.000
Ez, baina eragin handia izan zuten.

0:04:07.000,0:04:09.000
Irudiek badute gure sinesmenik sakonenak

0:04:09.000,0:04:12.000
eta besteekiko ditugun respontsabilitateak dudan jartzeko indarra.

0:04:12.000,0:04:14.000
Denok ikusi genituen irudiok Katrina hurakana ostean,

0:04:14.000,0:04:16.000
eta uste dut milioi askorentzat

0:04:16.000,0:04:18.000
eragin handia izan zutela,

0:04:18.000,0:04:20.000
eta uste dut amerikarrak

0:04:20.000,0:04:22.000
2008ko azaroan bozka ematera joan zirenean

0:04:22.000,0:04:25.000
oraindik beren buruetatik oso urrun ez zeudela.

0:04:26.000,0:04:29.000
Zoritxarrez, oso irudi garrantzitsuak

0:04:29.000,0:04:32.000
grafikoegiak dira edo beraiek ikustea oso deserosoa da guretzat.

0:04:33.000,0:04:35.000
Argazki bat erakutsiko dizuet

0:04:35.000,0:04:38.000
Eugene Richardsek Irakeko Beterano bati ateratako argazkia da,

0:04:38.000,0:04:40.000
ikaragarrizko lana da

0:04:40.000,0:04:43.000
sekula publikatu gabea, “Guda Pertsonala da” izenekoa.

0:04:43.000,0:04:45.000
Baina irudiek ez dute zertan grafiko

0:04:45.000,0:04:47.000
izan guri tragedia bat gogorarazteko.

0:04:47.000,0:04:50.000
John Moore-k Arlingtongo hilerrian atera zuen argazki hau.

0:04:50.000,0:04:52.000
Gatazka baten tentsio-momentu guztien ostean,

0:04:52.000,0:04:55.000
munduko gatazka-eremu guztietan

0:04:55.000,0:04:58.000
bada argazki bat, askoz ere leku ixilago batean atera

0:04:58.000,0:05:01.000
eta hunkitu egiten nauena, beste guztiak baino gehiago.

0:05:02.000,0:05:05.000
Ansel Adamsek esan zuen, eta ez nator berarekin bat,

0:05:05.000,0:05:08.000
“Ez duzu argazkia ateratzen, egin egiten duzu”.

0:05:08.000,0:05:10.000
Nire ustez ez da argazkilaria argazkia egiten duena,

0:05:10.000,0:05:12.000
zuek baizik.

0:05:12.000,0:05:14.000
Argazki bakoitzari geure balioak eransten dizkiogu,

0:05:14.000,0:05:16.000
gure sinesmen sistema,

0:05:16.000,0:05:19.000
eta horren ondorioa da, irudiak geure baitan jarraitzea,

0:05:19.000,0:05:21.000
Gure konpainiak 70 milioi irudi ditu.

0:05:21.000,0:05:24.000
Nik bat daukat nire bulegoan.

0:05:24.000,0:05:26.000
Hauxe da.

0:05:26.000,0:05:28.000
Espero dut zerbait esaten dizuen irudi bat ikusten duzuen

0:05:28.000,0:05:30.000
hurrengoan, ulertuko duzuela hobeto zergatik den hori,

0:05:30.000,0:05:32.000
eta jakin badakit,

0:05:32.000,0:05:35.000
audientzia honi hitz eginez,

0:05:35.000,0:05:37.000
horren inguruan zerbait egingo duzuela.

0:05:37.000,0:05:39.000
Eta milesker argazkilari guztiei.

0:05:39.000,0:05:41.000
(Txaloak)