WEBVTT 00:00:00.000 --> 00:00:02.000 Bizim işimizdə 00:00:02.000 --> 00:00:05.000 şəkillərin dünyanı dəyişə biləcəyinə inanırıq. 00:00:05.000 --> 00:00:08.000 Düzdür, bir az sadəlövhük, işimizi çox sevirik. 00:00:08.000 --> 00:00:10.000 Əslində, bilirik ki, şəkillər 00:00:10.000 --> 00:00:12.000 özləri dünyanı dəyişmirlər. 00:00:12.000 --> 00:00:15.000 Amma fotoqraflığın yarandığı gündən bəri 00:00:15.000 --> 00:00:18.000 şəkillərin insanları hərəkətə gətirib dəyişikliyə səbəb olan 00:00:18.000 --> 00:00:21.000 amillərdən biri olduğunu da bilirik. NOTE Paragraph 00:00:21.000 --> 00:00:24.000 Bir neçə şəkildən başlayaq. 00:00:24.000 --> 00:00:26.000 Yəqin ki, bu şəkillərin çoxunu 00:00:26.000 --> 00:00:29.000 ya da hamısını görübsünüz. 00:00:29.000 --> 00:00:31.000 Bu şəkilləri klassik adlandırmaq düz olardı: 00:00:31.000 --> 00:00:34.000 klassikləşib klişeyə çevriliblər. 00:00:34.000 --> 00:00:36.000 Bu şəkilləri o qədər yaxşı tanıyırıq ki, 00:00:36.000 --> 00:00:38.000 onlar azca fərqli formada olsalar belə 00:00:38.000 --> 00:00:41.000 dərhal seçə bilirik. NOTE Paragraph 00:00:42.000 --> 00:00:44.000 (Gülüş) NOTE Paragraph 00:00:45.000 --> 00:00:47.000 Ancaq bu tam hekayə deyil. 00:00:47.000 --> 00:00:49.000 Daha dərinə gedək. 00:00:49.000 --> 00:00:51.000 Vacib məsələlərə işıq salmış 00:00:51.000 --> 00:00:54.000 fotoşəkillərdən danışaq. 00:00:54.000 --> 00:00:57.000 Sərhəd və dinlərin hüdudlarını aşıb 00:00:57.000 --> 00:00:59.000 bizi ayağa qalxmağa, 00:00:59.000 --> 00:01:01.000 hərəkətə keçməyə 00:01:01.000 --> 00:01:03.000 təşviq edən şəkillər. 00:01:03.000 --> 00:01:06.000 Bu şəkli hamınız görmüsünüz. 00:01:06.000 --> 00:01:08.000 Bu şəkil fiziki dünyamız haqdakı anlayışımızı dəyişib. 00:01:08.000 --> 00:01:11.000 Əvvəllər dünyanı bu perspektivdən heç vaxt görməmişdik. 00:01:11.000 --> 00:01:13.000 Çox adam ətraf mühitin qorunması 00:01:13.000 --> 00:01:15.000 hərəkatının yaranmasını bu şəkillə əlaqələndirir, 00:01:15.000 --> 00:01:17.000 dünyanı ilk dəfə belə kiçik, 00:01:17.000 --> 00:01:19.000 belə kövrək gördüyümüz 00:01:19.000 --> 00:01:21.000 ilk şəkil. NOTE Paragraph 00:01:22.000 --> 00:01:25.000 Bu andan 40 il keçib, 00:01:25.000 --> 00:01:27.000 biz insanların ətraf mühitə dağıdıcı təsirini 00:01:27.000 --> 00:01:30.000 burda oturanlar da çox yaxşı bilirlər. 00:01:30.000 --> 00:01:33.000 Axır ki, buna qarşı nə isə etməyə başlamışıq. 00:01:34.000 --> 00:01:37.000 Bu dağıdıcı qüvvə fərqli şəkillər ala bilir. 00:01:37.000 --> 00:01:40.000 Məsələn, bu şəkillər Brent Stirton tərəfindən 00:01:40.000 --> 00:01:42.000 Konqoda çəkilib. 00:01:42.000 --> 00:01:45.000 Bu qorillalar öldürülmüşdü, hətta çarmıxa çəkilmişdilər deyərdik. 00:01:45.000 --> 00:01:47.000 Təbii olaraq, bunlar 00:01:47.000 --> 00:01:49.000 bütün dünyada narazılığa səbəb oldu. 00:01:49.000 --> 00:01:51.000 Bu yaxınlarda 00:01:51.000 --> 00:01:54.000 təbiətin özünün dağıdıcı gücünün varlığını 00:01:54.000 --> 00:01:56.900 Haitidəki son zəlzələdə təkrar hiss etdik. NOTE Paragraph 00:01:56.900 --> 00:02:00.000 Bundan daha pisi isə 00:02:00.000 --> 00:02:02.000 insanların bir-birinə etdikləridir. 00:02:02.000 --> 00:02:05.000 Auşvitsdən sağ çıxan Samuel Pisar 00:02:05.000 --> 00:02:07.000 belə demişdi, 00:02:07.000 --> 00:02:09.000 "Holokost göstərir ki, 00:02:09.000 --> 00:02:12.000 təbiət ən qəddar anında belə 00:02:12.000 --> 00:02:15.000 mənəviyyat və idrakını itirmiş insanla 00:02:15.000 --> 00:02:18.000 müqayisədə çox daha zərərsizdir." NOTE Paragraph 00:02:18.000 --> 00:02:21.000 Başqa bir çarmıx şəkli. 00:02:21.000 --> 00:02:23.000 Əbu Qreib və Quantanamoda 00:02:23.000 --> 00:02:25.000 çəkilmiş bu şəkillərin 00:02:25.000 --> 00:02:27.000 çox böyük təsiri oldu. 00:02:27.000 --> 00:02:29.000 Bu şəkillərin yayımlanması 00:02:29.000 --> 00:02:31.000 şəkillərə qarşı dövlət siyasətinin 00:02:31.000 --> 00:02:34.000 dəyişməsinə səbəb oldu. 00:02:34.000 --> 00:02:36.000 Bir çox insanlar bu şəkillərin İraqdakı iğtişaşlara 00:02:36.000 --> 00:02:39.000 digər bütün virtual qarşıdurmalardan 00:02:39.000 --> 00:02:41.000 daha güclü təsiri olduğuna da inanırlar. 00:02:41.000 --> 00:02:44.000 Bu şəkillər həm də işğalçı qüvvələrin 00:02:44.000 --> 00:02:47.000 alışılmış haqlı və üstünlüyü anlayışının da sonu oldu. NOTE Paragraph 00:02:47.000 --> 00:02:49.000 Bir az geri gedək. 00:02:49.000 --> 00:02:51.000 60-70-ci illərdə 00:02:51.000 --> 00:02:53.000 Vyetnam müharibəsi Amerika evlərində 00:02:53.000 --> 00:02:55.000 gecə-gündüz göstərilirdi. 00:02:55.000 --> 00:02:58.000 Xəbərlərdə yayımlanan fotoşəkillər 00:02:58.000 --> 00:03:01.000 izləyiciləri müharibə qurbanları olan napalmla yanmış qızla, 00:03:02.000 --> 00:03:04.000 Ohayonun Kent Dövlət Universitetində etirazlar zamanı 00:03:04.000 --> 00:03:07.000 Milli Mühafizəçilər tərəfindən öldürülmüş tələbə ilə üz-üzə gətirdi. 00:03:07.000 --> 00:03:09.000 Bu şəkillər sonrakı etirazların da 00:03:09.000 --> 00:03:11.000 əsas səbəbi oldu. NOTE Paragraph 00:03:11.000 --> 00:03:13.000 Fotoşəkillər həm də 00:03:13.000 --> 00:03:15.000 şübhə, cəhalətin ortadan 00:03:15.000 --> 00:03:17.000 qalxmasında xüsusi rol oynayıb. 00:03:17.000 --> 00:03:19.000 Haqqında əvvəllər də çox danışdığım, 00:03:19.000 --> 00:03:22.000 bircə rəsmlə izah edəcəyim 00:03:22.000 --> 00:03:24.000 QİÇS virusu məsələsinə toxunum. 00:03:25.000 --> 00:03:28.000 90-ci illərdə xəstəliyə yoluxmaq o qədər 00:03:28.000 --> 00:03:30.000 rüsvacçılıq hesab olunurdu ki, 00:03:30.000 --> 00:03:32.000 problemi müzakirə etmək belə çətin idi. 00:03:32.000 --> 00:03:35.000 Kiçik bir hərəkət, 1987-ci ildə dünyanın ən məşhur xanımı 00:03:35.000 --> 00:03:37.000 Uels kraliçasının QİÇS-ə yoluxmuş uşağa 00:03:37.000 --> 00:03:39.000 toxunması bu tutumda 00:03:39.000 --> 00:03:42.000 əsas da Avropada böyük dəyişikliyə səbəb oldu. 00:03:42.000 --> 00:03:45.000 O, şəklin gücünü hamıdan çox yaxşı bilirdi. NOTE Paragraph 00:03:46.000 --> 00:03:48.000 Bizim də belə güclü fotoşəkillər qarşısında 00:03:48.000 --> 00:03:50.000 edəcəyimiz bir neçə seçim var; 00:03:50.000 --> 00:03:53.000 gözümüzü onlardan çəkə, yaxud şəkildəki problemə xitab edə bilərik. 00:03:53.000 --> 00:03:55.000 Şükr, bu şəkillər 1988-ci ildə 00:03:55.000 --> 00:03:57.000 Guardian qəzetində çap olunduqdan sonra 00:03:57.000 --> 00:04:00.000 Sudanda aclığa qarşı tədbirlərə daha çox diqqət, 00:04:00.000 --> 00:04:02.000 sonda isə maddi dəstək ayrıldı. 00:04:02.000 --> 00:04:04.000 Fotoşəkillər dünyanı dəyişdi? 00:04:04.000 --> 00:04:06.000 Xeyr, ancaq onlar böyük rol oynadılar. 00:04:07.000 --> 00:04:09.000 Şəkillər çox vaxt bizi öz fikirlərimizi və 00:04:09.000 --> 00:04:12.000 bir-birimizə qarşı öhdəliklərimizi sorğulamağa vadar edir. 00:04:12.000 --> 00:04:14.000 Katrina qasırğasından sonrakı şəkilləri hamımız gördük, 00:04:14.000 --> 00:04:16.000 və, məncə, milyonlarla insana 00:04:16.000 --> 00:04:18.000 çox böyük təsir etdi. 00:04:18.000 --> 00:04:20.000 2008-ci ilin Noyabrında seçkilərə gedən 00:04:20.000 --> 00:04:22.000 Amerikalıların fikirlərində də bu şəkillərin 00:04:22.000 --> 00:04:25.000 olduğuna inanıram. NOTE Paragraph 00:04:26.000 --> 00:04:29.000 Təssüf ki, bəzi çox vacib şəkillər 00:04:29.000 --> 00:04:32.000 çox açıq və kəskin olduğundan paylaşılmır. 00:04:33.000 --> 00:04:35.000 Sizə bunlardan birini göstərəcəm, Eugene Richards 00:04:35.000 --> 00:04:38.000 tərəfindən çəkilən İraq müharibəsi veteranının bu şəkli, 00:04:38.000 --> 00:04:40.000 Müharibə Şəxsi Həyatda adlı hələ heç yerdə 00:04:40.000 --> 00:04:43.000 yayımlanmamış proyektindəndir. 00:04:43.000 --> 00:04:45.000 Ancaq şəkillərin bizə müharibənin tragediyasını 00:04:45.000 --> 00:04:47.000 anlatmaq üçün çox kəskin olması şərt deyil. 00:04:47.000 --> 00:04:50.000 Bu şəkil John Moore tərəfindən Arlington qəbiristanlığında çəkilib. 00:04:50.000 --> 00:04:52.000 Bütün konflikt zonalarından, 00:04:52.000 --> 00:04:55.000 müharibə anlarından sonra, 00:04:55.000 --> 00:04:58.000 bu sakitlikdə çəkilmiş şəkil 00:04:58.000 --> 00:05:01.000 məni daha çox düşündürür. NOTE Paragraph 00:05:02.000 --> 00:05:05.000 Ansel Adamsın razılaşmadığım bir fikri var, 00:05:05.000 --> 00:05:08.000 "Şəkli çəkmirsən, onu yaradırsan." 00:05:08.000 --> 00:05:10.000 Məncə isə, şəkli yaradan fotoqraf deyil, 00:05:10.000 --> 00:05:12.000 sizlərsiniz. 00:05:12.000 --> 00:05:14.000 Biz hər şəklə 00:05:14.000 --> 00:05:16.000 öz dəyərimizlə yanaşır, öz imamınmıza uyğun qəbul edirik, 00:05:16.000 --> 00:05:19.000 nəticədə də şəkil bizi əks etdirir. 00:05:19.000 --> 00:05:21.000 Bizim şirkətdə 70 milyon şəkil var. 00:05:21.000 --> 00:05:24.000 Mənim otağımda isə bircə şəkil var. 00:05:24.000 --> 00:05:26.000 Budur. 00:05:26.000 --> 00:05:28.000 Ümid edirəm ki, siz də 00:05:28.000 --> 00:05:30.000 sizə nəsə hiss etdirən şəkli görəndə 00:05:30.000 --> 00:05:32.000 səbəbini başa düşəcəksiniz 00:05:32.000 --> 00:05:35.000 və əminəm ki, burda oturan şəxslər olaraq 00:05:35.000 --> 00:05:37.000 həmin şəkil haqda nə isə edəcəksiniz. NOTE Paragraph 00:05:37.000 --> 00:05:39.000 Bütün fotoqraflara da təşəkkkür edirəm. NOTE Paragraph 00:05:39.000 --> 00:05:41.000 (Alqış)