1
00:00:00,000 --> 00:00:02,000
Bizim işimizdə

2
00:00:02,000 --> 00:00:05,000
şəkillərin dünyanı dəyişə biləcəyinə inanırıq.

3
00:00:05,000 --> 00:00:08,000
Düzdür, bir az sadəlövhük, işimizi çox sevirik.

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Əslində, bilirik ki, şəkillər

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
özləri dünyanı dəyişmirlər.

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
Amma fotoqraflığın yarandığı gündən bəri

7
00:00:15,000 --> 00:00:18,000
şəkillərin insanları hərəkətə gətirib
dəyişikliyə səbəb olan

8
00:00:18,000 --> 00:00:21,000
amillərdən biri olduğunu da bilirik.

9
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
Bir neçə şəkildən başlayaq.

10
00:00:24,000 --> 00:00:26,000
Yəqin ki, bu şəkillərin çoxunu

11
00:00:26,000 --> 00:00:29,000
ya da hamısını görübsünüz.

12
00:00:29,000 --> 00:00:31,000
Bu şəkilləri klassik adlandırmaq düz olardı:

13
00:00:31,000 --> 00:00:34,000
klassikləşib klişeyə çevriliblər.

14
00:00:34,000 --> 00:00:36,000
Bu şəkilləri o qədər yaxşı tanıyırıq ki,

15
00:00:36,000 --> 00:00:38,000
onlar azca fərqli formada olsalar belə

16
00:00:38,000 --> 00:00:41,000
dərhal seçə bilirik.

17
00:00:42,000 --> 00:00:44,000
(Gülüş)

18
00:00:45,000 --> 00:00:47,000
Ancaq bu tam hekayə deyil.

19
00:00:47,000 --> 00:00:49,000
Daha dərinə gedək.

20
00:00:49,000 --> 00:00:51,000
Vacib məsələlərə işıq salmış

21
00:00:51,000 --> 00:00:54,000
fotoşəkillərdən danışaq.

22
00:00:54,000 --> 00:00:57,000
Sərhəd və dinlərin hüdudlarını aşıb

23
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
bizi ayağa qalxmağa,

24
00:00:59,000 --> 00:01:01,000
hərəkətə keçməyə

25
00:01:01,000 --> 00:01:03,000
təşviq edən şəkillər.

26
00:01:03,000 --> 00:01:06,000
Bu şəkli hamınız görmüsünüz.

27
00:01:06,000 --> 00:01:08,000
Bu şəkil fiziki dünyamız haqdakı 
anlayışımızı dəyişib.

28
00:01:08,000 --> 00:01:11,000
Əvvəllər dünyanı bu perspektivdən
heç vaxt görməmişdik.

29
00:01:11,000 --> 00:01:13,000
Çox adam ətraf mühitin qorunması

30
00:01:13,000 --> 00:01:15,000
hərəkatının yaranmasını bu şəkillə əlaqələndirir,

31
00:01:15,000 --> 00:01:17,000
dünyanı ilk dəfə belə kiçik,

32
00:01:17,000 --> 00:01:19,000
belə kövrək gördüyümüz

33
00:01:19,000 --> 00:01:21,000
ilk şəkil.

34
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
Bu andan 40 il keçib,

35
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
biz insanların ətraf mühitə
dağıdıcı təsirini

36
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
burda oturanlar da çox yaxşı bilirlər.

37
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Axır ki, buna qarşı nə isə etməyə başlamışıq.

38
00:01:34,000 --> 00:01:37,000
Bu dağıdıcı qüvvə fərqli şəkillər ala bilir.

39
00:01:37,000 --> 00:01:40,000
Məsələn, bu şəkillər Brent Stirton tərəfindən

40
00:01:40,000 --> 00:01:42,000
Konqoda çəkilib.

41
00:01:42,000 --> 00:01:45,000
Bu qorillalar öldürülmüşdü, hətta
çarmıxa çəkilmişdilər deyərdik.

42
00:01:45,000 --> 00:01:47,000
Təbii olaraq, bunlar

43
00:01:47,000 --> 00:01:49,000
bütün dünyada narazılığa səbəb oldu.

44
00:01:49,000 --> 00:01:51,000
Bu yaxınlarda

45
00:01:51,000 --> 00:01:54,000
təbiətin özünün dağıdıcı gücünün varlığını

46
00:01:54,000 --> 00:01:56,900
Haitidəki son zəlzələdə təkrar hiss etdik.

47
00:01:56,900 --> 00:02:00,000
Bundan daha pisi isə

48
00:02:00,000 --> 00:02:02,000
insanların bir-birinə etdikləridir.

49
00:02:02,000 --> 00:02:05,000
Auşvitsdən sağ çıxan Samuel Pisar

50
00:02:05,000 --> 00:02:07,000
belə demişdi,

51
00:02:07,000 --> 00:02:09,000
"Holokost göstərir ki,

52
00:02:09,000 --> 00:02:12,000
təbiət ən qəddar anında belə

53
00:02:12,000 --> 00:02:15,000
mənəviyyat və idrakını itirmiş insanla

54
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
müqayisədə çox daha zərərsizdir."

55
00:02:18,000 --> 00:02:21,000
Başqa bir çarmıx şəkli.

56
00:02:21,000 --> 00:02:23,000
Əbu Qreib və Quantanamoda

57
00:02:23,000 --> 00:02:25,000
çəkilmiş bu şəkillərin

58
00:02:25,000 --> 00:02:27,000
çox böyük təsiri oldu.

59
00:02:27,000 --> 00:02:29,000
Bu şəkillərin yayımlanması

60
00:02:29,000 --> 00:02:31,000
şəkillərə qarşı dövlət siyasətinin

61
00:02:31,000 --> 00:02:34,000
dəyişməsinə səbəb oldu.

62
00:02:34,000 --> 00:02:36,000
Bir çox insanlar bu şəkillərin İraqdakı iğtişaşlara

63
00:02:36,000 --> 00:02:39,000
digər bütün virtual qarşıdurmalardan

64
00:02:39,000 --> 00:02:41,000
daha güclü təsiri olduğuna da inanırlar.

65
00:02:41,000 --> 00:02:44,000
Bu şəkillər həm də işğalçı qüvvələrin

66
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
alışılmış haqlı və üstünlüyü anlayışının da sonu oldu.

67
00:02:47,000 --> 00:02:49,000
Bir az geri gedək.

68
00:02:49,000 --> 00:02:51,000
60-70-ci illərdə

69
00:02:51,000 --> 00:02:53,000
Vyetnam müharibəsi Amerika evlərində

70
00:02:53,000 --> 00:02:55,000
gecə-gündüz göstərilirdi.

71
00:02:55,000 --> 00:02:58,000
Xəbərlərdə yayımlanan fotoşəkillər

72
00:02:58,000 --> 00:03:01,000
izləyiciləri müharibə qurbanları olan
napalmla yanmış qızla,

73
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
Ohayonun Kent Dövlət Universitetində
etirazlar zamanı

74
00:03:04,000 --> 00:03:07,000
Milli Mühafizəçilər tərəfindən öldürülmüş tələbə
ilə üz-üzə gətirdi.

75
00:03:07,000 --> 00:03:09,000
Bu şəkillər sonrakı etirazların da

76
00:03:09,000 --> 00:03:11,000
əsas səbəbi oldu.

77
00:03:11,000 --> 00:03:13,000
Fotoşəkillər həm də

78
00:03:13,000 --> 00:03:15,000
şübhə, cəhalətin ortadan

79
00:03:15,000 --> 00:03:17,000
qalxmasında xüsusi rol oynayıb.

80
00:03:17,000 --> 00:03:19,000
Haqqında əvvəllər də çox danışdığım,

81
00:03:19,000 --> 00:03:22,000
bircə rəsmlə izah edəcəyim

82
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
QİÇS virusu məsələsinə toxunum.

83
00:03:25,000 --> 00:03:28,000
90-ci illərdə xəstəliyə yoluxmaq o qədər

84
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
rüsvacçılıq hesab olunurdu ki,

85
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
problemi müzakirə etmək belə çətin idi.

86
00:03:32,000 --> 00:03:35,000
Kiçik bir hərəkət, 1987-ci ildə 
dünyanın ən məşhur xanımı

87
00:03:35,000 --> 00:03:37,000
Uels kraliçasının QİÇS-ə yoluxmuş uşağa

88
00:03:37,000 --> 00:03:39,000
toxunması bu tutumda

89
00:03:39,000 --> 00:03:42,000
əsas da Avropada böyük dəyişikliyə səbəb oldu.

90
00:03:42,000 --> 00:03:45,000
O, şəklin gücünü hamıdan çox yaxşı bilirdi.

91
00:03:46,000 --> 00:03:48,000
Bizim də belə güclü fotoşəkillər qarşısında

92
00:03:48,000 --> 00:03:50,000
edəcəyimiz bir neçə seçim var;

93
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
gözümüzü onlardan çəkə,
yaxud şəkildəki problemə xitab edə bilərik.

94
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
Şükr, bu şəkillər 1988-ci ildə

95
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
Guardian qəzetində çap olunduqdan sonra

96
00:03:57,000 --> 00:04:00,000
Sudanda aclığa qarşı tədbirlərə daha çox diqqət,

97
00:04:00,000 --> 00:04:02,000
sonda isə maddi dəstək ayrıldı.

98
00:04:02,000 --> 00:04:04,000
Fotoşəkillər dünyanı dəyişdi?

99
00:04:04,000 --> 00:04:06,000
Xeyr, ancaq onlar böyük rol oynadılar.

100
00:04:07,000 --> 00:04:09,000
Şəkillər çox vaxt bizi öz fikirlərimizi və

101
00:04:09,000 --> 00:04:12,000
bir-birimizə qarşı öhdəliklərimizi sorğulamağa vadar edir.

102
00:04:12,000 --> 00:04:14,000
Katrina qasırğasından sonrakı şəkilləri hamımız gördük,

103
00:04:14,000 --> 00:04:16,000
və, məncə, milyonlarla insana

104
00:04:16,000 --> 00:04:18,000
çox böyük təsir etdi.

105
00:04:18,000 --> 00:04:20,000
2008-ci ilin Noyabrında seçkilərə gedən

106
00:04:20,000 --> 00:04:22,000
Amerikalıların fikirlərində də bu şəkillərin

107
00:04:22,000 --> 00:04:25,000
olduğuna inanıram.

108
00:04:26,000 --> 00:04:29,000
Təssüf ki, bəzi çox vacib şəkillər

109
00:04:29,000 --> 00:04:32,000
çox açıq və kəskin olduğundan paylaşılmır.

110
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Sizə bunlardan birini göstərəcəm, Eugene Richards

111
00:04:35,000 --> 00:04:38,000
tərəfindən çəkilən İraq müharibəsi veteranının bu şəkli,

112
00:04:38,000 --> 00:04:40,000
Müharibə Şəxsi Həyatda adlı hələ heç yerdə

113
00:04:40,000 --> 00:04:43,000
yayımlanmamış proyektindəndir.

114
00:04:43,000 --> 00:04:45,000
Ancaq şəkillərin bizə müharibənin tragediyasını

115
00:04:45,000 --> 00:04:47,000
anlatmaq üçün çox kəskin olması şərt deyil.

116
00:04:47,000 --> 00:04:50,000
Bu şəkil John Moore tərəfindən
Arlington qəbiristanlığında çəkilib.

117
00:04:50,000 --> 00:04:52,000
Bütün konflikt zonalarından,

118
00:04:52,000 --> 00:04:55,000
müharibə anlarından sonra,

119
00:04:55,000 --> 00:04:58,000
bu sakitlikdə çəkilmiş şəkil

120
00:04:58,000 --> 00:05:01,000
məni daha çox düşündürür.

121
00:05:02,000 --> 00:05:05,000
Ansel Adamsın razılaşmadığım bir fikri var,

122
00:05:05,000 --> 00:05:08,000
"Şəkli çəkmirsən, onu yaradırsan."

123
00:05:08,000 --> 00:05:10,000
Məncə isə, şəkli yaradan fotoqraf deyil,

124
00:05:10,000 --> 00:05:12,000
sizlərsiniz.

125
00:05:12,000 --> 00:05:14,000
Biz hər şəklə

126
00:05:14,000 --> 00:05:16,000
öz dəyərimizlə yanaşır, öz imamınmıza uyğun qəbul edirik,

127
00:05:16,000 --> 00:05:19,000
nəticədə də şəkil bizi əks etdirir.

128
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Bizim şirkətdə 70 milyon şəkil var.

129
00:05:21,000 --> 00:05:24,000
Mənim otağımda isə bircə şəkil var.

130
00:05:24,000 --> 00:05:26,000
Budur.

131
00:05:26,000 --> 00:05:28,000
Ümid edirəm ki, siz də

132
00:05:28,000 --> 00:05:30,000
sizə nəsə hiss etdirən şəkli görəndə

133
00:05:30,000 --> 00:05:32,000
səbəbini başa düşəcəksiniz

134
00:05:32,000 --> 00:05:35,000
və əminəm ki, burda oturan şəxslər olaraq

135
00:05:35,000 --> 00:05:37,000
həmin şəkil haqda nə isə edəcəksiniz.

136
00:05:37,000 --> 00:05:39,000
Bütün fotoqraflara da təşəkkkür edirəm.

137
00:05:39,000 --> 00:05:41,000
(Alqış)