0:00:00.000,0:00:02.000
Bizim işimizdə

0:00:02.000,0:00:05.000
şəkillərin dünyanı dəyişə biləcəyinə inanırıq.

0:00:05.000,0:00:08.000
Düzdür, bir az sadəlövhük, işimizi çox sevirik.

0:00:08.000,0:00:10.000
Əslində, bilirik ki, şəkillər

0:00:10.000,0:00:12.000
özləri dünyanı dəyişmirlər.

0:00:12.000,0:00:15.000
Amma fotoqraflığın yarandığı gündən bəri

0:00:15.000,0:00:18.000
şəkillərin insanları hərəkətə gətirib[br]dəyişikliyə səbəb olan

0:00:18.000,0:00:21.000
amillərdən biri olduğunu da bilirik.

0:00:21.000,0:00:24.000
Bir neçə şəkildən başlayaq.

0:00:24.000,0:00:26.000
Yəqin ki, bu şəkillərin çoxunu

0:00:26.000,0:00:29.000
ya da hamısını görübsünüz.

0:00:29.000,0:00:31.000
Bu şəkilləri klassik adlandırmaq düz olardı:

0:00:31.000,0:00:34.000
klassikləşib klişeyə çevriliblər.

0:00:34.000,0:00:36.000
Bu şəkilləri o qədər yaxşı tanıyırıq ki,

0:00:36.000,0:00:38.000
onlar azca fərqli formada olsalar belə

0:00:38.000,0:00:41.000
dərhal seçə bilirik.

0:00:42.000,0:00:44.000
(Gülüş)

0:00:45.000,0:00:47.000
Ancaq bu tam hekayə deyil.

0:00:47.000,0:00:49.000
Daha dərinə gedək.

0:00:49.000,0:00:51.000
Vacib məsələlərə işıq salmış

0:00:51.000,0:00:54.000
fotoşəkillərdən danışaq.

0:00:54.000,0:00:57.000
Sərhəd və dinlərin hüdudlarını aşıb

0:00:57.000,0:00:59.000
bizi ayağa qalxmağa,

0:00:59.000,0:01:01.000
hərəkətə keçməyə

0:01:01.000,0:01:03.000
təşviq edən şəkillər.

0:01:03.000,0:01:06.000
Bu şəkli hamınız görmüsünüz.

0:01:06.000,0:01:08.000
Bu şəkil fiziki dünyamız haqdakı [br]anlayışımızı dəyişib.

0:01:08.000,0:01:11.000
Əvvəllər dünyanı bu perspektivdən[br]heç vaxt görməmişdik.

0:01:11.000,0:01:13.000
Çox adam ətraf mühitin qorunması

0:01:13.000,0:01:15.000
hərəkatının yaranmasını bu şəkillə əlaqələndirir,

0:01:15.000,0:01:17.000
dünyanı ilk dəfə belə kiçik,

0:01:17.000,0:01:19.000
belə kövrək gördüyümüz

0:01:19.000,0:01:21.000
ilk şəkil.

0:01:22.000,0:01:25.000
Bu andan 40 il keçib,

0:01:25.000,0:01:27.000
biz insanların ətraf mühitə[br]dağıdıcı təsirini

0:01:27.000,0:01:30.000
burda oturanlar da çox yaxşı bilirlər.

0:01:30.000,0:01:33.000
Axır ki, buna qarşı nə isə etməyə başlamışıq.

0:01:34.000,0:01:37.000
Bu dağıdıcı qüvvə fərqli şəkillər ala bilir.

0:01:37.000,0:01:40.000
Məsələn, bu şəkillər Brent Stirton tərəfindən

0:01:40.000,0:01:42.000
Konqoda çəkilib.

0:01:42.000,0:01:45.000
Bu qorillalar öldürülmüşdü, hətta[br]çarmıxa çəkilmişdilər deyərdik.

0:01:45.000,0:01:47.000
Təbii olaraq, bunlar

0:01:47.000,0:01:49.000
bütün dünyada narazılığa səbəb oldu.

0:01:49.000,0:01:51.000
Bu yaxınlarda

0:01:51.000,0:01:54.000
təbiətin özünün dağıdıcı gücünün varlığını

0:01:54.000,0:01:56.900
Haitidəki son zəlzələdə təkrar hiss etdik.

0:01:56.900,0:02:00.000
Bundan daha pisi isə

0:02:00.000,0:02:02.000
insanların bir-birinə etdikləridir.

0:02:02.000,0:02:05.000
Auşvitsdən sağ çıxan Samuel Pisar

0:02:05.000,0:02:07.000
belə demişdi,

0:02:07.000,0:02:09.000
"Holokost göstərir ki,

0:02:09.000,0:02:12.000
təbiət ən qəddar anında belə

0:02:12.000,0:02:15.000
mənəviyyat və idrakını itirmiş insanla

0:02:15.000,0:02:18.000
müqayisədə çox daha zərərsizdir."

0:02:18.000,0:02:21.000
Başqa bir çarmıx şəkli.

0:02:21.000,0:02:23.000
Əbu Qreib və Quantanamoda

0:02:23.000,0:02:25.000
çəkilmiş bu şəkillərin

0:02:25.000,0:02:27.000
çox böyük təsiri oldu.

0:02:27.000,0:02:29.000
Bu şəkillərin yayımlanması

0:02:29.000,0:02:31.000
şəkillərə qarşı dövlət siyasətinin

0:02:31.000,0:02:34.000
dəyişməsinə səbəb oldu.

0:02:34.000,0:02:36.000
Bir çox insanlar bu şəkillərin İraqdakı iğtişaşlara

0:02:36.000,0:02:39.000
digər bütün virtual qarşıdurmalardan

0:02:39.000,0:02:41.000
daha güclü təsiri olduğuna da inanırlar.

0:02:41.000,0:02:44.000
Bu şəkillər həm də işğalçı qüvvələrin

0:02:44.000,0:02:47.000
alışılmış haqlı və üstünlüyü anlayışının da sonu oldu.

0:02:47.000,0:02:49.000
Bir az geri gedək.

0:02:49.000,0:02:51.000
60-70-ci illərdə

0:02:51.000,0:02:53.000
Vyetnam müharibəsi Amerika evlərində

0:02:53.000,0:02:55.000
gecə-gündüz göstərilirdi.

0:02:55.000,0:02:58.000
Xəbərlərdə yayımlanan fotoşəkillər

0:02:58.000,0:03:01.000
izləyiciləri müharibə qurbanları olan[br]napalmla yanmış qızla,

0:03:02.000,0:03:04.000
Ohayonun Kent Dövlət Universitetində[br]etirazlar zamanı

0:03:04.000,0:03:07.000
Milli Mühafizəçilər tərəfindən öldürülmüş tələbə[br]ilə üz-üzə gətirdi.

0:03:07.000,0:03:09.000
Bu şəkillər sonrakı etirazların da

0:03:09.000,0:03:11.000
əsas səbəbi oldu.

0:03:11.000,0:03:13.000
Fotoşəkillər həm də

0:03:13.000,0:03:15.000
şübhə, cəhalətin ortadan

0:03:15.000,0:03:17.000
qalxmasında xüsusi rol oynayıb.

0:03:17.000,0:03:19.000
Haqqında əvvəllər də çox danışdığım,

0:03:19.000,0:03:22.000
bircə rəsmlə izah edəcəyim

0:03:22.000,0:03:24.000
QİÇS virusu məsələsinə toxunum.

0:03:25.000,0:03:28.000
90-ci illərdə xəstəliyə yoluxmaq o qədər

0:03:28.000,0:03:30.000
rüsvacçılıq hesab olunurdu ki,

0:03:30.000,0:03:32.000
problemi müzakirə etmək belə çətin idi.

0:03:32.000,0:03:35.000
Kiçik bir hərəkət, 1987-ci ildə [br]dünyanın ən məşhur xanımı

0:03:35.000,0:03:37.000
Uels kraliçasının QİÇS-ə yoluxmuş uşağa

0:03:37.000,0:03:39.000
toxunması bu tutumda

0:03:39.000,0:03:42.000
əsas da Avropada böyük dəyişikliyə səbəb oldu.

0:03:42.000,0:03:45.000
O, şəklin gücünü hamıdan çox yaxşı bilirdi.

0:03:46.000,0:03:48.000
Bizim də belə güclü fotoşəkillər qarşısında

0:03:48.000,0:03:50.000
edəcəyimiz bir neçə seçim var;

0:03:50.000,0:03:53.000
gözümüzü onlardan çəkə,[br]yaxud şəkildəki problemə xitab edə bilərik.

0:03:53.000,0:03:55.000
Şükr, bu şəkillər 1988-ci ildə

0:03:55.000,0:03:57.000
Guardian qəzetində çap olunduqdan sonra

0:03:57.000,0:04:00.000
Sudanda aclığa qarşı tədbirlərə daha çox diqqət,

0:04:00.000,0:04:02.000
sonda isə maddi dəstək ayrıldı.

0:04:02.000,0:04:04.000
Fotoşəkillər dünyanı dəyişdi?

0:04:04.000,0:04:06.000
Xeyr, ancaq onlar böyük rol oynadılar.

0:04:07.000,0:04:09.000
Şəkillər çox vaxt bizi öz fikirlərimizi və

0:04:09.000,0:04:12.000
bir-birimizə qarşı öhdəliklərimizi sorğulamağa vadar edir.

0:04:12.000,0:04:14.000
Katrina qasırğasından sonrakı şəkilləri hamımız gördük,

0:04:14.000,0:04:16.000
və, məncə, milyonlarla insana

0:04:16.000,0:04:18.000
çox böyük təsir etdi.

0:04:18.000,0:04:20.000
2008-ci ilin Noyabrında seçkilərə gedən

0:04:20.000,0:04:22.000
Amerikalıların fikirlərində də bu şəkillərin

0:04:22.000,0:04:25.000
olduğuna inanıram.

0:04:26.000,0:04:29.000
Təssüf ki, bəzi çox vacib şəkillər

0:04:29.000,0:04:32.000
çox açıq və kəskin olduğundan paylaşılmır.

0:04:33.000,0:04:35.000
Sizə bunlardan birini göstərəcəm, Eugene Richards

0:04:35.000,0:04:38.000
tərəfindən çəkilən İraq müharibəsi veteranının bu şəkli,

0:04:38.000,0:04:40.000
Müharibə Şəxsi Həyatda adlı hələ heç yerdə

0:04:40.000,0:04:43.000
yayımlanmamış proyektindəndir.

0:04:43.000,0:04:45.000
Ancaq şəkillərin bizə müharibənin tragediyasını

0:04:45.000,0:04:47.000
anlatmaq üçün çox kəskin olması şərt deyil.

0:04:47.000,0:04:50.000
Bu şəkil John Moore tərəfindən[br]Arlington qəbiristanlığında çəkilib.

0:04:50.000,0:04:52.000
Bütün konflikt zonalarından,

0:04:52.000,0:04:55.000
müharibə anlarından sonra,

0:04:55.000,0:04:58.000
bu sakitlikdə çəkilmiş şəkil

0:04:58.000,0:05:01.000
məni daha çox düşündürür.

0:05:02.000,0:05:05.000
Ansel Adamsın razılaşmadığım bir fikri var,

0:05:05.000,0:05:08.000
"Şəkli çəkmirsən, onu yaradırsan."

0:05:08.000,0:05:10.000
Məncə isə, şəkli yaradan fotoqraf deyil,

0:05:10.000,0:05:12.000
sizlərsiniz.

0:05:12.000,0:05:14.000
Biz hər şəklə

0:05:14.000,0:05:16.000
öz dəyərimizlə yanaşır, öz imamınmıza uyğun qəbul edirik,

0:05:16.000,0:05:19.000
nəticədə də şəkil bizi əks etdirir.

0:05:19.000,0:05:21.000
Bizim şirkətdə 70 milyon şəkil var.

0:05:21.000,0:05:24.000
Mənim otağımda isə bircə şəkil var.

0:05:24.000,0:05:26.000
Budur.

0:05:26.000,0:05:28.000
Ümid edirəm ki, siz də

0:05:28.000,0:05:30.000
sizə nəsə hiss etdirən şəkli görəndə

0:05:30.000,0:05:32.000
səbəbini başa düşəcəksiniz

0:05:32.000,0:05:35.000
və əminəm ki, burda oturan şəxslər olaraq

0:05:35.000,0:05:37.000
həmin şəkil haqda nə isə edəcəksiniz.

0:05:37.000,0:05:39.000
Bütün fotoqraflara da təşəkkkür edirəm.

0:05:39.000,0:05:41.000
(Alqış)