1
00:00:05,415 --> 00:00:07,108
სალამი.

2
00:00:07,622 --> 00:00:08,959
მადლობა.

3
00:00:08,983 --> 00:00:10,680
[ჯენიფერ ბრეა ხმაზე მგძნობიარეა.

4
00:00:10,704 --> 00:00:13,849
დამსწრე აუდიტორიას ტაშის 
დაკვრა ჩუმად, ჟესტურ ენაზე სთხოვეს].

5
00:00:13,873 --> 00:00:17,240
ეს მე ვარ, 5 წლის წინ.

6
00:00:17,377 --> 00:00:19,422
ჰარვარდში დოქტორანტურის სტუდენტი ვიყავი

7
00:00:19,422 --> 00:00:22,422
და მოგზაურობა მიყვარდა.

8
00:00:22,422 --> 00:00:25,942
ჩემი ცხოვრების სიყვარულზე
ახალად დანიშნული ვიყავი.

9
00:00:26,212 --> 00:00:31,047
28 წლის ვიყავი და ბევრი ჩვენგანივით
როდესაც კარგი ჯანმრთელობა გვაქვს

10
00:00:31,071 --> 00:00:34,352
თავს თითქოს უძლეველად ვგრძნობდი.

11
00:00:34,477 --> 00:00:38,397
ერთ დღესაც სიცხემ 41 - მდე ამიწია.

12
00:00:38,758 --> 00:00:40,807
ალბათ ექიმთან უნდა წავსულიყავი,

13
00:00:40,831 --> 00:00:43,395
მაგრამ ცხოვრებაში ავად თითქმის 
არასდროს გავმხდარვარ

14
00:00:43,419 --> 00:00:45,772
და ვიცოდი, რომ ჩვეულებრივ
როცა ვირუსი გაქვთ,

15
00:00:45,796 --> 00:00:48,929
სახლში რჩებით, ქათმის ბულიონს ამზადებთ

16
00:00:48,953 --> 00:00:52,096
და რამდენიმე დღეში ყველაფერი 
კარგად იქნება.

17
00:00:52,499 --> 00:00:55,266
მაგრამ აჯერად საქმე კარგად არ წავიდა.

18
00:00:55,560 --> 00:00:57,097
მას შემდეგ, რაც ცხელება დამეწყო,

19
00:00:57,121 --> 00:01:01,252
სამი კვირის მანძილზე ისეთი თავბრუსხვევა 
მქონდა სახლიდან ვერ გავდიოდი.

20
00:01:01,467 --> 00:01:04,251
პირდაპირ კარების ჩარჩოს ვეჯახებოდი.

21
00:01:04,335 --> 00:01:08,535
კედლებს ვეყრდნობოდი
სააბაზანომდე რომ მიმეღწია.

22
00:01:08,613 --> 00:01:11,650
იმ გაზაფხულს,
ინფექცია ინფექციაზე მეყრებოდა

23
00:01:11,825 --> 00:01:13,652
და ყოველ ჯერზე, როცა ექიმთან მივდიოდი,

24
00:01:13,676 --> 00:01:16,459
მეუბნებოდა, რომ საერთოდ არაფერი მჭირდა.

25
00:01:16,583 --> 00:01:19,158
ანალიზების პასუხები,

26
00:01:19,182 --> 00:01:21,836
ყოველთვის ნორმაში იყო.

27
00:01:21,875 --> 00:01:23,842
მხოლოდ სიმპტომები მქონდა,

28
00:01:23,866 --> 00:01:26,276
რომლებიც შემეძლო აღმეწერა,

29
00:01:26,276 --> 00:01:29,276
მაგრამ მათ ვერავინ აფიქსირებდა.

30
00:01:29,276 --> 00:01:30,629
ვიცი, სულელურად ჯღერს,

31
00:01:30,629 --> 00:01:34,205
მაგრამ საკუთარ თავს ხომ უნდა ავუხსნათ
ასეთი რამეები.

32
00:01:34,205 --> 00:01:38,053
ასე რომ, ვიფიქრე შეიძლებოდა
უბრალოდ ვბერდებოდი.

33
00:01:38,114 --> 00:01:41,667
შეიძლება ასეა,
როცა 25 წელს გადასცდებით.

34
00:01:41,691 --> 00:01:44,263
(სიცილი)

35
00:01:44,808 --> 00:01:47,566
შემდეგ ნევროლოგიური
სიმპტომები გამიჩნდა.

36
00:01:47,590 --> 00:01:51,871
ზოგჯერ წრის მარჯვენა მხარეს ვერ ვხაზავდი.

37
00:01:52,325 --> 00:01:56,931
სხვა დროს ლაპარაკს,
ან მოძრაობას საერთოდ ვერ ვახერხებდი.

38
00:01:58,330 --> 00:02:00,064
ყველა ტიპის სპეციალისტი მოვინახულე:

39
00:02:00,088 --> 00:02:03,160
ინფექციური დაავადებების ექიმები,
დერმატოლოგები, ენდოკრინოლოგები,

40
00:02:03,184 --> 00:02:04,467
კარდიოლოგები.

41
00:02:04,945 --> 00:02:06,861
ფსიქიატრიც კი მოვინახულე.

42
00:02:07,679 --> 00:02:10,923
ჩემმა ფსიქიატრმა თქვა: 
"ნათელია, რომ ავად ხართ,

43
00:02:10,947 --> 00:02:13,983
მაგრამ არა რამე ფსიქიატრული დაავადებით.

44
00:02:14,045 --> 00:02:16,783
ვიმედოვნებ, იპოვიან რა გჭირთ".

45
00:02:18,094 --> 00:02:22,390
მომდევნო დღეს ჩემმა ნევროლოგმა
ქცევითი დარღვევის დიაგნოზი დამისვა.

46
00:02:22,842 --> 00:02:25,135
მითხრა, რომ ყველაფერი...

47
00:02:25,255 --> 00:02:28,232
სიცხეები, ყელის ტკივილი, სინუსიტი,

48
00:02:28,916 --> 00:02:32,246
ყველა კუჭ-ნაწლავის, ნევროლოგიური
და კარდიოლოგიური სიმპტომები...

49
00:02:32,715 --> 00:02:35,433
რომელიღაც ძველი
ემოციური ტრავმით იყო გამოწვეული,

50
00:02:35,457 --> 00:02:38,003
რომელიც არ მახსოვდა.

51
00:02:38,069 --> 00:02:40,507
მან თქვა, რომ სიმპტომები რეალური იყო,

52
00:02:40,546 --> 00:02:44,455
მაგრამ მათ ბიოლოგიური
საფუძველი არ ჰქონდათ.

53
00:02:44,527 --> 00:02:47,136
სოციალურ მეცნიერებებს ვსწავლობდი.

54
00:02:47,160 --> 00:02:50,392
შესწავლილი მქონდა სტატისტიკა,
ალბათობის თეორია,

55
00:02:50,416 --> 00:02:54,730
მათემატიკური მოდელირება, 
ექსპერიმენტული დიზაინი.

56
00:02:55,058 --> 00:02:59,051
ვიგრძენი, რომ ასე მარტივად ვერ უარვყოფდი 
ჩემი ნევროლოგის დიაგნოზს.

57
00:02:59,599 --> 00:03:01,191
თითქოს ის ცდებოდა,

58
00:03:01,215 --> 00:03:04,685
მაგრამ როგორც ვისწავლე,
რეალობა ხშირად არაინტუიციურია

59
00:03:05,356 --> 00:03:08,503
და მარტივად გადაიფარება იმით,
რისიც გვინდა რომ გვჯეროდეს.

60
00:03:08,514 --> 00:03:11,756
ასე რომ, უნდა დამეშვა,
რომ ექიმი მართალი იყო.

61
00:03:13,603 --> 00:03:16,118
იმ დღეს მცირე ექსპერიმენტი ჩავატარე.

62
00:03:16,919 --> 00:03:20,332
ნევროლოგის კაბინეტიდან სახლამდე,
სადღაც 3 კილომეტრი ფეხით გავიარე.

63
00:03:21,229 --> 00:03:25,264
ფეხებში უცნაურ, ელექტრული
შოკის მაგვარ ტკივილს ვგრნობდი.

64
00:03:26,475 --> 00:03:28,078
ამ ტკივილზე დავფიქრდი.

65
00:03:28,102 --> 00:03:32,121
დავუფიქრდი, თუ როგორ შეეძლო გონებას
ეს ტკვილი წარმოექმნა.

66
00:03:33,320 --> 00:03:34,320
როგორც სახლში შევედი,

67
00:03:34,320 --> 00:03:36,837
ეგრევე ჩავიკეცე.

68
00:03:36,837 --> 00:03:40,349
ტვინი და ხერხემალი მეწვოდა.

69
00:03:40,696 --> 00:03:44,467
კისერი ისე მქონდა გაშეშებული,
რომ თავს ვერ ვხრიდი

70
00:03:45,324 --> 00:03:47,075
და უმცირესი ხმაც კი,

71
00:03:47,099 --> 00:03:48,934
ფურცლების შრიალი,

72
00:03:48,958 --> 00:03:51,493
გვერდით ოთახში,
ჩემი ქმრის ფეხშველა სიარული,

73
00:03:51,737 --> 00:03:55,401
მტანჯველ ტკივილს იწვევდა.

74
00:03:55,832 --> 00:03:59,005
მომდევნო ორი წელი,
ძირითადად საწოლში გავატარე.

75
00:03:59,235 --> 00:04:02,365
რატომ შეცდა ჩემი ექიმი ასე უხეშად?

76
00:04:02,939 --> 00:04:05,120
მეგონა იშვიათი დაავადება მქონდა,

77
00:04:05,144 --> 00:04:07,133
რაღაც, რასაც ექიმები არასდროს შეხვედრიან.

78
00:04:07,176 --> 00:04:09,121
შემდეგ ინტერნეტში შევედი

79
00:04:09,145 --> 00:04:11,523
და მსოფლიოში ათასობით ადამიანი აღმოვაჩინე,

80
00:04:11,660 --> 00:04:13,997
რომელსაც ასეთივე სიმპტომები ჰქონდა.

81
00:04:13,997 --> 00:04:15,927
ასეთივე იზოლაციაში იყვნენ

82
00:04:15,927 --> 00:04:17,534
და ასევე არ სჯეროდათ მათი.

83
00:04:17,534 --> 00:04:19,297
ზოგიერთს მუშაობა ჯერ კიდევ შეეძლო,

84
00:04:19,297 --> 00:04:22,596
მაგრამ საღამოებისა და შაბათ-კვირის
საწოლში გატარება უწევდა,

85
00:04:22,596 --> 00:04:25,047
იმისთვის რომ ორშაბათს
სამსახურში წასვლა შეძლებოდა.

86
00:04:25,047 --> 00:04:26,916
მეორეს მხარივ,

87
00:04:26,916 --> 00:04:28,488
ზოგი ისე ავად იყო,

88
00:04:28,488 --> 00:04:31,350
რომ ცხოვრება სრულ სიბნელეში უწევდა,

89
00:04:31,350 --> 00:04:33,196
ადამიანის ხმას

90
00:04:33,196 --> 00:04:36,915
და ახლობლების შეხებასაც კი ვერ უძლებდნენ.

91
00:04:37,469 --> 00:04:41,471
მიალგიური ენცეფალომიელიტის (მ.ე.)
დიაგნოზი დამისვეს.

92
00:04:42,554 --> 00:04:46,006
ალბათ "ქრონიკული დაღლილობის
სინდრომის" სახელით გსმენიათ.

93
00:04:46,987 --> 00:04:50,178
ეს სახელი ნიშნავს,
რომ ათწლეულების განმავლობაში,

94
00:04:50,178 --> 00:04:51,178
ეს გამოსახულება,

95
00:04:51,178 --> 00:04:52,985
ამ დაავადების სახეს წარმოადგენდა,

96
00:04:52,985 --> 00:04:56,260
რომელიც სინამდვილეში
ასეთი სერიოზული რამეა.

97
00:04:56,768 --> 00:04:58,992
ძირითადი, ყველასთვის
დამახასიათებელი სიმპტომია,

98
00:04:59,016 --> 00:05:02,768
რომ ყველა ჩვენი ძალისხმევა,
ფიზიკურიც და გონებრივიც

99
00:05:02,856 --> 00:05:05,799
ძალიან ძვირად გვიჯდება.

100
00:05:05,807 --> 00:05:09,255
თუ ჩემი ქმარი სარბენად წავა,
მასი ტკივილი რამდენიმე დღე გრძელდება.

101
00:05:09,255 --> 00:05:13,275
თუ მე ვეცდები ნახევარი კორპუსი გავიარო,
შეიძლება ერთი კვირა ლოგინად ჩავვარდე.

102
00:05:13,323 --> 00:05:16,218
იდეალური ინდივიდუალური ციხეა.

103
00:05:16,261 --> 00:05:19,009
ვიცნობ ბალეტის მოცეკვავეებს,
რომლებიც ვერ ცეკვავენ.

104
00:05:19,033 --> 00:05:21,206
ბუღალტრებს, რომლებიც ვერ ანგარიშობენ.

105
00:05:21,311 --> 00:05:24,311
სამედიცინოს სტუდენტები,
რომლებიც ვერ გახდნენ ექიმები.

106
00:05:24,468 --> 00:05:26,829
მნიშვნელობა არ აქვს ერთ დროს იყავით,

107
00:05:27,056 --> 00:05:29,446
თქვენ ამას ვეღარ აკეთებთ.

108
00:05:29,475 --> 00:05:31,365
ოთხი წელი გავიდა

109
00:05:31,389 --> 00:05:33,985
და ამ დროის მანძილზე
ისე კარგად არასდროს ვყოფილვარ,

110
00:05:34,009 --> 00:05:37,485
როგორც იმ წუთამდე, სანამ
ჩემი ნევროლოგიდან მოსული სახლში შემოვედი.

111
00:05:37,973 --> 00:05:41,878
ცნობილია, რომ მსოფლიოში
დაახლოებით 15-დან - 30 მილიონამდე ადამიანს

112
00:05:41,902 --> 00:05:43,576
ეს დაავადება აწუხებს.

113
00:05:43,604 --> 00:05:47,017
შეერთებულ შტატებში, საიდანაც ვარ,
სადღაც 1 მილიონია ასეთი.

114
00:05:47,017 --> 00:05:50,963
ეს დაახლოებით ორჯერ აღემატება
გაფანტული სკლეროზის რაოდენობას.

115
00:05:51,797 --> 00:05:54,310
გულის უკმარისობით დაავადებული პაციენტები

116
00:05:54,310 --> 00:05:57,310
ფიზიკურად ათწლეულები ფუნქციონირებენ.

117
00:05:57,310 --> 00:06:00,938
ჩვენი 25%-ს კი ლოგინადაა ჩავარდნილი,
ან გარეთ ვერ გადის.

118
00:06:00,938 --> 00:06:04,908
75- 85%-ს კი ნახევარ განაკვეთზე 
მუშაობაც კი არ შეუძლია.

119
00:06:05,385 --> 00:06:08,089
მიუხედავად ამისა,
ექიმები არ გვმკურნალობენ

120
00:06:08,089 --> 00:06:11,102
და მეცნიერება კი არ გვიკვლევს.

121
00:06:11,116 --> 00:06:14,544
როგორ მოხდა, რომ ასეთი გავრცელებული 
და დამანგრეველი დაავადება,

122
00:06:15,325 --> 00:06:18,180
მივიწყებული იქნა მედიცინის მიერ?

123
00:06:18,704 --> 00:06:21,788
როდესაც ჩემმა ექიმმა ქცევითი
დარღვევის დიაგნოზი დამისვა,

124
00:06:21,812 --> 00:06:24,500
მან ქალთა სხეულის შესახებ 
შეხედულებები მოიხო,

125
00:06:24,524 --> 00:06:26,674
რომელებიც 2 500 წელზე მეტია არსებობს.

126
00:06:27,215 --> 00:06:28,948
რომაელი ექიმი, გალენი ფიქრობდა,

127
00:06:28,972 --> 00:06:31,943
რომ ისტერია სქესობრივი კავშირის
ნაკლებობით იყო გამოწვეული,

128
00:06:31,967 --> 00:06:35,002
განსაკუთრებით კი, ვნებიან ქალებში.

129
00:06:35,125 --> 00:06:37,889
ბერძნები მიიჩნევდნენ,
რომ საშვილოსნო შრებოდა

130
00:06:37,913 --> 00:06:40,340
და სხეულის გარშემო
სინესტის საძებრად დაბოდიალებდა,

131
00:06:40,364 --> 00:06:42,260
რითიც შინაგან ორგანოებს აწვებოდა...

132
00:06:42,284 --> 00:06:44,398
დიახ...

133
00:06:44,648 --> 00:06:47,343
რაც იწვევდა სიმპტომებს,
მოზღვავებული ემოციებით დაწყებული,

134
00:06:47,367 --> 00:06:50,232
თავბრუსხვევასა
და პარალიზებით დამთავრებული.

135
00:06:50,715 --> 00:06:54,699
მკურნალობა ქორწინებასა და დედობაში იყო.

136
00:06:54,798 --> 00:06:59,242
ეს იდეები, რამდენიმე ათასწლეულის მანძილზე
თითქმის უცვლელი იყო,

137
00:06:59,242 --> 00:07:02,944
1880-იანებამდე, როცა ნევროლოგებმა 
ისტერიის თეორიის გათანამედროვება სცადეს.

138
00:07:02,944 --> 00:07:04,691
ზოგმუნდ ფროიდმა ჩამოაყალიბა თეორია,

139
00:07:04,691 --> 00:07:07,877
რომლის მიხედვითაც, არაცნობიერს შეეძლო
ფიზიკური სიმპტომები წარმოექმნა

140
00:07:07,877 --> 00:07:10,346
ისეთ მოგონებებსა და ემოციებთან 
გასამკლებლებლად,

141
00:07:10,346 --> 00:07:12,836
რომლებიც ცნობიერისათვის
მეტისმეტად მტკივნეული იყო.

142
00:07:12,836 --> 00:07:15,514
ამ გზით ემოციები
ფიზიკურ სიმპტომებად გარდაიქმნებოდა.

143
00:07:16,510 --> 00:07:19,656
ეს ნიშნავდა, რომ კაცებსაც შეიძლება
ისტერია დამართნოდათ.

144
00:07:19,680 --> 00:07:23,458
თუმცა, რა თქმა უნდა,
ქალები უფრო მოწყვლადები იყვნენ.

145
00:07:23,458 --> 00:07:27,065
როდესაც ჩემი დაავადების
ისტორიის შესწავლა დავიწყე,

146
00:07:27,089 --> 00:07:30,964
გავოცდი როცა აღმოვაჩინე,
თუ რამდენად ღრმადაა ეს იდეები გამჯდარი.

147
00:07:31,011 --> 00:07:32,011
1934 წელს,

148
00:07:32,011 --> 00:07:34,507
ლოს-ანჯელესის რეგიონის მთავარი
საავადმყოფოს

149
00:07:34,507 --> 00:07:38,556
198 ექიმი, ექთანი და პერსონალი
სერიოზულად ავად გახდა.

150
00:07:38,586 --> 00:07:42,996
მათ ჰქონდათ კუნთების სისუსტე, კისრისა
და ზურგის გაშეშება და სიცხე.

151
00:07:43,020 --> 00:07:47,040
ყველა ის სიმპტომი, რაც მე მქონდა
პირველი დიაგნოსტირებისას.

152
00:07:47,040 --> 00:07:50,087
ექიმებმა იფიქრეს, რომ ეს
პოლიომელიტის ახალი ფორმა იყო.

153
00:07:50,137 --> 00:07:51,273
მას შემდეგ, მსოფლიოში

154
00:07:51,273 --> 00:07:54,273
70 -ზე მეტი ასეთი პოსტ-ინფექციური 
დაავადებები მსგავსი

155
00:07:54,273 --> 00:07:57,361
გამოვლინებაა დოკუმენტირებული,

156
00:07:57,419 --> 00:08:01,372
ყველა ამ შემთხვევამ
ქალებზე არაპროპორციულად მეტად იმოქმედა.

157
00:08:01,482 --> 00:08:05,409
როცა ექიმებმა დაავადების 
გამომწვევ მიზეზს ვერ მიაგნეს,

158
00:08:05,433 --> 00:08:08,572
იფიქრეს, რომ ეს მასობრივი ისტერია იყო.

159
00:08:09,115 --> 00:08:13,237
რატომ იყო ეს იდეა ასეთი მდგრადი?

160
00:08:13,237 --> 00:08:15,463
ვფიქრობ ამას სექსიზმთან 
უნდა ჰქონდეს კავშირი,

161
00:08:15,463 --> 00:08:18,828
თუმცა ასევე ვფიქრობ, რომ ექიმებს 
გულწრფელად უნდათ კიდეც დაგვეხმარონ.

162
00:08:18,852 --> 00:08:20,622
უნდათ, რომ პასუხები იცოდნენ.

163
00:08:20,646 --> 00:08:25,537
და ეს აიძულებს მათ უმკურნალონ ისეთ რამეს,
რაც სხვა შემთხვევაში არ იკურნება.

164
00:08:25,561 --> 00:08:28,366
ახსნან დაავადება,
რომელსაც ახსნა არ გააჩნია.

165
00:08:29,079 --> 00:08:32,271
პრობლემა ისაა,
რომ ამას ზიანის მოყენება შეუძლია.

166
00:08:32,382 --> 00:08:35,978
1950-იან წლებში, ფსიქიატრმა ელიოტ სლატერმა

167
00:08:36,002 --> 00:08:40,186
85 პაციენტი გამოიკვლია,
რომელთაც ისტერიის დიაგნოზი დაუსვეს.

168
00:08:40,766 --> 00:08:44,763
9 წლის შემდეგ,12 მათგანი გარდაცივალა, 
30 კი, უნარშეზღუდული გახდა.

169
00:08:44,787 --> 00:08:47,780
ბევრ მათგანს შესაბამისი
დიაგნოზი არ ჰქონდა დასმული, როგორიცაა:

170
00:08:47,780 --> 00:08:51,100
გაფანტული სკლეროზი,
ეპილეფსია, ტვინის სიმსივნე.

171
00:08:51,259 --> 00:08:54,984
1980 წელს ისტერიას ოფიციალურად 
"ქცევითი დარღვევა" დაერქვა.

172
00:08:55,563 --> 00:08:58,887
როდესაც ჩემმა ნევროლოგმა
ეს დიაგნოზი 2012 წელს დამისვა,

173
00:08:58,911 --> 00:09:01,528
ის ფროიდს სიტყვა-სიტყვით 
ახმოვანებდა.

174
00:09:01,677 --> 00:09:03,947
დღესაც კი,

175
00:09:03,947 --> 00:09:08,107
ქალებს 2-დან 10-მდე
მეტჯერ უსვამენ ამ დიაგნოზს.

176
00:09:08,947 --> 00:09:12,486
ისტერიის და ფსიქოგენური დაავადებების
თეორიის პრობლემა ისაა,

177
00:09:12,510 --> 00:09:14,914
რომ მისი დამტკიცება შეუძლებელია.

178
00:09:14,914 --> 00:09:17,973
ის განმარტებიდანვე
მტკიცებულების არ არსებობას ნიშნავს

179
00:09:18,092 --> 00:09:19,567
და მ.ე.-ს შემთხვევაში,

180
00:09:19,591 --> 00:09:23,596
ფსიქოლოგიურმა ახსნებმა
ბიოლოგიური გამოკვლევები შეაფერხა.

181
00:09:23,620 --> 00:09:27,319
მსოფლიოში მ.ე. ერთ-ერთი ყველაზე 
ნაკლებად დაფინანსებული დაავადებაა.

182
00:09:27,321 --> 00:09:34,263
აშშ-ში ყოველწლიურად დაახლოებით 2 500$ 
ვხარჯავთ თითოეულ შიდსიან პაციენტზე,

183
00:09:34,809 --> 00:09:37,819
250$-ს თითოეულ გაფანტული 
სკლეროზის მქონე პაციენტზე

184
00:09:38,100 --> 00:09:41,597
და მხოლოდ 5$-ს თითოეულ მ.ე. პაციენტზე.

185
00:09:42,125 --> 00:09:44,206
ეს არ იყო ერთი შემთხვევა.

186
00:09:44,230 --> 00:09:46,214
ჩემი შემთხვევა უიღბლობა არ ყოფილა.

187
00:09:46,494 --> 00:09:49,585
ჩემი დაავადების მიმართ უცოდინრობა
არჩევანი იყო:

188
00:09:49,609 --> 00:09:54,853
იმ ინსტიტუციების არჩევანი,
რომლებსაც ჩვენი დაცვა ევალებათ.

189
00:09:54,925 --> 00:09:58,030
არ ვიცით მ.ე. ზოგჯერ მთელს ოჯახებს
რატომ ემართებათ.

190
00:09:58,030 --> 00:10:00,895
რატომ გემართებათ ის,
თითქმის ნებისმიერი ინფექციის შემდეგ.

191
00:10:00,919 --> 00:10:04,872
ენტეროვირუსიდან დაწყებული
ეპშტეინ-ბარის და Q ვირუსით დამთავრებული.

192
00:10:05,123 --> 00:10:08,683
ან რატომ ავადდებიან 2-ჯერ,
3-ჯერ უფრო მეტად ქალები.

193
00:10:08,738 --> 00:10:11,927
ეს ბევრად უფრო დიდი პრობლემაა,
ვიდრე მხოლოდ ჩემი ავადმყოფობა.

194
00:10:11,936 --> 00:10:13,539
როცა პირველად ავად გავხდი,

195
00:10:13,563 --> 00:10:15,721
ძველი მეგობრები დამიკავშირდნენ.

196
00:10:15,810 --> 00:10:19,509
მალევე იმ ქალების ჯგუფში ამოვყავი თავი,
რომლებიც 30 წელს მიღწეულები იყვნენ

197
00:10:19,509 --> 00:10:21,382
და რომელთა სხეულებიც იშლებოდა.

198
00:10:21,382 --> 00:10:24,321
გასაოცარი ის იყო, თუ რამდენი
ძალისხმევა გვჭირდებოდა იმისთვის,

199
00:10:24,321 --> 00:10:26,129
რომ ვინმეს სერიოზულად აღვექვით.

200
00:10:26,129 --> 00:10:28,795
ერთი ქალის შესახებ გავიგე,
რომელსაც სკელეროდერმია ჰქონდა,

201
00:10:28,795 --> 00:10:30,899
შემაერთებელი ქსოვილის
ავტოიმუნური დაავადება.

202
00:10:30,919 --> 00:10:33,833
წლების განმავლობაში ეუბნებოდნენ,
რომ ეს მხოლოდ მის თავში იყო,

203
00:10:33,833 --> 00:10:35,929
დაავადების დაწყებიდან დაგნოზის დასმამდე.

204
00:10:35,953 --> 00:10:38,380
მისი საყლაპავი იმდენად დაზიანდა,

205
00:10:38,404 --> 00:10:40,649
რომ ის ვეღარასოდეს შეძლებს ჭამას.

206
00:10:40,673 --> 00:10:43,295
კიდევ ერთი ქალი საშვილოსნოს კიბოთი,

207
00:10:43,376 --> 00:10:47,234
რომელსაც წლების განმავლობაში ეუბნებოდნენ,
რომ უბრალოდ ადრეული მენოპაუზა ჰქონდა.

208
00:10:47,234 --> 00:10:48,756
კოლეჯის მეგობარი,

209
00:10:48,780 --> 00:10:52,675
რომლის ტვინის კიბოს, წლების განმავლობაში 
შფოთვით აშლილობად თვლიდნენ.

210
00:10:54,172 --> 00:10:56,825
აი, რატომ მაღელვებს ეს:

211
00:10:56,825 --> 00:11:00,756
1950-იანი წლებიდან მოყოლებული მრავალი
ავტოიმუნური დაავადების მაჩვენებლები

212
00:11:00,756 --> 00:11:02,843
გაორმაგებიდ და გასსამაგდა.

213
00:11:02,843 --> 00:11:04,372
იმ პაციენტების 45%,

214
00:11:04,372 --> 00:11:07,686
რომლებსაც საბოლოოდ
ავტოიმუნური დაავადების დიაგნოზი დაუსვეს,

215
00:11:07,686 --> 00:11:10,748
თავდაპირველად უთხრეს,
რომ ჰიპოხონდრიები იყვნენ.

216
00:11:10,783 --> 00:11:13,933
როგორც ძველად ისტერიისას,
ახლაც ეს სქესთანაა დაკავშირებული

217
00:11:13,957 --> 00:11:16,963
და იმასთან, თუ ვისი მონაყოლის გვჯერა.

218
00:11:16,974 --> 00:11:20,625
ავტოიმუნური პაციენტების 75% ქალები არიან.

219
00:11:20,649 --> 00:11:23,828
ზოგიერთ დაავადებებში
მათი რაოდენობა 90 %-მდეა.

220
00:11:24,256 --> 00:11:27,933
მიუხედავად იმისა, რომ ეს დაავადებები
ქალებზე არაპროპორციულად მოქმედებს,

221
00:11:27,957 --> 00:11:29,919
ეს ქალური დაავადებები არაა.

222
00:11:29,919 --> 00:11:33,321
მ.ე. ბავშვებს და 
მილიონობით კაცსაც ემართება.

223
00:11:33,345 --> 00:11:35,130
როგორც ერთმა პაციენტმა მითხრა,

224
00:11:35,154 --> 00:11:36,912
ყველა მხრიდან პრობლემაა.

225
00:11:36,912 --> 00:11:40,294
თუ ქალი ხარ გეუბნებიან,
რომ სიმპტომებს აზვიადებ.

226
00:11:40,318 --> 00:11:43,916
თუ კაცი ხარ გეუბნებიან,
რომ ძლიერი უნდა იყო.

227
00:11:44,676 --> 00:11:48,825
კაცებისთვის დიაგნოზის დასმა,
შეიძლება უფრო რთული იყოს.

228
00:11:57,419 --> 00:12:00,714
ჩემი ტვინი აღარაა ის რაც იყო.

229
00:12:03,120 --> 00:12:13,350
(აპლოდისმენტები ჟესტურ ენაზე)

230
00:12:13,914 --> 00:12:16,261
ამ ყველაფრის ნათელი მხარე ისაა,

231
00:12:16,645 --> 00:12:19,544
რომ მიუხედავად ყველაფრისა,
ჯერ კიდევ მაქვს იმედი.

232
00:12:19,903 --> 00:12:23,803
იმდენი დაავადებებია, რომლებსაც ერთ დროს
ფსიქოლოგიურად თვლიდნენ,

233
00:12:23,827 --> 00:12:27,227
სანამ მეცნიერებამ მათი ბიოლოგიური
მექანიზმები აღმოაჩინა.

234
00:12:27,227 --> 00:12:30,837
ეპილეფსიის მქონე პაციენტებს
იძულებით ფსიქიატრიულში ათავსებდნენ,

235
00:12:30,837 --> 00:12:32,473
სანამ ელექტროენცოფალოგრამით

236
00:12:32,473 --> 00:12:35,299
ტვინში პათოლოგიური ელექტრული
აქტივობის გაზომვა არ შევძელით

237
00:12:35,389 --> 00:12:39,105
გაფანტული სკლეროზის დროს შეცდომით
ისტერიული დამბლის დიაგნოზს სვამდნენ.

238
00:12:39,105 --> 00:12:42,118
სანამ CAT სკანირებამ და მაგნეტურ- 
რეზონანსულმა გამოსახულებამ,

239
00:12:42,118 --> 00:12:43,571
ტვინის დაზიანება აღმოაჩინეს.

240
00:12:43,571 --> 00:12:45,045
სულ წოტა ხნის წინ გვეგონა,

241
00:12:45,055 --> 00:12:48,150
რომ მუცლის წყლულს სტრესი იწვევდა,

242
00:12:48,150 --> 00:12:52,572
სანამ აღმოვაჩნეთ,
რომ ჰელიკობაქტერია პილორი იყო მიზეზი.

243
00:12:52,801 --> 00:12:57,763
მ.ე.-ს არასდროს მიუღია მეცნიერებისგან,
იმდენი ყურადღება რამდენიც სხვა დაავადებებს

244
00:12:57,763 --> 00:12:59,797
მაგრამ ცვლილება დაწყებულია.

245
00:12:59,797 --> 00:13:03,971
გერმანიაში მეცნიერები ავტოიმუნირი 
დარღვევის მტკიცებულების ძიებას იწყებენ,

246
00:13:03,971 --> 00:13:06,424
იაპონიაში კი ტვინის ანთების.

247
00:13:06,424 --> 00:13:09,596
აშშ-ში სტანფორდის
უნივერსიტეტის მეცნიერები,

248
00:13:09,596 --> 00:13:12,716
ენერგეტიკული მეტაბოლიზმის
ისეთ პათოლოგიებს ეძებენ.

249
00:13:12,716 --> 00:13:15,836
რომლებიც ნორმიდან 16 სტანდარტულ
გადახრას წარმოადგენენ.

250
00:13:16,206 --> 00:13:20,630
ნორვეგიაში კიბოს იმ წამლის
კლინიკური კვლევის მესამე ფაზაზე არიან,

251
00:13:20,630 --> 00:13:25,501
რომელიც ზოგიერთ პაციენტში
სრულ რემისიას იწვევს.

252
00:13:25,501 --> 00:13:30,035
ის რაც იმედს მაძლევს,
არის ასევე პაციენტების გამძლეობა.

253
00:13:31,485 --> 00:13:36,238
ინტერნეტში თავი ერთად მოვიყარეთ
და ჩვენი ისტორიები ერთმანეთს გავუზიარეთ.

254
00:13:37,357 --> 00:13:40,557
შევისწავლეთ რა კვლევებიც არსებობდა

255
00:13:40,557 --> 00:13:43,557
და ჩვენ თავზე გამოვცადეთ.

256
00:13:43,557 --> 00:13:45,104
ჩვენი თავის მეცნიერები და ექიმები გავხდით,

257
00:13:45,104 --> 00:13:48,104
რადგან სხვა გზა არ გვქონდა.

258
00:13:48,104 --> 00:13:52,448
ასე ნელ-ნელა 5% აქ, 5% იქ,

259
00:13:52,448 --> 00:13:54,305
სანამ საბოლოოდ, ერთ მშვენიერ დღეს

260
00:13:54,305 --> 00:13:57,305
სახლიდან გასვლა შევძელი.

261
00:13:57,305 --> 00:13:59,911
ისევ მიწევდა სულელური
გადაწყვეტილებების მიღება:

262
00:14:00,291 --> 00:14:04,098
ბაღში 15 წუთი ვმჯდარიყავი,
თუ თავი დამებანა?

263
00:14:04,478 --> 00:14:07,974
მაგრამ იმედი მომეცა,
რომ შეიძლება განვკურნებულიყავი.

264
00:14:07,974 --> 00:14:09,987
ავადმყოფი სხეული მქონდა, სულ ეს იყო.

265
00:14:10,360 --> 00:14:15,182
და სწორი დახმარებით შეიძლება 
ერთ დღეს უკეთ გავხდე.

266
00:14:15,182 --> 00:14:18,453
შევიკრიბეთ პაციენტები მთელი მსოფლიოდან

267
00:14:19,187 --> 00:14:22,003
და ბრძოლა დავიწყეთ.

268
00:14:22,003 --> 00:14:24,840
ჩვენი სიცარიელე
რაღაც მშვენიერებით შევავსეთ,

269
00:14:24,840 --> 00:14:27,840
მაგრამ ეს საკმარისი არაა.

270
00:14:27,840 --> 00:14:32,102
ჯერ კიდევ არ ვიცი სირბილს
თუ შევძლებ კიდევ ოდესმე,

271
00:14:32,490 --> 00:14:34,347
ან ნებისმიერ შორ მანძილზე სიარულს,

272
00:14:34,347 --> 00:14:38,864
ან რაიმე აქტიური მოძრაობების შესრულებას,
რომლებსაც ახლა მხოლოდ სიზმრებში ვახერხებ.

273
00:14:38,864 --> 00:14:42,193
თუმცა ძალიან კმაყოფილი ვარ
ამხელა შედეგებით.

274
00:14:42,983 --> 00:14:44,483
პრიგრესი ნელია,

275
00:14:44,483 --> 00:14:46,486
ხან უკეთესობაა,

276
00:14:46,486 --> 00:14:49,106
ხან უარესობა,

277
00:14:49,106 --> 00:14:52,772
მაგრამ დღითიდღე ცოტათი უკეთ ვხდები.

278
00:14:54,162 --> 00:14:57,823
მახსენდება როგორი იყო,
როდესაც საძინებელში გამოკეტილი ვიყავი,

279
00:14:58,783 --> 00:15:02,248
როდესაც თვეები იყო გასული,
რაც მზე აღარ მენახა.

280
00:15:03,255 --> 00:15:06,029
ვფიქრობდი, იქვე მოვკვდებოდი,

281
00:15:06,029 --> 00:15:09,029
მაგრამ დღეს აქ ვარ,

282
00:15:09,029 --> 00:15:12,468
თქვენთან ერთად

283
00:15:12,468 --> 00:15:15,808
და ეს სასწაულია.

284
00:15:15,808 --> 00:15:19,929
არ ვიცი რა მოხდებოდა,
ასეთი იღბლიანი რომ არ ვყოფილიყავი,

285
00:15:19,929 --> 00:15:22,580
ავად ინტერნეტის არსებობამდე
რომ გავმხდარიყავი

286
00:15:22,580 --> 00:15:25,499
და ჩემი თემი რომ არ მეპოვა.

287
00:15:25,499 --> 00:15:28,499
ალბათ თავს მოვიკლავდი,

288
00:15:28,499 --> 00:15:31,697
ისევე როგორც ბევრმა სხვამ ქნა.

289
00:15:32,352 --> 00:15:35,569
რამდენი სიცოცხლის გადარჩენა შეგვეძლო
ათწლეულების წინ,

290
00:15:35,569 --> 00:15:38,313
სწორი კითხვები რომ დაგვესვა?

291
00:15:38,313 --> 00:15:41,626
დღეს რამდენი სიცოცხლე
შეგვიძლია გადავარჩინოთ,

292
00:15:41,626 --> 00:15:45,133
თუ გადავწყვეტთ
რომ მუშაობას მართლაც შევუდგეთ.

293
00:15:45,316 --> 00:15:49,278
თუნდაც ჩემი დაავადების ნამდვილი 
მიზეზი აღმოვაჩინოთ,

294
00:15:49,278 --> 00:15:52,040
თუ არ შევცვლით
ჩვენს ინსტიტუციებს და კულტურას,

295
00:15:52,130 --> 00:15:55,020
იგივეს სხვა დაავადებებთან
მიმართებაში გავიმეორფებთ.

296
00:15:55,720 --> 00:15:57,892
ამ დაავადებით ცხოვრებამ მასწავლა,

297
00:15:58,042 --> 00:16:00,966
რომ მეცნიერება და მედიცინა
მთლიანად ადამიანური ძალისხმევაა.

298
00:16:00,966 --> 00:16:02,894
ექიმები, მეცნიერები და პოლიტიკოსები

299
00:16:02,934 --> 00:16:06,574
არ არიან დაზღვეულები იმ სტერეოტიპებისგან,

300
00:16:06,701 --> 00:16:09,588
რომელიც ჩვენ ყველას გვაქვს.

301
00:16:11,258 --> 00:16:14,697
უფრო ნიუანსურად უნდა ვიფიქროთ
ქალების ჯანმრთელობაზე.

302
00:16:15,497 --> 00:16:18,669
ჩვენი იმუნირი სისტემები ისეთივე 
ბრძოლის ველია თანასწორობისთვის,

303
00:16:18,809 --> 00:16:21,091
როგორც დანარჩენი სხეული.

304
00:16:21,107 --> 00:16:23,779
უნდა მოვისმინოთ პაციენტების მონაყოლი

305
00:16:23,779 --> 00:16:26,909
და უნდა შეგვძელოს ვთქვათ: "არ ვიცი".

306
00:16:27,759 --> 00:16:30,263
"არ ვიცი" მშვენიერი რამაა.

307
00:16:30,421 --> 00:16:33,863
"არ ვიციდან" იწყება აღმოჩენები

308
00:16:35,323 --> 00:16:37,305
და თუ ჩვენ ამის გაკეთებას შევძლებთ,

309
00:16:37,305 --> 00:16:40,127
თუ თვალუწვდენელ შეუცნობელ სივრცეს
სწორად მივუდგებით,

310
00:16:40,127 --> 00:16:43,072
მაშინ მასთან შეხვედრისას
გაურკვევლობის შიში,

311
00:16:43,199 --> 00:16:47,091
შეიძლება განცვიფრებით შეგვეცვალოს.

312
00:16:47,478 --> 00:16:50,478
მადლობა.

313
00:16:51,297 --> 00:16:54,758
მადლობა.