Ik heb het geluk dat ik geboren ben in een land dat vaak beschouwd wordt als de beste plaats in de wereld om vrouw te zijn. In 1975 was ik zeven jaar oud. De IJslandse vrouwen staakten. Gedurende één dag werkten ze niet. Of ze nu een professionele baan hadden of huisvrouw waren. Ze marcheerden door de straten van Reykjavik. 90 percent van de vrouwen nam deel. Vredig en solidair protesteerden ze voor gelijkheid. Niets werkte in IJsland die dag, want er werkt nooit iets als vrouwen niet aan de slag zijn. (Applaus) Vijf jaar later hadden de IJslanders de moed om het eerste land te zijn ter wereld waar een vrouw tot president werd verkozen. Ik zal die dag nooit vergeten. President Vigdis -- want iedereen sprak haar aan bij haar voornaam -- stapte het balkon op van haar eigen huis. Een single vrouw met een dochter had de verkiezingen gewonnen. (Applaus) Ze was een enorm rolmodel voor mij en iedereen die toen opgroeide. Ook voor jongens. Ze vertelde vaak het verhaal van hoe een jongen haar aansprak na enkele ambtstermijnen. Hij vroeg haar: "Kunnen jongens ook president worden als ze groot zijn?" (Gelach) Rolmodellen zijn belangrijk, maar zelfs met zulke sterke rolmodellen -- waar ik zo dankbaar voor ben -- toen ze vroegen of ik mij kandidaat wou stellen als president was mijn eerste reactie: "Wie ben ik nu om me kandidaat te stellen als president?" Waarom zou ik president kunnen zijn? Blijkbaar zijn vrouwen minder geneigd om zich verkiesbaar te stellen dan mannen. Een Amerikaanse studie uit 2011 heeft aangetoond dat 62 procent van de mannen ooit overwogen hadden om zich verkiesbaar te stellen als president. Bij vrouwen was dit maar 45 procent. Dat is een verschil van 16 procentpunten. En deze kloof bestond tien jaar daarvoor ook al. En dat is echt jammer, want ik ben ervan overtuigd dat de wereld vrouwelijke leiders nodig heeft en in het algemeen meer leiderschap met duidelijke standpunten. Mijn besluit om me verkiesbaar te stellen werd uiteindelijk veroorzaakt door het feit dat ik het gevoel had dat ik mijn bijdrage moest leveren. Ook al had ik geen enkele politieke ervaring. Ik moest me laten horen als ik een wereld wou creëren die duurzaam en zinvol is voor onze kinderen. Een wereld waarin alle jongens en meisjes mogen zijn wat ze willen zijn. En het werd de reis van mijn leven. Het was geweldig. De reis begon met mogelijk zo'n twintig kandidaten. Uiteindelijk werden er negen kandidaten genomineerd. Uiteindelijk zou de race beslecht worden door de laatste vier: drie mannen en mijzelf. (Applaus) Maar daar eindigt het drama niet. Je denkt misschien dat je weet wat drama is in Amerika, maar ik kan... (Gelach) Ik kan jullie verzekeren dat we ook drama gekend hebben in IJsland. Onze president zat toen al 20 jaar aan de macht. Aanvankelijk wou hij zich niet kandidaat stellen. Waarschijnlijk waren er daarom zoveel kandidaten. Maar later veranderde hij van mening toen onze eerste minister ontslag nam na de beruchte Panama-papers, waarin hij en zijn familie verwikkeld waren. Dat zorgde voor een groot protest in IJsland. Hij dacht dat het volk een president nodig had die ze konden vertrouwen. Enkele dagen later ontdekten ze verbanden tussen hem en de bedrijven van z'n vrouw in de Panama-papers. Dus trok hij zich opnieuw terug uit de race. Vlak daarvoor had hij verklaard dat hij zich terugtrok omdat er nu twee geschikte mannen waren waarvan hij het gevoel had dat ze zijn job konden overnemen. Op 9 mei, 45 dagen voor de verkiezingen, zag het er niet goed uit voor mij. Ik werd zelfs niet vermeld in de grafieken in de krant. De polls gaven me één procent. Dat was nog altijd het hoogste percentage dat een vrouw ooit behaald had. Het zou een understatement zijn om te zeggen dat ik hard werkte om mijn plaatsje aan de tafel te verzekeren en mijn gezicht op de televisie te krijgen. De kabeltelevisie besloot dat ze voor het eerste televisiedebat alleen kandidaten zou uitnodigen met meer dan 2,5% in de peilingen. In de namiddag voorafgaand aan het debat vernam ik dat ik mocht deelnemen, samen met de drie mannen. En ik ontdekte live op televisie dat ik die dag exact 2,5% had behaald. (Applaus) Dus... Uitdagingen. De belangrijkste uitdagingen waarmee ik geconfronteerd werd tijdens mijn reis hadden te maken met de media, spierkracht en geld. Laten we beginnen met de media. Sommigen beweren dat je geslacht er niet toe doet in de media en de politiek. Ik ben het daar niet mee eens. Ik had het moeilijk om toegang te krijgen tot de media en hun aandacht. De leidende kandidaat werd 87 keer vermeld in de media in de maanden voor de verkiezingen, terwijl ik maar 31 keer aan bod kwam. Ik denk niet dat de media dat doelbewust doet. Ik denk dat dit eerder te maken heeft met onbewuste vooroordelen. De media heeft -- net als iedereen -- bewuste en onbewuste vooroordelen. We moeten daarover durven praten als we hier iets willen aan doen. Toen ik eindelijk op tv verscheen, was het eerste wat men mij vroeg: "Denk je al aan opstappen?" Dat was even moeilijk. Maar ik had maar anderhalf of twee percent in de peilingen. Het was begrijpelijk. De media doen er echt toe. Iedere keer ik op tv verscheen, gingen de peilingen omhoog. Ik weet zelf hoe belangrijk dat is, en waarom we erover moeten praten. Ik stond nooit met een interview op het voorblad van een krant. Ik mocht niet altijd antwoorden op vragen die aan de andere kandidaten werd gesteld, zoals over de verslaggeving over de verkiezingen. Daar werd ik mee geconfronteerd. Ik moet de IJslandse media wel meegeven dat ik nooit vragen kreeg over mijn kapsel of mijn kledij. (Gelach) Waarvoor dank. Maar ik heb wel nog iets anders meegemaakt. Ik was een onafhankelijke kandidaat. Ik had geen enkele partij die me steunde. Ik had een gebrek aan ervaring en financiële middelen. Dat had zijn gevolgen voor de campagne, maar het leerde ons ook om creatief te zijn en op een andere manier aan politiek te doen. Met 'n positieve campagne. En hierdoor veranderden we waarschijnlijk de toon van de campagne ook voor de rest. Misschien had ik minder zendtijd omdat ik respect had voor de andere kandidaten. Aangezien het zo moeilijk was om toegang te krijgen tot de media, maakten we dan maar onze eigen verslaggeving. Ik hield live-Facebooksessies, waarbij ik alle vragen van de kiezers beantwoordde. We publiceerden alle vragen en antwoorden op onze Facebookpagina, want we waren ervan overtuigd dat transparantie belangrijk was als je het vertrouwen wilt winnen. Jonge kiezers bereiken was moeilijk, dus ging ik alles leren over Snapchat. Ik liet enkele jongeren me alles uitleggen en tegen het einde van de verkiezingen gebruikte ik ieder filter op Snapchat. Ik moest veel humor en nederigheid gebruiken, want ik was er niet goed in. Maar onze aanhang groeide bij de jongeren. Het is dus mogelijk om op een andere manier campagne te voeren. Jammer genoeg kan je niet praten over politiek zonder het te hebben over geld. Ik vind het erg, maar het is nu eenmaal zo. We beschikten over minder middelen dan de andere kandidaten. Dit had er waarschijnlijk mee te maken dat ik het moeilijker had om financiële steun te vragen. En ik had misschien ook wel de ambitie om meer te doen met minder geld. Misschien is dat iets typisch voor vrouwen. Maar zelfs met maar één derde van de media-aandacht, één derde van de financiële middelen, en slechts een team van ondernemers, maar dan wel een geweldig team, slaagden we erin om iedereen te verrassen op de nacht van de verkiezingen, toen de eerste resultaten binnenkwamen. Ik was zelf verrast, zoals je ziet op deze foto. (Gelach) In de eerste resultaten stond ik nek-aan-nek met de leidende kandidaat. (Gejuich) Niet zo snel, want uiteindelijk heb ik dat niet kunnen waarmaken, maar ik werd wel tweede. We zaten ver boven die één procent. We behaalden bijna 'n derde van de stemmen. We overtroffen de polls met een onverwachte marge van tien procentpunten ten opzichte van wat de voorgaande poll had voorspeld. Sommigen noemen mij hierdoor de echte winnaar van de verkiezingen, en veel mensen moedigen me aan om me opnieuw kandidaat te stellen. Maar waar ik echt trots op ben, is dat ik bijzonder veel steun heb gekregen van de jongeren. Veel mensen moedigen mijn dochter aan om zich verkiesbaar te stellen in 2040. (Applaus) Ze is 13 jaar oud. Ze was nog nooit op televisie geweest. Op de dag van de verkiezingen sprak ze meermaals op televisie. Ze was bijdehand en zelfverzekerd. Ze was oprecht en ze steunde haar moeder. Dat was waarschijnlijk het hoogtepunt van mijn campagne. (Applaus) Maar er was nog iemand. Deze kleuters zijn aan het wandelen. Ze vonden een poster van me aan 'n bushalte en ze wouden er een kusje op geven. Publiek: Ahhhhh! Deze foto was echt een overwinning voor mij. We kunnen alles worden wat we zien. De pot op met angst en uitdagingen. (Applaus) Vrouwen moeten zich ook kandidaat stellen. Het wordt tijd dat vrouwen zich verkiesbaar stellen, of het nu is als bedrijfsleider, of als president. Ik heb ook blijkbaar indruk gemaakt in jullie krant, de 'New Yorker'. Ik werd er bedacht met de titel 'een nieuwe emoji van oprechtheid'. (Gejuich) Het is waarschijnlijk de titel waar ik het meest trots op ben totnogtoe. Dat komt omdat vrouwen nog vaak worden afgestraft als ze gebruik maken van wat ik noem hun 'emotioneel kapitaal'. Maar ik weet uit ervaring dat we er goed aan doen om zo te handelen. (Applaus) En we zouden dat vaker moeten doen. We hebben gevierd alsof we gewonnen hadden die avond. En zo voelde het ook. Je hoeft die functie dus niet te bereiken, maar je moet er wel voor gaan, samen met je familie, je vrienden, en iedereen die met je samenwerkt. Als je je best doet, kan je verder komen dan je ooit gedacht had. We hebben ons geamuseerd en ik heb veel geleerd van deze ervaring. Waarschijnlijk meer dan dat ik hier nu kan uitleggen, in de tijd die we vandaag hebben. Maar neem van mij aan: het was zwaar werk. Ik heb veel slaap gelaten tijdens die maanden. Ik was vastberaden om niet op te geven, maar ik leerde ook iets wat ik voordien nog niet wist, namelijk dat je enkel goed kunt doen wanneer je echt luistert naar de stem binnenin jezelf, en hiernaar handelt. Zoals mijn lieve zus ooit gezegd heeft: "Je kunt je intuïtite in de steek laten, maar je intuïtie zal jou nooit in de steek laten." Het is ook zeer belangrijk, en dat weten jullie vast allemaal, dat, ongeacht de reis die je onderneemt, het draait om je team. Je moet mensen om je heen hebben die jouw waarden en visies delen, maar die op elk ander vlak verschillen. Dat is volgens mij de succesformule. Ik heb het geluk dat ik een fantastische man heb, die hier vandaag ook aanwezig is, een fantastische familie... (Applaus) en goede vrienden. We betraden de politieke arena als ondernemers. We hebben iets voor elkaar gekregen waarvan iedereen dacht dat het onmogelijk was. Een pr-expert vertelde me trouwens, voor ik mijn besluit genomen had, dat ik tevreden mocht zijn als ik zeven procent zou behalen. Ik apprecieerde zijn mening, want hij had waarschijnlijk gelijk. Hij baseerde zich op zijn ervaring. Maar op die dag van één procent wou ik bewijzen dat hij het verkeerd had. Ik moet wel benadrukken dat ik veel slaap heb moeten laten. Ik werkte hard, samen met vele anderen. We kunnen deze inspanning niet leveren als we niet zorg dragen voor onszelf. Daar zijn twee dingen zeer belangrijk in. Je moet je laten omringen door mensen en methodes die je verrijken, maar het is even belangrijk, en misschien wel belangrijker, dat je de moed hebt om de personen en de methodes te schrappen die je energie opslorpen. Waaronder ook de bloggers en de critici. Ik heb daarbij veel steun gekregen van de mensen. Ik had besloten om mij niet te verlagen tot het niveau van anderen. Op die manier heb ik mijn energie kunnen spreiden gedurende de hele campagne. En als ik mijn energie even verloor -- en dat gebeurde af en toe, het was niet gemakkelijk -- dan stelde ik me weer de vraag waarom ik had meegedaan, en waarom ik besloten had om mijn eigen campagne te voeren. Ik noem het mijn 4G-campagne. De G's staan voor woorden in het IJslands. Het eerste woord is 'Gagn'. Ik deed mee om goed te doen, wou iedereen ten dienste zijn. Ik wou dat dienend leiderschap centraal zou staan in hoe ik en iedereen in mijn team werkte. Het tweede is 'Gleði', of 'genieten'. Ik besloot te genieten van de reis. Ik kon er veel uit leren, of ik nu de bestemming zou bereiken of niet. En ik probeerde de rest te inspireren om hetzelfde te doen. Het derde woord is 'Gagnsæi'. Ik stond open voor alle vragen. Ik had geen geheimen. Het stond allemaal te lezen op Facebook en websites. Ik vind dat je als president de vragen moet beantwoorden van je volk. En ten laatste -- en dat hoef ik niet uit te leggen in deze zaal -- geloofden we in de kracht van 'girlpower'. (Gejuich) Ik ben zeer blij dat ik de moed had om mee te doen. Om het risico te lopen te falen, maar dan toch te slagen op zo veel niveau's. Ik kan niet zeggen dat het gemakkelijk geweest is, maar ik kan wel zeggen -- en ik denk dat heel mijn team het eens zal zijn -- dat het de moeite waard was. Dank jullie. (Applaus) Dank jullie. (Applaus) Dank jullie. Pat Mitchell: Ik laat je nog niet vertrekken. Halla Tómasdóttir: Wat een geweldig publiek. PM: Ik kan je niet laten gaan zonder te zeggen dat iedereen nu ongetwijfeld naar IJsland wil verhuizen om op je stemmen. We mogen daar wellicht niet stemmen, maar we kunnen wel jouw inspiratie uit IJsland overnemen, zoals altijd. Ik ben oud genoeg om me 1975 te herinneren, en het protest van de IJslandse vrouwen. Dat was een zeer belangrijke aanzet in de vrouwenbeweging. Je verwees ernaar en ik zou het graag nog even daarover hebben. Vertel ons nog eens wat er gebeurde toen het hele land stillag. Jullie weten het misschien niet, want onze media, hier in Amerika, hebben er toen niets over gezegd, maar de IJslandse vrouwen protesteerden op maandag opnieuw, niet? HT: Ja, inderdaad. PM: Kan je daar iets over vertellen? HT: 41 jaar na de eerste staking zijn we dan wel de beste plaats voor vrouwen, maar ons werk zit er nog niet op. Maandag om 14 uur 38 verlieten de IJslandse vrouwen hun kantoor, omdat ze dan hun loon voor die dag hadden verdiend. (Applaus) Het geweldige hieraan was dat jonge vrouwen en mannen hieraan deelnamen, in groteren getale dan voordien. Het wordt tijd dat we de loonkloof dichten. (Applaus) PM: Ik ga Halla niet vragen wat er nu op haar agenda staat, maar weet dat je een heel leger vrijwilligers achter je hebt staan mocht je je ooit opnieuw verkiesbaar stellen. Dank je, Halla. Dank jullie wel, allemaal. (Applaus)