1
00:00:00,106 --> 00:00:01,530
Maszyna, o której dziś opowiem

2
00:00:01,530 --> 00:00:03,204
jest wspaniała, ale nigdy nie powstała.

3
00:00:03,204 --> 00:00:05,203
Nie została nigdy zbudowana,

4
00:00:05,203 --> 00:00:07,583
ale jednak na pewno zbudowana zostanie.

5
00:00:07,583 --> 00:00:09,575
Została zaprojektowana

6
00:00:09,575 --> 00:00:11,926
na długo zanim myślano o komputerach.

7
00:00:11,926 --> 00:00:14,075
Jeśli macie pojęcie o historii komputerów,

8
00:00:14,075 --> 00:00:16,595
to wiecie, że w latach 30. i 40.

9
00:00:16,595 --> 00:00:19,150
powstały proste komputery,

10
00:00:19,150 --> 00:00:21,943
które zapoczątkowały rewolucję komputerową.

11
00:00:21,943 --> 00:00:23,229
Mielibyście rację,

12
00:00:23,229 --> 00:00:25,711
ale pomylilibyście stulecia.

13
00:00:25,711 --> 00:00:27,351
Pierwszy komputer zaprojektowano

14
00:00:27,351 --> 00:00:31,023
w latach 1830-40., a nie 1930-40.

15
00:00:31,023 --> 00:00:33,351
Powstały prototypy części projektu

16
00:00:33,351 --> 00:00:35,487
i są w Londynie

17
00:00:35,487 --> 00:00:37,480
w South Kensington.

18
00:00:37,480 --> 00:00:40,799
Ta maszyna została stworzona
przez Charlesa Babbaga.

19
00:00:40,799 --> 00:00:42,555
Sądzę, że mam coś wspólnego z Charlesem,

20
00:00:42,555 --> 00:00:45,164
ponieważ jego włosy
są w kompletnym nieładzie

21
00:00:45,164 --> 00:00:47,505
na każdym zdjęciu. (Śmiech)

22
00:00:47,505 --> 00:00:49,352
Był bardzo bogaty i w zasadzie

23
00:00:49,352 --> 00:00:51,365
należał do brytyjskiej arystokracji,

24
00:00:51,365 --> 00:00:53,704
więc w sobotnie wieczory w Marylebone,

25
00:00:53,704 --> 00:00:56,135
jeśli należałeś do inteligencji,

26
00:00:56,135 --> 00:00:57,631
zostałbyś do niego zaproszony

27
00:00:57,631 --> 00:01:00,590
na "wieczorek" - a zapraszał wszystkich:

28
00:01:00,590 --> 00:01:04,022
królów, Księcia Wellington
i wielu innych sławnych ludzi.

29
00:01:04,022 --> 00:01:06,543
Na tych przyjęciach pokazałby wam
jedno ze swoich mechanicznych urządzeń.

30
00:01:06,543 --> 00:01:09,583
Bardzo tęsknię za tą epoką,

31
00:01:09,583 --> 00:01:11,931
kiedy na przyjęciach demonstrowano

32
00:01:11,931 --> 00:01:13,044
mechaniczne komputery. (Śmiech)

33
00:01:13,044 --> 00:01:16,310
Babbage urodził się

34
00:01:16,310 --> 00:01:18,044
pod koniec XVIII wieku,

35
00:01:18,044 --> 00:01:20,088
i był całkiem znanym matematykiem.

36
00:01:20,088 --> 00:01:23,231
W Cambridge miał tą samą posadę co Newton,

37
00:01:23,231 --> 00:01:25,743
niedawno zajmował ją Stephen Hawking.

38
00:01:25,743 --> 00:01:28,598
Nie jest tak znany, bo wpadł na pomysł

39
00:01:28,598 --> 00:01:31,748
konstruowania maszyn matematycznych,

40
00:01:31,748 --> 00:01:34,033
ale żadnej z nich nie zbudował.

41
00:01:34,033 --> 00:01:37,318
Był on klasycznym przykładem kujona.

42
00:01:37,318 --> 00:01:39,329
Zawsze gdy wpadał na dobry pomysł, myślał:

43
00:01:39,329 --> 00:01:40,777
"Super, zacznę coś takiego budować.

44
00:01:40,777 --> 00:01:43,372
Wydam na to fortunę. Ale mam lepszy pomysł.

45
00:01:43,372 --> 00:01:45,732
Zacznę pracować nad tym.
Jednak zbuduję to." (Śmiech)

46
00:01:45,732 --> 00:01:48,612
Robił tak dopóki premier Sir Robert Peel,

47
00:01:48,612 --> 00:01:51,076
nie wykopał go z rządu,

48
00:01:51,076 --> 00:01:53,517
co wtedy znaczyło, że powiedział mu:

49
00:01:53,517 --> 00:01:56,669
"Życzę panu miłego dnia". (Śmiech)

50
00:01:56,669 --> 00:01:58,649
Zaprojektował to okropieństwo,

51
00:01:58,649 --> 00:02:02,088
czyli silnik analityczny.
Aby pokazać jak to wygląda...

52
00:02:02,088 --> 00:02:03,960
To widok z góry.

53
00:02:03,960 --> 00:02:07,073
Każde z kółek to tryb, stos trybów,

54
00:02:07,073 --> 00:02:10,309
a cała maszyna jest wielkości lokomotywy.

55
00:02:10,309 --> 00:02:12,300
Dlatego chciałbym żebyście wyobrazili sobie

56
00:02:12,300 --> 00:02:14,944
tą gigantyczną maszynę.
Możemy usłyszeć jak brzmiałyby

57
00:02:14,944 --> 00:02:16,704
cudowne dźwięki wydobywające się z niej.

58
00:02:16,704 --> 00:02:18,481
Przedstawię też architekturę tej maszyny,

59
00:02:18,481 --> 00:02:19,960
to architektura komputerowa

60
00:02:19,960 --> 00:02:23,287
i opowiem wam o maszynie-komputerze.

61
00:02:23,287 --> 00:02:26,690
Porozmawiajmy o pamięci.

62
00:02:26,690 --> 00:02:28,937
Jest podobna
do pamięci współczesnych komputerów,

63
00:02:28,937 --> 00:02:31,639
ale zrobiona z metalu,

64
00:02:31,639 --> 00:02:35,183
wielu stosów trybów, po 30 na stosie.

65
00:02:35,183 --> 00:02:37,253
Wyobraźcie sobie to, stworzone z trybów,

66
00:02:37,253 --> 00:02:39,008
wielu setek trybów,

67
00:02:39,008 --> 00:02:40,898
na których znajdują się cyfry.

68
00:02:40,898 --> 00:02:43,317
Wszystko oparte jest o system dziesiętny.

69
00:02:43,317 --> 00:02:44,902
Babbage myślał o użyciu systemu binarnego.

70
00:02:44,902 --> 00:02:46,620
Problem z systemem binarnym jest taki,

71
00:02:46,620 --> 00:02:49,937
że maszyna byłaby absurdalnie wysoka.

72
00:02:49,937 --> 00:02:51,996
Miał więc pamięć.

73
00:02:51,996 --> 00:02:54,403
Pamięć to ta część tutaj.

74
00:02:54,403 --> 00:02:56,733
Jak widać.

75
00:02:56,733 --> 00:03:01,268
Ten olbrzym tutaj to procesor, albo chip.

76
00:03:01,268 --> 00:03:03,518
Oczywiście jest wielki.

77
00:03:03,518 --> 00:03:06,431
Całkowicie mechaniczny, jak cała maszyna.

78
00:03:06,431 --> 00:03:10,572
Oto zdjęcie prototypu części procesora,

79
00:03:10,572 --> 00:03:12,711
który znajduje się w Muzeum Nauki.

80
00:03:12,711 --> 00:03:16,343
Wykonywał podstawowe
działania arytmetyczne,

81
00:03:16,343 --> 00:03:18,796
tj. dodawanie, mnożenie,
odejmowanie i dzielenie.

82
00:03:18,796 --> 00:03:21,804
Co jest niezłym osiągnięciem jak na metal,

83
00:03:21,804 --> 00:03:24,433
ale mógł również robić coś,
co potrafi komputer,

84
00:03:24,433 --> 00:03:26,132
a kalkulator nie:

85
00:03:26,132 --> 00:03:30,070
potrafiła przeszukać swoją pamięć
i podjąć decyzję.

86
00:03:30,070 --> 00:03:32,936
Potrafiła zastosować "if-then"
znane początkującym programistom,

87
00:03:32,936 --> 00:03:35,076
i właśnie dzięki temu była komputerem.

88
00:03:35,076 --> 00:03:39,674
Potrafiła znacznie więcej niż tylko liczyć.

89
00:03:39,674 --> 00:03:42,355
Jeśli weźmiemy to pod uwagę

90
00:03:42,355 --> 00:03:44,226
i zastanowimy się nad chipami dziś,

91
00:03:44,226 --> 00:03:48,041
to uświadomimy sobie,
że nie można obejrzeć ich wnętrza.

92
00:03:48,041 --> 00:03:49,842
Są tak maleńkie,

93
00:03:49,842 --> 00:03:51,664
że widać tylko to.

94
00:03:51,664 --> 00:03:54,611
To niesamowita złożoność procesora,

95
00:03:54,611 --> 00:03:57,303
i niesamowita regularność pamięci.

96
00:03:57,303 --> 00:03:58,965
Obraz z mikroskopu elektronowego,

97
00:03:58,965 --> 00:04:00,934
wygląda tak. Wszystko wygląda tak samo,

98
00:04:00,934 --> 00:04:03,500
ale ten element jest niesamowicie złożony.

99
00:04:03,500 --> 00:04:07,483
Dzięki kołom zębatym robi to, co komputer,

100
00:04:07,483 --> 00:04:09,576
ale wymaga najpierw zaprogramowania.

101
00:04:09,576 --> 00:04:12,601
Babbage wykorzystał ówczesną technologię,

102
00:04:12,601 --> 00:04:16,247
która pojawiła się w latach 1850-70.

103
00:04:16,247 --> 00:04:19,116
czyli kart dziurkowanych.

104
00:04:19,116 --> 00:04:21,940
To trzy czytniki kart dziurkowanych

105
00:04:21,940 --> 00:04:25,620
i program z Science Museum, tu niedaleko,

106
00:04:25,620 --> 00:04:30,013
utworzony przez Charlesa Babbaga.

107
00:04:30,013 --> 00:04:31,881
Można iść i obejrzeć,

108
00:04:31,881 --> 00:04:34,322
ten program czeka na zbudowanie maszyny.

109
00:04:34,322 --> 00:04:37,742
Nie tylko ten, jest ich więcej.

110
00:04:37,742 --> 00:04:40,832
Babbage przygotował programy,
przewidując, że do tego dojdzie.

111
00:04:40,832 --> 00:04:42,805
Dlaczego użył kart dziurkowanych?

112
00:04:42,805 --> 00:04:44,977
We Francji Jacquard zbudował krosno
- maszynę żakardową,

113
00:04:44,977 --> 00:04:47,655
tkającą wzory na podstawie 
"programów" na kartach dziurkowanych.

114
00:04:47,655 --> 00:04:50,287
Babbage po prostu zmienił 
cel technologii z jego epoki

115
00:04:50,287 --> 00:04:52,392
tak samo jak ze wszystkim innym, co robił.

116
00:04:52,392 --> 00:04:57,139
Wykorzystując technologie swojej epoki,
tzn. z lat 1830-50., koła zębate, parę,

117
00:04:57,139 --> 00:05:01,077
urządzenia mechaniczne. 
Jak na ironię, w tym samym roku

118
00:05:01,077 --> 00:05:03,249
co Babbage, urodził się Michael Faraday,

119
00:05:03,249 --> 00:05:05,926
który zrewolucjonizował wszystko

120
00:05:05,926 --> 00:05:08,439
dynamem, transformatorem
i resztą swoich wynalazków.

121
00:05:08,439 --> 00:05:11,597
Babbage chciał użyć
sprawdzonej technologii,

122
00:05:11,597 --> 00:05:13,150
czyli pary i tym podobnym.

123
00:05:13,150 --> 00:05:14,823
No więc potrzebował akcesoriów.

124
00:05:14,823 --> 00:05:16,495
Teraz mamy oczywiście komputer.

125
00:05:16,495 --> 00:05:18,884
Czyli mamy karty drukowane,
procesor i pamięć.

126
00:05:18,884 --> 00:05:20,819
Wprowadzając nową maszynę
musisz mieć akcesoria.

127
00:05:20,819 --> 00:05:22,447
Sama maszyna nie wystarczy.

128
00:05:22,447 --> 00:05:25,275
Po pierwsze dźwięk, zastosował dzwonek

129
00:05:25,275 --> 00:05:27,429
gdyby coś poszło nie tak (Śmiech)

130
00:05:27,429 --> 00:05:29,774
albo, żeby wezwać pomoc operatora,

131
00:05:29,774 --> 00:05:31,744
po to właśnie był dzwonek. (Śmiech)

132
00:05:31,744 --> 00:05:33,280
A instrukcja znajdowała się na karcie:

133
00:05:33,280 --> 00:05:36,182
"Zadzwoń". Wyobraźcie sobie dźwięk "Dzyń!".

134
00:05:36,182 --> 00:05:38,382
Wyobraźmy sobie te wszystkie dźwięki:

135
00:05:38,382 --> 00:05:39,463
"Klik, klak, klik, klik",

136
00:05:39,463 --> 00:05:42,400
odgłos silnika parowego, "Dzyń". (Śmiech)

137
00:05:42,400 --> 00:05:44,835
Oczywiście potrzebujemy też drukarki.

138
00:05:44,835 --> 00:05:47,843
To mechanizm drukujący Babbaga,

139
00:05:47,843 --> 00:05:50,326
którą nazwał maszyną różnicową nr 2.

140
00:05:50,326 --> 00:05:52,261
Nie on ją zbudował, a Science Museum

141
00:05:52,261 --> 00:05:54,432
w latach 1980-90.

142
00:05:54,432 --> 00:05:56,707
Jest to całkowicie mechaniczna drukarka.

143
00:05:56,707 --> 00:05:59,405
Drukuje same cyfry,
Babbage miał na ich punkcie obsesję.

144
00:05:59,405 --> 00:06:02,922
Używa papieru, nawet zawija wiersze,

145
00:06:02,922 --> 00:06:05,694
po dojechaniu na koniec wiersza, robi tak.

146
00:06:05,694 --> 00:06:07,344
Potrzebujemy też grafiki, prawda?

147
00:06:07,344 --> 00:06:08,900
Potrzebujemy też grafiki, prawda?

148
00:06:08,900 --> 00:06:11,496
"Potrzebuję plotera. 
Mam dużą kartkę i pióro

149
00:06:11,496 --> 00:06:13,604
Zrobię maszynę,
która będzie kreślić obrazy.".

150
00:06:13,604 --> 00:06:15,434
No i zaprojektował też ploter.

151
00:06:15,434 --> 00:06:19,359
Moim zdaniem w tym momencie powstała

152
00:06:19,359 --> 00:06:20,890
całkiem dobra maszyna.

153
00:06:20,890 --> 00:06:23,580
Tu pojawia się kobieta, Ada Lovelace.

154
00:06:23,580 --> 00:06:26,301
Wyobraźmy sobie taki wieczorek,
eleganckie towarzystwo.

155
00:06:26,301 --> 00:06:29,393
A tu pojawia się córka szalonego, złego

156
00:06:29,393 --> 00:06:31,815
i niebezpiecznego Lorda Byrona.

157
00:06:31,815 --> 00:06:34,335
Jej matka, zmartwiona tym,

158
00:06:34,335 --> 00:06:37,192
że córka mogła odziedziczyć szaleństwo
i złe skłonności po ojcu

159
00:06:37,192 --> 00:06:40,430
pomyślała sobie, że ma rozwiązanie.

160
00:06:40,430 --> 00:06:43,379
"Niech się uczy matematyki, to ją usidli”.

161
00:06:43,379 --> 00:06:47,135
(Śmiech) Racja, przecież nie było

162
00:06:47,135 --> 00:06:51,050
matematyka, który by zwariował.

163
00:06:51,050 --> 00:06:53,451
Przecież to najlepsze rozwiązanie. (Śmiech)

164
00:06:53,451 --> 00:06:56,789
Ada skończyła studia matematyczne.

165
00:06:56,789 --> 00:06:59,527
Matka zabrała ją na taki wieczorek,

166
00:06:59,527 --> 00:07:02,317
a tam Charles Babbage
prezentuje swoją maszynę.

167
00:07:02,317 --> 00:07:04,151
Jest tam Książę Wellington,
czyli trzeba się pokazać,

168
00:07:04,151 --> 00:07:05,723
Babbage demonstruje wszystkim maszynę,

169
00:07:05,723 --> 00:07:09,474
ale tylko ona rozumie. 
Tylko ona powiedziała:

170
00:07:09,474 --> 00:07:10,766
"Rozumiem, do czego to jest

171
00:07:10,766 --> 00:07:12,973
i wiem jaką to ma przyszłość".

172
00:07:12,973 --> 00:07:16,060
Zawdzięczamy Adzie bardzo dużo. 
To dzięki niej wiemy

173
00:07:16,060 --> 00:07:19,037
tyle o maszynie,
którą chciał skonstruować Babbage.

174
00:07:19,037 --> 00:07:20,640
Właśnie dzięki niej.

175
00:07:20,640 --> 00:07:23,397
Nazwano ją pierwszą programistką.

176
00:07:23,397 --> 00:07:26,783
Ten tekst przetłumaczony przez Adę.

177
00:07:26,783 --> 00:07:29,694
to program napisany w określonym stylu.

178
00:07:29,694 --> 00:07:33,263
Określenie jej jako pierwszego programisty 
nie jest chronologicznie.

179
00:07:33,263 --> 00:07:35,316
Jednak zrobiła coś bardziej zadziwiającego.

180
00:07:35,316 --> 00:07:36,886
Nie do końca działała jak programista.

181
00:07:36,886 --> 00:07:39,058
Zauważyła coś, czego nie widział Babbage.

182
00:07:39,058 --> 00:07:42,242
On miał obsesję na punkcie matematyki.

183
00:07:42,242 --> 00:07:46,191
Dlatego budował "maszynę do matematyki".

184
00:07:46,191 --> 00:07:49,450
A Lovelavce powiedziała, 
że można to poszerzyć.

185
00:07:49,450 --> 00:07:52,285
Zupełnie jak teraz, każde z was

186
00:07:52,285 --> 00:07:53,910
ma tu ze sobą komputer,

187
00:07:53,910 --> 00:07:55,964
przecież każdy ma telefon.

188
00:07:55,964 --> 00:07:58,192
Gdybyście się mu przyjrzeli,
to każdy najmniejszy element

189
00:07:58,192 --> 00:08:00,207
w telefonie, w komputerze 
lub innym urządzeniu obliczeniowym

190
00:08:00,207 --> 00:08:02,288
to matematyka. U podstaw zawsze są cyfry.

191
00:08:02,288 --> 00:08:06,981
Obraz, tekst czy muzyka, zawsze najpierw

192
00:08:06,981 --> 00:08:10,961
są to funkcje matematyczne.

193
00:08:10,961 --> 00:08:13,066
Lovelace stwierdziła, że tylko dlatego,

194
00:08:13,066 --> 00:08:16,388
że maszyna stosuje symbole
i wykonuje funkcje matematyczne

195
00:08:16,388 --> 00:08:18,635
nie znaczy, że nie mogą one symbolizować

196
00:08:18,635 --> 00:08:21,988
innych elementów ze świata, np. muzyki".

197
00:08:21,988 --> 00:08:24,722
To był ogromny przeskok. Babbage twierdził:

198
00:08:24,722 --> 00:08:26,944
"Możemy obliczać te funkcje i drukować

199
00:08:26,944 --> 00:08:30,612
sobie tabele liczb, 
rysować wykresy".(Śmiech)

200
00:08:30,612 --> 00:08:32,508
Aż tu nagle zjawia się Lovelace i mówi:

201
00:08:32,508 --> 00:08:34,984
"Ta maszyna może nawet komponować muzykę,

202
00:08:34,984 --> 00:08:38,532
jeśli przedstawić muzykę
w sposób numeryczny".

203
00:08:38,532 --> 00:08:40,101
Nazywam to skokiem Lovelace.

204
00:08:40,101 --> 00:08:43,838
Była programistką, trochę się tym zajmowała

205
00:08:43,838 --> 00:08:46,975
ale jej prawdziwa zasługa to stwierdzenie,
że przyszłość tej maszyny

206
00:08:46,975 --> 00:08:49,171
to o wiele, wiele więcej.

207
00:08:49,171 --> 00:08:51,350
100 lat później pojawia się ten gość...

208
00:08:51,350 --> 00:08:56,803
Alan Turing w 1936
wynajduje komputer na nowo.

209
00:08:56,803 --> 00:08:59,380
Maszyna Babbaga była mechaniczna.

210
00:08:59,380 --> 00:09:01,911
Maszyna Turinga była teoretyczna.

211
00:09:01,911 --> 00:09:04,702
Obaj podeszli do problemu
z perspektywy matematycznej,

212
00:09:04,702 --> 00:09:07,255
jednak Turing powiedział coś ważnego.

213
00:09:07,255 --> 00:09:10,190
Dał matematyczne podstawy informatyki.

214
00:09:10,190 --> 00:09:12,303
Powiedział:

215
00:09:12,303 --> 00:09:15,490
"Nie ma znaczenia jak zbudujesz komputer”.

216
00:09:15,490 --> 00:09:17,368
Nieważne czy jest mechaniczny,

217
00:09:17,368 --> 00:09:21,778
jak u Babbaga, 
czy jak współczesne komputery.

218
00:09:21,778 --> 00:09:24,582
Może w przszłości będą organiczne
albo ponownie mechaniczne,

219
00:09:24,582 --> 00:09:27,728
po opanowaniu nanotechnologii.

220
00:09:27,728 --> 00:09:29,765
Moglibyśmy powrócić do maszyny Babbaga

221
00:09:29,765 --> 00:09:32,341
i zbudować ją, tylko maleńką. 
To wszystko są komputery.

222
00:09:32,341 --> 00:09:33,973
To esencja komputera.

223
00:09:33,973 --> 00:09:35,978
Oto tzw. hipoteza Churcha-Turinga.

224
00:09:35,978 --> 00:09:38,645
I nagle otrzymujemy ogniwo łączące

225
00:09:38,645 --> 00:09:40,868
i możemy stwierdzić, 
że Babbage zbudował komputer.

226
00:09:40,868 --> 00:09:43,693
Tak naprawdę, 
jego maszyna mogła wykonać wszystko,

227
00:09:43,693 --> 00:09:48,525
co robimy dziś za pomocą komputerów,
tylko bardzo wolno. (Śmiech)

228
00:09:48,525 --> 00:09:50,631
Aby pokazać jak wolno, powiem wam,

229
00:09:50,631 --> 00:09:54,470
że miała około 1kB pamięci.

230
00:09:54,470 --> 00:09:57,388
Wykorzystywała karty drukowane
wkładane do maszyny.

231
00:09:57,388 --> 00:10:03,148
Działała około 10 000 razy wolniej
niż pierwszy ZX Spectrum – ZX81,

232
00:10:03,148 --> 00:10:04,751
Maszyna miała pakiet pamięci RAM.

233
00:10:04,751 --> 00:10:07,930
Użytkownik mógł zamontować
dużo dodatkowej pamięci.

234
00:10:07,930 --> 00:10:10,256
(Śmiech) Do czego to nas prowadzi dziś?

235
00:10:10,256 --> 00:10:11,864
To są plany.

236
00:10:11,864 --> 00:10:14,797
W archiwum muzeum w Swindon

237
00:10:14,797 --> 00:10:16,491
są setki planów i tysiące stron notatek

238
00:10:16,491 --> 00:10:19,960
na temat silnika analitycznego 
autorstwa Charlesa Babbaga.

239
00:10:19,960 --> 00:10:23,921
Jeden z tych dokumentów nazwaliśmy Plan 28.

240
00:10:23,921 --> 00:10:26,075
Tak samo nazwałem fundację,

241
00:10:26,075 --> 00:10:28,809
założoną z Doronem Swadem,
kustoszem działu komputerów

242
00:10:28,809 --> 00:10:31,048
w Science Museum. To on jest siłą napędową

243
00:10:31,048 --> 00:10:32,478
projektu budowy maszyny różnicowej.

244
00:10:32,478 --> 00:10:35,036
Planujemy ją zbudować.

245
00:10:35,036 --> 00:10:38,902
Właśnie tu, w South Kensington
budujemy maszynę analityczną.

246
00:10:38,902 --> 00:10:40,904
Projekt obejmuje wiele części.

247
00:10:40,904 --> 00:10:43,424
M. in. skanowanie archiwum Babbage'a.

248
00:10:43,424 --> 00:10:45,346
To już zrobiliśmy. 
Drugi etap to przebadanie

249
00:10:45,346 --> 00:10:48,456
wszystkich planów,
aby określić, co zbudować.

250
00:10:48,456 --> 00:10:52,900
Trzeci etap to symulacja 
komputerowa maszyny.

251
00:10:52,900 --> 00:10:55,823
Ostatni etap - zbudowanie w Science Museum.

252
00:10:55,823 --> 00:10:58,399
Gdy ją zbudujemy,
będzie można zrozumieć komputer.

253
00:10:58,399 --> 00:11:00,233
Zamiast patrzeć na malutkiego czipa

254
00:11:00,233 --> 00:11:02,843
spojrzymy na tego potwora i powiemy:

255
00:11:02,843 --> 00:11:06,178
"Widzę jak działa pamięć, 
widzę jak działa procesor,

256
00:11:06,178 --> 00:11:10,045
słyszę to. Chyba nawet czuję". (Śmiech)

257
00:11:10,045 --> 00:11:12,644
Jednak w teraz przeprowadzimy symulację.

258
00:11:12,644 --> 00:11:14,401
Sam Babbage napisał,

259
00:11:14,401 --> 00:11:16,019
że gdy już zbudujemy maszynę analityczną

260
00:11:16,019 --> 00:11:19,723
wskaże nam ona przyszły kurs nauki.

261
00:11:19,723 --> 00:11:21,568
Niestety nie udało mu się jej zbudować,

262
00:11:21,568 --> 00:11:23,650
bo ciągle kombinował z nowymi planami.

263
00:11:23,650 --> 00:11:27,160
A po zbudowaniu maszyny w latach 
1940. wszystko się zmieniło.

264
00:11:27,160 --> 00:11:28,983
A teraz pokażę zajawkę maszyny w ruchu,

265
00:11:28,983 --> 00:11:31,616
oto wideo prezentujące działanie

266
00:11:31,616 --> 00:11:36,210
jednej tylko części mechanizmu procesora.

267
00:11:39,210 --> 00:11:42,209
To po prostu 3 zestawy zębatek.

268
00:11:42,209 --> 00:11:45,031
Zaczyna się dodawanie.
To mechanizm dodający w ruchu.

269
00:11:45,031 --> 00:11:47,688
Pozwala to sobie wyobrazić
jak gigantyczna będzie całość.

270
00:11:47,688 --> 00:11:48,847
Dajcie mi pięć lat.

271
00:11:48,847 --> 00:11:51,191
Zbudujemy to do 2030, obiecuję.

272
00:11:51,191 --> 00:11:54,161
Dziękuję bardzo. (Brawa).