1
00:00:15,040 --> 00:00:17,640
Bir dizi hareketsiz, ardışık görüntü alın.

2
00:00:18,360 --> 00:00:20,020
Hadi onlara teker teker bakalım.

3
00:00:23,760 --> 00:00:24,960
Daha hızlı.

4
00:00:28,440 --> 00:00:30,256
Şimdi boşlukları kaldıralım,

5
00:00:30,280 --> 00:00:31,970
daha hızlı gitmeye devam edin.

6
00:00:32,920 --> 00:00:34,440
Bekleyin...

7
00:00:36,160 --> 00:00:37,576
İşte!

8
00:00:37,600 --> 00:00:38,800
Hareket!

9
00:00:39,520 --> 00:00:40,976
Peki neden?

10
00:00:41,000 --> 00:00:44,146
Hareketsiz görüntülere
baktığımızı biliyoruz

11
00:00:44,146 --> 00:00:46,496
fakat yeterince hızlı 
değiştiklerini gördüğümüzde

12
00:00:46,520 --> 00:00:49,546
bir tane gibi gözüken, giderek şekil 
ve konum değiştirerek

13
00:00:49,546 --> 00:00:52,550
kalıcı bir görüntü oluşturan
bir göz yanılsaması oluşturuyorlar.

14
00:00:53,000 --> 00:00:56,456
Bu etki sinema filmi
teknolojisinin temelini oluşturuyor.

15
00:00:56,480 --> 00:00:58,176
Günümüzdeki LED ekranlardan

16
00:00:58,200 --> 00:01:01,056
20 yy. katot ışını atalarına,

17
00:01:01,080 --> 00:01:04,215
sinematik film projeksiyonundan
yeni oyuncaklara,

18
00:01:04,239 --> 00:01:07,096
hatta insanların mağara duvarlarını
boyamaya başladığı

19
00:01:07,120 --> 00:01:09,120
taş devrine kadar dayandığı ortaya atıldı.

20
00:01:09,760 --> 00:01:13,016
Ardışık görüntülerde
görünen hareketi algılama fenomeni

21
00:01:13,040 --> 00:01:15,416
tarihte "görme sürerliği" olarak bilinen

22
00:01:15,440 --> 00:01:18,576
insan algısının özelliğinden
kaynaklanmaktadır.

23
00:01:18,600 --> 00:01:19,816
Terim, 19. yy. başlarında

24
00:01:19,840 --> 00:01:22,136
durağan bir nesnenin

25
00:01:22,136 --> 00:01:24,456
belirli bir hıza ulaştığında

26
00:01:24,480 --> 00:01:26,666
hareket ediyor gözükmesini

27
00:01:26,666 --> 00:01:28,976
belirli bir göz kusuru olarak tanımlayan

28
00:01:29,000 --> 00:01:31,770
İngiliz İsveçli fizikçi
Peter Mark Roget'e atfedilmiştir.

29
00:01:32,400 --> 00:01:35,696
Terim çok geçmeden
fenakistiskop'un mucidi Belçikalı fizikçi

30
00:01:35,720 --> 00:01:38,659
Joseph Plateau tarafından tam tersine
hareketsiz görüntülerin

31
00:01:38,659 --> 00:01:41,520
görünen hareketini
tanımlamak için kullanılmıştır.

32
00:01:42,280 --> 00:01:46,456
Görüşün sürerliğini,
retinada korunup sonra birleştirilen

33
00:01:46,480 --> 00:01:49,216
ve bizi tek bir nesnenin hareketini
gördüğümüze inandıran

34
00:01:49,240 --> 00:01:52,726
ardışık görüntülerin
sonucu olarak tanımlamıştır.

35
00:01:52,960 --> 00:01:55,856
Bu açıklama onyıllarca
ve 20. yüzyılın başlarında bazıları

36
00:01:55,880 --> 00:01:58,640
psikolojik olarak neler
olup bittiğini sorgulayana kadar

37
00:01:58,640 --> 00:02:01,296
çok insan tarafından kabul edilmişti.

38
00:02:01,320 --> 00:02:04,792
1912'de Alman psikolog Max Wertheimer
basit göz yanılmaları kullanarak

39
00:02:04,792 --> 00:02:06,976
görünen hareketin
temel birincil aşamalarının

40
00:02:07,000 --> 00:02:09,116
ana hatlarını oluşturmuştur.

41
00:02:09,280 --> 00:02:11,660
Bu deneyler onu, fenomenin
retinanın arkasındaki

42
00:02:11,660 --> 00:02:14,920
süreçlerden kaynaklandığı 
sonucuna ulaştırmıştır.

43
00:02:15,630 --> 00:02:18,440
1915'de uygulamalı psikolojide
öncü bir Alman-Amerikan olan

44
00:02:18,440 --> 00:02:21,360
Hugo Münsterberg de ardışık
görüntülerin görünen hareketinin

45
00:02:21,360 --> 00:02:22,936
gözde korunmaları sonucu değil,

46
00:02:22,960 --> 00:02:25,496
zihnin çalışmasının eklenmesin

47
00:02:25,520 --> 00:02:28,440
sonucu olduğunu öne sürmüştür.

48
00:02:29,520 --> 00:02:32,720
Takip eden yüzyılda psikologlar
tarafından yapılan deneylerde

49
00:02:32,720 --> 00:02:34,496
ulaştıkları sonuçlar onaylanmıştır.

50
00:02:34,520 --> 00:02:37,200
Hareketli görüntü yanılsaması 
ile ilgili olduğu için

51
00:02:37,200 --> 00:02:39,576
görüş sürerliği görüşten ziyade

52
00:02:39,600 --> 00:02:41,856
onun beyinde nasıl
algılandığı ile ilgilidir.

53
00:02:41,880 --> 00:02:45,416
Araştırmalar şekil, renk,
derinlik ve hareket gibi

54
00:02:45,440 --> 00:02:48,696
gözün gördüğü şeylerin farklı yönlerinin,

55
00:02:48,720 --> 00:02:50,156
retinadan farklı yollarla

56
00:02:50,156 --> 00:02:53,216
görme merkezinin farklı
bölgelerine aktarıldığını göstermiştir.

57
00:02:53,240 --> 00:02:54,736
Görme merkezindeki

58
00:02:54,760 --> 00:02:56,856
çeşitli hesaplamaların sürekli etkileşimi

59
00:02:56,880 --> 00:02:59,136
bu farklı açıları birbirine bağlar

60
00:02:59,160 --> 00:03:01,056
ve algı ile sonuçlandırır.

61
00:03:01,080 --> 00:03:02,936
Beyinlerimiz sürekli çalışır.

62
00:03:02,960 --> 00:03:06,270
Gördüklerimizi, duyduklarımızı,
kokladıklarımızı ve dokunduklarımızı

63
00:03:06,270 --> 00:03:07,600
anlık akışta anbean

64
00:03:07,600 --> 00:03:09,616
anlamlı bir deneyime senkronize eder.

65
00:03:09,640 --> 00:03:12,816
Yani, ardışık görüntülerde
hareket yanılsaması yaratmak için

66
00:03:12,840 --> 00:03:14,856
aralıklarımızın zamanlamasını

67
00:03:14,880 --> 00:03:17,720
beynimizin anı işleme hızına
yakın tutmamız gerekir.

68
00:03:18,410 --> 00:03:21,546
Peki, beynimize göre an
ne kadar hızlı gerçekleşir?

69
00:03:21,546 --> 00:03:23,010
Yanılsamanın işe yaraması için

70
00:03:23,010 --> 00:03:25,890
görüntülerin ne kadar hızlı
değişmesi gerektiğini ölçerek

71
00:03:25,890 --> 00:03:27,120
bir fikir edinebiliriz.

72
00:03:27,120 --> 00:03:30,270
Hadi deneyimizi tekrarlayarak bunu
çözüp çözemeyeceğimize bakalım.

73
00:03:30,270 --> 00:03:33,776
Burada, iki saniyede bir kare ile

74
00:03:33,776 --> 00:03:36,416
aralarında bir saniyelik
siyah sunulan dizi verilmiştir.

75
00:03:36,440 --> 00:03:37,656
Bu değişim oranında

76
00:03:37,680 --> 00:03:39,776
görüntüleri ayıran boşluk ile

77
00:03:39,800 --> 00:03:41,936
gözlemlenen gerçek bir hareket yok.

78
00:03:41,960 --> 00:03:44,256
Boşluğun süresini azaltınca,

79
00:03:44,280 --> 00:03:47,016
hafif yer değişikliği
daha belirgin oluyor

80
00:03:47,040 --> 00:03:48,916
ve apayrı kareler arasında

81
00:03:48,916 --> 00:03:50,920
bir hareket hissi sezmeye başlıyorsunuz.

82
00:03:51,480 --> 00:03:52,720
Saniyede tek kare.

83
00:03:55,520 --> 00:03:56,800
Saniyede iki kare.

84
00:03:59,480 --> 00:04:00,920
Saniyede dört kare.

85
00:04:02,440 --> 00:04:04,616
Şimdi bir hareket hissetmeye başlıyoruz

86
00:04:04,640 --> 00:04:06,576
ama çok net değil.

87
00:04:06,600 --> 00:04:09,816
Hala ayrı görüntülere
baktığımızın farkındayız.

88
00:04:09,840 --> 00:04:11,760
Hızlandıralım. Saniyede sekiz kare.

89
00:04:14,200 --> 00:04:15,680
Saniyede on iki kare.

90
00:04:16,560 --> 00:04:18,240
Neredeyse olacak.

91
00:04:21,440 --> 00:04:24,936
Saniyede yirmi dört kare ile
hareket daha da net görünüyor.

92
00:04:24,960 --> 00:04:26,760
Bu strandart tam hızdır.

93
00:04:28,120 --> 00:04:30,126
Yani aralıkların farkındalığını kaybederek

94
00:04:30,126 --> 00:04:32,390
görünür hareketi algılamaya
başladığımız nokta

95
00:04:32,390 --> 00:04:35,120
saniyede sekiz ile on iki kare
arasında devreye giriyor.

96
00:04:36,040 --> 00:04:38,776
Bu, bilimin ayrı görüntüleri
görme bilincimizin

97
00:04:38,776 --> 00:04:42,216
genel eşiği olduğunu
belirlediği mahalledir.

98
00:04:42,240 --> 00:04:44,656
Genel anlamda, bu
farkındalığı görüntü başı

99
00:04:44,656 --> 00:04:47,800
100 milisaniye civarında aralıklarda
kaybetmeye başlıyoruz,

100
00:04:47,800 --> 00:04:50,216
bu da saniyede yaklaşık
on kare hızına eşittir.

101
00:04:50,240 --> 00:04:51,616
Kare hızı arttıkça

102
00:04:51,616 --> 00:04:54,120
aralıkların farkındalığını
tamamen kaybediyoruz

103
00:04:54,120 --> 00:04:56,720
ve yanılsamanın gerçekliğine
daha da inanıyoruz.