0:00:02.375,0:00:03.000 Başlayaq. 0:00:03.000,0:00:04.790 İki ağciyər və bir ürəyimiz var. 0:00:04.790,0:00:06.430 Birbaşa hər şeyi qruplaşdıracağam. 0:00:06.430,0:00:09.287 Sağ və sol ağciyərimiz,[br]bir də ürəyimiz var. 0:00:09.287,0:00:10.745 Ürəyin dörd kamerasını da 0:00:10.745,0:00:12.450 ayrıca göstərmək istəyirəm. 0:00:12.450,0:00:15.440 Damarların çoxunu çıxarmışam. 0:00:15.440,0:00:17.600 Burada bir neçə şeyə [br]fokuslanmaq istəyirəm. 0:00:17.600,0:00:21.630 Ürəkdən çıxan [br]mavi rənglə çəkdiyim 0:00:21.630,0:00:24.040 qan damarına[br]fokuslanıram. Onu 0:00:24.040,0:00:26.480 ağciyər arteriyasına [br]aid edəcəyəm. 0:00:26.480,0:00:30.390 Yenidən xatırlayın ki, [br]arteriyalar ürəkdən çıxır. 0:00:30.390,0:00:33.630 Bu bizim ağciyər arteriyamızdır, [br]hətta 0:00:33.630,0:00:36.580 tərkibində oksigensiz qan da daşıyır. 0:00:36.580,0:00:39.080 Bir qədər məntiqsiz səslənir, [br]amma məncə siz başa düşdünüz. 0:00:39.080,0:00:41.970 Ağciyər arteriyamız 0:00:41.970,0:00:44.320 sağ və sol ağciyərlərimizdən çıxır. 0:00:44.320,0:00:48.120 Fərz edək ki, 5litr qan 0:00:48.120,0:00:49.694 dəqiqə ərzində ürəkdən keçir, bu 0:00:49.694,0:00:51.110 o deməkdir ki, 5 litr damarlar 0:00:51.110,0:00:53.490 boyunca hərəkət edir. 0:00:53.490,0:00:55.840 Qanın birazı sağa, 0:00:55.840,0:00:58.880 birazı da sola gedir. 0:00:58.880,0:01:01.440 2.5 litr qanın dəqiqə ərzində 0:01:01.440,0:01:03.620 sol ağciyərə getdiyini düşünək. 0:01:03.620,0:01:05.110 Belə fərz edək sadəcə. 0:01:05.110,0:01:07.240 Bilirsiniz ki, 5 litrin 0:01:07.240,0:01:09.960 digər yarısı, 2.5l də 0:01:09.960,0:01:11.290 sağa getməlidir. 0:01:11.290,0:01:13.780 Çünki bu boruya nə getsə 0:01:13.780,0:01:16.130 çıxışlardan biri digər 0:01:16.130,0:01:17.900 çıxışa qatılır. 0:01:17.900,0:01:20.260 Beləcə, bəsit olaraq[br]ixrac olunana əlavə edirsiniz. 0:01:20.260,0:01:22.560 Daxil olan miqdarla bərabər olmalıdır. 0:01:22.560,0:01:24.840 Burada axın təsəvvürümüz var. 0:01:24.840,0:01:26.980 Digər videolarımızda [br]axın haqqında danışdıq, 0:01:26.980,0:01:28.770 amma yenidən təkrarlamaq istəyirəm. 0:01:28.770,0:01:31.170 Bu, müəyyən zaman müddətində olan həcmdir. 0:01:31.170,0:01:33.680 Bu halda biz dəqiqə ərzindəki [br]litr miqdarını nəzərə alırıq. 0:01:33.680,0:01:35.940 Amma əslində istənilən [br]həcm miqdarının zamana nisbətini 0:01:35.940,0:01:37.790 qan axınını təsvir etmək üçün [br]istifadə edə bilərsiniz. 0:01:37.790,0:01:40.600 Dəhşətli hadisə [br]baş verdiyini düşünək 0:01:40.600,0:01:45.860 və bu mənim ciyərimdə [br]olunacaq əməliyyatla yekunlaşır. 0:01:45.860,0:01:47.770 Sarı xəttin altında [br]ağciyərimin aşağı şöbəsi, 0:01:47.770,0:01:51.430 üstündə isə yuxarı [br]şöbəsinin olduğunu düşünək. 0:01:51.430,0:01:54.640 Aşağı şöbənin [br]götürülməsinin vacib olduğunu fərz edək. 0:01:54.640,0:01:56.790 Olduqca dəhşətli hadisədir, 0:01:56.790,0:01:59.160 amma gəlin belə olduğunu deyək. 0:01:59.160,0:02:02.810 Mənim qan dövranımda [br]nə dəyişiklik olardı? 0:02:02.810,0:02:05.120 Dəyişəcək şey 0:02:05.120,0:02:08.910 mənim müqavimətimdir. 0:02:08.910,0:02:10.090 Bu barədə düşünək. 0:02:10.090,0:02:12.790 Əməliyyatdan öncə bu qan damarımda, 0:02:12.790,0:02:15.170 həmçinin, bu damarımda da 0:02:15.170,0:02:17.254 müəyyən miqdar müqavimətim var idi. 0:02:17.254,0:02:18.670 İşimizi asanlaşdırmaq üçün 0:02:18.670,0:02:20.590 onların eyni olduğunu deyək. 0:02:20.590,0:02:22.810 Müqavimətin təxminən [br]eyni olduğunu fərz edək. 0:02:22.810,0:02:25.280 Yenidən mən əməliyyat keçirirəm. 0:02:25.280,0:02:32.430 Ağciyərimin aşağı şöbəsi [br]götürülməzdən əvvəl 0:02:32.430,0:02:35.140 bu əməliyyatın nə olduğunu [br]dəqiq xatırlayaq. 0:02:35.140,0:02:36.260 Əməliyyatdan əvvəl 0:02:38.890,0:02:42.020 bura "əvvəl" yazacağam-- 0:02:42.020,0:02:43.440 müqavimət nə idi? 0:02:43.440,0:02:47.570 Üzləşdiyim müqavimət idi. Burada 0:02:47.570,0:02:49.600 şaxələnmə olduğunu xatırlayın. 0:02:49.600,0:02:52.000 Ümumi müqaviməti cəmləməliyik. 0:02:52.000,0:02:53.300 Bunu necə edəcəyimizi[br]xatırlayırsınız. 0:02:53.300,0:02:56.320 Ümumi müqavimət-- buna M ümumi deyəcəyəm-- 0:02:56.320,0:03:02.310 bərabərdir 1 bölünsün 1/M-- çünki 0:03:02.310,0:03:05.620 buradakı müqavimətin elə olduğunu dedik-- 0:03:05.620,0:03:09.962 1/M üstəgəl 1/M. [br]İkincisi isə buna görə idi. 0:03:09.962,0:03:11.170 Beləcə onları cəmləyirik. 0:03:11.170,0:03:12.003 Bu 0:03:12.003,0:03:17.730 bərabərdir 1 bölünsün 2/M. 0:03:17.730,0:03:19.690 Hamısını əksinə çevirə bilərəm. 0:03:19.690,0:03:26.260 M/2, yaxud 1/2M alıram. Bu da 0:03:26.260,0:03:27.652 mənim yekun müqavimətimdir-- 1/2M. 0:03:27.652,0:03:30.110 Biraz məntiqsizdir. Əslində çəngəl 0:03:30.110,0:03:33.810 olduğu üçün müqavimətin [br]yarısını tapmısınız. 0:03:33.810,0:03:36.100 Yoldakı çəngəl dedikdə [br]buradakı çəngəl 0:03:36.100,0:03:40.380 nəzərdə tutulur.[br]Sizə iki yoldan biri ilə getməyə fürsət verir. 0:03:40.380,0:03:42.900 Nəticədə müqavimət ikiyə bölünür. 0:03:42.900,0:03:45.620 Bəs əməliyyatdan sonra [br]müqavimətim necə olur? 0:03:45.620,0:03:48.090 Əməliyyatımda bunlar hamısı [br]demək olar götürüldü. 0:03:48.090,0:03:49.780 Artıq hamısı gedib. 0:03:49.780,0:03:53.060 Çünki əməliyyatda aşağı şöbə götürüldü [br]və hamısı ona daxil idi. 0:03:53.060,0:03:55.490 Bəs ümumi M nədir? 0:03:55.490,0:03:57.260 Əgər yenidən hesablamalı olsam, 0:03:57.260,0:03:58.680 M ümumi adlandırardım. 0:03:58.680,0:04:00.320 Bu halda olduqca asandır, 0:04:00.320,0:04:02.440 çünki ancaq geriyə qalan olur. 0:04:02.440,0:04:06.120 Bu halda ümumi M sadəcə M olacaq. 0:04:06.120,0:04:12.770 Müqavimətim yarım M-dən M-ə dəyişdi. 0:04:12.770,0:04:16.240 Müqavimətim aşağı şöbənin çıxarılması ilə 0:04:16.240,0:04:16.959 ikiqat artdı. 0:04:16.959,0:04:18.834 Onun miqdarı xeyli artdı. 0:04:18.834,0:04:20.500 Maraqlı nüans odur ki, 0:04:20.500,0:04:23.350 bir şöbənin götürülməsi ilə [br]müqavimət yarıdan 0:04:23.350,0:04:24.785 çox yuxarıya qədər artdı. 0:04:24.785,0:04:27.690 Bu tərəfdə əməliyyatdan [br]sonrakı müqavimətim 0:04:27.690,0:04:29.650 əvvəlkindən çox daha yuxarıdır. 0:04:29.650,0:04:31.890 İndi axını xatırlayaq-- dəqiqədə 5 litr. 0:04:31.890,0:04:34.040 Hələ də xeyli qan daxil olur, 0:04:34.040,0:04:37.427 lakin sol tərəfdə [br]əlavə müqavimət var. 0:04:37.427,0:04:38.760 Bəs bu qan nə edəcək? 0:04:38.760,0:04:40.580 O deyəcək ki, bu yoldan gedə bilərəmsə 0:04:40.580,0:04:42.570 niyə o yol ilə gedim? 0:04:42.570,0:04:44.990 Qan miqdarının çoxu [br]bu yoldan gedəcək, 0:04:44.990,0:04:48.350 çünki sol tərəfdə [br]müqavimət daha çoxdur. 0:04:48.350,0:04:51.300 Beləliklə dəqiq miqdarını bilməsəm də 0:04:51.300,0:04:54.370 o axın edəcək. 0:04:54.370,0:04:57.410 Axının daha aşağı olacağını təxmin edirəm. 0:04:57.410,0:04:59.770 Bu hesablamaları təkrar aparacağam. 0:04:59.770,0:05:01.700 Sizə yeni rəqəmlər verəcəyəm. 0:05:01.700,0:05:05.620 Deyək ki, yeni axınlar-- [br]onları yaşıl ilə yazacağam-- 0:05:05.620,0:05:09.080 dəqiqədə 3 litr və 2 litr olacaq. 0:05:09.080,0:05:11.260 Əlbəttə, onların cəmi yenə 5 edir. 0:05:11.260,0:05:12.690 Dəyişmir. 0:05:12.690,0:05:15.570 Amma sağ ağciyərə daha çox qan gedir. 0:05:15.570,0:05:17.650 Sizə yeni bir ifadədən bəhs edim. 0:05:17.650,0:05:19.470 Qan axını haqqında danışdıq, indi isə 0:05:19.470,0:05:20.982 sizə perfuziyadan danışım. 0:05:20.982,0:05:23.440 Bəzən insanlar onların [br]əslində eyni olduqlarını düşünürlər. 0:05:23.440,0:05:26.740 Bu sözləri bir növ [br]sinonim kimi işlədirlər. 0:05:26.740,0:05:30.790 Əslində, perfuziya [br]həcmin zamana nisbətidir. 0:05:30.790,0:05:33.500 Bu halda düşünə bilərsiniz ki, [br]onlar eynidir. 0:05:33.500,0:05:39.190 Əslində onlar da[br]toxuma miqdarına bölünürlər. 0:05:39.190,0:05:41.110 Miqdar deyərkən toxumanın həcmi, 0:05:41.110,0:05:44.880 yaxud kütləsini nəzərdə tuturam. 0:05:44.880,0:05:47.250 Toxumanın miqdarı. 0:05:47.250,0:05:50.030 Sadəcə daha da konkretləşdirmək üçün 0:05:50.030,0:05:54.240 burada 100qr götürüldüyünü fərz edəcəyəm. 0:05:54.240,0:05:55.170 Bu tez-tez istifadə olunur. 0:05:55.170,0:05:55.810 Həmişə yox. 0:05:55.810,0:05:57.210 Bəzən digər vahidləri görəcəksiniz. 0:05:57.210,0:05:59.900 Amma burada 100 qram götürəcəyəm. 0:05:59.900,0:06:03.140 Yeni rəqəmlərlə bütün 0:06:03.140,0:06:04.980 ssenarini gözdən keçirək. [br]Dəqiqədə 2 litr 0:06:04.980,0:06:07.716 və 3 litr perfuziya olaraq götürək. 0:06:07.716,0:06:08.590 Bu nə mənaya gələr? 0:06:08.590,0:06:12.510 Ağciyərlərimin kütləsini yazaq. 0:06:12.510,0:06:15.580 Sol tərəfimdə ağciyərimin [br]yalnız üst şöbəsi qalıb. 0:06:15.580,0:06:20.950 Buna görə onun [br]0.5 kiloqram olduğunu deyək. 0:06:20.950,0:06:23.700 Sağ tərəfdə isə 1 kiloqram [br]olduğunu düşünək. 0:06:23.700,0:06:25.600 1 kiloqramdır deyək. 0:06:25.600,0:06:27.930 Bunlar mənim [br]iki tərəfimdə olan kütlələrdir. 0:06:27.930,0:06:31.400 Perfuziyanı hesablamaq üçün [br]etməli olduğunuz şey 0:06:31.400,0:06:34.370 axını nəzərə almaqdır. [br]Çünki, bütün bu yığın, 0:06:34.370,0:06:36.780 bu hissə sadəcə axındır 0:06:36.780,0:06:39.140 və onu toxuma miqdarına böləcəyik. 0:06:39.140,0:06:41.460 Beləcə perfuziyanı [br]asanlıqla hesablaya bilərəm. 0:06:41.460,0:06:42.240 Əvvəlcə 0:06:42.240,0:06:44.970 sağ tərəfi tapaq. Sağ tərəfdə 0:06:44.970,0:06:48.160 dəqiqədə 3 litr götürək. 0:06:48.160,0:06:51.120 Bunu daha asan görə bilək deyə 0:06:51.120,0:06:53.750 3000 millilitr kimi yazacağam. 0:06:53.750,0:06:57.700 Dəqiqədə 3000 ml bölünsün-- [br]1 kiloqram demişdim, 0:06:57.700,0:07:02.290 hansı ki, eynilə 1000 qram edir. 0:07:02.290,0:07:03.810 Nəticə necə alınır? 0:07:03.810,0:07:06.720 Məxrəcdə 100 qram götürürəm. 0:07:06.720,0:07:09.600 0-lar ixtisar gedir. 0:07:09.600,0:07:16.940 Nəticədə dəqiqədə 300ml bölünsün 0:07:16.940,0:07:21.800 100 qram ağciyər toxuması alırıq. 0:07:21.800,0:07:23.491 Bu sağ tərəf üçündür. 0:07:23.491,0:07:25.490 Eyni şeyi sol tərəf üçün də edə bilərəm. 0:07:25.490,0:07:27.740 Sol tərəf üçün bu necə olar? 0:07:27.740,0:07:32.570 Burada 2000 millilitr var. 0:07:32.570,0:07:33.960 Çünki 2 litr demişdik. 0:07:33.960,0:07:37.720 Əlbəttə, 2 və 3 litr [br]sadəcə qiymətləndirmədir. 0:07:37.720,0:07:40.770 Biz dəqiq axını bilmək üçün 0:07:40.770,0:07:43.290 mütləq qiymətləndirməliyik. 0:07:43.290,0:07:45.480 Amma burada 500 qram var. 0:07:45.480,0:07:51.160 Beləcə dəqiqədə hər 100 qram üçün 0:07:51.160,0:07:55.792 400 ml işləyir. 0:07:55.792,0:07:58.250 Sizə göstərmək istədiyim [br]maraqlı şey var. 0:07:58.250,0:08:00.900 Sizcə, 0:08:00.900,0:08:03.240 əməliyyatdan sonra 0:08:03.240,0:08:07.910 hansı tərəfdə daha çox [br]qan dövranı var? 0:08:07.910,0:08:10.450 Bu tərəfdə daha çox axın var. 0:08:10.450,0:08:13.640 Sağ tərəfdə axın daha çoxdur. 0:08:13.640,0:08:18.339 Hansında perfuziya daha çoxdur desəm, 0:08:18.339,0:08:19.880 sol tərəfdə perfuziyanın 0:08:19.880,0:08:22.940 daha çox olduğu ortaya çıxır. 0:08:22.940,0:08:25.590 Yəni bir tərəfdə qan [br]axınının yüksək olması 0:08:25.590,0:08:27.885 orada perfuziyanın da[br]çox olduğu demək deyil. 0:08:27.885,0:08:29.510 Adətən gördüyünüz kimi, 0:08:29.510,0:08:32.070 qan axını və perfuziya olduqca yaxın olur. 0:08:32.070,0:08:35.159 Amma bu mütləq olaraq toxumanın 0:08:35.159,0:08:37.760 dəqiq miqdarına bağlıdır. 0:08:37.760,0:08:39.299 Bunun bilinən nümunəsini [br]bura yazacağam. 0:08:39.299,0:08:42.330 Bir tərəfin yüksək 0:08:42.330,0:08:45.000 digər tərəfin 0:08:45.000,0:08:48.550 aşağı olduğunu düşünə bilərsiniz. 0:08:48.550,0:08:50.649 Əgər axın varsa [br]və müxtəlif 0:08:50.649,0:08:52.690 orqanlar haqqında [br]danışmağa çalışırıqsa 0:08:52.690,0:08:55.800 bədənimizdə ən yüksək axına malik olan 0:08:55.800,0:08:57.390 orqanın qaraciyər olduğunu 0:08:57.390,0:08:59.380 deyə bilərik. 0:08:59.380,0:09:00.900 Bu qaraciyərdir. 0:09:00.900,0:09:03.600 Daha sonra birazca aşağı axın 0:09:03.600,0:09:06.230 böyrəklərdə olacaq. 0:09:06.230,0:09:09.290 Bunların böyrəklər olduğunu[br]hesab edək. 0:09:09.290,0:09:10.730 Böyrəkləri "B" hərfi ilə [br]göstərəcəyəm. 0:09:10.730,0:09:12.355 Ya da tam yazacağam. 0:09:12.355,0:09:13.410 Burada yetərincə yer var. 0:09:13.410,0:09:16.420 Digər ikisi ilə müqayisədə[br]heç axın 0:09:16.420,0:09:19.720 olmayan sümükləri [br]misal göstərə bilərik. 0:09:19.720,0:09:21.830 Əslində, müqayisə edərək 0:09:21.830,0:09:25.300 perfuziya haqda danışsaq, 0:09:25.300,0:09:27.160 bu biraz fərqli olar. 0:09:27.160,0:09:31.010 Perfuziya üçün eyni üç orqanı götürək. 0:09:31.010,0:09:33.690 Onların hansı daha çox perfuziya, [br]yaxud qan perfuziyasına 0:09:33.690,0:09:36.390 malikdir deyə [br]qiymətləndirsəm, 0:09:36.390,0:09:38.110 böyrəklər ilk sırada olacaq. 0:09:38.110,0:09:41.392 Burada müəyyən miqdar[br]toxuma götürməlisiniz. 0:09:41.392,0:09:42.850 Onlar eyni miqdarda olmalıdır. 0:09:42.850,0:09:45.400 Bir parça böyrək toxuması[br]götürdüyümü 0:09:45.400,0:09:46.420 fərz edək. 0:09:46.420,0:09:47.795 Eynisini qaraciyərə edərək 0:09:47.795,0:09:50.830 bir parça toxuma götürək. 0:09:50.830,0:09:52.330 Əgər onları balanslaşdırmaq 0:09:52.330,0:09:54.496 istəsəniz, tamamilə 0:09:54.496,0:09:56.720 eyni miqdar toxuma götürməlisiniz. 0:09:56.720,0:09:59.700 Bu halda, deyək ki 100 qr götürmüşük. 0:09:59.700,0:10:02.497 Bəlkə bu qutular 100 qramlıq toxumalardır. 0:10:02.497,0:10:03.830 Belə bir şey olardı. 0:10:03.830,0:10:05.120 Bu da sümük olardı. 0:10:05.120,0:10:08.380 Qaraciyər yekunda o qədər[br]yaxşı nəticə göstərmir. 0:10:08.380,0:10:11.280 O, 100 qram toxuma üzərindən 0:10:11.280,0:10:13.300 azacıq perfuziyaya sahibdir. 0:10:13.300,0:10:15.100 Perfuziya mövzusunda 0:10:15.100,0:10:16.410 böyrəklər daha yaxşıdır. 0:10:16.410,0:10:18.184 Məyus, zavallı sümüklər 0:10:18.184,0:10:19.850 yetərincə qan[br]axınına malik deyillər. 0:10:19.850,0:10:23.130 Hətta 100 qram miqdarında göstürsək də, 0:10:23.130,0:10:25.609 yetərli perfuziyaya da sahib olmurlar. 0:10:25.609,0:10:27.650 Bu da onun haqda düşünməyin başqa yoludur, 0:10:27.650,0:10:29.066 Bəlkə bu nümunələri də[br]eşidərsiniz. 0:10:29.066,0:10:31.550 Onları sizə burada demək istədim.