WEBVTT

00:00:01.046 --> 00:00:03.744
(Tiếng Maori: Núi của tôi là Taupiri.)

00:00:03.744 --> 00:00:06.003
(Waikato là dòng sông của tôi.)

00:00:06.048 --> 00:00:08.398
(Tên tôi là Marilyn.)

00:00:08.643 --> 00:00:09.833
(Xin chào.)

NOTE Paragraph

00:00:10.728 --> 00:00:13.570
Như bạn đã nghe, khi tôi còn rất trẻ,

00:00:13.594 --> 00:00:17.214
Tôi đã được bầu vào Quốc hội New Zealand.

00:00:18.496 --> 00:00:23.780
Và ở tuổi đó, bạn học bằng cách lắng nghe
những câu chuyện của người khác.

00:00:25.290 --> 00:00:30.759
Tôi nhớ một người phụ nữ đã bị thương
trong một vụ tai nạn nông trại.

00:00:30.783 --> 00:00:33.497
Đó là thời điểm xén lông cừu

00:00:33.521 --> 00:00:34.679
ở nông trại,

00:00:35.639 --> 00:00:39.047
và cô ấy phải được thay thế bởi 
một người chăn cừu khác,

00:00:39.071 --> 00:00:42.128
một người phụ việc trong trại,

00:00:42.152 --> 00:00:47.449
và tất nhiên cần có ai đó
để chăm sóc nhà cửa

00:00:47.473 --> 00:00:50.743
và để chuẩn bị thức ăn
cho cả nhóm xén lông cừu.

00:00:51.307 --> 00:00:54.681
Và mẹ cô đã đến để giúp làm điều đó.

00:00:56.909 --> 00:01:00.138
Nhưng chủ nhà không trả lương cho mẹ cô,

00:01:00.162 --> 00:01:04.707
bởi vì đó là điều các bà mẹ và
thành viên gia đình có nghĩa vụ phải làm.

NOTE Paragraph

00:01:06.468 --> 00:01:11.169
Một năm, một công ty tên là
Gold Mines New Zealand

00:01:11.193 --> 00:01:16.894
xin giấy phép khảo sát
ngọn núi Pirongia xinh đẹp của chúng ta.

00:01:18.500 --> 00:01:19.896
Đó là một ngọn núi

00:01:20.841 --> 00:01:26.406
có các hệ sinh thái trù phú,

00:01:26.430 --> 00:01:30.860
của rừng nguyên sinh bản địa màu mỡ.

00:01:32.144 --> 00:01:35.381
Nó tạo ra oxy, nó là một bể chứa carbon,

00:01:35.405 --> 00:01:40.010
đó là một ngôi nhà cho các loài có nguy cơ
tuyệt chủng và cho các loài thụ phấn

00:01:40.034 --> 00:01:42.259
trong vùng đất nông nghiệp xung quanh.

00:01:43.176 --> 00:01:48.693
Và công ty khai thác vẽ ra
viễn cảnh kinh tế tuyệt vời

00:01:48.717 --> 00:01:53.985
như là có thể kiếm được bao nhiêu tiền

00:01:54.009 --> 00:01:57.063
từ khai thác núi của chúng ta,

00:01:57.087 --> 00:02:00.790
về sự tăng trưởng và phát triển

00:02:00.814 --> 00:02:04.893
sẽ xuất hiện trong dự báo ngân sách
của New Zealand,

00:02:05.969 --> 00:02:09.271
và chúng tôi bị bỏ lại với ngôn ngữ

00:02:09.295 --> 00:02:13.071
của tất cả những điều đáng trân trọng
về ngọn núi của chúng ta.

00:02:14.333 --> 00:02:17.623
May mắn thay, chúng tôi đã dừng lại.

NOTE Paragraph

00:02:19.092 --> 00:02:20.534
Và rồi tôi nhớ ra

00:02:21.486 --> 00:02:24.821
một người phụ nữ có ba con dưới năm tuổi

00:02:26.028 --> 00:02:28.694
đồng thời chăm sóc cha mẹ già của cô,

00:02:29.812 --> 00:02:33.487
và dường như không ai nghĩ
ở thời điểm nào đó

00:02:33.511 --> 00:02:38.656
cô ấy thực sự cần hỗ trợ chăm sóc trẻ em,

00:02:38.680 --> 00:02:41.306
bởi vì cô ấy không thuộc
lực lượng lao động có thu nhập.

NOTE Paragraph

00:02:42.803 --> 00:02:48.076
Và bắt đầu có nét tương đồng
trong tất cả câu chuyện tôi được nghe.

00:02:48.916 --> 00:02:51.095
Và tôi bắt đầu hỏi đủ câu hỏi

00:02:51.119 --> 00:02:57.588
để tìm hiểu nguyên nhân cốt lõi
của điểm tương đồng này,

00:02:57.612 --> 00:03:01.092
điểm chung của tất cả câu chuyện này.

00:03:02.619 --> 00:03:04.055
Và tôi đã tìm thấy nó

00:03:05.036 --> 00:03:10.986
trong một công thức kinh tế
được gọi là "tổng sản phẩm quốc nội"

00:03:11.010 --> 00:03:12.596
hay GDP.

00:03:13.395 --> 00:03:15.141
Hầu hết các bạn đã nghe nói về nó.

00:03:15.695 --> 00:03:20.721
Nhiều bạn sẽ không hiểu
ý nghĩa thực sự của nó.

NOTE Paragraph

00:03:21.784 --> 00:03:27.706
Các quy tắc đã được soạn thảo bởi
các ngài Tây phương trí thức năm 1953.

00:03:29.548 --> 00:03:35.075
Họ thiết lập một ranh giới sản xuất

00:03:35.099 --> 00:03:36.904
khi đưa ra các quy tắc này.

00:03:36.928 --> 00:03:38.742
Những gì họ quan tâm để đo lường

00:03:38.766 --> 00:03:42.427
là tất cả mọi thứ liên quan
đến giao dịch thị trường.

00:03:43.076 --> 00:03:45.725
Vì vậy, ở một bên của ranh giới,

00:03:45.749 --> 00:03:49.005
mọi thứ được trao đổi trên thị trường 
đều được tính.

00:03:49.678 --> 00:03:53.360
Không quan trọng là việc trao đổi
là hợp pháp hoặc bất hợp pháp.

00:03:54.063 --> 00:03:58.928
Trao đổi thị trường bất hợp pháp
trong vũ khí, đạn dược,

00:03:58.952 --> 00:04:01.629
thuốc nghiện, loài có nguy cơ tuyệt chủng,

00:04:01.653 --> 00:04:03.873
buôn người --

00:04:03.897 --> 00:04:06.708
Tất cả điều này đều có lợi
cho sự tăng trưởng

00:04:06.732 --> 00:04:08.214
và tất cả đều được tính.

NOTE Paragraph

00:04:09.102 --> 00:04:12.789
Ở bên kia của ranh giới sản xuất,

00:04:12.813 --> 00:04:16.458
có điều lạ kỳ được quy định
trong quy tắc tính toán là

00:04:18.244 --> 00:04:24.679
công việc được thực hiện bởi những người
gọi là "nhà sản xuất không chính thức"

00:04:24.703 --> 00:04:28.148
là "ít hoặc không có giá trị."

00:04:29.287 --> 00:04:33.892
Ta hãy xem có bao nhiêu nhà sản xuất 
không chính thức có mặt ngay tại đây.

00:04:34.489 --> 00:04:37.289
Trong tuần qua hoặc khoảng như vậy,

00:04:37.313 --> 00:04:42.421
có bao nhiêu người đã giúp vận chuyển 
người nhà hoặc hàng hóa của họ

00:04:42.445 --> 00:04:43.949
miễn phí?

00:04:45.021 --> 00:04:48.477
Có bao nhiêu người đã lau dọn,
hay hút bụi,

00:04:48.501 --> 00:04:51.606
hay quét nhà,
hay dọn dẹp nhà bếp?

00:04:52.281 --> 00:04:53.507
Bao nhiêu nhỉ?

00:04:53.531 --> 00:04:57.390
Bao nhiêu người đã đi mua sắm 
cho người nhà?

00:04:58.004 --> 00:05:01.723
Chuẩn bị thức ăn? Dọn dẹp sau khi ăn?

00:05:01.747 --> 00:05:04.367
Giặt đồ? Ủi đồ?

NOTE Paragraph

00:05:05.917 --> 00:05:08.560
(Cười)

NOTE Paragraph

00:05:09.661 --> 00:05:14.466
Vậy đó, đối với các nhà kinh tế học,

00:05:14.490 --> 00:05:16.140
các bạn đang rảnh rỗi.

NOTE Paragraph

00:05:16.164 --> 00:05:19.246
(Cười)

00:05:19.270 --> 00:05:23.574
(Vỗ tay và cổ vũ)

NOTE Paragraph

00:05:26.101 --> 00:05:28.633
Bây giờ, sẽ thế nào đối với phụ nữ

00:05:28.657 --> 00:05:32.092
đang mang thai và chăm sóc con nhỏ?

00:05:32.838 --> 00:05:34.029
Vâng.

00:05:34.696 --> 00:05:37.185
Tôi thực sự ghét khi phải nói điều này,

00:05:37.209 --> 00:05:40.177
bởi vì mang thai và chăm sóc trẻ
vốn là lao động vất vả,

00:05:40.201 --> 00:05:42.747
nhưng thời điểm đó, bạn "vô dụng".

NOTE Paragraph

00:05:42.771 --> 00:05:45.589
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:05:46.454 --> 00:05:50.541
Và một số phụ nữ có thể
cho con bú sữa mẹ.

00:05:51.153 --> 00:05:55.486
Giờ, trong tài khoản quốc gia New Zealand

00:05:55.510 --> 00:06:00.343
đó là tên gọi các số liệu,
nơi chúng ta tính được GDP -

00:06:00.367 --> 00:06:02.796
trong tài khoản quốc gia New Zealand,

00:06:02.820 --> 00:06:05.856
sữa của trâu, dê, cừu và bò

00:06:05.880 --> 00:06:07.036
thì được tính giá trị

00:06:07.060 --> 00:06:09.214
nhưng sữa mẹ thì không.

NOTE Paragraph

00:06:09.238 --> 00:06:10.551
(Cười)

NOTE Paragraph

00:06:11.506 --> 00:06:14.218
Nó là thực phẩm tốt nhất trên hành tinh.

00:06:14.940 --> 00:06:18.967
Đó là khoản đầu tư tốt nhất
cho sức khỏe tương lai

00:06:18.991 --> 00:06:21.462
và cho giáo dục của trẻ em.

00:06:21.486 --> 00:06:23.307
Sữa mẹ không hề được tính.

NOTE Paragraph

00:06:23.918 --> 00:06:29.260
Tất cả những hoạt động trên
nằm sai phía của ranh giới sản xuất.

00:06:30.136 --> 00:06:33.031
Và một điều quan trọng nên nhớ

00:06:33.055 --> 00:06:35.311
về quy tắc kế toán chung này:

00:06:35.335 --> 00:06:36.903
họ gọi nó là "tài khoản"

00:06:36.927 --> 00:06:39.339
nhưng không hề có ghi nợ.

00:06:40.278 --> 00:06:44.597
Chúng ta chỉ cần tiếp tục trao đổi 
trên thị trường,

00:06:44.621 --> 00:06:46.499
và tất cả đều tốt cho sự tăng trưởng.

00:06:46.523 --> 00:06:48.180
Chúng ta sống ở Christchurch,

00:06:49.172 --> 00:06:55.567
nơi mà mọi người đã trải qua
một thảm họa thiên nhiên tàn khốc

00:06:55.591 --> 00:06:56.762
và đang phục hồi.

00:06:58.611 --> 00:07:00.499
Và kể từ đó,

00:07:01.517 --> 00:07:03.651
New Zealand được cho là

00:07:04.524 --> 00:07:09.560
con số tăng trưởng của chúng ta rất tốt,
vì ta đang xây dựng lại Christchurch.

00:07:11.028 --> 00:07:13.041
Không có mất mát gì

00:07:13.065 --> 00:07:16.410
trong bảng tài khoản quốc gia,

00:07:16.434 --> 00:07:18.132
dù là thiệt hại về sinh mạng,

00:07:18.156 --> 00:07:20.056
thiệt hại đất đai,

00:07:20.080 --> 00:07:21.759
thiệt hại nhà cửa,

00:07:21.783 --> 00:07:24.028
sự biến mất của những nơi đặc biệt.

NOTE Paragraph

00:07:25.155 --> 00:07:29.193
Bây giờ, có thể các bạn đã thấy rõ

00:07:29.217 --> 00:07:34.068
ranh giới sản xuất này ảnh hưởng
đến môi trường như thế nào.

00:07:35.307 --> 00:07:37.286
Khi chúng ta khai khoáng,

00:07:37.310 --> 00:07:39.427
khi chúng ta phá rừng,

00:07:39.451 --> 00:07:43.254
khi chúng ta tàn phá môi trường,

00:07:43.278 --> 00:07:47.758
khi chúng ta làm cạn kiệt
tài nguyên biển của chúng ta,

00:07:47.782 --> 00:07:49.826
hợp pháp hoặc bất hợp pháp,

00:07:49.850 --> 00:07:53.146
miễn là có trao đổi thị trường,
tất cả đều tốt cho sự tăng trưởng.

00:07:53.821 --> 00:07:57.025
Nếu không đụng đến môi trường tự nhiên,

00:07:57.049 --> 00:08:00.207
để duy trì nó, để bảo vệ nó,

00:08:00.231 --> 00:08:03.146
thì rõ ràng là không có giá trị gì.

NOTE Paragraph

00:08:06.009 --> 00:08:10.830
Bây giờ, chúng ta có thể làm gì
và làm thế nào về điều này?

00:08:10.854 --> 00:08:13.752
Tôi đã viết về vấn đề này đầu tiên
từ 30 năm trước.

00:08:14.387 --> 00:08:18.373
Rồi năm 2008, sau cuộc khủng hoảng
tài chính toàn cầu,

00:08:18.397 --> 00:08:20.290
Tổng thống Sarkozy của Pháp

00:08:20.314 --> 00:08:24.697
hỏi ba người đàn ông
được giải thưởng Nobel kinh tế -

00:08:24.721 --> 00:08:27.675
Sen, Fitoussi và Stiglitz --

00:08:27.699 --> 00:08:29.621
để khám phá ra những gì tôi đã viết từ

00:08:29.645 --> 00:08:31.132
30 năm trước.

NOTE Paragraph

00:08:31.156 --> 00:08:32.618
(Cười)

NOTE Paragraph

00:08:32.642 --> 00:08:37.634
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:08:41.143 --> 00:08:46.136
"Dựa vào GDP bình quân đầu người,
dựa vào trên những con số tăng trưởng này

00:08:46.160 --> 00:08:49.970
có vẻ không phải là
cách tốt nhất để phát triển,

00:08:49.994 --> 00:08:52.049
để đưa ra các chính sách công."

00:08:52.073 --> 00:08:54.334
Và tôi hoàn toàn đồng ý với họ.

NOTE Paragraph

00:08:54.358 --> 00:08:57.393
(Cười)

NOTE Paragraph

00:08:58.666 --> 00:09:01.896
Một trong những điều mà bạn nhận thấy
về những quy tắc này -

00:09:01.920 --> 00:09:08.913
chúng được sửa đổi năm 1968;
chúng tiếp tục được sửa đổi, 1993, 2008 -

00:09:09.644 --> 00:09:12.622
các bản sửa đổi đó hầu hết
được thực hiện bởi các nhà thống kê,

00:09:12.646 --> 00:09:17.323
và các nhà thống kê biết
có gì sai với dữ liệu,

00:09:17.347 --> 00:09:22.056
nhưng hầu như không có nhà kinh tế nào
dừng lại để hỏi câu hỏi của tôi.

NOTE Paragraph

00:09:22.686 --> 00:09:26.360
Vì vậy, năm 2019,

00:09:26.384 --> 00:09:29.624
GDP ở trong tình trạng 
thậm chí còn tồi tệ hơn.

00:09:30.279 --> 00:09:32.301
Bạn biết không, để đo lường GDP,

00:09:32.325 --> 00:09:35.641
bạn phải giả định
rằng một số loại sản xuất

00:09:35.665 --> 00:09:38.860
hoặc cung cấp dịch vụ hoặc tiêu thụ

00:09:38.884 --> 00:09:41.389
xảy ra trong nội tại một quốc gia,

00:09:41.413 --> 00:09:43.767
và bạn biết nơi đó là đâu.

00:09:44.616 --> 00:09:49.082
Nhưng hàng nghìn tỷ đô la
đang đi vòng quanh địa cầu

00:09:50.392 --> 00:09:56.697
trong nhiều thành phần nhỏ như
Googles, Facebooks, Twitters,

00:09:56.721 --> 00:10:01.385
đẩy tiền qua một số đường dây tránh thuế

00:10:01.409 --> 00:10:03.788
để mà khi chúng ta nhấp vào máy tính

00:10:03.812 --> 00:10:06.665
tải xuống một số phần mềm,

00:10:06.689 --> 00:10:09.155
chúng ta không biết được nơi sản xuất.

00:10:09.179 --> 00:10:14.795
Thẳng thắng mà nói thì cũng không ai biết
chỗ người tiêu thụ ở đâu.

00:10:15.737 --> 00:10:18.563
Những thiên đường miễn thuế này

00:10:18.587 --> 00:10:22.518
bóp méo GDP đến mức mà

00:10:22.542 --> 00:10:24.693
khoảng ba năm trước,

00:10:24.717 --> 00:10:27.427
châu Âu nhìn Ireland đầy nghi nghờ

00:10:27.451 --> 00:10:30.439
và nói, "Chúng tôi không nghĩ
Ireland đang báo cáo chính xác"

00:10:30.463 --> 00:10:34.116
và trong năm sau,
GDP của Ireland tăng 35%.

NOTE Paragraph

00:10:35.343 --> 00:10:38.694
Bây giờ, tất cả công việc bạn đang làm

00:10:39.731 --> 00:10:43.045
khi bạn đang rảnh rỗi và làm gì,

00:10:43.069 --> 00:10:44.908
chúng ta có thể đo lường điều này,

00:10:44.932 --> 00:10:47.854
và chúng ta có thể đo lường
bằng khảo sát sử dụng thời gian.

00:10:48.459 --> 00:10:51.406
Khi chúng ta nhìn vào số lượng
thời gian được sử dụng

00:10:51.430 --> 00:10:54.149
trong lĩnh vực không được chi trả,

00:10:54.173 --> 00:10:59.087
những gì chúng tôi thấy là trong hầu hết 
mọi quốc gia nơi tôi từng thấy dữ liệu,

00:10:59.111 --> 00:11:02.916
nó là lĩnh vực lớn nhất
của nền kinh tế quốc gia.

00:11:03.826 --> 00:11:06.593
Ví dụ như, trong ba năm qua,

00:11:06.617 --> 00:11:09.531
các nhà thống kê Anh đã tuyên bố rằng

00:11:09.555 --> 00:11:14.369
tất cả công việc không được trả lương đó
tương đương với ngành sản xuất

00:11:14.393 --> 00:11:17.102
và ngành bán lẻ ở Anh.

00:11:18.242 --> 00:11:19.476
Ở nước Úc,

00:11:19.500 --> 00:11:26.288
lĩnh vực lớn nhất của nền kinh tế Úc là
chăm sóc trẻ không được trả lương,

00:11:26.312 --> 00:11:30.778
và lĩnh vực lớn thứ hai là phần còn lại
của các việc không được trả lương,

00:11:30.802 --> 00:11:35.730
trước cả khi ngân hàng và bảo hiểm
và dịch vụ trung gian tài chính,

00:11:35.754 --> 00:11:39.262
chiếm phần lớn nhất của thị trường.

00:11:40.195 --> 00:11:44.825
Mới năm ngoái, Thị trưởng
của tiểu bang Victoria của Úc

00:11:44.849 --> 00:11:48.743
tuyên bố rằng một nửa GDP của bang

00:11:48.767 --> 00:11:52.112
trong thực tế có giá trị ngang với
các công việc không được trả lương.

NOTE Paragraph

00:11:52.631 --> 00:11:54.132
Là nhà hoạch định chính sách,

00:11:54.156 --> 00:11:57.834
bạn không thể đưa ra chính sách tốt

00:11:57.858 --> 00:12:01.275
nếu ngành kinh tế lớn nhất
của đất nước bạn

00:12:01.299 --> 00:12:02.903
không được nhìn thấy.

00:12:03.761 --> 00:12:08.979
Bạn không thể cho là mình đoán biết được
nhu cầu đang ở đâu.

00:12:09.003 --> 00:12:12.620
Bạn không thể định vị chỗ thiếu thời gian.

00:12:13.454 --> 00:12:18.916
Bạn không thể giải quyết
những nhu cầu quan trọng nhất.

NOTE Paragraph

00:12:20.430 --> 00:12:23.904
Vì vậy, cái gì có thể thay thế GDP?

00:12:24.471 --> 00:12:30.172
GDP còn nhiều vấn đề khác nữa.

00:12:31.450 --> 00:12:35.392
Chúng ta không hoạt động theo cách 
có thể hỗ trợ cho GDP.

00:12:35.416 --> 00:12:37.473
Phần lớn mọi người trên khắp thế giới

00:12:37.497 --> 00:12:42.421
hiện đang sử dụng tài sản hộ gia đình -
xe hơi, nhà của họ, chính họ -

00:12:42.445 --> 00:12:44.945
cho Uber, cho Airbnb.

00:12:44.969 --> 00:12:49.385
Ồ không, chúng ta không được phép sử dụng
tài sản từ khu vực không được trả lương

00:12:49.409 --> 00:12:51.818
để kiếm tiền trong lĩnh vực thị trường.

00:12:51.842 --> 00:12:53.683
Điều này thật khó hiểu!

NOTE Paragraph

00:12:53.707 --> 00:12:55.805
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:12:56.311 --> 00:12:59.486
Và rất khó đo lường.

NOTE Paragraph

00:13:00.399 --> 00:13:03.247
Vì vậy, các nhà kinh tế không muốn biết

00:13:03.271 --> 00:13:06.967
có chuyện gì sai với chỉ số GDP
quan trọng nhất của họ,

00:13:06.991 --> 00:13:11.772
và tôi nghĩ rằng họ có rất nhiều vấn đề,
họ chỉ cần ra một góc yên tĩnh

00:13:11.796 --> 00:13:13.728
và tiếp tục các công bố của họ

00:13:13.752 --> 00:13:16.596
và đừng đến bất cứ nơi nào gần chúng ta

00:13:16.620 --> 00:13:19.168
rao giảng về nguồn vốn

00:13:19.192 --> 00:13:22.048
và tài sản tự nhiên

00:13:22.072 --> 00:13:26.716
và những cách để thống trị
phần cuộc sống còn lại của chúng ta.

NOTE Paragraph

00:13:27.291 --> 00:13:31.062
Tôi nghĩ rằng chỉ số Thời gian Sử dụng
là quan trọng nhất sau này.

00:13:31.086 --> 00:13:35.054
Mỗi người trong chúng ta đều có
chính xác một lượng thời gian như nhau.

00:13:35.078 --> 00:13:40.898
Nếu có vấn đề trọng yếu
khi chúng ta tiếp tục phát triển,

00:13:40.922 --> 00:13:44.319
thì đó là chúng ta cần 
một cơ sở dữ liệu vững chắc,

00:13:44.343 --> 00:13:48.616
bởi vì bất cứ cái gì thay thế cho GDP,

00:13:48.640 --> 00:13:51.386
chúng ta sẽ bị mắc kẹt với nó
trong khoảng 50 năm,

00:13:51.410 --> 00:13:54.566
và chúng ta cần một cái gì đó
bền vững và bất biến,

00:13:54.590 --> 00:13:56.623
và mọi người đều có thể hiểu được,

00:13:56.647 --> 00:13:59.588
bởi vì nếu tôi đặt dữ liệu
thời gian sử dụng trước mặt bạn,

00:13:59.612 --> 00:14:02.177
bạn sẽ ngay lập tức gật đầu.

00:14:02.201 --> 00:14:06.140
Bạn sẽ ngay lập tức
nhận ra ý nghĩa của nó.

00:14:06.164 --> 00:14:07.644
Và, thành thật mà nói,

00:14:07.668 --> 00:14:11.130
nếu tôi đặt dữ liệu GDP trước mặt bạn,

00:14:11.154 --> 00:14:14.827
rất nhiều bạn sẽ muốn đi ra
để uống trà buổi sáng.

NOTE Paragraph

00:14:15.128 --> 00:14:16.581
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:14:17.233 --> 00:14:23.334
Chúng ta cũng cần phải nhìn vào
chất lượng môi trường của chúng ta.

00:14:24.760 --> 00:14:28.757
Cứ mỗi năm trôi qua,
chúng ta đã tiến bộ hơn nhiều

00:14:28.781 --> 00:14:31.947
trong đo lường sự tàn phá của môi trường,

00:14:31.971 --> 00:14:35.758
trong đo lường việc chúng ta đã bảo vệ nó
ít như thế nào.

00:14:36.687 --> 00:14:38.972
Chưa hết, với biến đổi khí hậu,

00:14:38.996 --> 00:14:44.624
chúng ta không cần phải là nhà khoa học
để thấy, để cảm nhận, để biết

00:14:44.648 --> 00:14:47.148
những gì đang xảy ra với 
hành tinh xinh đẹp này.

00:14:48.616 --> 00:14:51.088
Chúng ta cần, ở đất nước này,

00:14:51.882 --> 00:14:56.770
bài học tối quan trọng từ kaitiakitanga,

00:14:56.794 --> 00:14:58.604
từ whanaungatanaga,

00:14:58.628 --> 00:15:03.270
từ những gì người Maori đã ở đây
trong nhiều thế kỷ có thể dạy chúng ta.

NOTE Paragraph

00:15:05.651 --> 00:15:08.166
Khi bạn là đại biểu quốc hội,

00:15:09.333 --> 00:15:12.310
và bạn không đóng khung mình
trong tư duy của một kinh tế gia,

00:15:13.246 --> 00:15:17.061
bạn đưa ra quyết định dựa trên
một loạt các dữ liệu.

00:15:17.806 --> 00:15:19.659
Bạn nhìn vào sự đánh đổi.

00:15:20.009 --> 00:15:22.946
Bạn suy nghĩ kỹ về ảnh hưởng

00:15:22.970 --> 00:15:28.470
xa hơn việc GDP tăng hoặc giảm.

00:15:29.761 --> 00:15:35.965
Các nhà kinh tế muốn biến mọi thứ
thành một trao đổi tiền tệ,

00:15:35.989 --> 00:15:38.365
kể cả dữ liệu thời gian sử dụng,

00:15:38.389 --> 00:15:42.191
để họ có thể tiếp tục đánh giá

00:15:42.215 --> 00:15:45.368
xem GDP tăng hay giảm.

00:15:46.602 --> 00:15:48.396
Đó không phải là hướng đi đúng.

00:15:48.853 --> 00:15:50.283
Và mọi người nói với tôi,

00:15:50.283 --> 00:15:52.998
"Marilyn, tại sao chị không
làm việc trên một hệ thống

00:15:53.022 --> 00:15:55.283
có bao gồm các công việc
không được trả lương,

00:15:55.307 --> 00:15:58.454
tính việc mang thai,
việc sinh con, cho con bú,

00:15:58.478 --> 00:16:00.100
trong GDP?"

00:16:02.187 --> 00:16:06.353
Có một câu trả lời quan trọng về 
luân lý và đạo đức cho câu hỏi này,

00:16:07.551 --> 00:16:12.472
đó là tôi không muốn
những thứ quý giá nhất trên trái đất

00:16:12.496 --> 00:16:14.290
những điều tôi trân trọng,

00:16:14.314 --> 00:16:18.947
được tính bằng một chuẩn mực kế toán
coi chiến tranh là tốt cho tăng trưởng.

NOTE Paragraph

00:16:19.463 --> 00:16:24.094
(Vỗ tay và cổ vũ)

NOTE Paragraph

00:16:28.653 --> 00:16:29.890
Vì vậy, từ bây giờ,

00:16:29.914 --> 00:16:32.064
bất cứ khi nào bạn nghe tin tức,

00:16:32.088 --> 00:16:34.774
bạn sẽ không còn mù tịt
khi họ nói về GDP nữa.

00:16:35.418 --> 00:16:36.582
Bạn sẽ nghĩ,

00:16:36.606 --> 00:16:39.226
"Tôi hiểu những gì họ đang nói,
và nó không tốt. "

NOTE Paragraph

00:16:39.250 --> 00:16:41.241
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:16:42.114 --> 00:16:45.372
Tôi biết rằng có những lựa chọn thay thế,

00:16:45.396 --> 00:16:49.548
và tôi sẽ dành thời gian của tôi
để thay đổi điều này,

00:16:49.572 --> 00:16:52.804
nói chuyện với họ về cơ sở giá trị này

00:16:52.828 --> 00:16:57.010
và nói chuyện với họ về
những lựa chọn thay thế,

00:16:57.034 --> 00:16:58.820
bởi vì loài người

00:16:58.844 --> 00:17:00.360
và hành tinh của chúng ta

00:17:00.384 --> 00:17:01.831
cần một cách khác.

NOTE Paragraph

00:17:02.505 --> 00:17:03.657
Cảm ơn bạn.

NOTE Paragraph

00:17:03.681 --> 00:17:06.325
(Vỗ tay và cổ vũ)