WEBVTT

00:00:01.713 --> 00:00:03.079
Elleri görebilir miyim? --

00:00:03.103 --> 00:00:06.805
Bu salonda kaçınız
geçtiğimiz yıl uçağa bindi? --

00:00:08.258 --> 00:00:09.411
Bu oldukça iyi.

00:00:09.435 --> 00:00:12.320
Anlaşılan o ki; bu deneyimi her yıl

00:00:12.344 --> 00:00:15.179
üç milyardan fazla insanla 
paylaşıyorsunuz.

00:00:15.203 --> 00:00:18.340
Ve bu kadar çok insanı dünyayı dolaşan


NOTE Paragraph

00:00:18.364 --> 00:00:19.950
metal borulara koyduğumuzda,

00:00:19.974 --> 00:00:22.647
bazen şunlar olabiliyor ve

00:00:22.671 --> 00:00:24.558
salgın hastalığa kapılabiliyorsunuz.

NOTE Paragraph

00:00:25.116 --> 00:00:27.067
Aslında bu konu ilk defa, geçen yıl

00:00:27.091 --> 00:00:29.723
Ebola salgınını duyduğumda 
dikkatimi çekti.

00:00:29.747 --> 00:00:31.207
Ebola hastalığının yayılması

00:00:31.231 --> 00:00:34.061
her ne kadar sınırlı mesafede ve 
büyük-damlacık yollarında

00:00:34.085 --> 00:00:35.419
olduğu ortaya çıksa da,

00:00:35.443 --> 00:00:37.421
başka türlü bir çok hastalık

00:00:37.445 --> 00:00:39.421
uçak kabininde yayılabilir.

00:00:39.445 --> 00:00:42.629
En kötü tarafı ise, bazı sayılara
göz attığımızda,

00:00:42.653 --> 00:00:44.066
bu oldukça korkutucu.

00:00:44.090 --> 00:00:45.850
H1N1 ile,

00:00:45.874 --> 00:00:48.263
uçağa binmeye karar veren bir adam

00:00:48.287 --> 00:00:50.058
söz konusu tek bir uçuşla

00:00:50.082 --> 00:00:52.336
aslında hastalığı 17 başka 
kişiye bulaştırdı.

00:00:52.360 --> 00:00:54.488
Ve sonra SARS'lı olan 
başka bir adam

00:00:54.512 --> 00:00:56.614
üç saatlik bir uçuşta gitmeyi başarıp

00:00:56.638 --> 00:00:59.480
22 kişiye hastalığını bulaştırdı.

00:00:59.504 --> 00:01:02.912
Büyük bir süper güç fikrim
tam olarak bu değil.

NOTE Paragraph

00:01:03.658 --> 00:01:06.222
Buna baktığımızda ise,
bulduğumuz şey,

00:01:06.246 --> 00:01:09.222
bu hastalıkların ön-izleme 
yapılmasının çok zor oluşu.

00:01:09.619 --> 00:01:11.710
Yani, bir kişi uçağa bindiğinde

00:01:11.734 --> 00:01:12.940
hasta olabilir

00:01:12.964 --> 00:01:15.359
ve hastalığının gizil döneminde olan,


00:01:15.383 --> 00:01:17.542
ve hiç bir belirti göstermeyen

00:01:17.566 --> 00:01:19.138
ama aslında hastalığı taşıyan biri,

00:01:19.162 --> 00:01:21.353
kabindeki bir çok kişiye

00:01:21.377 --> 00:01:23.050
hastalığını bulaştırabilir.

NOTE Paragraph

00:01:23.074 --> 00:01:25.156
Bu sistem şimdi aslında şöyle çalışıyor;

00:01:25.180 --> 00:01:27.466
kabinin üst ve yan tarafından


00:01:27.490 --> 00:01:29.916
mavi olarak gördüğünüz
içeri giren havamız var.

00:01:29.940 --> 00:01:34.142
Ve sonra bu hava, 
hava çıkışlarına yakın patojenlerin

00:01:34.166 --> 00:01:38.714
%99.97'ini ortadan kaldıran 
çok verimli filtrelerden dışarı çıkar.

00:01:39.444 --> 00:01:40.921
Şu anda olan ise,

00:01:40.945 --> 00:01:43.012
elimizde, karışmış hava 
akımı modeli var.

00:01:43.036 --> 00:01:44.868
Yani eğer bir kişi hapşurursa,

00:01:44.892 --> 00:01:47.596
o hava, hava filtresinden çıkma 
şansı bulamadan

00:01:47.620 --> 00:01:50.865
etrafta bir kaç kez döner.

00:01:51.785 --> 00:01:54.998
Ben, açıkça, bunun çok ciddi 
bir problem olduğunu düşündüm.

NOTE Paragraph

00:01:55.022 --> 00:01:58.755
Dışarı çıkıp bir uçak alacak kadar 
param yoktu, bunun yerine

00:01:58.779 --> 00:02:01.017
bir bilgisayar yapmaya karar verdim.

00:02:01.041 --> 00:02:02.041
Fiziksel olarak uçağa


00:02:04.337 --> 00:02:06.938
binmek ve okuma yapmaktan
daha yüksek çözünürlük

00:02:06.962 --> 00:02:08.756
sağlayan simülasyonları, hesaplamalı 


00:02:08.780 --> 00:02:12.400
akışkanlar mekaniği ile 
yapabildiğimiz ortaya çıktı.

00:02:12.836 --> 00:02:15.850
Esasen bu işe

00:02:15.874 --> 00:02:17.546
2D çizimlerle başlarsınız --

00:02:17.570 --> 00:02:20.698
bu çizimler, teknik bildirilerde ve
internette çok fazla.

00:02:20.722 --> 00:02:23.615
Bunu aldım ve 3D modelleme 
yazılımına koydum,

00:02:23.639 --> 00:02:25.418
gerçekten 3D modeli inşa ettim.

00:02:25.442 --> 00:02:29.901
Ve bu modeli çok küçük parçalara böldüm,

00:02:29.925 --> 00:02:33.502
bilgisayarın daha iyi anlaması için
aslında gözenekler oluşturdum.

00:02:33.526 --> 00:02:37.247
Daha sonra, bilgisayara havanın kabine
nereden geldiğini ve çıktığını söyledim,

00:02:37.271 --> 00:02:38.770
içine de bir çok fizik attım.

00:02:38.794 --> 00:02:43.015
ve oturup bilgisayarın simülasyonu
hesaplamasını bekledim.

NOTE Paragraph

00:02:44.015 --> 00:02:47.642
Alışılagelmiş bir kabin ile 
aslında elde ettiğimiz şu:

00:02:47.666 --> 00:02:49.913
ortadaki yolcunun 
hapşurduğunu göreceksiniz,

00:02:50.767 --> 00:02:54.159
ve "Hapşu!" -- direk 
insanların yüzüne gidiyor.

00:02:54.882 --> 00:02:56.703
Bu oldukça iğrenç.

00:02:56.727 --> 00:02:59.075
Ön taraftan, ortadaki yolcunun

00:02:59.099 --> 00:03:00.885
yanında oturan iki yolcunun pek iyi

00:03:00.909 --> 00:03:02.615
vakit geçirmediğini göreceksiniz.

00:03:02.639 --> 00:03:04.825
Ve yan görünümden baktığımızda,

00:03:04.849 --> 00:03:08.842
patojenlerin kabin uzunluğu boyunca 
yayıldığını da fark edeceksiniz.

NOTE Paragraph

00:03:10.017 --> 00:03:12.367
İlk düşündüğüm şey şuydu;
"Bu hiç iyi değil"

00:03:12.391 --> 00:03:15.899
Böylece 32'den fazla simülasyon yaptım

00:03:15.923 --> 00:03:19.288
ve sonunda şöyle bir çözüme ulaştım.

00:03:19.312 --> 00:03:22.828
Ben buna --patenti beklemede-- 
Küresel Giriş Direktörü diyorum.

00:03:22.852 --> 00:03:25.418
Bununla patojen bulaşmasını

00:03:25.442 --> 00:03:27.210
55 kere azaltabiliyoruz,

00:03:27.234 --> 00:03:30.387
ve temiz hava solumasını
%190 oranında artırıyoruz.

NOTE Paragraph

00:03:30.411 --> 00:03:32.015
Aslında bu iş,

00:03:32.039 --> 00:03:35.168
kompozit malzemeden 
oluşan bu parçanın

00:03:35.192 --> 00:03:38.160
uçakta hali hazırda var olan 
yerlere takılmasıyla olur.

00:03:38.184 --> 00:03:40.185
Yani, kurulumu çok uygun maliyetli

00:03:40.209 --> 00:03:42.057
ve bunu bir gecede yapabiliyoruz.

00:03:42.081 --> 00:03:45.629
Tek yapmamız gereken bir kaç vida açmak 
ve işlem tamam.

00:03:45.653 --> 00:03:48.512
Ve aldığımız sonuçlar
kesinlikle şaşırtıcı.

00:03:48.536 --> 00:03:52.072
Bu problemli dönen hava akımı yerine,

00:03:52.096 --> 00:03:53.838
yolcuların arasına inen

00:03:53.862 --> 00:03:56.032
hava duvarları yaratarak,
kişiselleştirilmiş

00:03:56.056 --> 00:03:57.954
nefes alma bölgeleri oluşturabiliriz.

NOTE Paragraph

00:03:57.978 --> 00:04:00.963
Ortada oturan yolcu yine hapşuruyor

00:04:00.987 --> 00:04:03.700
fakat bu sefer, bunları yok etmek için


00:04:03.724 --> 00:04:06.437
filtrelere etkin olarak itebiliyoruz.

00:04:06.461 --> 00:04:07.857
Ve aynı şey yan görünümde de,

00:04:07.881 --> 00:04:11.110
bu patojenleri direk olarak aşağı 
itebildiğimizi farkedeceksiniz.

00:04:11.682 --> 00:04:15.176
Bu yeniliğin yerleştirildiği

00:04:15.200 --> 00:04:16.889
aynı senaryoya tekrar bakarsanız,

00:04:16.913 --> 00:04:18.929
ortada oturan yolcu hapşurduğunda

00:04:18.953 --> 00:04:22.026
başka insanlara hastalık bulaştırma 
şansı bulmadan

00:04:22.050 --> 00:04:25.771
onu direk olarak hava 
çıkışlarına doğru itiyoruz.

00:04:25.795 --> 00:04:28.919
Farkedeceksiniz ki, ortada oturan adamın 
yanındaki iki yolcu

00:04:28.943 --> 00:04:31.176
sanal olarak 
patojensiz hava solumakta.

00:04:31.200 --> 00:04:33.728
Yan taraftan baktığımızda da

00:04:33.752 --> 00:04:35.307
çok etkin bir sistem görülür.

NOTE Paragraph

00:04:35.331 --> 00:04:37.953
Kısacası, bu sistem ile biz kazanıyoruz.

00:04:39.255 --> 00:04:42.144
Bunun ne anlama geldiğine bakacak olursak,

00:04:42.168 --> 00:04:45.640
görülen o ki bu, sadece ortada 
oturan yolcu hapşurduğunda değil

00:04:45.664 --> 00:04:48.438
aynı zamanda pencere ya da 
koridor koltuğunda oturan

00:04:48.462 --> 00:04:50.557
yolcuların hapşurmasında da işe yarıyor.

NOTE Paragraph

00:04:51.167 --> 00:04:54.254
Peki bu çözüm, dünya için
ne ifade ediyor?

00:04:54.278 --> 00:04:57.792
Bilgisayar simülasyonundan


00:04:57.816 --> 00:05:00.385
gerçek hayata baktığımızda,

00:05:00.409 --> 00:05:03.171
temelde 3D yazıcı kullanarak
buraya inşa ettiğim

00:05:03.195 --> 00:05:05.283
3D model ile
aynı hava akış modelinin

00:05:05.307 --> 00:05:08.266
direk yolculara doğru

00:05:08.290 --> 00:05:09.876
indiğini görebiliriz.

00:05:10.920 --> 00:05:13.990
Geçmişte, SARS salgınının
gerçekte dünyaya maliyeti

00:05:14.014 --> 00:05:15.943
yaklaşık 40 milyar dolardır.

00:05:15.967 --> 00:05:17.126
Ve gelecekte,

00:05:17.150 --> 00:05:19.696
büyük bir hastalığın patlak 
vermesi, dünyaya üç

00:05:19.720 --> 00:05:21.578
trilyon dolardan fazlaya mal olabilir.

00:05:21.942 --> 00:05:25.419
Eskiden, bir uçağı bir-iki ay 
kadar hizmet dışı

00:05:25.443 --> 00:05:27.315
bırakmanız gerekliydi,

00:05:27.339 --> 00:05:30.911
bazı şeyleri değiştirmeye çalıştığınızda

00:05:30.935 --> 00:05:32.258
binlerce işçilik saati ve milyonlarca
dolar para harcanırdı.

00:05:32.282 --> 00:05:35.793
Fakat şimdi ise bunları 
bir gecede yükleyebiliyor

00:05:35.817 --> 00:05:37.544
ve sonuçlarını hemen görebiliyoruz.

NOTE Paragraph

00:05:37.568 --> 00:05:40.774
Ve şimdi bunu, sertifika yoluyla almak

00:05:40.798 --> 00:05:41.988
uçuş testi,

00:05:42.012 --> 00:05:45.004
ve tüm bu düzenleyici makam 
onayları süreci söz konusu.

00:05:45.028 --> 00:05:48.092
Fakat bu gerçekten şunu gösteriyor ki;
bazen en iyi çözümler

00:05:48.116 --> 00:05:49.554
en basit çözümlerdir.

00:05:49.935 --> 00:05:53.125
İki yıl öncesinde bile,

00:05:53.149 --> 00:05:54.918
bu proje gerçekleşemezdi,

00:05:54.942 --> 00:05:57.768
çünkü o zaman ki teknoloji
bunu desteklemiyordu.

00:05:57.792 --> 00:06:00.261
Fakat şimdi, ileri hesaplamalarla

00:06:00.285 --> 00:06:02.471
ve gelişmiş internetimizle

00:06:02.495 --> 00:06:05.134
yenilik yapmak, gerçekten altın çağında.

NOTE Paragraph

00:06:05.158 --> 00:06:08.401
Ve bu yüzden bugün size şunu soruyorum:
Neden bekleyelim?

00:06:08.425 --> 00:06:10.746
Geleceği, bugün birlikte inşa edebiliriz.

NOTE Paragraph

00:06:11.123 --> 00:06:12.274
Teşekkürler.

NOTE Paragraph

00:06:12.298 --> 00:06:15.404
(Alkışlar)