1
00:00:01,713 --> 00:00:03,079
Elleri görebilir miyim? --

2
00:00:03,103 --> 00:00:06,805
Bu salonda kaçınız
geçtiğimiz yıl uçağa bindi? --

3
00:00:08,258 --> 00:00:09,411
Bu oldukça iyi.

4
00:00:09,435 --> 00:00:12,320
Anlaşılan o ki; bu deneyimi her yıl

5
00:00:12,344 --> 00:00:15,179
üç milyardan fazla insanla 
paylaşıyorsunuz.

6
00:00:15,203 --> 00:00:18,340
Ve bu kadar çok insanı dünyayı dolaşan


7
00:00:18,364 --> 00:00:19,950
metal borulara koyduğumuzda,

8
00:00:19,974 --> 00:00:22,647
bazen şunlar olabiliyor ve

9
00:00:22,671 --> 00:00:24,558
salgın hastalığa kapılabiliyorsunuz.

10
00:00:25,116 --> 00:00:27,067
Aslında bu konu ilk defa, geçen yıl

11
00:00:27,091 --> 00:00:29,723
Ebola salgınını duyduğumda 
dikkatimi çekti.

12
00:00:29,747 --> 00:00:31,207
Ebola hastalığının yayılması

13
00:00:31,231 --> 00:00:34,061
her ne kadar sınırlı mesafede ve 
büyük-damlacık yollarında

14
00:00:34,085 --> 00:00:35,419
olduğu ortaya çıksa da,

15
00:00:35,443 --> 00:00:37,421
başka türlü bir çok hastalık

16
00:00:37,445 --> 00:00:39,421
uçak kabininde yayılabilir.

17
00:00:39,445 --> 00:00:42,629
En kötü tarafı ise, bazı sayılara
göz attığımızda,

18
00:00:42,653 --> 00:00:44,066
bu oldukça korkutucu.

19
00:00:44,090 --> 00:00:45,850
H1N1 ile,

20
00:00:45,874 --> 00:00:48,263
uçağa binmeye karar veren bir adam

21
00:00:48,287 --> 00:00:50,058
söz konusu tek bir uçuşla

22
00:00:50,082 --> 00:00:52,336
aslında hastalığı 17 başka 
kişiye bulaştırdı.

23
00:00:52,360 --> 00:00:54,488
Ve sonra SARS'lı olan 
başka bir adam

24
00:00:54,512 --> 00:00:56,614
üç saatlik bir uçuşta gitmeyi başarıp

25
00:00:56,638 --> 00:00:59,480
22 kişiye hastalığını bulaştırdı.

26
00:00:59,504 --> 00:01:02,912
Büyük bir süper güç fikrim
tam olarak bu değil.

27
00:01:03,658 --> 00:01:06,222
Buna baktığımızda ise,
bulduğumuz şey,

28
00:01:06,246 --> 00:01:09,222
bu hastalıkların ön-izleme 
yapılmasının çok zor oluşu.

29
00:01:09,619 --> 00:01:11,710
Yani, bir kişi uçağa bindiğinde

30
00:01:11,734 --> 00:01:12,940
hasta olabilir

31
00:01:12,964 --> 00:01:15,359
ve hastalığının gizil döneminde olan,


32
00:01:15,383 --> 00:01:17,542
ve hiç bir belirti göstermeyen

33
00:01:17,566 --> 00:01:19,138
ama aslında hastalığı taşıyan biri,

34
00:01:19,162 --> 00:01:21,353
kabindeki bir çok kişiye

35
00:01:21,377 --> 00:01:23,050
hastalığını bulaştırabilir.

36
00:01:23,074 --> 00:01:25,156
Bu sistem şimdi aslında şöyle çalışıyor;

37
00:01:25,180 --> 00:01:27,466
kabinin üst ve yan tarafından


38
00:01:27,490 --> 00:01:29,916
mavi olarak gördüğünüz
içeri giren havamız var.

39
00:01:29,940 --> 00:01:34,142
Ve sonra bu hava, 
hava çıkışlarına yakın patojenlerin

40
00:01:34,166 --> 00:01:38,714
%99.97'ini ortadan kaldıran 
çok verimli filtrelerden dışarı çıkar.

41
00:01:39,444 --> 00:01:40,921
Şu anda olan ise,

42
00:01:40,945 --> 00:01:43,012
elimizde, karışmış hava 
akımı modeli var.

43
00:01:43,036 --> 00:01:44,868
Yani eğer bir kişi hapşurursa,

44
00:01:44,892 --> 00:01:47,596
o hava, hava filtresinden çıkma 
şansı bulamadan

45
00:01:47,620 --> 00:01:50,865
etrafta bir kaç kez döner.

46
00:01:51,785 --> 00:01:54,998
Ben, açıkça, bunun çok ciddi 
bir problem olduğunu düşündüm.

47
00:01:55,022 --> 00:01:58,755
Dışarı çıkıp bir uçak alacak kadar 
param yoktu, bunun yerine

48
00:01:58,779 --> 00:02:01,017
bir bilgisayar yapmaya karar verdim.

49
00:02:01,041 --> 00:02:02,041
Fiziksel olarak uçağa


50
00:02:04,337 --> 00:02:06,938
binmek ve okuma yapmaktan
daha yüksek çözünürlük

51
00:02:06,962 --> 00:02:08,756
sağlayan simülasyonları, hesaplamalı 


52
00:02:08,780 --> 00:02:12,400
akışkanlar mekaniği ile 
yapabildiğimiz ortaya çıktı.

53
00:02:12,836 --> 00:02:15,850
Esasen bu işe

54
00:02:15,874 --> 00:02:17,546
2D çizimlerle başlarsınız --

55
00:02:17,570 --> 00:02:20,698
bu çizimler, teknik bildirilerde ve
internette çok fazla.

56
00:02:20,722 --> 00:02:23,615
Bunu aldım ve 3D modelleme 
yazılımına koydum,

57
00:02:23,639 --> 00:02:25,418
gerçekten 3D modeli inşa ettim.

58
00:02:25,442 --> 00:02:29,901
Ve bu modeli çok küçük parçalara böldüm,

59
00:02:29,925 --> 00:02:33,502
bilgisayarın daha iyi anlaması için
aslında gözenekler oluşturdum.

60
00:02:33,526 --> 00:02:37,247
Daha sonra, bilgisayara havanın kabine
nereden geldiğini ve çıktığını söyledim,

61
00:02:37,271 --> 00:02:38,770
içine de bir çok fizik attım.

62
00:02:38,794 --> 00:02:43,015
ve oturup bilgisayarın simülasyonu
hesaplamasını bekledim.

63
00:02:44,015 --> 00:02:47,642
Alışılagelmiş bir kabin ile 
aslında elde ettiğimiz şu:

64
00:02:47,666 --> 00:02:49,913
ortadaki yolcunun 
hapşurduğunu göreceksiniz,

65
00:02:50,767 --> 00:02:54,159
ve "Hapşu!" -- direk 
insanların yüzüne gidiyor.

66
00:02:54,882 --> 00:02:56,703
Bu oldukça iğrenç.

67
00:02:56,727 --> 00:02:59,075
Ön taraftan, ortadaki yolcunun

68
00:02:59,099 --> 00:03:00,885
yanında oturan iki yolcunun pek iyi

69
00:03:00,909 --> 00:03:02,615
vakit geçirmediğini göreceksiniz.

70
00:03:02,639 --> 00:03:04,825
Ve yan görünümden baktığımızda,

71
00:03:04,849 --> 00:03:08,842
patojenlerin kabin uzunluğu boyunca 
yayıldığını da fark edeceksiniz.

72
00:03:10,017 --> 00:03:12,367
İlk düşündüğüm şey şuydu;
"Bu hiç iyi değil"

73
00:03:12,391 --> 00:03:15,899
Böylece 32'den fazla simülasyon yaptım

74
00:03:15,923 --> 00:03:19,288
ve sonunda şöyle bir çözüme ulaştım.

75
00:03:19,312 --> 00:03:22,828
Ben buna --patenti beklemede-- 
Küresel Giriş Direktörü diyorum.

76
00:03:22,852 --> 00:03:25,418
Bununla patojen bulaşmasını

77
00:03:25,442 --> 00:03:27,210
55 kere azaltabiliyoruz,

78
00:03:27,234 --> 00:03:30,387
ve temiz hava solumasını
%190 oranında artırıyoruz.

79
00:03:30,411 --> 00:03:32,015
Aslında bu iş,

80
00:03:32,039 --> 00:03:35,168
kompozit malzemeden 
oluşan bu parçanın

81
00:03:35,192 --> 00:03:38,160
uçakta hali hazırda var olan 
yerlere takılmasıyla olur.

82
00:03:38,184 --> 00:03:40,185
Yani, kurulumu çok uygun maliyetli

83
00:03:40,209 --> 00:03:42,057
ve bunu bir gecede yapabiliyoruz.

84
00:03:42,081 --> 00:03:45,629
Tek yapmamız gereken bir kaç vida açmak 
ve işlem tamam.

85
00:03:45,653 --> 00:03:48,512
Ve aldığımız sonuçlar
kesinlikle şaşırtıcı.

86
00:03:48,536 --> 00:03:52,072
Bu problemli dönen hava akımı yerine,

87
00:03:52,096 --> 00:03:53,838
yolcuların arasına inen

88
00:03:53,862 --> 00:03:56,032
hava duvarları yaratarak,
kişiselleştirilmiş

89
00:03:56,056 --> 00:03:57,954
nefes alma bölgeleri oluşturabiliriz.

90
00:03:57,978 --> 00:04:00,963
Ortada oturan yolcu yine hapşuruyor

91
00:04:00,987 --> 00:04:03,700
fakat bu sefer, bunları yok etmek için


92
00:04:03,724 --> 00:04:06,437
filtrelere etkin olarak itebiliyoruz.

93
00:04:06,461 --> 00:04:07,857
Ve aynı şey yan görünümde de,

94
00:04:07,881 --> 00:04:11,110
bu patojenleri direk olarak aşağı 
itebildiğimizi farkedeceksiniz.

95
00:04:11,682 --> 00:04:15,176
Bu yeniliğin yerleştirildiği

96
00:04:15,200 --> 00:04:16,889
aynı senaryoya tekrar bakarsanız,

97
00:04:16,913 --> 00:04:18,929
ortada oturan yolcu hapşurduğunda

98
00:04:18,953 --> 00:04:22,026
başka insanlara hastalık bulaştırma 
şansı bulmadan

99
00:04:22,050 --> 00:04:25,771
onu direk olarak hava 
çıkışlarına doğru itiyoruz.

100
00:04:25,795 --> 00:04:28,919
Farkedeceksiniz ki, ortada oturan adamın 
yanındaki iki yolcu

101
00:04:28,943 --> 00:04:31,176
sanal olarak 
patojensiz hava solumakta.

102
00:04:31,200 --> 00:04:33,728
Yan taraftan baktığımızda da

103
00:04:33,752 --> 00:04:35,307
çok etkin bir sistem görülür.

104
00:04:35,331 --> 00:04:37,953
Kısacası, bu sistem ile biz kazanıyoruz.

105
00:04:39,255 --> 00:04:42,144
Bunun ne anlama geldiğine bakacak olursak,

106
00:04:42,168 --> 00:04:45,640
görülen o ki bu, sadece ortada 
oturan yolcu hapşurduğunda değil

107
00:04:45,664 --> 00:04:48,438
aynı zamanda pencere ya da 
koridor koltuğunda oturan

108
00:04:48,462 --> 00:04:50,557
yolcuların hapşurmasında da işe yarıyor.

109
00:04:51,167 --> 00:04:54,254
Peki bu çözüm, dünya için
ne ifade ediyor?

110
00:04:54,278 --> 00:04:57,792
Bilgisayar simülasyonundan


111
00:04:57,816 --> 00:05:00,385
gerçek hayata baktığımızda,

112
00:05:00,409 --> 00:05:03,171
temelde 3D yazıcı kullanarak
buraya inşa ettiğim

113
00:05:03,195 --> 00:05:05,283
3D model ile
aynı hava akış modelinin

114
00:05:05,307 --> 00:05:08,266
direk yolculara doğru

115
00:05:08,290 --> 00:05:09,876
indiğini görebiliriz.

116
00:05:10,920 --> 00:05:13,990
Geçmişte, SARS salgınının
gerçekte dünyaya maliyeti

117
00:05:14,014 --> 00:05:15,943
yaklaşık 40 milyar dolardır.

118
00:05:15,967 --> 00:05:17,126
Ve gelecekte,

119
00:05:17,150 --> 00:05:19,696
büyük bir hastalığın patlak 
vermesi, dünyaya üç

120
00:05:19,720 --> 00:05:21,578
trilyon dolardan fazlaya mal olabilir.

121
00:05:21,942 --> 00:05:25,419
Eskiden, bir uçağı bir-iki ay 
kadar hizmet dışı

122
00:05:25,443 --> 00:05:27,315
bırakmanız gerekliydi,

123
00:05:27,339 --> 00:05:30,911
bazı şeyleri değiştirmeye çalıştığınızda

124
00:05:30,935 --> 00:05:32,258
binlerce işçilik saati ve milyonlarca
dolar para harcanırdı.

125
00:05:32,282 --> 00:05:35,793
Fakat şimdi ise bunları 
bir gecede yükleyebiliyor

126
00:05:35,817 --> 00:05:37,544
ve sonuçlarını hemen görebiliyoruz.

127
00:05:37,568 --> 00:05:40,774
Ve şimdi bunu, sertifika yoluyla almak

128
00:05:40,798 --> 00:05:41,988
uçuş testi,

129
00:05:42,012 --> 00:05:45,004
ve tüm bu düzenleyici makam 
onayları süreci söz konusu.

130
00:05:45,028 --> 00:05:48,092
Fakat bu gerçekten şunu gösteriyor ki;
bazen en iyi çözümler

131
00:05:48,116 --> 00:05:49,554
en basit çözümlerdir.

132
00:05:49,935 --> 00:05:53,125
İki yıl öncesinde bile,

133
00:05:53,149 --> 00:05:54,918
bu proje gerçekleşemezdi,

134
00:05:54,942 --> 00:05:57,768
çünkü o zaman ki teknoloji
bunu desteklemiyordu.

135
00:05:57,792 --> 00:06:00,261
Fakat şimdi, ileri hesaplamalarla

136
00:06:00,285 --> 00:06:02,471
ve gelişmiş internetimizle

137
00:06:02,495 --> 00:06:05,134
yenilik yapmak, gerçekten altın çağında.

138
00:06:05,158 --> 00:06:08,401
Ve bu yüzden bugün size şunu soruyorum:
Neden bekleyelim?

139
00:06:08,425 --> 00:06:10,746
Geleceği, bugün birlikte inşa edebiliriz.

140
00:06:11,123 --> 00:06:12,274
Teşekkürler.

141
00:06:12,298 --> 00:06:15,404
(Alkışlar)