0:00:01.713,0:00:03.079
Elleri görebilir miyim? --

0:00:03.103,0:00:06.805
Bu salonda kaçınız[br]geçtiğimiz yıl uçağa bindi? --

0:00:08.258,0:00:09.411
Bu oldukça iyi.

0:00:09.435,0:00:12.320
Anlaşılan o ki; bu deneyimi her yıl

0:00:12.344,0:00:15.179
üç milyardan fazla insanla [br]paylaşıyorsunuz.

0:00:15.203,0:00:18.340
Ve bu kadar çok insanı dünyayı dolaşan[br]

0:00:18.364,0:00:19.950
metal borulara koyduğumuzda,

0:00:19.974,0:00:22.647
bazen şunlar olabiliyor ve

0:00:22.671,0:00:24.558
salgın hastalığa kapılabiliyorsunuz.

0:00:25.116,0:00:27.067
Aslında bu konu ilk defa, geçen yıl

0:00:27.091,0:00:29.723
Ebola salgınını duyduğumda [br]dikkatimi çekti.

0:00:29.747,0:00:31.207
Ebola hastalığının yayılması

0:00:31.231,0:00:34.061
her ne kadar sınırlı mesafede ve [br]büyük-damlacık yollarında

0:00:34.085,0:00:35.419
olduğu ortaya çıksa da,

0:00:35.443,0:00:37.421
başka türlü bir çok hastalık

0:00:37.445,0:00:39.421
uçak kabininde yayılabilir.

0:00:39.445,0:00:42.629
En kötü tarafı ise, bazı sayılara[br]göz attığımızda,

0:00:42.653,0:00:44.066
bu oldukça korkutucu.

0:00:44.090,0:00:45.850
H1N1 ile,

0:00:45.874,0:00:48.263
uçağa binmeye karar veren bir adam

0:00:48.287,0:00:50.058
söz konusu tek bir uçuşla

0:00:50.082,0:00:52.336
aslında hastalığı 17 başka [br]kişiye bulaştırdı.

0:00:52.360,0:00:54.488
Ve sonra SARS'lı olan [br]başka bir adam

0:00:54.512,0:00:56.614
üç saatlik bir uçuşta gitmeyi başarıp

0:00:56.638,0:00:59.480
22 kişiye hastalığını bulaştırdı.

0:00:59.504,0:01:02.912
Büyük bir süper güç fikrim[br]tam olarak bu değil.

0:01:03.658,0:01:06.222
Buna baktığımızda ise,[br]bulduğumuz şey,

0:01:06.246,0:01:09.222
bu hastalıkların ön-izleme [br]yapılmasının çok zor oluşu.

0:01:09.619,0:01:11.710
Yani, bir kişi uçağa bindiğinde

0:01:11.734,0:01:12.940
hasta olabilir

0:01:12.964,0:01:15.359
ve hastalığının gizil döneminde olan,[br]

0:01:15.383,0:01:17.542
ve hiç bir belirti göstermeyen

0:01:17.566,0:01:19.138
ama aslında hastalığı taşıyan biri,

0:01:19.162,0:01:21.353
kabindeki bir çok kişiye

0:01:21.377,0:01:23.050
hastalığını bulaştırabilir.

0:01:23.074,0:01:25.156
Bu sistem şimdi aslında şöyle çalışıyor;

0:01:25.180,0:01:27.466
kabinin üst ve yan tarafından[br]

0:01:27.490,0:01:29.916
mavi olarak gördüğünüz[br]içeri giren havamız var.

0:01:29.940,0:01:34.142
Ve sonra bu hava, [br]hava çıkışlarına yakın patojenlerin

0:01:34.166,0:01:38.714
%99.97'ini ortadan kaldıran [br]çok verimli filtrelerden dışarı çıkar.

0:01:39.444,0:01:40.921
Şu anda olan ise,

0:01:40.945,0:01:43.012
elimizde, karışmış hava [br]akımı modeli var.

0:01:43.036,0:01:44.868
Yani eğer bir kişi hapşurursa,

0:01:44.892,0:01:47.596
o hava, hava filtresinden çıkma [br]şansı bulamadan

0:01:47.620,0:01:50.865
etrafta bir kaç kez döner.

0:01:51.785,0:01:54.998
Ben, açıkça, bunun çok ciddi [br]bir problem olduğunu düşündüm.

0:01:55.022,0:01:58.755
Dışarı çıkıp bir uçak alacak kadar [br]param yoktu, bunun yerine

0:01:58.779,0:02:01.017
bir bilgisayar yapmaya karar verdim.

0:02:01.041,0:02:02.041
Fiziksel olarak uçağa[br]

0:02:04.337,0:02:06.938
binmek ve okuma yapmaktan[br]daha yüksek çözünürlük

0:02:06.962,0:02:08.756
sağlayan simülasyonları, hesaplamalı [br]

0:02:08.780,0:02:12.400
akışkanlar mekaniği ile [br]yapabildiğimiz ortaya çıktı.

0:02:12.836,0:02:15.850
Esasen bu işe

0:02:15.874,0:02:17.546
2D çizimlerle başlarsınız --

0:02:17.570,0:02:20.698
bu çizimler, teknik bildirilerde ve[br]internette çok fazla.

0:02:20.722,0:02:23.615
Bunu aldım ve 3D modelleme [br]yazılımına koydum,

0:02:23.639,0:02:25.418
gerçekten 3D modeli inşa ettim.

0:02:25.442,0:02:29.901
Ve bu modeli çok küçük parçalara böldüm,

0:02:29.925,0:02:33.502
bilgisayarın daha iyi anlaması için[br]aslında gözenekler oluşturdum.

0:02:33.526,0:02:37.247
Daha sonra, bilgisayara havanın kabine[br]nereden geldiğini ve çıktığını söyledim,

0:02:37.271,0:02:38.770
içine de bir çok fizik attım.

0:02:38.794,0:02:43.015
ve oturup bilgisayarın simülasyonu[br]hesaplamasını bekledim.

0:02:44.015,0:02:47.642
Alışılagelmiş bir kabin ile [br]aslında elde ettiğimiz şu:

0:02:47.666,0:02:49.913
ortadaki yolcunun [br]hapşurduğunu göreceksiniz,

0:02:50.767,0:02:54.159
ve "Hapşu!" -- direk [br]insanların yüzüne gidiyor.

0:02:54.882,0:02:56.703
Bu oldukça iğrenç.

0:02:56.727,0:02:59.075
Ön taraftan, ortadaki yolcunun

0:02:59.099,0:03:00.885
yanında oturan iki yolcunun pek iyi

0:03:00.909,0:03:02.615
vakit geçirmediğini göreceksiniz.

0:03:02.639,0:03:04.825
Ve yan görünümden baktığımızda,

0:03:04.849,0:03:08.842
patojenlerin kabin uzunluğu boyunca [br]yayıldığını da fark edeceksiniz.

0:03:10.017,0:03:12.367
İlk düşündüğüm şey şuydu;[br]"Bu hiç iyi değil"

0:03:12.391,0:03:15.899
Böylece 32'den fazla simülasyon yaptım

0:03:15.923,0:03:19.288
ve sonunda şöyle bir çözüme ulaştım.

0:03:19.312,0:03:22.828
Ben buna --patenti beklemede-- [br]Küresel Giriş Direktörü diyorum.

0:03:22.852,0:03:25.418
Bununla patojen bulaşmasını

0:03:25.442,0:03:27.210
55 kere azaltabiliyoruz,

0:03:27.234,0:03:30.387
ve temiz hava solumasını[br]%190 oranında artırıyoruz.

0:03:30.411,0:03:32.015
Aslında bu iş,

0:03:32.039,0:03:35.168
kompozit malzemeden [br]oluşan bu parçanın

0:03:35.192,0:03:38.160
uçakta hali hazırda var olan [br]yerlere takılmasıyla olur.

0:03:38.184,0:03:40.185
Yani, kurulumu çok uygun maliyetli

0:03:40.209,0:03:42.057
ve bunu bir gecede yapabiliyoruz.

0:03:42.081,0:03:45.629
Tek yapmamız gereken bir kaç vida açmak [br]ve işlem tamam.

0:03:45.653,0:03:48.512
Ve aldığımız sonuçlar[br]kesinlikle şaşırtıcı.

0:03:48.536,0:03:52.072
Bu problemli dönen hava akımı yerine,

0:03:52.096,0:03:53.838
yolcuların arasına inen

0:03:53.862,0:03:56.032
hava duvarları yaratarak,[br]kişiselleştirilmiş

0:03:56.056,0:03:57.954
nefes alma bölgeleri oluşturabiliriz.

0:03:57.978,0:04:00.963
Ortada oturan yolcu yine hapşuruyor

0:04:00.987,0:04:03.700
fakat bu sefer, bunları yok etmek için[br]

0:04:03.724,0:04:06.437
filtrelere etkin olarak itebiliyoruz.

0:04:06.461,0:04:07.857
Ve aynı şey yan görünümde de,

0:04:07.881,0:04:11.110
bu patojenleri direk olarak aşağı [br]itebildiğimizi farkedeceksiniz.

0:04:11.682,0:04:15.176
Bu yeniliğin yerleştirildiği

0:04:15.200,0:04:16.889
aynı senaryoya tekrar bakarsanız,

0:04:16.913,0:04:18.929
ortada oturan yolcu hapşurduğunda

0:04:18.953,0:04:22.026
başka insanlara hastalık bulaştırma [br]şansı bulmadan

0:04:22.050,0:04:25.771
onu direk olarak hava [br]çıkışlarına doğru itiyoruz.

0:04:25.795,0:04:28.919
Farkedeceksiniz ki, ortada oturan adamın [br]yanındaki iki yolcu

0:04:28.943,0:04:31.176
sanal olarak [br]patojensiz hava solumakta.

0:04:31.200,0:04:33.728
Yan taraftan baktığımızda da

0:04:33.752,0:04:35.307
çok etkin bir sistem görülür.

0:04:35.331,0:04:37.953
Kısacası, bu sistem ile biz kazanıyoruz.

0:04:39.255,0:04:42.144
Bunun ne anlama geldiğine bakacak olursak,

0:04:42.168,0:04:45.640
görülen o ki bu, sadece ortada [br]oturan yolcu hapşurduğunda değil

0:04:45.664,0:04:48.438
aynı zamanda pencere ya da [br]koridor koltuğunda oturan

0:04:48.462,0:04:50.557
yolcuların hapşurmasında da işe yarıyor.

0:04:51.167,0:04:54.254
Peki bu çözüm, dünya için[br]ne ifade ediyor?

0:04:54.278,0:04:57.792
Bilgisayar simülasyonundan[br]

0:04:57.816,0:05:00.385
gerçek hayata baktığımızda,

0:05:00.409,0:05:03.171
temelde 3D yazıcı kullanarak[br]buraya inşa ettiğim

0:05:03.195,0:05:05.283
3D model ile[br]aynı hava akış modelinin

0:05:05.307,0:05:08.266
direk yolculara doğru

0:05:08.290,0:05:09.876
indiğini görebiliriz.

0:05:10.920,0:05:13.990
Geçmişte, SARS salgınının[br]gerçekte dünyaya maliyeti

0:05:14.014,0:05:15.943
yaklaşık 40 milyar dolardır.

0:05:15.967,0:05:17.126
Ve gelecekte,

0:05:17.150,0:05:19.696
büyük bir hastalığın patlak [br]vermesi, dünyaya üç

0:05:19.720,0:05:21.578
trilyon dolardan fazlaya mal olabilir.

0:05:21.942,0:05:25.419
Eskiden, bir uçağı bir-iki ay [br]kadar hizmet dışı

0:05:25.443,0:05:27.315
bırakmanız gerekliydi,

0:05:27.339,0:05:30.911
bazı şeyleri değiştirmeye çalıştığınızda

0:05:30.935,0:05:32.258
binlerce işçilik saati ve milyonlarca[br]dolar para harcanırdı.

0:05:32.282,0:05:35.793
Fakat şimdi ise bunları [br]bir gecede yükleyebiliyor

0:05:35.817,0:05:37.544
ve sonuçlarını hemen görebiliyoruz.

0:05:37.568,0:05:40.774
Ve şimdi bunu, sertifika yoluyla almak

0:05:40.798,0:05:41.988
uçuş testi,

0:05:42.012,0:05:45.004
ve tüm bu düzenleyici makam [br]onayları süreci söz konusu.

0:05:45.028,0:05:48.092
Fakat bu gerçekten şunu gösteriyor ki;[br]bazen en iyi çözümler

0:05:48.116,0:05:49.554
en basit çözümlerdir.

0:05:49.935,0:05:53.125
İki yıl öncesinde bile,

0:05:53.149,0:05:54.918
bu proje gerçekleşemezdi,

0:05:54.942,0:05:57.768
çünkü o zaman ki teknoloji[br]bunu desteklemiyordu.

0:05:57.792,0:06:00.261
Fakat şimdi, ileri hesaplamalarla

0:06:00.285,0:06:02.471
ve gelişmiş internetimizle

0:06:02.495,0:06:05.134
yenilik yapmak, gerçekten altın çağında.

0:06:05.158,0:06:08.401
Ve bu yüzden bugün size şunu soruyorum:[br]Neden bekleyelim?

0:06:08.425,0:06:10.746
Geleceği, bugün birlikte inşa edebiliriz.

0:06:11.123,0:06:12.274
Teşekkürler.

0:06:12.298,0:06:15.404
(Alkışlar)