WEBVTT

00:00:14.870 --> 00:00:20.788
(Şarkı söyleyerek) Ben aya bakıyorum. Ay beni görüyor.

00:00:20.788 --> 00:00:26.858
Ay benim görmediklerimi de görüyor.

00:00:26.858 --> 00:00:33.393
Tanrı ayı korusun, beni de.

00:00:33.393 --> 00:00:40.368
Ve korusun Tanrı o görmediklerimi de.

00:00:40.368 --> 00:00:46.050
Eğer senden önce cennete gidersem,

00:00:46.050 --> 00:00:52.891
bir delik açıp oraya çekerim seni de.

00:00:52.891 --> 00:00:57.782
Ve adını her yıldıza yazarım

00:00:57.782 --> 00:01:02.005
dünya biraz daha

00:01:02.005 --> 00:01:05.887
yakınlaşır böylece.

00:01:05.887 --> 00:01:09.602
Astronot bugün işe gitmeyecek.

00:01:09.602 --> 00:01:11.497
Üşütmüş, hasta.

00:01:11.497 --> 00:01:16.887
Cebini kapatmış, bilgisayarını ve çağrı cihazıyla beraber alarmını da.

00:01:16.887 --> 00:01:19.846
Kanepede büyük sarı bir kedi uyukluyor,

00:01:19.846 --> 00:01:21.799
pencereye yağmur damlaları vuruyor,

00:01:21.799 --> 00:01:25.014
mutfakta kahve kokusundan eser yok.

00:01:25.014 --> 00:01:26.768
Herkes bir telaş içinde.

00:01:26.768 --> 00:01:30.708
15. kattaki mühendisler parçacık makinesi üzerinde çalışmayı bıraktı.

00:01:30.708 --> 00:01:32.711
Yerçekimsiz odada bir sızıntı var

00:01:32.711 --> 00:01:34.319
ve tüm görevi çöpü dışarı çıkarmak olsa da

00:01:34.319 --> 00:01:36.835
gözlük takan çilli kız bile o gerginlikle poşetleri düşürüyor,

00:01:36.835 --> 00:01:39.777
muz kabuklarını ve kağıt bardakları yerlere saçıyor.

00:01:39.777 --> 00:01:41.383
Hiç kimse farketmiyor.

00:01:41.383 --> 00:01:44.299
Giden zaman için tüm bunların anlamını yeniden hesaplamakla meşguller.

00:01:44.299 --> 00:01:46.866
Saniyede kaç galaksi kaybediyoruz?

00:01:46.866 --> 00:01:49.009
Bir sonraki roketin fırlatılmasına ne kadar kaldı?

00:01:49.009 --> 00:01:51.743
Bir elektron enerji bulutundan ayrılıyor.

00:01:51.743 --> 00:01:53.024
Bir karadelik açılıyor.

00:01:53.024 --> 00:01:56.216
Bir anne yemek sofrasını hazırlamayı bitiriyor.

00:01:56.216 --> 00:01:57.531
Bir kanun ve düzen maratonu başlıyor.

00:01:57.531 --> 00:02:00.037
Astronot hala uyuyor.

00:02:00.037 --> 00:02:01.959
Saatini çıkarmayı unutmuş,

00:02:01.959 --> 00:02:04.759
bileğinde metal bir nabız gibi tik tak atıyor.

00:02:04.759 --> 00:02:06.510
Ama o bunu duymuyor.

00:02:06.510 --> 00:02:09.673
O, rüyasında mercan resifleri ve planktonları görüyor.

00:02:09.673 --> 00:02:12.675
Parmakları seyahatine eşlik eden yastığını yakalıyor.

00:02:12.675 --> 00:02:15.399
Yana dönüyor. Birden gözleri açılıyor.

00:02:15.399 --> 00:02:20.668
Dalgıçların dünyadaki en muhteşem işe sahip olduğunu düşünüyor.

00:02:20.668 --> 00:02:24.335
İçinde kayıp gidebileceğiniz onca su!

00:02:26.381 --> 00:02:30.687
(Alkışlar)

00:02:30.687 --> 00:02:32.879
Teşekkürler.

00:02:32.879 --> 00:02:37.004
Küçük bir çocukken, sadece bir hayat yaşayabileceğimiz

00:02:37.004 --> 00:02:39.771
kavramını anlayamazdım.

00:02:39.771 --> 00:02:41.637
Mecazen değil.

00:02:41.637 --> 00:02:44.966
Yani bu hayatta yapılabilecek ne varsa

00:02:44.966 --> 00:02:47.512
olunabilecek kim varsa hepsini

00:02:47.512 --> 00:02:50.027
gerçekten yaşayacağımı sanırdım.

00:02:50.027 --> 00:02:51.899
Sadece biraz zaman alacaktı.

00:02:51.899 --> 00:02:54.709
Ve bir yaş, cinsiyet, ırk farkı olmadığını,

00:02:54.709 --> 00:02:57.659
hatta, zaman uygunluğu gerekmediğini sanırdım.

00:02:57.659 --> 00:03:01.009
Gerçekten de bir iç savaşa liderlik etmenin

00:03:01.009 --> 00:03:05.523
ne anlama geldiğini göreceğimi ya da

00:03:05.523 --> 00:03:08.441
kurak bir arazide 10 yaşında çiftçi bir çocuk ya da Çin'de

00:03:08.441 --> 00:03:12.086
Tang hanedanının İmparatoru olabileceğimi sanırdım.

00:03:12.086 --> 00:03:14.739
Annemin anlattığına göre, bana büyüyünce ne olacağımı

00:03:14.739 --> 00:03:20.333
sorduklarında cevabım hep prenses-balerin-astronot olurmuş.

00:03:20.333 --> 00:03:25.442
Ama onun anlamadığı şey, benim süper bir iş icat etmeye çalışmak yerine

00:03:25.442 --> 00:03:28.869
olmak istediğim herşeyi sıralıyor olmamdı:

00:03:28.869 --> 00:03:31.953
bir prenses, bir balerin ve bir astronot.

00:03:31.953 --> 00:03:34.395
Ve eminim ki listem daha da devam ederdi ancak

00:03:34.395 --> 00:03:36.592
konuşmamı burada kesiyorlardı.

00:03:36.592 --> 00:03:41.876
Kafamdakileri yaşayıp yaşamamam sadece zaman meselesiydi.

00:03:41.876 --> 00:03:44.700
Ve eğer herşeyi yapacaksam daha hızlı olmam

00:03:44.700 --> 00:03:46.708
gerektiğinden emindim,

00:03:46.708 --> 00:03:48.658
çünkü yapılacak onca şey vardı.

00:03:48.658 --> 00:03:51.008
Bu yüzden de hayatım hep bir telaş içindeydi.

00:03:51.008 --> 00:03:53.019
Geride kalmaktan korkuyordum.

00:03:53.019 --> 00:03:56.940
Ve New York'ta büyümüş biri olarak diyebilirim ki,

00:03:56.940 --> 00:04:00.112
telaş gayet normaldi.

00:04:00.112 --> 00:04:03.926
Ama büyürken, farkına varmaya başladım:

00:04:03.926 --> 00:04:08.021
sadece bana ait olan bir hayat vardı.

00:04:08.021 --> 00:04:11.016
Sadece New York'ta yaşayan bir genç kız olmanın

00:04:11.016 --> 00:04:12.046
anlamını bilecektim,

00:04:12.046 --> 00:04:14.934
Yeni Zellanda'da bir delikanlı olmanın anlamını değil,

00:04:14.934 --> 00:04:17.821
Kansas'ta bir balo kraliçesi olmanınkini da değil.

00:04:17.821 --> 00:04:21.013
Sadece kendi gözlerimden görebileceğimi anladığım o dönemlerde

00:04:21.013 --> 00:04:23.089
hikayelere bağlandım

00:04:23.089 --> 00:04:25.034
çünkü bu hikayeler sayesinde başkalarının gözünden

00:04:25.034 --> 00:04:30.021
bakmayı başarabilirdim, o kadar ayrıntılı olmasa da.

00:04:30.021 --> 00:04:33.849
Ve başkalarının deneyimlerini duymak için sabırsızlanıyordum

00:04:33.849 --> 00:04:37.052
çünkü asla yaşayamayacağım hayatların varolmasını

00:04:37.052 --> 00:04:39.006
çok kıskanıyordum ve kaçırdığım herşeyi

00:04:39.006 --> 00:04:41.011
duymak istiyordum.

00:04:41.011 --> 00:04:43.328
Ve eğer öykülerimizi değişmezsek, farkettim ki

00:04:43.328 --> 00:04:46.073
bazı insanlar da New York'ta bir genç kız olmanın

00:04:46.073 --> 00:04:49.052
ne demek olduğunu bilemeyecekler.

00:04:49.052 --> 00:04:50.698
Yani asla ilk öpücükten sonra metroyla

00:04:50.698 --> 00:04:54.180
eve dönüşün nasıl hissettirdiğini bilemeyecekler

00:04:54.180 --> 00:04:57.062
ya da kar yağdığında nasıl sessiz olduğunu

00:04:57.062 --> 00:04:58.988
ve ben herkesin bilmesini, bunları onlara anlatmayı istiyordum

00:04:58.988 --> 00:05:01.669
Ve bu benim odak noktamı oluşturdu.

00:05:01.669 --> 00:05:05.464
Kendimi hikayeler anlatmaya adadım, öyküleri paylaşmaya ve onları biriktirmeye.

00:05:05.464 --> 00:05:08.487
Ve çok olmadan anladım ki

00:05:08.487 --> 00:05:11.952
şiiri her zaman aceleye getiremezdim.

00:05:11.952 --> 00:05:16.108
Ulusal Şiir Ayı için Nisan'da bir hedef belirlenmişti

00:05:16.108 --> 00:05:18.669
ve dernekteki şairlerin çoğu buna katılıyordu,

00:05:18.669 --> 00:05:21.057
30'da 30 görevi.

00:05:21.057 --> 00:05:26.798
Ana fikir, nisan ayı boyunca her gün yeni bir şiir yazmaktı.

00:05:26.798 --> 00:05:30.045
Ben de geçen yıl son kez denedim ve

00:05:30.045 --> 00:05:34.001
bu hızda şiir yazabilme yeteneğim beni çok şaşırttı.

00:05:34.001 --> 00:05:38.309
Ancak ayın sonunda yazdığım 30 şiire baktığımda

00:05:38.309 --> 00:05:42.402
aslında hepsinin aynı şeyi anlatmaya çalıştığını gördüm.

00:05:42.402 --> 00:05:46.829
Sadece, nasıl anlatmak istediğimi 30 denemeden sonra keşfetmiştim

00:05:46.829 --> 00:05:50.662
Ve farkettim ki, daha büyük çaptaki hikayeler için de aynı şey geçerliydi.

00:05:50.662 --> 00:05:53.019
Yıllarca anlatmaya çalıştığım hikayelerim var,

00:05:53.019 --> 00:05:57.062
defalarca yeniden yazıp doğru sözcükleri arıyorum.

00:05:57.062 --> 00:06:01.016
Fransız bir şair ve yazar olan Paul Valery şöyle demiş:

00:06:01.016 --> 00:06:04.743
Bir şiir asla bitmiş sayılmaz, sadece olduğu gibi bırakılır.

00:06:04.743 --> 00:06:07.263
Ve bu da beni ürkütüyor çünkü şiiri sonsuza dek

00:06:07.263 --> 00:06:11.002
tekrar yazıp düzenleyebileceğim anlamına geliyor ve

00:06:11.002 --> 00:06:15.763
şiirin bittiğine karar vermek benim üstüme kalıyor.

00:06:15.763 --> 00:06:18.039
Bu da benim doğru cevabı, en mükemmel sözleri ve

00:06:18.039 --> 00:06:22.313
en doğru tarzı bulmak konusundaki saplantımla tamamen çatışıyor.

00:06:22.313 --> 00:06:27.011
Ben şiiri kafam karıştığında yolumu bulabilmek için kullanırım.

00:06:27.011 --> 00:06:30.047
Ama bir şiiri bitirmek, kafamı karıştıran şeyi

00:06:30.047 --> 00:06:33.144
çözdüğüm anlamına da gelmez.

00:06:33.144 --> 00:06:34.764
Eski yazdığım şiirlere geri dönmeyi severim,

00:06:34.764 --> 00:06:38.611
çünkü bu sayede o zamanlar tam olarak nerede olduğumu

00:06:38.611 --> 00:06:41.197
çözmeye çalıştığım sorunu ve bana yardım etmesi için seçtiğim

00:06:41.197 --> 00:06:43.090
sözcükleri görebiliyorum.

00:06:43.090 --> 00:06:47.098
Yıllardır karşılaşıp durduğum bir hikaye var

00:06:47.098 --> 00:06:50.034
ve hala doğru şekli alıp almadığından emin değilim,

00:06:50.034 --> 00:06:52.064
belki de sadece bir deneme bu

00:06:52.064 --> 00:06:53.973
ve ben onu anlatmanın daha iyi bir yolunu

00:06:53.973 --> 00:06:55.827
bulmak için yeniden yazmayı deneyeceğim.

00:06:55.827 --> 00:06:59.106
Ama o şiire yeniden baktığımda

00:06:59.106 --> 00:07:01.735
o zamanda nerede olduğumu bileceğim ve

00:07:01.735 --> 00:07:05.009
aramaya çalıştığım şey de aslında bu,

00:07:05.009 --> 00:07:09.686
bu sözlerle, burada, bu salonda, sizinle.

00:07:10.732 --> 00:07:12.925
Bu yüzden -- Gülümseyin.

00:07:19.864 --> 00:07:22.521
Her zaman bu kadar kolay değildi.

00:07:22.521 --> 00:07:25.011
Ellerinizi kirletmenin gerekli olduğu zamanlar vardır.

00:07:25.011 --> 00:07:29.029
Karanlıktayken, çoğu zaman ellerinizle görürsünüz

00:07:29.029 --> 00:07:32.076
ve daha çok karşıtlığa, daha çok koyuluğa ihtiyaç duyarsın,

00:07:32.076 --> 00:07:35.004
daha koyu karanlıklar, daha parlak aydınlıklar.

00:07:35.004 --> 00:07:38.049
Buna genişletilmiş gelişim diyorlar. Kimyasalları daha çok

00:07:38.049 --> 00:07:40.901
soluduğunuzu, bileklerinize kadar işe gömüldüğünüzü anlatır.

00:07:40.901 --> 00:07:42.363
Her zaman böylesine kolay değildi.

00:07:42.363 --> 00:07:45.041
Büyükbabam Stewart bir asker fotoğrafçıydı.

00:07:45.041 --> 00:07:48.311
Genç, al yüzlü, gömleğinin kolları yarıya kadar çekik,

00:07:48.311 --> 00:07:51.412
bozuk para desteleri gibi kalın parmaklar,

00:07:51.412 --> 00:07:54.513
Tıpkı Temel Reis'in dünyaya inmiş haline benziyordu.

00:07:54.513 --> 00:07:56.245
Çarpık gülümsemesi, göğsü kıllı,

00:07:56.245 --> 00:07:59.771
2. Dünya Savaşına bir gülümseme ve bir hobiyle gitti.

00:07:59.771 --> 00:08:02.420
Fotoğrafçılığı bilip bilmediği sorulduğunda

00:08:02.420 --> 00:08:06.280
yalan söyledi, Avrupa'yı harita okur gibi öğrendi,

00:08:06.280 --> 00:08:09.018
yukarıdan aşağıya, savaş uçağının yüksekliğinden,

00:08:09.018 --> 00:08:12.086
kamera şipşakları, göz kırpmaları, en koyu karanlıklar

00:08:12.086 --> 00:08:14.009
ve en parlak aydınlıklar.

00:08:14.009 --> 00:08:17.019
Savaşmayı evinin yolunu bulur gibi öğrendi.

00:08:17.019 --> 00:08:19.046
Diğer askerler döndüklerinde silahlarını bir kenara attılar,

00:08:19.046 --> 00:08:22.867
ama o, kamera lenslerini beraberinde eve getirdi.

00:08:22.867 --> 00:08:25.650
Bir dükkan açtı, aile işi oluverdi.

00:08:25.650 --> 00:08:29.043
Babam bu siyah-beyaz dünyaya doğdu.

00:08:29.043 --> 00:08:32.604
Basketbol elleri, küçük düğmeleri ve lensi çerçeveye,

00:08:32.604 --> 00:08:35.064
filmi makineye, kimyasalları plastik kutulara

00:08:35.064 --> 00:08:37.000
koyma ayarlarını öğrendi.

00:08:37.000 --> 00:08:40.014
Babası işin sanatını değil makineleri biliyordu.

00:08:40.014 --> 00:08:42.001
Karanlıkları biliyordu ama aydınlıklardan bihaberdi.

00:08:42.001 --> 00:08:46.024
Babam işin büyüsünü öğrendi, ışığı takip etti.

00:08:46.024 --> 00:08:48.990
Bir defasında bir orman yangınını takip ederek ülkeyi uçtan uca geçti

00:08:48.990 --> 00:08:51.968
ve bir hafta boyunca resimlerini çekti.

00:08:51.968 --> 00:08:54.299
"Işığı takip et." dedi.

00:08:54.299 --> 00:08:55.830
"Işığı takip et."

00:08:55.830 --> 00:08:58.293
Bazı anılarımı sadece fotoğraflardan bilirim.

00:08:58.293 --> 00:09:01.512
Wooster caddesindeki tıkırdayan tavanarası,

00:09:01.512 --> 00:09:04.517
3 metrelik tavanlar, beyaz duvarlar ve soğuk zeminler.

00:09:04.517 --> 00:09:07.293
Burası annemin eviydi, o zamanlar daha anne değildi.

00:09:07.293 --> 00:09:10.237
Evlenmemişti, bir sanatçıydı.

00:09:10.237 --> 00:09:11.960
Ve açılıp kapanan kapılarıyla

00:09:11.960 --> 00:09:14.109
duvarları tavana ulaşan evdeki

00:09:14.109 --> 00:09:15.736
iki odadan biri banyo

00:09:15.736 --> 00:09:18.711
ötekisi karanlık odaydı.

00:09:18.711 --> 00:09:21.036
Karanlık odayı kendisi inşa etmişti, ev yapımı

00:09:21.036 --> 00:09:25.010
paslanmaz çelik leğenler, koca bir el çarkıyla

00:09:25.010 --> 00:09:27.045
gidip gelen 8'e 10luk bir agrandisör,

00:09:27.045 --> 00:09:29.056
bir takım renk dengeli ışıklar,

00:09:29.056 --> 00:09:31.408
baskıları görmek için camdan bir duvar,

00:09:31.408 --> 00:09:33.863
duvarda sallanan kurutma askıları.

00:09:33.863 --> 00:09:35.930
Annem kendine bir karanlık oda yapmıştı.

00:09:35.930 --> 00:09:37.076
Ve bura yuvası olmuştu.

00:09:37.076 --> 00:09:39.985
Basketbol elleri olan bir adama,

00:09:39.985 --> 00:09:42.265
onun ışığa bakışına aşık oldu.

00:09:42.265 --> 00:09:44.364
Evlendiler. Bebekleri oldu.

00:09:44.364 --> 00:09:46.013
Parka yakın bir eve taşındılar.

00:09:46.013 --> 00:09:49.008
Ama Wooster caddesindeki evi bırakmadılar,

00:09:49.008 --> 00:09:50.867
doğum günleri ve hazine avları için.

00:09:50.867 --> 00:09:53.611
Bebek gri skalanın ayarını değiştirdi.

00:09:53.611 --> 00:09:56.083
Aile albümlerini kırmızı balonlar ve sarı şekerlemelerle

00:09:56.083 --> 00:09:57.073
doldurdu.

00:09:57.073 --> 00:09:59.535
Bebek yamuk gülümsemesiyle, çilli bir

00:09:59.535 --> 00:10:01.002
genç kıza dönüştü,

00:10:01.002 --> 00:10:05.711
neden arkadaşlarının evlerinde karanlık odaların olmadığını anlayamıyordu,

00:10:05.711 --> 00:10:07.490
anne ve babasını hiç öpüşürken görmedi,

00:10:07.490 --> 00:10:09.449
elele tutuşurken bile görmedi.

00:10:09.449 --> 00:10:11.035
Ama bir gün başka bir bebek geliverdi.

00:10:11.035 --> 00:10:14.856
Bu seferki dümdüz saçlı, balon yanaklıydı.

00:10:14.856 --> 00:10:16.570
Bebeğe tatlı patates dediler.

00:10:16.570 --> 00:10:18.023
Güldüğünde o kadar sesli gülerdi ki

00:10:18.023 --> 00:10:20.061
yangın çıkışındaki güvercinler kaçışırlardı.

00:10:20.061 --> 00:10:23.262
Ve bu dördü parkın yanındaki evlerinde yaşadılar.

00:10:23.262 --> 00:10:25.903
Çillerinden kurtulan kız, tatlı patates çocuk,

00:10:25.903 --> 00:10:28.030
basketbol baba ve karanlık oda anne.

00:10:28.030 --> 00:10:30.872
Mumlarını yaktılar ve dualarını ettiler.

00:10:30.872 --> 00:10:33.698
Ve fotoğrafların kenarları kıvrılmaya başladı.

00:10:33.698 --> 00:10:35.750
Bir gün bazı kuleler yıkıldı

00:10:35.750 --> 00:10:39.853
ve parkın kenarındaki ev küller altında kaldığı için oradan kaçtılar.

00:10:39.853 --> 00:10:45.008
Sırt çantalarıyla, bisikletlerine atlayıp karanlık odalı eve gittiler.

00:10:45.008 --> 00:10:48.812
Ama Wooster caddesindeki ev bir sanatçı için yapılmıştı,

00:10:48.812 --> 00:10:50.775
bir güvercin ailesine uygun değildi ve tavana ulaşmayan duvarlar

00:10:50.775 --> 00:10:52.090
bağrışmaları tutamazdı

00:10:52.090 --> 00:10:56.745
ve basketbol elli adam teslim olmaya karar verdi.

00:10:56.745 --> 00:11:00.008
Bu savaşı, evini gösteren haritalar olmadan kazanamazdı.

00:11:00.008 --> 00:11:01.678
Elleri kameraya çok büyük geliyordu,

00:11:01.678 --> 00:11:03.360
eşininkilere de,

00:11:03.360 --> 00:11:05.858
vücuduna da.

00:11:05.858 --> 00:11:08.713
Tatlı patates çocuk söyleyecek birşeyi kalmayana kadar

00:11:08.713 --> 00:11:10.229
yumruklarını ağzına sokuşturdu.

00:11:10.229 --> 00:11:14.022
Sonra, çilli kız hazine avlarına kendi başına gitti.

00:11:14.022 --> 00:11:17.638
Ve Wooster caddesindeki 3 metrelik

00:11:17.638 --> 00:11:19.490
tıkırdayan tavanaralı, bir sürü lavabolu

00:11:19.490 --> 00:11:21.482
karanlık odası olan evde

00:11:21.482 --> 00:11:24.028
renk dengeli ışıkların altında bir not buldu,

00:11:24.028 --> 00:11:28.941
duvara yapıştırılmış, yıkılan kulelerin ve doğan bebeklerin

00:11:28.941 --> 00:11:31.485
çok öncesinden kalma.

00:11:31.485 --> 00:11:37.007
Notta şöyle diyordu: "Karanlık odada çalışan kızı bir adam seviyor."

00:11:37.007 --> 00:11:40.944
Bu, babamın kamerayı yeniden eline almasından bir yıl önceydi.

00:11:40.944 --> 00:11:43.578
İlk seferinde, Noel ışıklarını takip etmişti,

00:11:43.578 --> 00:11:46.013
New York şehrinin ağaçlarına kadar.

00:11:46.013 --> 00:11:50.967
Onun küçük ışık noktaları, en koyu karanlıklarda göz kırpıyordu.

00:11:50.967 --> 00:11:54.873
Bir yıl sonra bir orman yangınıyla ülkeyi bir uçtan öteki uca geçti,

00:11:54.873 --> 00:11:57.527
bir hafta boyunca fotoğraflarını çekti,

00:11:57.527 --> 00:11:59.497
yangın Batı Sahili yıkıp geçiyor,

00:11:59.497 --> 00:12:01.481
yoluna çıkan 18 tekerlekli tırları yiyordu.

00:12:01.481 --> 00:12:03.062
Ülkenin öteki ucunda ben,

00:12:03.062 --> 00:12:06.050
derslere girip defterimin kenarlarına şiirler yazıyordum.

00:12:06.050 --> 00:12:08.765
İkimizde yakalama sanatını öğrenmiştik.

00:12:08.765 --> 00:12:11.398
Belki de kabullenme sanatıydı bu.

00:12:11.448 --> 00:12:15.755
Ya da gitmesine izin verme sanatı.

00:12:16.005 --> 02:06:07.010
Teşekkürler. (Alkışlar)