Trên toàn thế giới, có khoảng 60 triệu người bị buộc phải rời bỏ nơi ở để chạy trốn chiến tranh, bạo lực và ngược đãi. Hầu hết họ đều trở thành những người tị nạn nội địa, nghĩa là phải rời bỏ nhà cửa ngay trên chính đất nước mình. Một số khác vượt biên và tìm kiếm nơi tạm trú ngoài biên giới. Tất cả họ thường được gọi là người tị nạn. Nhưng "người tị nạn" chính xác nghĩa là gì? "Người tị nạn" đã có từ ngàn năm trước, nhưng phải đến năm 1951, định nghĩa đương đại mới được phát thảo tại Hội Nghị LHQ, cùng với sự kiện hàng loạt người tị nạn bị đàn áp và trục xuất trong Thế chiến thứ 2. Định nghĩa cho rằng người tị nạn là người ở ngoài đất nước mà họ mang quốc tịch, và không có khả năng trở về quê hương vì sợ bị ngược đãi một cách xác đáng. Sự ngược đãi đó có thể do chủng tộc, tôn giáo, hoặc quốc tịch cũng có thể do địa vị xã hội hoặc quan điểm chính trị và thường liên quan đến vấn đề chiến tranh và bạo lực. Ngày nay, khoảng một nửa người tị nạn trên toàn thế giới là trẻ em, một số không có người lớn đi cùng, hoàn cảnh đó rất dễ khiến các em bị bóc lột lao động hoặc bị biến thành nô lệ tình dục. Mỗi người tị nạn đều có một câu chuyện và nhiều người phải vượt qua các chuyến đi nguy hiểm khó lường. Nhưng trước khi tìm hiểu kĩ hơn hành trình của họ, hãy làm rõ điều này. Đã có rất nhiều nhầm lẫn giữa 2 từ "người di cư" và "người tị nạn". "Người di cư" thường chỉ những người rời khỏi đất nước mình vì những nguyên nhân không liên quan đến ngược đãi, như là tìm kiếm cơ hội việc làm tốt hơn hoặc rời bỏ nơi khắc nghiệt, cằn cỗi để tới những nơi có điều kiện tốt. Nhiều người trên khắp thế giới đã di cư vì thảm họa thiên nhiên, khủng hoảng lương thực, và nhiều khó khăn khác, nhưng luật quốc tế, dù đúng hay sai, chỉ công nhận những người chạy trốn vì xung đột và bạo lực là người tị nạn. Vậy chuyện gì sẽ xảy ra khi ai đó bỏ trốn khỏi đất nước họ? Hầu hết hành trình của người tị nạn đều dài và đầy nguy hiểm và thiếu thốn về nơi ở, nước uống, hay thức ăn. Có thể phải rời đi, bất ngờ và đột ngột, bỏ lại hành lý, những người tị nạn thường không có đủ giấy tờ cần thiết, như visa, để lên máy bay và vào các quốc gia khác một cách hợp pháp. Những yếu tố về tài chính và chính trị có thể ngăn họ rời đi một cách hợp pháp. Nghĩa là họ thường chỉ có thể rời đi bằng đường biển hay đường bộ, có khi còn phải giao phó mạng sống cho những tên buôn lậu, để giúp họ vượt biên giới. Có những người tìm kiếm chốn an toàn cùng gia đình, một số khác lại cố gắng một mình vượt qua, bỏ lại những người thân yêu với hy vọng một ngày đoàn tụ. Sự chia ly này có thể rất đau khổ và dai dẳng. Hơn một nửa người tị nạn trên thế giới sinh sống tại đô thị, đôi khi, điểm dừng đầu tiên của họ là trại tị nạn, thường do Cơ quan tị nạn của LHQ hoặc chính quyền địa phương quản lý. Trại tị nạn vốn là những công trình tạm thời, cung cấp nơi ở ngắn hạn cho đến khi cư dân có thể trở về nhà an toàn, tái hòa nhập tại quê hương, hoặc tái định cư tại một đất nước khác. Nhưng việc tái định cư và quá trình hội nhập lâu dài thường bị giới hạn. Không còn lựa chọn, nhiều người tị nạn ở lại trong các trại tới vài năm đôi khi là vài thập kỉ. Tại một quốc gia mới, bước đầu tiên để hợp pháp hóa là xin tị nạn. Ở thời điểm này, họ mới chỉ là người xin quyền tị nạn và sẽ không được công nhận là người tị nạn hợp pháp cho đến khi đơn xin phép chấp thuận. Khi hầu hết các nước đã đồng thuận về định nghĩa "người tị nạn", mỗi nước sở tại có trách nhiệm xem xét mọi yêu cầu về xin tị nạn và quyết định những người nộp đơn nào có thể được công nhận. Thế nhưng, chính sách tị nạn của mỗi nước lại có sự khác biệt đáng kể. Các nước sở tại phải có trách nhiệm đối với những người được công nhận là người tị nạn, như việc đảm bảo về mức sống tối thiểu cũng như không phân biệt đối xử. Nhưng nghĩa vụ cơ bản nhất là không được trục xuất người tị nạn về nơi nguy hiểm, Đó là nguyên tắc ngăn việc các nước gửi trả người nào đó về nơi mà mạng sống và sự tự do của họ bị đe dọa. Tuy nhiên, thực tế, người tị nạn thường là nạn nhân của nạn phân biệt đối xử. Họ thường buộc phải xây dựng lại cuộc sống trong sự bài ngoại và phân biệt chủng tộc ngày một nghiêm trọng. Việc không được tham gia lao động ngày một phổ biến, họ phải hoàn toàn dựa vào viện trợ nhân đạo. Thêm vào đó, có quá nhiều trẻ em tị nạn không được đến trường vì thiếu kinh phí hỗ trợ cho các chương trình giáo dục. Truy ngược lại lịch sử gia đình mình, rất có thể bạn sẽ khám phá ra rằng ở một thời điểm nào đó, tổ tiên của bạn đã bị buộc phải rời khỏi ngôi nhà của mình, để chạy trốn chiến tranh, đàn áp và phân biệt đối xử . Hãy nhớ lại câu chuyện tị nạn của tổ tiên bạn mỗi khi nghe nhắc đến những người tị nạn ngoài kia phải rời đi, để tìm kiếm một ngôi nhà mới.