1
00:00:07,465 --> 00:00:08,580
Trên toàn thế giới,

2
00:00:08,580 --> 00:00:13,246
có khoảng 60 triệu người 
bị buộc phải rời bỏ nơi ở

3
00:00:13,246 --> 00:00:16,561
để chạy trốn chiến tranh, 
bạo lực và ngược đãi.

4
00:00:16,561 --> 00:00:20,818
Hầu hết họ đều trở thành
những người tị nạn nội địa,

5
00:00:20,818 --> 00:00:25,884
nghĩa là phải rời bỏ nhà cửa 
ngay trên chính đất nước mình.

6
00:00:25,884 --> 00:00:31,028
Một số khác vượt biên và tìm kiếm 
nơi tạm trú ngoài biên giới.

7
00:00:31,028 --> 00:00:33,818
Tất cả họ 
thường được gọi là người tị nạn.

8
00:00:33,818 --> 00:00:36,773
Nhưng "người tị nạn" 
chính xác nghĩa là gì?

9
00:00:36,773 --> 00:00:39,773
"Người tị nạn" đã có
từ ngàn năm trước,

10
00:00:39,773 --> 00:00:42,780
nhưng phải đến năm 1951, 
định nghĩa đương đại

11
00:00:42,780 --> 00:00:46,808
mới được phát thảo tại Hội Nghị LHQ,
cùng với sự kiện

12
00:00:46,808 --> 00:00:52,243
hàng loạt người tị nạn bị đàn áp 
và trục xuất trong Thế chiến thứ 2.

13
00:00:52,243 --> 00:00:57,036
Định nghĩa cho rằng người tị nạn là người 
ở ngoài đất nước mà họ mang quốc tịch,

14
00:00:57,036 --> 00:00:59,852
và không có khả năng trở về quê hương

15
00:00:59,852 --> 00:01:03,751
vì sợ bị ngược đãi 
một cách xác đáng.

16
00:01:03,751 --> 00:01:08,753
Sự ngược đãi đó có thể do
chủng tộc, tôn giáo, hoặc quốc tịch

17
00:01:08,753 --> 00:01:12,882
cũng có thể do địa vị xã hội 
hoặc quan điểm chính trị

18
00:01:12,882 --> 00:01:16,964
và thường liên quan đến 
vấn đề chiến tranh và bạo lực.

19
00:01:16,964 --> 00:01:20,847
Ngày nay, khoảng một nửa người tị nạn 
trên toàn thế giới là trẻ em,

20
00:01:20,847 --> 00:01:23,441
một số không có người lớn đi cùng,

21
00:01:23,441 --> 00:01:27,092
hoàn cảnh đó rất dễ khiến các em 
bị bóc lột lao động

22
00:01:27,092 --> 00:01:29,525
hoặc bị biến thành nô lệ tình dục.

23
00:01:29,525 --> 00:01:31,966
Mỗi người tị nạn đều có một câu chuyện

24
00:01:31,966 --> 00:01:36,811
và nhiều người phải vượt qua 
các chuyến đi nguy hiểm khó lường.

25
00:01:36,811 --> 00:01:39,280
Nhưng trước khi tìm hiểu kĩ hơn
hành trình của họ,

26
00:01:39,280 --> 00:01:40,907
hãy làm rõ điều này.

27
00:01:40,907 --> 00:01:44,222
Đã có rất nhiều nhầm lẫn 
giữa 2 từ

28
00:01:44,222 --> 00:01:46,570
"người di cư" và "người tị nạn".

29
00:01:46,570 --> 00:01:50,062
"Người di cư" thường chỉ những người 
rời khỏi đất nước mình

30
00:01:50,062 --> 00:01:52,849
vì những nguyên nhân 
không liên quan đến ngược đãi,

31
00:01:52,849 --> 00:01:55,498
như là tìm kiếm 
cơ hội việc làm tốt hơn

32
00:01:55,498 --> 00:02:00,127
hoặc rời bỏ nơi khắc nghiệt, cằn cỗi
để tới những nơi có điều kiện tốt.

33
00:02:00,127 --> 00:02:03,309
Nhiều người trên khắp thế giới đã di cư

34
00:02:03,309 --> 00:02:06,760
vì thảm họa thiên nhiên,
khủng hoảng lương thực,

35
00:02:06,760 --> 00:02:08,406
và nhiều khó khăn khác,

36
00:02:08,406 --> 00:02:10,714
nhưng luật quốc tế, dù đúng hay sai,

37
00:02:10,714 --> 00:02:16,876
chỉ công nhận những người chạy trốn 
vì xung đột và bạo lực là người tị nạn.

38
00:02:16,876 --> 00:02:21,218
Vậy chuyện gì sẽ xảy ra khi ai đó 
bỏ trốn khỏi đất nước họ?

39
00:02:21,218 --> 00:02:24,470
Hầu hết hành trình của người tị nạn 
đều dài và đầy nguy hiểm

40
00:02:24,470 --> 00:02:28,215
và thiếu thốn về nơi ở, 
nước uống, hay thức ăn.

41
00:02:28,215 --> 00:02:33,002
Có thể phải rời đi, bất ngờ và đột ngột,
bỏ lại hành lý,

42
00:02:33,002 --> 00:02:37,876
những người tị nạn
thường không có đủ giấy tờ cần thiết,

43
00:02:37,876 --> 00:02:42,631
như visa, để lên máy bay và 
vào các quốc gia khác một cách hợp pháp.

44
00:02:42,631 --> 00:02:47,980
Những yếu tố về tài chính và chính trị 
có thể ngăn họ rời đi một cách hợp pháp.

45
00:02:47,980 --> 00:02:51,813
Nghĩa là họ thường chỉ có thể rời đi 
bằng đường biển hay đường bộ,

46
00:02:51,813 --> 00:02:55,260
có khi còn phải giao phó mạng sống
cho những tên buôn lậu,

47
00:02:55,260 --> 00:02:56,964
để giúp họ vượt biên giới.

48
00:02:56,964 --> 00:03:00,033
Có những người tìm kiếm chốn an toàn 
cùng gia đình,

49
00:03:00,033 --> 00:03:03,973
một số khác lại cố gắng một mình vượt qua,
bỏ lại những người thân yêu

50
00:03:03,973 --> 00:03:06,847
với hy vọng một ngày đoàn tụ.

51
00:03:06,847 --> 00:03:10,190
Sự chia ly này có thể 
rất đau khổ và dai dẳng.

52
00:03:10,190 --> 00:03:13,880
Hơn một nửa người tị nạn trên thế giới 
sinh sống tại đô thị,

53
00:03:13,880 --> 00:03:18,465
đôi khi, điểm dừng đầu tiên của họ 
là trại tị nạn,

54
00:03:18,465 --> 00:03:23,414
thường do Cơ quan tị nạn của LHQ
hoặc chính quyền địa phương quản lý.

55
00:03:23,414 --> 00:03:26,757
Trại tị nạn vốn là 
những công trình tạm thời,

56
00:03:26,757 --> 00:03:30,659
cung cấp nơi ở ngắn hạn cho đến khi
cư dân có thể trở về nhà an toàn,

57
00:03:30,659 --> 00:03:35,256
tái hòa nhập tại quê hương,
hoặc tái định cư tại một đất nước khác.

58
00:03:35,256 --> 00:03:39,762
Nhưng việc tái định cư và quá trình
hội nhập lâu dài thường bị giới hạn.

59
00:03:39,762 --> 00:03:44,284
Không còn lựa chọn, nhiều người tị nạn
ở lại trong các trại tới vài năm

60
00:03:44,284 --> 00:03:47,440
đôi khi là vài thập kỉ.

61
00:03:47,440 --> 00:03:52,745
Tại một quốc gia mới, bước đầu tiên 
để hợp pháp hóa là xin tị nạn.

62
00:03:52,745 --> 00:03:56,067
Ở thời điểm này, 
họ mới chỉ là người xin quyền tị nạn

63
00:03:56,067 --> 00:03:58,952
và sẽ không được công nhận 
là người tị nạn hợp pháp

64
00:03:58,952 --> 00:04:01,472
cho đến khi đơn xin phép chấp thuận.

65
00:04:01,472 --> 00:04:04,943
Khi hầu hết các nước đã đồng thuận 
về định nghĩa "người tị nạn",

66
00:04:04,943 --> 00:04:09,683
mỗi nước sở tại có trách nhiệm 
xem xét mọi yêu cầu về xin tị nạn

67
00:04:09,683 --> 00:04:13,516
và quyết định những người nộp đơn nào
có thể được công nhận.

68
00:04:13,516 --> 00:04:17,355
Thế nhưng, chính sách tị nạn của mỗi nước 
lại có sự khác biệt đáng kể.

69
00:04:17,355 --> 00:04:19,820
Các nước sở tại phải có trách nhiệm

70
00:04:19,820 --> 00:04:22,618
đối với những người được công nhận
là người tị nạn,

71
00:04:22,618 --> 00:04:27,534
như việc đảm bảo về mức sống tối thiểu
cũng như không phân biệt đối xử.

72
00:04:27,534 --> 00:04:31,891
Nhưng nghĩa vụ cơ bản nhất là không được
trục xuất người tị nạn về nơi nguy hiểm,

73
00:04:31,891 --> 00:04:35,139
Đó là nguyên tắc ngăn việc các nước 
gửi trả người nào đó

74
00:04:35,139 --> 00:04:38,723
về nơi mà mạng sống và
sự tự do của họ bị đe dọa.

75
00:04:38,723 --> 00:04:44,751
Tuy nhiên, thực tế, người tị nạn thường 
là nạn nhân của nạn phân biệt đối xử.

76
00:04:44,751 --> 00:04:47,516
Họ thường buộc 
phải xây dựng lại cuộc sống

77
00:04:47,516 --> 00:04:50,974
trong sự bài ngoại và phân biệt chủng tộc 
ngày một nghiêm trọng.

78
00:04:50,974 --> 00:04:54,192
Việc không được tham gia lao động
ngày một phổ biến,

79
00:04:54,192 --> 00:04:57,135
họ phải hoàn toàn dựa vào
viện trợ nhân đạo.

80
00:04:57,135 --> 00:05:01,135
Thêm vào đó, có quá nhiều trẻ em tị nạn
không được đến trường

81
00:05:01,135 --> 00:05:04,845
vì thiếu kinh phí hỗ trợ 
cho các chương trình giáo dục.

82
00:05:04,845 --> 00:05:07,434
Truy ngược lại
lịch sử gia đình mình,

83
00:05:07,434 --> 00:05:10,741
rất có thể bạn sẽ khám phá ra rằng
ở một thời điểm nào đó,

84
00:05:10,741 --> 00:05:13,878
tổ tiên của bạn đã bị buộc phải
rời khỏi ngôi nhà của mình,

85
00:05:13,878 --> 00:05:19,246
để chạy trốn chiến tranh,
đàn áp và phân biệt đối xử .

86
00:05:19,246 --> 00:05:22,569
Hãy nhớ lại câu chuyện tị nạn 
của tổ tiên bạn

87
00:05:22,569 --> 00:05:25,594
mỗi khi nghe nhắc đến 
những người tị nạn ngoài kia

88
00:05:25,594 --> 00:05:28,307
phải rời đi,
để tìm kiếm một ngôi nhà mới.