WEBVTT

00:00:07.465 --> 00:00:08.580
Dünyanın pek çok yerinde,

00:00:08.580 --> 00:00:13.246
yaklaşık olarak 60 milyon kişi savaş,
şiddet ve zulümden kaçmak için

00:00:13.246 --> 00:00:16.561
yurtlarını terk etmek zorunda kalıyor.

00:00:16.561 --> 00:00:20.818
Bu kişilerin çoğu ülke içinde göç ediyor,

00:00:20.818 --> 00:00:25.884
yani yurtlarını terk etse de
ülke sınırları içinde kalıyorlar.

00:00:25.884 --> 00:00:31.028
Bazıları ise sınırı geçip kendi ülkeleri
dışında sığınacak bir yer arayışındalar.

00:00:31.028 --> 00:00:33.818
Bu kişiler genellikle mülteci
olarak anılıyorlar.

00:00:33.818 --> 00:00:37.253
Peki bu terim tam olarak
ne anlama geliyor?

00:00:37.253 --> 00:00:39.973
Dünyada binlerce yıldır mülteciler var,

00:00:39.973 --> 00:00:44.720
ama güncel tanımı Birleşmiş Milletler'in
II. Dünya Savaşı'nda oluşan

00:00:44.720 --> 00:00:46.808
yaygın zulüm ve zorunlu göçlere
maruz kalan mültecilerin yasal durumunu

00:00:46.808 --> 00:00:52.433
tanımlamak için 1951 yılında
yaptığı toplantıda ortaya çıktı.

00:00:52.433 --> 00:00:57.036
Yapılan tanım mülteciyi kendi milletinin
yaşadığı devlet sınırları dışında olan

00:00:57.036 --> 00:00:59.852
ve zulüm göreceğine dair sağlam temelli
kaygılar yüzünden

00:00:59.852 --> 00:01:03.751
kendi vatanına dönemeyecek insanlar
olarak tanımlar.

00:01:03.751 --> 00:01:08.753
Bahsedilen zulüm kişinin ait olduğu
ırk, din, milliyet,

00:01:08.753 --> 00:01:12.882
belli bir sosyal gruba veya siyasi
görüşe bağlı olmak sebebiyle olabilir

00:01:12.882 --> 00:01:16.964
ve genellikle de savaş veya çatışmalar
sonucu ortaya çıkar.

00:01:16.964 --> 00:01:20.847
Günümüzde mültecilerin kabaca yarısını
çocuklar oluşturuyor ve

00:01:20.847 --> 00:01:23.441
bazılarının yanında onlara eşlik eden
erişkin yaşta birisi de bulunmamakta.

00:01:23.441 --> 00:01:27.092
Bu da onları çocuk emeği kullanımı
ve cinsel sömürüye

00:01:27.092 --> 00:01:29.845
daha savunmasız hâle getiriyor.

00:01:29.845 --> 00:01:31.966
Her mültecinin hikâyesi
birbirinden farklıdır,

00:01:31.966 --> 00:01:36.811
çoğu da sonu bilinmez tehlikeli
yolculuklara çıkmak zorunda kalmıştır.

00:01:36.811 --> 00:01:39.280
Ama yolculuklarının ayrıntılarına
girmeden önce

00:01:39.280 --> 00:01:40.907
bir konuyu aydınlatalım.

00:01:40.907 --> 00:01:44.222
"Mülteci" ve "Göçmen"
terimleri konusunda

00:01:44.222 --> 00:01:46.570
konusunda yaşanan karışıklığı
biraz açalım.

00:01:46.570 --> 00:01:50.062
Göçmen terimi genellikle ülkelerini
daha iyi ekonomik fırsatlar için

00:01:50.062 --> 00:01:52.849
veya kuraklık yaşanan bölgelerden
ayrılmak zorunda kalan insanlar gibi

00:01:52.849 --> 00:01:55.498
zulüm görme korkusu dışındaki
sebeplerle terk edenler

00:01:55.498 --> 00:02:00.127
için kullanılmakta.

00:02:00.127 --> 00:02:03.309
Dünyada pek çok insan doğal afetler,

00:02:03.309 --> 00:02:05.060
gıda bulmaktaki zorluklar

00:02:05.060 --> 00:02:06.624
veya benzer sıkıntılar yüzünden

00:02:06.624 --> 00:02:08.406
göç etmek zorunda kalıyor.

00:02:08.406 --> 00:02:10.714
Ama haksız bir şekilde olsa da
uluslararası hukuk

00:02:10.714 --> 00:02:16.876
sadece çatışma ve şiddet yüzünden
göç edenleri mülteci kabul ediyor.

00:02:16.876 --> 00:02:21.218
Şimdi de birisi ülkesinden kaçmak zorunda
kaldığında neler oluyor buna bakalım.

00:02:21.218 --> 00:02:24.470
Pek çok göçmenin yolculuğu
su, gıda ve barınaktan mahrum,

00:02:24.470 --> 00:02:28.215
uzun ve tehlikeli geçer.

00:02:28.215 --> 00:02:30.934
Ülkelerinden bir anda ayrılmak
zorunda kaldıkları için

00:02:30.934 --> 00:02:33.102
ellerinde pek bir varlıkları yoktur ve
çatışma ortamlarından kaçmaya çalışan

00:02:33.102 --> 00:02:37.876
bu insanların yanında başka bir ülkeye
yasal yoldan girmelerini veya

00:02:37.876 --> 00:02:42.631
bir uçağa binmelerini sağlayacak
vize gibi belgeler yoktur.

00:02:42.631 --> 00:02:46.410
Maddi ve siyasi etmenler onların
olağan yolculuk hatlarını

00:02:46.410 --> 00:02:48.190
izlemesine engel olur.

00:02:48.190 --> 00:02:51.813
Bu da onları kara ve deniz yoluyla
sınırı geçebilmek için

00:02:51.813 --> 00:02:54.760
insan kaçakçılarına hayatlarını

00:02:54.760 --> 00:02:57.164
emanet etmek zorunda bırakır.

00:02:57.164 --> 00:03:00.033
Bazıları aileleriyle güvenli yerlere
doğru yola çıkarken,

00:03:00.033 --> 00:03:03.973
diğerleri bu yolculuğa sevdiklerine
daha sonra kavuşma umuduyla

00:03:03.973 --> 00:03:06.847
tek başlarına çıkarlar.

00:03:06.847 --> 00:03:10.190
Bu ayrılık beklendiğinden uzun ve
acı verici olabilir.

00:03:10.190 --> 00:03:13.880
Dünyadaki mültecilerin yarıdan fazlası
şehirlerde yer alırken bazen de

00:03:13.880 --> 00:03:18.465
şiddetten kaçan birisinin ilk durağı yerel
hükümetler veya Birleşmiş Milletler

00:03:18.465 --> 00:03:23.414
Mülteci Yüksek Komiserliği'nin
yönettiği bir mülteci kampı olabilir.

00:03:23.414 --> 00:03:26.757
Göçmen kampları genellikle kalanların
güvenle evlerine dönebilecekleri

00:03:26.757 --> 00:03:30.659
uygun zamanı bekleyecekleri,

00:03:30.659 --> 00:03:31.648
geldikleri ülkeye yerleştirilmeyi veya


00:03:31.648 --> 00:03:32.627
başka bir ülkeye gönderilecekleri

00:03:32.647 --> 00:03:33.626
zamanı bekledikleri kısa süreli ve

00:03:33.626 --> 00:03:35.208
geçici bir yer olması düşünülür.

00:03:35.208 --> 00:03:39.762
Ama genellikle yerleşme ve uzun dönemli
kalma seçenekleri sınırlıdır.

00:03:39.762 --> 00:03:44.284
Bu sebeple pek çok göçmen
kamplarda yıllarca

00:03:44.284 --> 00:03:47.440
hatta on yıllarca kalmak zorunda kalır.

00:03:47.440 --> 00:03:51.106
Yerinden olmuş birinin yeni bir
ülkeye geldiğinde

00:03:51.106 --> 00:03:53.135
ilk yapması gereken şey
iltica başvurusu yapmaktır.

00:03:53.135 --> 00:03:56.067
Bu süreçte yasal yönden mülteci değil,

00:03:56.067 --> 00:04:01.472
iltica talebi değerlendirilen kişi
olarak tanımlanır.

00:04:01.472 --> 00:04:04.943
Genel olarak ülkeler mülteci tanımında
uzlaşmış olmakla beraber

00:04:04.943 --> 00:04:09.683
her ülke iltica isteklerini
değerlendirmek ve başvuranların

00:04:09.683 --> 00:04:13.816
mülteci statüsünü alıp almayacaklarını
kendileri karar vermekle sorumludur.

00:04:13.816 --> 00:04:17.355
Her ülkenin değerledirmede
farklı ölçütü vardır.

00:04:17.355 --> 00:04:19.820
Kişinin yasal mülteci durumu kabul eden
ülkenin ona düzgün davranılması ve

00:04:19.820 --> 00:04:22.618
ayrımcılığa uğramaması gibi

00:04:22.618 --> 00:04:27.874
sağlamak zorunda olduğu
temel standartlar vardır.

00:04:27.874 --> 00:04:31.891
Mültecilere sağlanan en temel hak
kişinin özgürlükler ve hayatının

00:04:31.891 --> 00:04:35.139
tehlikede olacağı bir ülkeye
gönderilmesine

00:04:35.139 --> 00:04:38.723
engel olunması ilkesidir.

00:04:38.723 --> 00:04:41.881
Maalesef gerçekte mülteciler genellikle

00:04:41.881 --> 00:04:45.378
tutarsız ve ayrımcı davranışların
kurbanı olurlar.

00:04:45.378 --> 00:04:49.376
Yeni hayatlarını yabancı korkusu
ve ırkçılıkla kuşatılmış

00:04:49.376 --> 00:04:50.974
bir ortamda kurmaya çalışırlar.

00:04:50.974 --> 00:04:54.192
Sıklıkla da iş gücüne katılımları
engellenerek insani yardımlara

00:04:54.192 --> 00:04:57.135
bağımlı olarak yaşamak
zorunda bırakılırlar.

00:04:57.135 --> 00:05:01.135
Bu yetmezmiş gibi eğitim programlarına
kaynak eksikliği yüzünden

00:05:01.135 --> 00:05:04.845
pek çok mülteci çocuk
eğitimden mahrum kalmaktadır.

00:05:04.845 --> 00:05:07.434
Eğer aile tarihimizde geriye gidersek
büyük ihtimalle bir zamanlar

00:05:07.434 --> 00:05:11.061
savaşlar, ayrımcılık ve
zulümler yüzünden

00:05:11.061 --> 00:05:13.878
kendi atalarımızın da yuvalarından

00:05:13.878 --> 00:05:19.246
ayrılmak zorunda 
bırakıldığını görebiliriz.

00:05:19.246 --> 00:05:22.569
Günümüzde yerinden olmuş,
yeni bir yuva arayan mültecilerin

00:05:22.569 --> 00:05:25.594
hikâyelerini duyduğumuzda,
ailemizin bu hikâyelerini

00:05:25.594 --> 00:05:28.307
hatırlamamız hepimize faydalı olacaktır.