1
00:00:07,465 --> 00:00:08,580
Dünyanın pek çok yerinde,

2
00:00:08,580 --> 00:00:13,246
yaklaşık olarak 60 milyon kişi savaş,
şiddet ve zulümden kaçmak için

3
00:00:13,246 --> 00:00:16,561
yurtlarını terk etmek zorunda kalıyor.

4
00:00:16,561 --> 00:00:20,818
Bu kişilerin çoğu ülke içinde göç ediyor,

5
00:00:20,818 --> 00:00:25,884
yani yurtlarını terk etse de
ülke sınırları içinde kalıyorlar.

6
00:00:25,884 --> 00:00:31,028
Bazıları ise sınırı geçip kendi ülkeleri
dışında sığınacak bir yer arayışındalar.

7
00:00:31,028 --> 00:00:33,818
Bu kişiler genellikle mülteci
olarak anılıyorlar.

8
00:00:33,818 --> 00:00:37,253
Peki bu terim tam olarak
ne anlama geliyor?

9
00:00:37,253 --> 00:00:39,973
Dünyada binlerce yıldır mülteciler var,

10
00:00:39,973 --> 00:00:44,720
ama güncel tanımı Birleşmiş Milletler'in
II. Dünya Savaşı'nda oluşan

11
00:00:44,720 --> 00:00:46,808
yaygın zulüm ve zorunlu göçlere
maruz kalan mültecilerin yasal durumunu

12
00:00:46,808 --> 00:00:52,433
tanımlamak için 1951 yılında
yaptığı toplantıda ortaya çıktı.

13
00:00:52,433 --> 00:00:57,036
Yapılan tanım mülteciyi kendi milletinin
yaşadığı devlet sınırları dışında olan

14
00:00:57,036 --> 00:00:59,852
ve zulüm göreceğine dair sağlam temelli
kaygılar yüzünden

15
00:00:59,852 --> 00:01:03,751
kendi vatanına dönemeyecek insanlar
olarak tanımlar.

16
00:01:03,751 --> 00:01:08,753
Bahsedilen zulüm kişinin ait olduğu
ırk, din, milliyet,

17
00:01:08,753 --> 00:01:12,882
belli bir sosyal gruba veya siyasi
görüşe bağlı olmak sebebiyle olabilir

18
00:01:12,882 --> 00:01:16,964
ve genellikle de savaş veya çatışmalar
sonucu ortaya çıkar.

19
00:01:16,964 --> 00:01:20,847
Günümüzde mültecilerin kabaca yarısını
çocuklar oluşturuyor ve

20
00:01:20,847 --> 00:01:23,441
bazılarının yanında onlara eşlik eden
erişkin yaşta birisi de bulunmamakta.

21
00:01:23,441 --> 00:01:27,092
Bu da onları çocuk emeği kullanımı
ve cinsel sömürüye

22
00:01:27,092 --> 00:01:29,845
daha savunmasız hâle getiriyor.

23
00:01:29,845 --> 00:01:31,966
Her mültecinin hikâyesi
birbirinden farklıdır,

24
00:01:31,966 --> 00:01:36,811
çoğu da sonu bilinmez tehlikeli
yolculuklara çıkmak zorunda kalmıştır.

25
00:01:36,811 --> 00:01:39,280
Ama yolculuklarının ayrıntılarına
girmeden önce

26
00:01:39,280 --> 00:01:40,907
bir konuyu aydınlatalım.

27
00:01:40,907 --> 00:01:44,222
"Mülteci" ve "Göçmen"
terimleri konusunda

28
00:01:44,222 --> 00:01:46,570
konusunda yaşanan karışıklığı
biraz açalım.

29
00:01:46,570 --> 00:01:50,062
Göçmen terimi genellikle ülkelerini
daha iyi ekonomik fırsatlar için

30
00:01:50,062 --> 00:01:52,849
veya kuraklık yaşanan bölgelerden
ayrılmak zorunda kalan insanlar gibi

31
00:01:52,849 --> 00:01:55,498
zulüm görme korkusu dışındaki
sebeplerle terk edenler

32
00:01:55,498 --> 00:02:00,127
için kullanılmakta.

33
00:02:00,127 --> 00:02:03,309
Dünyada pek çok insan doğal afetler,

34
00:02:03,309 --> 00:02:05,060
gıda bulmaktaki zorluklar

35
00:02:05,060 --> 00:02:06,624
veya benzer sıkıntılar yüzünden

36
00:02:06,624 --> 00:02:08,406
göç etmek zorunda kalıyor.

37
00:02:08,406 --> 00:02:10,714
Ama haksız bir şekilde olsa da
uluslararası hukuk

38
00:02:10,714 --> 00:02:16,876
sadece çatışma ve şiddet yüzünden
göç edenleri mülteci kabul ediyor.

39
00:02:16,876 --> 00:02:21,218
Şimdi de birisi ülkesinden kaçmak zorunda
kaldığında neler oluyor buna bakalım.

40
00:02:21,218 --> 00:02:24,470
Pek çok göçmenin yolculuğu
su, gıda ve barınaktan mahrum,

41
00:02:24,470 --> 00:02:28,215
uzun ve tehlikeli geçer.

42
00:02:28,215 --> 00:02:30,934
Ülkelerinden bir anda ayrılmak
zorunda kaldıkları için

43
00:02:30,934 --> 00:02:33,102
ellerinde pek bir varlıkları yoktur ve
çatışma ortamlarından kaçmaya çalışan

44
00:02:33,102 --> 00:02:37,876
bu insanların yanında başka bir ülkeye
yasal yoldan girmelerini veya

45
00:02:37,876 --> 00:02:42,631
bir uçağa binmelerini sağlayacak
vize gibi belgeler yoktur.

46
00:02:42,631 --> 00:02:46,410
Maddi ve siyasi etmenler onların
olağan yolculuk hatlarını

47
00:02:46,410 --> 00:02:48,190
izlemesine engel olur.

48
00:02:48,190 --> 00:02:51,813
Bu da onları kara ve deniz yoluyla
sınırı geçebilmek için

49
00:02:51,813 --> 00:02:54,760
insan kaçakçılarına hayatlarını

50
00:02:54,760 --> 00:02:57,164
emanet etmek zorunda bırakır.

51
00:02:57,164 --> 00:03:00,033
Bazıları aileleriyle güvenli yerlere
doğru yola çıkarken,

52
00:03:00,033 --> 00:03:03,973
diğerleri bu yolculuğa sevdiklerine
daha sonra kavuşma umuduyla

53
00:03:03,973 --> 00:03:06,847
tek başlarına çıkarlar.

54
00:03:06,847 --> 00:03:10,190
Bu ayrılık beklendiğinden uzun ve
acı verici olabilir.

55
00:03:10,190 --> 00:03:13,880
Dünyadaki mültecilerin yarıdan fazlası
şehirlerde yer alırken bazen de

56
00:03:13,880 --> 00:03:18,465
şiddetten kaçan birisinin ilk durağı yerel
hükümetler veya Birleşmiş Milletler

57
00:03:18,465 --> 00:03:23,414
Mülteci Yüksek Komiserliği'nin
yönettiği bir mülteci kampı olabilir.

58
00:03:23,414 --> 00:03:26,757
Göçmen kampları genellikle kalanların
güvenle evlerine dönebilecekleri

59
00:03:26,757 --> 00:03:30,659
uygun zamanı bekleyecekleri,

60
00:03:30,659 --> 00:03:31,648
geldikleri ülkeye yerleştirilmeyi veya


61
00:03:31,648 --> 00:03:32,627
başka bir ülkeye gönderilecekleri

62
00:03:32,647 --> 00:03:33,626
zamanı bekledikleri kısa süreli ve

63
00:03:33,626 --> 00:03:35,208
geçici bir yer olması düşünülür.

64
00:03:35,208 --> 00:03:39,762
Ama genellikle yerleşme ve uzun dönemli
kalma seçenekleri sınırlıdır.

65
00:03:39,762 --> 00:03:44,284
Bu sebeple pek çok göçmen
kamplarda yıllarca

66
00:03:44,284 --> 00:03:47,440
hatta on yıllarca kalmak zorunda kalır.

67
00:03:47,440 --> 00:03:51,106
Yerinden olmuş birinin yeni bir
ülkeye geldiğinde

68
00:03:51,106 --> 00:03:53,135
ilk yapması gereken şey
iltica başvurusu yapmaktır.

69
00:03:53,135 --> 00:03:56,067
Bu süreçte yasal yönden mülteci değil,

70
00:03:56,067 --> 00:04:01,472
iltica talebi değerlendirilen kişi
olarak tanımlanır.

71
00:04:01,472 --> 00:04:04,943
Genel olarak ülkeler mülteci tanımında
uzlaşmış olmakla beraber

72
00:04:04,943 --> 00:04:09,683
her ülke iltica isteklerini
değerlendirmek ve başvuranların

73
00:04:09,683 --> 00:04:13,816
mülteci statüsünü alıp almayacaklarını
kendileri karar vermekle sorumludur.

74
00:04:13,816 --> 00:04:17,355
Her ülkenin değerledirmede
farklı ölçütü vardır.

75
00:04:17,355 --> 00:04:19,820
Kişinin yasal mülteci durumu kabul eden
ülkenin ona düzgün davranılması ve

76
00:04:19,820 --> 00:04:22,618
ayrımcılığa uğramaması gibi

77
00:04:22,618 --> 00:04:27,874
sağlamak zorunda olduğu
temel standartlar vardır.

78
00:04:27,874 --> 00:04:31,891
Mültecilere sağlanan en temel hak
kişinin özgürlükler ve hayatının

79
00:04:31,891 --> 00:04:35,139
tehlikede olacağı bir ülkeye
gönderilmesine

80
00:04:35,139 --> 00:04:38,723
engel olunması ilkesidir.

81
00:04:38,723 --> 00:04:41,881
Maalesef gerçekte mülteciler genellikle

82
00:04:41,881 --> 00:04:45,378
tutarsız ve ayrımcı davranışların
kurbanı olurlar.

83
00:04:45,378 --> 00:04:49,376
Yeni hayatlarını yabancı korkusu
ve ırkçılıkla kuşatılmış

84
00:04:49,376 --> 00:04:50,974
bir ortamda kurmaya çalışırlar.

85
00:04:50,974 --> 00:04:54,192
Sıklıkla da iş gücüne katılımları
engellenerek insani yardımlara

86
00:04:54,192 --> 00:04:57,135
bağımlı olarak yaşamak
zorunda bırakılırlar.

87
00:04:57,135 --> 00:05:01,135
Bu yetmezmiş gibi eğitim programlarına
kaynak eksikliği yüzünden

88
00:05:01,135 --> 00:05:04,845
pek çok mülteci çocuk
eğitimden mahrum kalmaktadır.

89
00:05:04,845 --> 00:05:07,434
Eğer aile tarihimizde geriye gidersek
büyük ihtimalle bir zamanlar

90
00:05:07,434 --> 00:05:11,061
savaşlar, ayrımcılık ve
zulümler yüzünden

91
00:05:11,061 --> 00:05:13,878
kendi atalarımızın da yuvalarından

92
00:05:13,878 --> 00:05:19,246
ayrılmak zorunda 
bırakıldığını görebiliriz.

93
00:05:19,246 --> 00:05:22,569
Günümüzde yerinden olmuş,
yeni bir yuva arayan mültecilerin

94
00:05:22,569 --> 00:05:25,594
hikâyelerini duyduğumuzda,
ailemizin bu hikâyelerini

95
00:05:25,594 --> 00:05:28,307
hatırlamamız hepimize faydalı olacaktır.