0:00:07.465,0:00:08.580
Na świecie

0:00:08.580,0:00:13.246
jest około 60 milionów ludzi,[br]którzy w ucieczce przed wojną,

0:00:13.246,0:00:16.561
przemocą i prześladowaniami[br]musieli opuścić domy.

0:00:16.561,0:00:20.818
Większość z nich to[br]przesiedleńcy wewnętrzni,

0:00:20.818,0:00:25.884
co oznacza, że opuścili domy,[br]ale nadal znajdują się w swoim kraju.

0:00:25.884,0:00:31.028
Pozostali przekroczyli granicę[br]i szukają schronienia w innych państwach.

0:00:31.028,0:00:33.818
Powszechnie nazywani są oni uchodźcami.

0:00:33.818,0:00:37.253
Ale co dokładnie oznacza to określenie?

0:00:37.253,0:00:39.973
Zjawisko uchodźstwa[br]znane jest od tysiącleci,

0:00:39.973,0:00:44.720
ale jego współczesną definicję[br]przyjęto w Konwencji ONZ

0:00:44.720,0:00:46.808
dotyczącej statusu uchodźców z 1951 roku

0:00:46.808,0:00:52.433
w odpowiedzi na masowe prześladowania[br]i przesiedlenia po II wojnie światowej.

0:00:52.433,0:00:57.036
Określa się w niej uchodźcę jako osobę[br]przebywającą poza krajem obywatelstwa,

0:00:57.036,0:00:59.852
która nie może powrócić do niego

0:00:59.852,0:01:03.751
z powodu uzasadnionych obaw[br]o możliwość prześladowania.

0:01:03.751,0:01:08.753
Prześladowanie może dotyczyć[br]rasy, religii, obywatelstwa,

0:01:08.753,0:01:12.882
przynależności do danej grupy społecznej[br]lub poglądów politycznych

0:01:12.882,0:01:16.964
i często związane jest z wojną i przemocą.

0:01:16.964,0:01:20.847
Obecnie około połowa uchodźców[br]na świecie to dzieci,

0:01:20.847,0:01:23.441
a część z nich nie znajduje się[br]pod opieką dorosłych,

0:01:23.441,0:01:27.092
przez co jest szczególnie narażona[br]na przymusowa pracę

0:01:27.092,0:01:29.845
lub wykorzystywanie seksualne.

0:01:29.845,0:01:31.966
Każdy z uchodźców ma własną historię,

0:01:31.966,0:01:36.811
a wielu przeżyło niebezpieczne podróże[br]o niepewnych skutkach.

0:01:36.811,0:01:39.280
Zanim omówimy,[br]co pociąga za sobą taka tułaczka,

0:01:39.280,0:01:40.907
wyjaśnijmy pewną kwestię.

0:01:40.907,0:01:44.222
Zdarzają się nieporozumienia[br]dotyczące różnic między definicjami

0:01:44.222,0:01:46.570
"migranta" a "uchodźcy".

0:01:46.570,0:01:50.062
"Migrant" zwykle oznacza osobę,[br]która opuszcza swój kraj

0:01:50.062,0:01:52.849
z powodów niezwiązanych z prześladowaniem,

0:01:52.849,0:01:55.498
jak chęć poprawy sytuacji ekonomicznej

0:01:55.498,0:02:00.127
lub opuszczenie obszarów[br]dotkniętych suszą.

0:02:00.127,0:02:03.309
Wielu ludzi na świecie[br]zostało przesiedlonych

0:02:03.309,0:02:05.060
z powodu klęsk żywiołowych,

0:02:05.060,0:02:06.624
niedostatku żywności

0:02:06.624,0:02:08.286
lub podobnych przeciwności losu,

0:02:08.286,0:02:10.714
ale prawo międzynarodowe,[br]słusznie czy niesłusznie,

0:02:10.714,0:02:16.876
określa mianem uchodźców jedynie osoby[br]uciekające przed konfliktami i przemocą.

0:02:16.876,0:02:21.218
Co się zatem dzieje,[br]kiedy ktoś ucieka z kraju?

0:02:21.218,0:02:24.470
Większość wędrówek uchodźców[br]jest długa i ryzykowna,

0:02:24.470,0:02:28.215
z ograniczonym dostępem[br]do schronienia, wody czy pożywienia.

0:02:28.215,0:02:30.934
Ponieważ opuszczenie domu bywa[br]nagłe i niespodziewane,

0:02:30.934,0:02:33.102
dobytek może być porzucony

0:02:33.102,0:02:37.876
i uciekinierzy często nie mają[br]dokumentów, np. wiz,

0:02:37.876,0:02:42.631
niezbędnych do dostania się do samolotu[br]i legalnego wjazdu do innych krajów.

0:02:42.631,0:02:46.410
Od podróżowania standardowymi drogami[br]mogą też ich powstrzymywać

0:02:46.410,0:02:48.190
przyczyny finansowe lub polityczne.

0:02:48.190,0:02:51.813
Oznacza to, że zwykle mają do dyspozycji[br]jedynie drogę lądową lub morską

0:02:51.813,0:02:54.760
i mogą być zmuszeni[br]powierzyć życie przemytnikom,

0:02:54.760,0:02:57.164
aby pomogli im[br]przedostać się przez granicę.

0:02:57.164,0:03:00.033
Podczas gdy niektórzy[br]szukają schronienia wraz z rodzinami,

0:03:00.033,0:03:03.973
inni próbują przedostać się samotnie[br]i pozostawiają bliskich

0:03:03.973,0:03:06.847
w nadziei na późniejsze połączenie.

0:03:06.847,0:03:10.190
Rozstanie bywa traumatyczne i długotrwałe.

0:03:10.190,0:03:13.880
Ponad połowa uchodźców na świecie[br]przebywa w miastach,

0:03:13.880,0:03:18.465
czasem jednak pierwszym przystankiem[br]po ucieczce jest obóz dla uchodźców,

0:03:18.465,0:03:23.414
zwykle prowadzony przez Komisję ONZ[br]ds. Uchodźców lub lokalne rządy.

0:03:23.414,0:03:26.757
Obozy dla uchodźców[br]w założeniu są tymczasowe

0:03:26.757,0:03:30.229
i zapewniają krótkotrwałe schronienie[br]do czasu, kiedy uchodźca może

0:03:30.229,0:03:33.476
bezpiecznie wrócić do domu,[br]zaaklimatyzować w kraju przyjmującym

0:03:33.476,0:03:35.138
lub przenieść do innego kraju.

0:03:35.138,0:03:39.762
Jednak często możliwości przesiedlenia[br]lub stałej integracji są ograniczone.

0:03:39.762,0:03:44.284
Ogromna liczba uchodźców[br]musi zostawać w obozach latami,

0:03:44.284,0:03:47.440
a nawet dziesiątkami lat.

0:03:47.440,0:03:51.106
Pierwszym krokiem prawnym[br]w nowym kraju jest dla przesiedleńca

0:03:51.106,0:03:53.135
wystąpienie z wnioskiem o azyl.

0:03:53.135,0:03:56.067
Będąc osobą starającą się o azyl,

0:03:56.067,0:04:01.472
oficjalnie nie jest uchodźcą,[br]dopóki wniosek nie zostanie zatwierdzony.

0:04:01.472,0:04:04.943
Choć kraje raczej zgadzają się[br]co do definicji uchodźcy,

0:04:04.943,0:04:09.683
każdy kraj przyjmujący odpowiada[br]za rozpatrywanie wniosków o azyl

0:04:09.683,0:04:13.816
i decyzję, czy wnioskodawcom[br]należy się status uchodźcy.

0:04:13.816,0:04:17.355
Wytyczne poszczególnych państw[br]mogą się od siebie znacznie różnić.

0:04:17.355,0:04:19.820
Kraje przyjmujące mają[br]obowiązki względem osób,

0:04:19.820,0:04:22.618
którym przyznano status uchodźcy,

0:04:22.618,0:04:27.874
jak gwarancja minimalnych norm[br]traktowania i brak dyskryminacji.

0:04:27.874,0:04:31.891
Jedno z głównych zobowiązań stanowi[br]zasada non-refoulment,

0:04:31.891,0:04:35.139
która zapobiega wydalaniu ludzi do krajów,

0:04:35.139,0:04:38.723
w których ich życiu i wolności[br]grozi niebezpieczeństwo.

0:04:38.723,0:04:41.881
W rzeczywistości jednak uchodźcy[br]często padają ofiarami

0:04:41.881,0:04:45.378
niekonsekwentnego[br]i dyskryminującego traktowania.

0:04:45.378,0:04:49.376
Coraz częściej muszą odbudować życie,[br]stawiając czoła ksenofobii

0:04:49.376,0:04:50.974
i rasizmowi.

0:04:50.974,0:04:54.192
Niezwykle często nie pozwala się im[br]także na podjęcie pracy,

0:04:54.192,0:04:57.135
są więc w pełni zależni[br]od pomocy humanitarnej.

0:04:57.135,0:05:01.135
Co więcej, z powodu braku dofinansowania[br]programów edukacyjnych

0:05:01.135,0:05:04.845
ogromna liczba dzieci-uchodźców[br]nie chodzi do szkoły.

0:05:04.845,0:05:07.434
Jeśli prześledzicie[br]historię własnych rodzin,

0:05:07.434,0:05:11.061
odkryjecie być może, że w którymś momencie

0:05:11.061,0:05:13.878
wasi przodkowie musieli opuścić domy,

0:05:13.878,0:05:19.246
uciekając przed wojną[br]albo dyskryminacją i prześladowaniami.

0:05:19.246,0:05:22.569
Dobrze byłoby pamiętać ich historie,

0:05:22.569,0:05:25.594
kiedy obecnie słyszymy[br]o przesiedlanych uchodźcach,

0:05:25.594,0:05:28.307
szukających nowego domu.