WEBVTT

00:00:07.465 --> 00:00:08.580
Дэлхийн даяар

00:00:08.580 --> 00:00:10.826
дайн, хүчирхийлэл,
мөрдлөг хавчлагаас болж

00:00:10.826 --> 00:00:16.561
өөрийн гэр орноо орхиж явахаас
өөр аргагүй болсон 60 сая шахам хүн байна.

00:00:16.561 --> 00:00:20.818
Тэдний дийлэнх нь дотооддоо шилжин
суурьшсан хүмүүс буюу

00:00:20.818 --> 00:00:25.884
эх орондоо байгаа боловч төрсөн гэрээсээ
дайжсан хүмүүс байдаг.

00:00:25.884 --> 00:00:31.028
Үлдсэн нь хил давж өөр улсын нутагт
орогнох байр эрж хайн явдаг.

00:00:31.028 --> 00:00:33.818
Тэднийг ерөнхийдөө дүрвэгсэд гэж нэрлэдэг.

00:00:33.818 --> 00:00:36.813
Гэвч энэ нэршил нь яг ямар утгатай вэ?

00:00:36.813 --> 00:00:39.973
Дэлхий дээр мянга мянган жилийн турш
дүрвэгсэд байсаар ирсэн ч

00:00:39.973 --> 00:00:44.720
Дэлхий II Дайны үед үй олноор нь хавчиж,
нүүлгэн шилжүүлсэн явдлаас хойш

00:00:44.720 --> 00:00:46.808
дүрвэгсдийн асуудалтай холбоотой

00:00:46.808 --> 00:00:52.433
орчин үеийн тодорхойлолтыг НҮБ-ийн 
1951 оны конвенцоор тогтоосон юм.

00:00:52.433 --> 00:00:57.036
Энэ тодорхойлолтод дүрвэгч гэдэг нь
төрсөн нутгаасаа гадна байх,

00:00:57.036 --> 00:00:59.852
дарлал, хавчлагаас айх
үндэслэл бүхий айдсаас болоод

00:00:59.852 --> 00:01:03.751
төрсөн нутагтаа очих боломжгүй
хүмүүсийг хэлнэ гэжээ.

00:01:03.751 --> 00:01:08.753
Тэрхүү хавчлага нь тэдний овог угсаа,
шашин шүтлэг, үндэстэн ястан,

00:01:08.753 --> 00:01:12.882
тодорхой нэг нийгмийн бүлгийн хэсэг эсвэл
улс төрийн үзэл бодлоос шалтгаалах бөгөөд

00:01:12.882 --> 00:01:16.964
ихэвчлэн дайн эсвэл
хүчирхийлэлтэй холбоотой байдаг.

00:01:16.964 --> 00:01:20.847
Өнөөдөр дэлхий дээрх дүрвэгсдийн
бараг тал хэсэг нь хүүхдүүд бөгөөд

00:01:20.847 --> 00:01:23.441
насанд хүрэгчдийн
хараа хяналтгүй зарим хэсэг нь

00:01:23.441 --> 00:01:27.092
хүүхдийн хөдөлмөрийн эсвэл
бэлгийн мөлжлөгт өртөх

00:01:27.092 --> 00:01:29.845
эрсдэлтэй нөхцөл үүсч байгаа юм.

00:01:29.845 --> 00:01:31.966
Дүрвэгч бүрийн түүх өөр өөр бөгөөд

00:01:31.966 --> 00:01:36.811
олонх нь үр дүн тодорхойгүй
аюултай аялалд зайлшгүй гардаг.

00:01:36.811 --> 00:01:39.280
Гэхдээ тэдний аяллын тухай 
ярилцахаасаа өмнө

00:01:39.280 --> 00:01:40.907
нэг зүйлийг тодорхой болгоё.

00:01:40.907 --> 00:01:44.222
"Цагаач" болон "дүрвэгч" гэсэн 2 нэршлийг

00:01:44.222 --> 00:01:46.570
янз бүрийн байдлаар эндүүрч,
хольж сольдог.

00:01:46.570 --> 00:01:50.062
"Цагаач" нь ихэвчлэн мөрдлөг хавчлагатай
холбоогүй шалтгаанаар буюу

00:01:50.062 --> 00:01:52.849
жишээ нь эдийн засгийн
илүү дээр нөхцөл байдлыг хайх,

00:01:52.849 --> 00:01:55.498
эсвэл ган гачигтай нутгийг орхин
илүү сайн орчин хайж

00:01:55.498 --> 00:02:00.127
эх орноо орхисон хүмүүсийг хэлдэг.

00:02:00.127 --> 00:02:03.309
Дэлхий нийтэд маш олон хүмүүс
байгалийн гамшиг,

00:02:03.309 --> 00:02:05.060
хоол хүнсний дутагдал,

00:02:05.060 --> 00:02:06.624
бусад хүнд нөхцлөөс болоод

00:02:06.624 --> 00:02:08.406
нүүн шилждэг ч,

00:02:08.406 --> 00:02:10.714
олон улсын хуулийн дагуу
тэдний зөв, буруу гэлгүй

00:02:10.714 --> 00:02:16.876
хүчирхийлэл дарамтаас зугтаагсдыг л
дүрвэгсэд гэж үздэг юм.

00:02:16.876 --> 00:02:21.218
Тэгвэл хэн нэгэн эх орноосоо зугтах үед
юу тохиолддог вэ?

00:02:21.218 --> 00:02:24.470
Ихэнх дүрвэгсэд урт хугацааны турш
амь өрссөн аян замыг

00:02:24.470 --> 00:02:28.215
орон байр, ундны ус, хоол хүнсний
хязгаарлагдмал нөхцөлд туулдаг.

00:02:28.215 --> 00:02:30.934
Ингэж явах нь гэнэтийн бөгөөд
төлөвлөөгүй байдаг учраас

00:02:30.934 --> 00:02:33.102
өөрийн эд зүйлсээ орхих магадлалтай ба

00:02:33.102 --> 00:02:37.076
дайн, мөргөлдөөнөөс зугтаж яваа хүмүүс
ихэнхдээ виз гэх мэт

00:02:37.076 --> 00:02:42.631
өөр улсад нэвтрэхэд шаардлагатай хууль
ёсны бичиг баримтгүйгээр онгоцонд суудаг.

00:02:42.631 --> 00:02:45.450
Түүнчлэн, санхүүгийн болон
улс төрийн хүчин зүйлс

00:02:45.450 --> 00:02:48.190
энгийн чиглэлээр аялахад нь
саад болдог.

00:02:48.190 --> 00:02:51.813
Иймээс тэд зөвхөн газраар эсвэл
далайгаар явж,

00:02:51.813 --> 00:02:53.740
хил давахын тулд өөрсдийн амийг

00:02:53.740 --> 00:02:57.164
хууль бус хил нэвтрүүлэгчдэд
даатгах шаардлага ч тулгардаг.

00:02:57.164 --> 00:03:00.203
Зарим хүмүүс гэр бүлийнхэндээ
аюулгүй байдлыг эрэлхийлдэг бол,

00:03:00.203 --> 00:03:04.323
үлдсэн нь ганцаараа явах замыг эрэлхийлж
эргээд уулзана гэсэн горьдлоготойгоор

00:03:04.323 --> 00:03:06.847
хайртай хүмүүсээ орхин явдаг.

00:03:06.847 --> 00:03:10.190
Ийм хагацал сэтгэлийн зовиуртай бөгөөд
тэвчишгүй удаан үргэлжилж болно.

00:03:10.190 --> 00:03:13.880
Дэлхий дээрх дүрвэгсдийн тал нь
хот сууринд байхад заримдаа

00:03:13.880 --> 00:03:18.465
мөргөлдөөнөөс зугтаж буй хүний эхний
зогсоол нь Дүрвэгсдийн НҮБ-ийн Алба эсвэл

00:03:18.465 --> 00:03:23.354
тухайн орны засгийн газрын ажиллуулдаг
дүрвэгсдийн орогнох байр байдаг.

00:03:23.354 --> 00:03:26.847
Дүрвэгсдийн орогнох байр оршин суугчдыг 
гэртээ аюулгүйгээр буцах хүртэл,

00:03:26.847 --> 00:03:30.659
хүлээн авагч орны иргэн болтол эсвэл
өөр оронд шилжин суурьштал

00:03:30.659 --> 00:03:32.626
богино хугацааны орон байраар хангах

00:03:32.626 --> 00:03:35.138
түр зуурын зориулалт бүхий
бүтэцтэй байдаг.

00:03:35.138 --> 00:03:39.762
Гэвч шилжин суурьшилт болон урт хугацаанд
иргэнших сонголтууд хязгаарлагдмал.

00:03:39.762 --> 00:03:44.284
Тиймээс маш олон дүрвэгч орогнох газарт
хэдэн жил, заримдаа бүр хэдэн арван жил

00:03:44.284 --> 00:03:47.440
амьдарч үлдэхээс өөр сонголтгүй болдог.

00:03:47.440 --> 00:03:51.106
Эх орноосоо шахагдан гарсан хүн 
шинэ оронд ирээд орогнол хүсэх нь

00:03:51.106 --> 00:03:53.135
хамгийн эхний хууль ёсны алхам юм.

00:03:53.135 --> 00:03:56.067
Энэ үед тэд орогнол хүсэгч болох бөгөөд

00:03:56.067 --> 00:04:01.472
хүсэлтийг зөвшөөртөл албан ёсоор
дүрвэгч гэж тооцогддоггүй.

00:04:01.472 --> 00:04:04.943
Ихэнх улс орнууд дүрвэгч гэдэг
нэг тодорхойлолтыг хүлээн зөвшөөрдөг ч

00:04:04.943 --> 00:04:09.683
хүлээн авагч улс болгон орогнол хүссэн
өргөдөл бүрийг авч үзэн,

00:04:09.683 --> 00:04:13.816
хүсэлт илгээгчийг дүрвэгчийн байр сууриар
хүлээн зөвшөөрөх эсэхээ шийдэх үүрэгтэй.

00:04:13.816 --> 00:04:17.355
Улс орон бүрийн дагаж мөрдөх журам
өөр байж болно.

00:04:17.355 --> 00:04:19.820
Хүлээн авагч орон дүрвэгч гэж

00:04:19.820 --> 00:04:22.618
хүлээн зөвшөөрсөн хүмүүсийнхээ өмнө
доод амьжиргаа болон

00:04:22.618 --> 00:04:27.874
ялгаварлан гадуурхахгүй байх баталгаа өгөх
зэрэг хэд хэдэн үүрэг хүлээнэ.

00:04:27.874 --> 00:04:31.891
Дүрвэгсдийн өмнө хүлээх хамгийн энгийн
үүрэг нь буцаахгүй байх буюу

00:04:31.891 --> 00:04:35.139
тухайн улс бие хүнийг амьдрал болон
эрх чөлөөнд нь заналхийлсэн оронд

00:04:35.139 --> 00:04:38.723
илгээхээс сэргийлсэн бодлого байдаг.

00:04:38.723 --> 00:04:41.881
Хэдий тийм ч бодит байдал дээр дүрвэгсэд
зөрчилдөөнтэй,

00:04:41.881 --> 00:04:45.378
ялгаварласан хандлагын хохирогч
тогтмол болсоор байна.

00:04:45.378 --> 00:04:49.376
Тэд үндсэрхэг үзэл болон ялгаварлан 
гадуурхлын дунд амьдралаа ахин бүтээх

00:04:49.376 --> 00:04:50.974
үүрэг хүлээх нь ихэссээр байна.

00:04:50.974 --> 00:04:54.192
Мөн дийлэнх хэсэг нь ажиллах хүчинд
багтах эрхгүй бөгөөд

00:04:54.192 --> 00:04:57.135
хүмүүнлэгийн тусламжаас бүрэн хамааралтай.

00:04:57.135 --> 00:05:01.135
Түүнчлэн хэт олон дүрвэгч хүүхдүүд
боловсролын хөтөлбөрийн

00:05:01.135 --> 00:05:04.845
санхүүжилт хүрэхгүйн улмаас
сургуулиас завсардаж байна.

00:05:04.845 --> 00:05:07.434
Хэрэв та өөрийн гэр бүлийн түүхийг
сөхөж үзвэл

00:05:07.434 --> 00:05:11.061
аль нэг үед таны өвөг дээдэс дайнаас
эсвэл хавчлага мөргөлдөөнөөс болж

00:05:11.061 --> 00:05:13.878
гэр орноосоо хүчээр дайжин явсан

00:05:13.878 --> 00:05:19.246
түүхийн ул мөр олох магадлалтай л юм.

00:05:19.246 --> 00:05:22.569
Хэзээ нэгэн цагт эх орноосоо шахагдан гарч


00:05:22.569 --> 00:05:25.594
шинэ гэр хайж яваа 
дүрвэгсдийн тухай сонсохдоо

00:05:25.594 --> 00:05:28.307
тэднийхээ түүхийг санаж
туслахад бэлэн байх нь зүйтэй.