WEBVTT

00:00:07.385 --> 00:00:08.660
،لە سەرانسەری جیهاندا

00:00:08.660 --> 00:00:13.376
نزیکى 60 ملیۆن کەس هەیە کە ناچاربوون 
نیشتیمانەکانى خۆیان بەجێبهێڵن

00:00:13.376 --> 00:00:17.056
بۆ هەڵهاتن لە شەڕ، توندوتیژى و زۆردارى.

00:00:17.086 --> 00:00:20.361
زۆرێک لەمانە بوونەتە ئاوارەى ناوخۆ

00:00:20.591 --> 00:00:24.808
واتە ماڵەکانى خۆیانیان بەجێهێشتووە 
.بەڵام هەر لە وڵاتەکەى خۆیاندان

00:00:25.428 --> 00:00:30.724
وە ئەوانى تر سنوورەکانیان بڕیوە و بە دواى 
.پەناگەیەکدان لە دەرەوەى وڵاتەکەى خۆیان

00:00:30.724 --> 00:00:33.668
.ئەوانە وەک پەنابەر ئاماژەیان پێدەدرێت

00:00:34.378 --> 00:00:36.888
بەڵام ئەم دەستەواژەیە بە 
تەواوى ماناى چییە؟

00:00:37.098 --> 00:00:40.073
،جیهان بۆ هەزارەها ساڵە پەنابەرى تێدا بووە

00:00:40.133 --> 00:00:44.563
بەڵام پێناسەی مۆدێرن بۆ ئەم تێرمه لە 
كۆنگرهى 1951ى نەتەوە یەکگرتووەکاندا دانرا

00:00:44.563 --> 00:00:46.520
پەیوەست بە دۆخى پەنابەرانەوە 


00:00:46.840 --> 00:00:52.358
لە وەڵامى ئهو زۆرداری و دهربهدهربونهی
.خهڵك له جەنگى جیهانى دووەم

00:00:52.358 --> 00:00:57.036
ئەمە پێناسەى پەنابەر دەکات وەک یەکێک
،کە لە دەرەوەى وڵاتەکەى خۆیدایە

00:00:57.036 --> 00:00:59.852
وە ناتوانێت بگەڕێتەوە بۆ نیشتیمانەکەى خۆى

00:00:59.852 --> 00:01:03.751
.بە هۆى ترسى چەوساندنەوە

00:01:03.751 --> 00:01:08.753
ئەو چەوساندنەوەیە ڕەنگە بە هۆى
.نەژادیانەوە، دین یاخوود ڕەگەز، بێت

00:01:08.753 --> 00:01:12.882
ئەندامبوونیان لە گروپێکى کۆمەڵایەتى 
،تایبەت یان بۆچوونى سیاسی

00:01:12.882 --> 00:01:16.964
وە زۆربەى جار پەیوەندى بە
.شەڕ و توندوتیژییەوە هەیە

00:01:16.964 --> 00:01:20.847
ئەمڕۆ، بە نزیکەیی نیوەى 
،پەنابەرانى جیهان منداڵانن

00:01:20.847 --> 00:01:23.441
،هەندێکیان سهرپهرشتاریان لەگەڵدا نییە

00:01:23.441 --> 00:01:27.092
ئەم دۆخەش وایانلێدەکات کە
.تووشى کارکردن بن منداڵان

00:01:27.092 --> 00:01:29.845
.یاخوود دەستدرێژى سێکسى ببنەوە

00:01:29.845 --> 00:01:31.966
.چیرۆکى هەر پەنابەرێک جیاوازە

00:01:31.966 --> 00:01:36.811
وە زۆرینەیان بە گەشتى مەترسیداردا 
.تێدەپەڕن کە دهرئەنجامیان دیار نییە

00:01:36.811 --> 00:01:39.600
بەڵام پێش ئەوەى دەست بکەین
،بەوەى گەشتەکانیان چى تێدایە

00:01:39.600 --> 00:01:41.197
.با شتێک ڕوونبکەینەوە

00:01:41.197 --> 00:01:44.222
سەرلێشێوانى زۆر هەیە لەبارەى 
جیاوازى نێوان دەستەواژەکانی

00:01:44.222 --> 00:01:46.570
(کۆچبەر) و (پەنابەر)

00:01:46.570 --> 00:01:50.062
کۆچبەر) بۆ ئەوانە) 
بەکاردێت کە وڵاتەکانیان بەجێدەهێڵن

00:01:50.062 --> 00:01:53.799
بە ئەو هۆکارانەى کە
پەیوەندى بە زۆردارییەوە نییە

00:01:53.799 --> 00:01:56.198
وەک گەڕان بە دواى هەلى ئابوورى باشتردا

00:01:56.198 --> 00:02:00.127
یاخوود بەجێهێشتنى ناوچە وشکبووەکان
.و گەڕان بۆ بارودۆخێکى باشتر

00:02:00.237 --> 00:02:03.309
زۆرێک خەڵک هەیە لە سەرانسەرى
جیهاندا کە دهربهدهربوون

00:02:03.309 --> 00:02:05.060
،بە هۆى کارەساتە سرووشتییەکانەوە

00:02:05.060 --> 00:02:06.624
،نەبوونى ئاسایشى خۆراکى

00:02:06.624 --> 00:02:08.406
وە تەنگانە و دژوارى دیکەوە.

00:02:08.406 --> 00:02:10.714
بەڵام یاساى نێودەوڵەتى، ڕاست بێ یان هەڵە

00:02:10.714 --> 00:02:16.876
تەنها دان بەوانەدا دەنێت وەک پەنابەر کە 
.بەهۆى توندوتیژى و ململانێوە هەڵهاتوون

00:02:17.696 --> 00:02:21.218
کەواتە چى ڕوودەدات کاتێک
یەکێک لە وڵاتەکەیەوە هەڵدێت؟

00:02:21.218 --> 00:02:24.470
زۆرینەى گەشتى پەنابەرەکان
درێژ و پڕ لە مەترسییە

00:02:24.470 --> 00:02:28.215
كە گەیشتنیان سنوورداره به
.ئاو و خواردن و پەناگە

00:02:28.215 --> 00:02:30.934
لهبهر ئهوهی کۆچەکە 
،لەپڕو پێشبینى نەکراوه

00:02:30.934 --> 00:02:33.102
،سامان و موڵکەکان لەوانەیە بەجێبهێڵدرێن

00:02:33.102 --> 00:02:37.876
وە ئەو کەسانەى لە ململانێدا کۆچدەکەن 
،زۆرکات دۆسیە پێویستەکانیان پێنییە

00:02:37.876 --> 00:02:42.631
وەک ڤیزە بو سواربوونى فڕۆکە و چونە ناو 
.وڵاتى ترەوە بە شێوەیەکى یاسایى

00:02:42.631 --> 00:02:46.410
هۆکارى دارایى و سیاسیش ڕێگرییان 
لێدهکات لە گەشتکردن

00:02:46.410 --> 00:02:48.190
.بە ڕێگاى ستاندارد

00:02:48.190 --> 00:02:51.813
ئەمە ماناى وایە ئەوان دەتوانن تەنها 
،لە ڕێگاى زهمینی و دەریاییەوە بڕۆن

00:02:51.813 --> 00:02:54.760
وە ڕەنگە ژیانیان بخەنە 
دەستى قاچاخچییەکانەوە

00:02:54.760 --> 00:02:57.164
.بۆ ئەوەى یارمەتییان بدەن سنوورەکان ببڕن

00:02:57.164 --> 00:03:00.033
گەرچى هەندێک بە دواى
،سەلامەتییەوەن لەگەڵ خێزانەکانیاندا

00:03:00.033 --> 00:03:03.973
هەندێکى تر بە تەنها هەوڵى ڕۆشتن دەدەن 
وخۆشەویستەکانیان بە جێدەهێڵن

00:03:03.973 --> 00:03:06.847
.بە هیواى ئەوەى ڕۆژێک پێیان شادبنەوە

00:03:06.847 --> 00:03:10.190
ئەم جیابوونەوەیە ڕەنگە زۆر ئازاربەخش
.بێ و درێژ بێت بەرگەنەگیرێت

00:03:10.190 --> 00:03:13.880
لە کاتێکدا زیاتر لە نیوەى 
،پەنابەرانى جیهان لە شارەکاندان

00:03:13.880 --> 00:03:18.465
هەندێکجار یەکەم وێستكهی
،کەسى هەڵهاتوو کەمپى پەنابەرانە

00:03:18.465 --> 00:03:23.414
UN بە گشتى لەلایەن ئاژانسی پەنابەرانى 
.یا حکومەتى لۆكهڵی بەڕێوەدەبرێت

00:03:23.414 --> 00:03:26.757
کەمپى پەنابەرەکان وا دانراوە
,کە پێکهاتەیەکى کاتى بێت

00:03:26.757 --> 00:03:30.659
وە پەناگەیەکى كاتی بدات بە نیشتەجێکانى تا 
،ئهو كاتهی بە سەلامەتى دهگەڕێنەوە

00:03:30.659 --> 00:03:32.626
.لە وڵاتی میوان بمێننهوه

00:03:32.626 --> 00:03:35.138
.یاخوود لە وڵاتێکى تردا نیشتەجێ بکرێن

00:03:35.138 --> 00:03:39.762
بەڵام هەڵبژاردەى نیشتەجێکردن و مانەوە 
.بۆ ماوەیەکى زۆر بە گشتى سنووردارە

00:03:39.762 --> 00:03:44.284
زۆرێک لە پەنابەرەکان هیچ هەڵبژاردەیەکیان 
نیهماونەتهوە لە کەمپەکان بۆ چەندین ساڵ

00:03:44.284 --> 00:03:47.440
.وە هەندێکجار بۆ دهیان ساڵ

00:03:47.440 --> 00:03:51.106
لە وڵاتە نوێیەکەدا، یەکەم هەنگاوى
یاسایى بۆ کەسە ئاوارەکە

00:03:51.106 --> 00:03:53.135
.داواکردنى پەنابەرییە

00:03:53.135 --> 00:03:56.067
لەم خاڵەدا، ئەوان داواکارى مافى پەنابەرین

00:03:56.067 --> 00:04:01.472
وە بە فەرمى بە پەنابەر ناناسرێن
.تاکو داواکارییەکەیان قبوڵدەکرێت

00:04:01.472 --> 00:04:04.943
لە کاتێکدا کە زۆرینەى وڵاتان 
،لەسەر یەک پێناسە بۆ پەنابەر کۆکن

00:04:04.943 --> 00:04:09.683
وڵاتى خانەخوێ بەرپرسە لە بەدواداچوون و
چاودێریکردنى هەموو داواکارییەکى پەنابەرى

00:04:09.683 --> 00:04:13.816
وە بڕیاردان لەسەر ئەوەى ئایا داواکارەکان 
.دەتوانرێت مافی پەنابەرییان پێ ببەخشرێت

00:04:13.816 --> 00:04:17.355
ڕێنمایى وڵاتە جیاوازەکان دەکرێت بگۆڕدرێت 
.و بە شێوەیەکى زۆر جیاواز بێت

00:04:17.355 --> 00:04:19.820
وڵاتى خانەخوێ چەندین ئەرکى هەیە

00:04:19.820 --> 00:04:22.618
بەرامبەر ئەو کەسانەى کە
،بە پەنابەر دانیان پێداناون

00:04:22.618 --> 00:04:27.874
وەک مسۆگەرکردنى چاودێرى
.تەندرووستى و جیانەکردنەوەیان

00:04:27.874 --> 00:04:31.891
سەرەکیترین بەرپرسیاریەتى بەرامبەر
،پەنابەرەکان نەگەڕاندنەوەیانە

00:04:31.891 --> 00:04:35.139
ئەم بنەمایە ڕێگرى لە نەتەوەکە 
دەکات کە تاکێک بنێرێت

00:04:35.139 --> 00:04:38.723
بۆ وڵاتێک کە ژیان و 
.ئازادی لە مەترسییدا بێت

00:04:38.723 --> 00:04:42.381
لە ڕاستیدا، هەرچۆنێک بێت پەنابەرەکان
لە زۆرینەى حاڵەتەکاندا قوربانی

00:04:42.381 --> 00:04:45.378
.ناجێگیرى و مامەڵەى جیاکارین

00:04:45.378 --> 00:04:49.606
ئەوان ناچارن ژیانیان بونیادبنێنەوە بە 
بهرهنگاربوونەوەی ترس لە بیانییەکان

00:04:49.606 --> 00:04:50.974
.و ڕەگەزپەرستى

00:04:50.974 --> 00:04:54.192
لە زۆرینەى حاڵەتەکاندا ئەوان ڕێیان
پێنادرێت کە بچنە هێزى کارەوە

00:04:54.192 --> 00:04:57.135
وە بە تەواوى پشتیان بە
. یارمەتییە مرۆییەکان بەستووە

00:04:57.135 --> 00:05:01.135
سەرەڕاى ئەوەش زۆرێک لە منداڵە
پەنابەرەکان لە دەرەوەى خوێندنگادان

00:05:01.135 --> 00:05:04.845
بە هۆى نەبوونى سەرمایە بۆ
.دەستەبەرکردنى پرۆگرامى خوێندن

00:05:04.845 --> 00:05:07.434
گەر بگەڕێیتەوە دواوە بە 
،ناو مێژووى خێزانەکەتدا

00:05:07.434 --> 00:05:11.061
ئەگەرى ئەوە هەیە کە بۆت
،دەربکەوێت لە چەند خاڵێکدا

00:05:11.061 --> 00:05:13.878
باو و باپیرانت ناچارکراون کە 
،شوێنەکانى خۆیان بەجێبهێڵن

00:05:13.878 --> 00:05:19.246
گەر لەبەر هەڵهاتن بوبێ لە شەڕ 
.یاخوود جیاکارى و زۆردارى

00:05:19.246 --> 00:05:23.299
شتێکى باشدەبێت بۆ ئێمە 
گەر چیرۆکى ئەوانمان بەبیر بێتەوە

00:05:23.299 --> 00:05:25.594
کاتێک ئێستا دەبیستین 
،کە پەنابەرێک ئاوارەبووە

00:05:25.594 --> 00:05:28.307
و دەگەڕێت بە دواى نیشتیمانێکى نوێ دا.