0:00:00.000,0:00:09.240
Աշխարհով մեկ,

0:00:09.240,0:00:13.246
մոտ 60 միլիոն մարդ ստիպված է եղել[br]լքել իր հայրենի տունը՝

0:00:13.246,0:00:16.561
փախչելով պատերազմից, ոտնձգություններից[br]ու հալածանքներից:

0:00:16.561,0:00:20.818
Նրանցից շատերը դարձել են երկրի ներսում[br]մշտական բնակություն չունեցող անձիք,

0:00:20.818,0:00:25.884
այսինքն՝ նրանք լքել են իրենց տունը, բայց[br]դեռ գտնվում են իրենց հայրենիքում:

0:00:25.884,0:00:31.028
Մյուսները հատել են սահմանը և ապաստան[br]հայցել իրենց հայրենիքից դուրս:

0:00:31.028,0:00:33.818
Այս մարդկանց հաճախ կոչում են փախստականներ:

0:00:33.818,0:00:37.253
Ի՞նչ է «փախստական» եզրույթը նշանակում:

0:00:37.253,0:00:39.973
Հազարավոր տարիներ առաջ դեռ[br]գոյություն են ունեցել փախստականներ,

0:00:39.973,0:00:44.720
սակայն ներկայիս սահմանումը վերցվել է[br]ՄԱԿ-ի 1951 թ. համագումարից,

0:00:44.720,0:00:46.808
որը հրավիրվել էր փախստականների [br]վիճակը քննարկելու համար՝

0:00:46.808,0:00:49.433
ի պատասխան Երկրորդ Համաշխարհային[br]պատերազմի ժամանակ

0:00:49.433,0:00:52.433
տեղի ունեցած զանգվածային[br]հալածանքների և տեղահանությունների:

0:00:52.433,0:00:57.036
Ըստ դրա, փախստականը այն մարդն է,[br]ով գտնվում է իր հայրենիքից դուրս

0:00:57.036,0:00:59.852
և չի կարող վերադառնալ,

0:00:59.852,0:01:03.751
հալածանքների հիմնավորված վտանգի պատճառով:

0:01:03.751,0:01:08.753
Հալածանքների պատճառ կարող են հանդիսանալ[br]տվյալ անձի ռասսան, դավանանքը, ազգությունը,

0:01:08.753,0:01:12.882
հասարակական որոշակի խմբի պատկանելը[br]կամ նրա քաղաքական հայացքները,

0:01:12.882,0:01:16.964
ու դրանք հիմնականում կապված են պատերազմի[br]կամ բռնության հետ:

0:01:16.964,0:01:20.847
Այսօր փախստականների մոտ կեսը երեխաներ են,

0:01:20.847,0:01:23.441
որոնցից ոմանք առանց ծնողների են մնացել

0:01:23.441,0:01:27.092
ու դարձել են երեխաների՝ որպես աշխատուժի[br]օգտագործման, կամ

0:01:27.092,0:01:29.845
սեռական ոտնձգությունների զոհ:

0:01:29.845,0:01:31.966
Յուրաքանչյուր փախստականի [br]պատմությունը տարբեր է,

0:01:31.966,0:01:36.811
նրանցից շատերը առանց հստակ արդյունքի[br]վտանգավոր ճամփորդություններ են կատարում:

0:01:36.811,0:01:39.280
Սակայն նրանց անցած ճանապարհին[br]անդրադառնալուց առաջ,

0:01:39.280,0:01:40.907
անհրաժեշտ է պարզաբանել մի բան:

0:01:40.907,0:01:44.222
Գաղթական և փախստական[br]եզրույթների տարբերության հետ կապված

0:01:44.222,0:01:46.570
խառնաշթոփ է առաջացել:

0:01:46.570,0:01:50.062
Գաղթականները այն մարդիկ են,[br]ովքեր լքում են իրենց հայրենիքը

0:01:50.062,0:01:52.849
ոչ թե հալածանքների պատճառով,

0:01:52.849,0:01:55.498
այլ, օրինակ, ավելի լավ տնտեսական [br]հնարավորությունների

0:01:55.498,0:02:00.127
կամ երաշտահար տեղանքից ավելի [br]նպաստավոր շրջան տեղափոխվելու համար:

0:02:00.127,0:02:03.309
Աշխարհում շատ մարդիկ տեղահան են եղել

0:02:03.309,0:02:05.060
բնական աղետների,

0:02:05.060,0:02:06.624
սովի

0:02:06.624,0:02:08.406
կամ այլ դժվարությունների պատճառով,

0:02:08.406,0:02:10.714
սակայն, միջազգային իրավունքը, [br]դժբատաբար կամ բարեբախտաբար,

0:02:10.714,0:02:16.876
փախստական է համարում միայն նրանց, [br]ովքեր փախել են զինված կոնֆլիկտից [br]կամ բռնություններից:

0:02:16.876,0:02:21.218
Ի՞նչ է պատահում նրան, [br]ով փախչում է իր հայրենիքից:

0:02:21.218,0:02:24.470
Փախստականներից շատերի ճամփան [br]երկար ու վտանգավոր է,

0:02:24.470,0:02:28.215
սահմանափակված կացարանով,[br]ջրի ու սննդի պաշարներով:

0:02:28.215,0:02:30.934
Քանի որ մեկնումը հանկարծակի է[br]ու անսպասելի,

0:02:30.934,0:02:34.542
ռազմական կոնֆլիկտից խուսափող[br]մարդիկ թողնում են իրենց իրերը,

0:02:34.542,0:02:37.876
ու երբեմն նաև անհրաժեշտ փաստաթղթերը՝

0:02:37.876,0:02:42.631
վիզաները, որոնց շնորհիվ կարելի է նստել[br]ինքնաթիռ ու օրինաբար այլ երկիր մուտք գործել:

0:02:42.631,0:02:46.410
Ֆինանսական ու քաղաքական գործոնները [br]նույնպես փակում են

0:02:46.410,0:02:48.190
ճամփորդելու ստանդարտ ուղիները:

0:02:48.190,0:02:51.813
Այսինքն, նրանք կարող են միայն ճամփորդել [br]ցամաքով կամ ջրով

0:02:51.813,0:02:54.760
ու կարիք են ունենում դիմելու [br]մաքսանենգներին՝

0:02:54.760,0:02:57.164
սահմանները հատելու համար:

0:02:57.164,0:03:00.033
Որոշ մարդիկ ընտանիքներով են [br]ապաստան փնտրում,

0:03:00.033,0:03:03.973
իսկ մյուսները փորձում են միայնակ սահմանը[br]հատել ու թողնում են իրենց սիրելիներին՝

0:03:03.973,0:03:06.847
հուսալով նրանց հետագայում միանալ:

0:03:06.847,0:03:10.190
Այս բաժանումը վշտացնող է ու[br]երբեմն կարող է անտանելի երկար տևել:

0:03:10.190,0:03:13.880
Մինչդեռ աշխարհի փախստականների[br]կեսը քաղաքներում են,

0:03:13.880,0:03:18.465
ռազմական առճակատումից փախած մարդու [br]համար առաջին կանգառը փախստականների ճամբարն է,

0:03:18.465,0:03:21.354
որը հիմնականում կազմակերպվում է ՄԱԿ-ի[br]Փախստականների հարցերով Կոմիտեի

0:03:21.354,0:03:23.414
կամ տեղական իշխանությունների կողմից:

0:03:23.414,0:03:26.757
Փախստականների ճամբարները ժամանակավոր [br]կացարաններ են,

0:03:26.757,0:03:30.659
որոնք առաջարկում են կարճաժամկետ ապաստան[br]մինչև նրանք անվտանգ կվերադառնան տուն,

0:03:30.659,0:03:32.626
կտեղափոխվեն հյուրընկալող երկիր

0:03:32.626,0:03:35.138
կամ կհաստատվեն այլ երկրներում:

0:03:35.138,0:03:39.762
Վերահաստատման ու երկարաժամկետ ներգրավման[br]սահմանափակ հնարավորություններ կան:

0:03:39.762,0:03:44.284
Շատ փախստականներ ստիպված են մնալ[br]ճամբարներում երկար տարիներ,

0:03:44.284,0:03:47.440
անգամ տասնամյակներ:

0:03:47.440,0:03:51.106
Այլ երկիր հասնելիս, տեղահանված մարդու[br]առաջին օրինական քայլը

0:03:51.106,0:03:53.135
ապաստան հայցելն է:

0:03:53.135,0:03:56.067
Տվյալ պահին, նրանք դեռ պաշտոնապես[br]փախստական չեն,

0:03:56.067,0:04:01.472
մինչև նրանց դիմումը չընդունվի:

0:04:01.472,0:04:04.943
Բոլոր երկրները այս կամ այն չափով ընդունում[br]են փախստականի տվյալ սահմանումը,

0:04:04.943,0:04:07.293
սակայն, յուրաքանչյուր երկիր[br]ինքն է պատասխանատու

0:04:07.293,0:04:09.683
ապաստան հայցողների դիմումների[br]քննման համար,

0:04:09.683,0:04:13.816
և նա է որոշում՝ ում շնորհել փախստականի[br]կարգավիճակ:

0:04:13.816,0:04:17.355
Տարբեր երկրներ գործնականում տարբեր [br]սկզբունքներով են առաջնորդվում:

0:04:17.355,0:04:19.820
Յուրաքանչյուր երկիր մի [br]շարք պարտականություններ ունի

0:04:19.820,0:04:22.618
այն մարդկանց նկատմամբ, [br]ովքեր փախստականի կարգավիճակ ունեն,

0:04:22.618,0:04:27.874
օրինակ, ապահովել նվազագույն մարդկային [br]վերաբերմունքը և խտրականության բացակայությունը:

0:04:27.874,0:04:30.211
Փախստականների նկատմամբ[br]հիմնական պարտականությունը[br]

0:04:30.211,0:04:31.891
արտահանձման արգելումն է,

0:04:31.891,0:04:35.139
ըստ որի, տվյալ երկիրը չի կարող [br]փախստականին հետ ուղարկել

0:04:35.139,0:04:38.723
այնտեղ, որտեղ նրա կյանքն [br]ու ազատությունը վտանգված են:

0:04:38.723,0:04:41.881
Իրականում, սակայն, փախստականները[br]հաճախ դառնում են

0:04:41.881,0:04:45.378
փոփոխական վերաբերմունքի ու[br]խտրականության զոհեր:

0:04:45.378,0:04:48.876
Նրանք ստիպված են վերակառուցել[br]իրենց կյանքը՝

0:04:48.876,0:04:50.974
դիմանալով[br]այլատյացությանը ու ռասիզմին:

0:04:50.974,0:04:54.192
ՈՒ հաճախ, նրանց չի թույլատրվում աշխատել,

0:04:54.192,0:04:57.135
նրանք ամբողջովին հույս են դնում [br]հումանիտարական օգնության վրա:

0:04:57.135,0:05:01.135
Ավելին, փախստական շատ երեխաներ[br]դպրոց չեն հաճախում

0:05:01.135,0:05:04.845
կրթական ծրագրերի ֆինանսավորման [br]բացակայության պատճառով:

0:05:04.845,0:05:07.434
Եթե վերանայեք ձեր ընտանիքի պատմությունը,

0:05:07.434,0:05:11.061
մեծ հնարավորություն կա, որ որոշակի [br]ժամանակահատվածում

0:05:11.061,0:05:13.878
ձեր նախնիները ստիպված են եղել լքել[br]իրենց հայրենի տունը՝

0:05:13.878,0:05:19.246
փախչելով կամ պատերազմից, կամ [br]խտրականությունից ու հալածանքներից:

0:05:19.246,0:05:22.569
Անհրաժեշտ է հիշել այս պատմությունները,

0:05:22.569,0:05:24.674
երբ մեզ լուր է հասնում,

0:05:24.674,0:05:26.812
որ ներկայումս շատ փախստականներ

0:05:26.812,0:05:29.522
տեղահանվում են ու ապաստան են փնտրում: