WEBVTT

00:00:07.465 --> 00:00:11.250
Ĉirkaŭ la mondo,
proksimume 60 milionoj da homoj

00:00:11.250 --> 00:00:13.436
estis devigitaj forlasi siajn hejmojn

00:00:13.436 --> 00:00:16.561
por eskapi militon, 
perforton kaj persekutadon.

00:00:16.561 --> 00:00:20.818
Plejparte, ili iĝis
interne-delokigitaj homoj,

00:00:20.818 --> 00:00:25.884
t.e., ili forlasis siajn hejmojn
sed restis en siaj propraj landoj.

00:00:25.884 --> 00:00:30.808
Aliaj transiris landlimon por serĉi 
ŝirmon ekster siaj propraj landoj.

00:00:30.958 --> 00:00:33.818
Oni kutime nomas ilin rifuĝintoj.

00:00:33.948 --> 00:00:37.253
Sed kion ekzakte signifas tiu termino?

00:00:37.253 --> 00:00:39.973
Rifuĝintoj ekzistas en la mondo 
de jarmiloj,

00:00:39.973 --> 00:00:44.720
sed la modernan terminon difinis 
la UN-a konvencio de 1951

00:00:44.720 --> 00:00:46.808
kiu traktis la statuson de rifuĝintoj

00:00:46.808 --> 00:00:52.433
pro la amasa persekutado kaj 
delokigado dum la dua mondmilito.

00:00:52.433 --> 00:00:57.036
Laŭ ĝi, rifuĝinto estas homo, 
kiuj troviĝas ekster sia propra lando

00:00:57.036 --> 00:00:59.852
kaj ne povas reveni tien

00:00:59.852 --> 00:01:03.751
pro reala risko de 
persekutado.

00:01:03.751 --> 00:01:08.753
Povas temi pri persekutado laŭ raso, 
religio, nacieco,

00:01:08.753 --> 00:01:12.882
membreco en specifa grupo de la socio, 
aŭ politika opinio,

00:01:12.882 --> 00:01:16.964
kaj ofte rilatas al milito kaj perforto.

00:01:16.964 --> 00:01:20.847
Nuntempe, pli-malpli duono el
la rifuĝintoj en la mondo estas infanoj,

00:01:20.847 --> 00:01:23.441
kaj parto el ili vivas 
sen apuda plenkreskulo,

00:01:23.441 --> 00:01:29.572
kio igas ilin eblaj viktimoj 
de infanlaboro aŭ seksa ekspluatado.

00:01:29.725 --> 00:01:31.966
Ĉiu rifuĝinto havas propran historion,

00:01:31.966 --> 00:01:36.811
kaj multe da ili devas entrepreni
danĝerajn vojaĝojn sen certa rezulto.

00:01:36.811 --> 00:01:40.910
Sed antaŭ ol paroli pri la vojaĝojn,
ni klarigu ion.

00:01:40.910 --> 00:01:46.470
Oni ofte konfuzas la terminojn 
"migranto" kaj "rifuĝinto".

00:01:46.470 --> 00:01:50.062
"Migranto" temas pri homoj 
kiuj forlasas siajn proprajn landojn

00:01:50.062 --> 00:01:52.849
pro kialoj kiuj ne rilatas 
al persekutado,

00:01:52.849 --> 00:01:55.498
kiel serĉi pli bonajn ekonomiajn ŝancojn,

00:01:55.498 --> 00:02:00.127
aŭ forlasi senpluvecajn lokojn 
serĉante plibonan vivmedion.

00:02:00.127 --> 00:02:05.259
Multe da homoj delokiĝas
pro naturaj katastrofoj,

00:02:05.289 --> 00:02:08.389
malsekureco pri manĝaĵo
kaj aliaj malfacilaĵoj,

00:02:08.410 --> 00:02:10.714
sed laŭ internacia leĝo, 
prave aŭ malprave,

00:02:10.714 --> 00:02:16.476
nur tiuj, kiuj fuĝas de konflikto 
kaj perforto estas rifuĝintoj.

00:02:17.436 --> 00:02:21.218
Kio rezultas kiam iu forfuĝas sian landon?

00:02:21.218 --> 00:02:24.470
Plejparto de ĉi tiaj vojaĝoj
estas longaj kaj danĝeraj,

00:02:24.470 --> 00:02:28.215
kaj survoje estas nur limigita aliro
al ŝirmejo, akvo kaj manĝaĵo.

00:02:28.215 --> 00:02:30.934
Pro tio ke la foriro ofte estas
subita kaj neplanita,

00:02:30.934 --> 00:02:32.942
rifuĝintoj ofte forlasas proprajn aferojn,

00:02:32.962 --> 00:02:38.076
kaj homoj kiuj evitas militon ofte
ne havas dokumentojn, kiel vizojn,

00:02:38.076 --> 00:02:42.631
kiujn oni bezonas por vojaĝi per aviadilo
kaj laŭleĝe eniri aliajn landojn.

00:02:42.631 --> 00:02:48.080
Ankaŭ financaj kaj politikaj faktoroj
malebligas al homoj vojaĝi normale.

00:02:48.190 --> 00:02:51.613
Tio signifas ke ili kutime 
nur vojaĝas sur tero aŭ maro,

00:02:51.613 --> 00:02:55.330
kaj povas esti ke ili devas lasi
kontrabandistojn prizorgi iliajn vivojn,

00:02:55.330 --> 00:02:57.164
por helpi ilin transiri landlimojn.

00:02:57.164 --> 00:03:00.033
Dum iuj serĉas sekuran lokon kun familio,

00:03:00.033 --> 00:03:06.423
aliaj provas vojaĝi sole, esperante ke
ili kaj ilia familio poste re-kuniĝos.

00:03:06.847 --> 00:03:10.190
Tiu ĉi aparteco povas esti traŭmata
kaj daŭri ne-elteneble longe.

00:03:10.190 --> 00:03:13.880
Pli ol duono de rifuĝintoj
loĝas en urboj,

00:03:13.880 --> 00:03:18.465
sed foje la unua halt-loko de fuĝanto 
estas kampadejo pro refuĝintoj,

00:03:18.465 --> 00:03:23.414
kiun plej ofte prizorgas la UN-a rifuĝint-
agentejo aŭ loka registraro.

00:03:23.414 --> 00:03:26.757
Oni celas ke ĉi tiaj kampadejoj 
estu provizoraj,

00:03:26.757 --> 00:03:30.559
kaj ili nur ŝirmas rifuĝintojn ĝis
ili povas sekure reveni hejme,

00:03:30.559 --> 00:03:33.036
rajtas integriĝi 
en la gastiganta lando,

00:03:33.036 --> 00:03:35.138
aŭ povas ekloĝi en alia lando.

00:03:35.138 --> 00:03:39.762
Sed ne ĉiam oni povas integriĝi 
aŭ ekloĝi tiel ĉi.

00:03:39.762 --> 00:03:46.194
Tial, multe da rifuĝintoj simple devas
resti en kampadejo dum jaroj, eĉ jardekoj.

00:03:47.440 --> 00:03:51.106
Kiam delokigitaj homoj ekalvenas
en alia lando,

00:03:51.106 --> 00:03:53.135
ili laŭleĝe devas peti azilon.

00:03:53.135 --> 00:03:56.067
Tiam, ili iĝas azilo-petantoj,

00:03:56.067 --> 00:04:01.382
kaj ne iĝas oficiale rifuĝintoj
ĝis la ŝtato akceptas la peton.

00:04:01.382 --> 00:04:05.433
Dum plejparto de landoj interkonsentas 
pri unu difino de la vorto rifuĝinto,

00:04:05.433 --> 00:04:10.253
ĉiu gastiganta lando respondecas pri
ĉiu azilo-peto, kaj devas decidi

00:04:10.253 --> 00:04:13.816
ĉu petantoj rajtas ricevi
statuson de rifuĝintoj.

00:04:13.816 --> 00:04:16.964
La gvidlinioj de la diversaj landoj
povas esti tre malsamaj inter si.

00:04:17.515 --> 00:04:22.330
Gastigantaj landoj havas plurajn devojn
al homoj kiuj rifuĝas tie,

00:04:22.330 --> 00:04:24.228
ekzemple ili bezonas garantii ke

00:04:24.228 --> 00:04:27.964
rifuĝintoj vivas atingante 
minimumajn normojn de traktado kaj egaleco.

00:04:27.964 --> 00:04:31.891
La plej baza devo al rifuĝintoj estas
ne-transŝovado,

00:04:31.891 --> 00:04:35.139
principio kiu malpermesas al nacio
sendi iun al lando

00:04:35.139 --> 00:04:38.723
kie ties vivo kaj libereco 
ne estos garantiataj.

00:04:38.723 --> 00:04:45.341
Tamen efektive, rifuĝintoj ofte suferas
per nekohera kaj diskriminacia traktado.

00:04:45.381 --> 00:04:50.956
Pli kaj pli, ili devas rekrei sian vivon
kontraŭ ksenofobio kaj rasismo.

00:04:50.974 --> 00:04:57.112
Kaj tro ofte, ili ne rajtas eklabori
kaj entute dependas de homhelpa agado.

00:04:57.142 --> 00:05:01.135
Krome, multe tro da rifuĝintidoj 
ne ĉeestas lernejon

00:05:01.135 --> 00:05:04.845
pro tio ke mankas mono
por edukaj programoj.

00:05:04.845 --> 00:05:07.434
Se vi esploras vian familian historion,

00:05:07.434 --> 00:05:11.061
vi plej verŝajne malkovros ke, iam,

00:05:11.061 --> 00:05:14.238
viaj prauloj estis devigitaj forlasi 
siajn hejmojn,

00:05:14.238 --> 00:05:19.246
forkurante militon 
aŭ diskriminacion kaj persekutadon.

00:05:19.246 --> 00:05:22.569
Estus bone memori la historiojn de ili,

00:05:22.569 --> 00:05:25.594
kiam ni aŭdas pri rifuĝintoj
nun delokigitaj,

00:05:25.594 --> 00:05:28.057
kiuj serĉas novan hejmon.