1
00:00:07,465 --> 00:00:11,250
Ĉirkaŭ la mondo,
proksimume 60 milionoj da homoj

2
00:00:11,250 --> 00:00:13,436
estis devigitaj forlasi siajn hejmojn

3
00:00:13,436 --> 00:00:16,561
por eskapi militon, 
perforton kaj persekutadon.

4
00:00:16,561 --> 00:00:20,818
Plejparte, ili iĝis
interne-delokigitaj homoj,

5
00:00:20,818 --> 00:00:25,884
t.e., ili forlasis siajn hejmojn
sed restis en siaj propraj landoj.

6
00:00:25,884 --> 00:00:30,808
Aliaj transiris landlimon por serĉi 
ŝirmon ekster siaj propraj landoj.

7
00:00:30,958 --> 00:00:33,818
Oni kutime nomas ilin rifuĝintoj.

8
00:00:33,948 --> 00:00:37,253
Sed kion ekzakte signifas tiu termino?

9
00:00:37,253 --> 00:00:39,973
Rifuĝintoj ekzistas en la mondo 
de jarmiloj,

10
00:00:39,973 --> 00:00:44,720
sed la modernan terminon difinis 
la UN-a konvencio de 1951

11
00:00:44,720 --> 00:00:46,808
kiu traktis la statuson de rifuĝintoj

12
00:00:46,808 --> 00:00:52,433
pro la amasa persekutado kaj 
delokigado dum la dua mondmilito.

13
00:00:52,433 --> 00:00:57,036
Laŭ ĝi, rifuĝinto estas homo, 
kiuj troviĝas ekster sia propra lando

14
00:00:57,036 --> 00:00:59,852
kaj ne povas reveni tien

15
00:00:59,852 --> 00:01:03,751
pro reala risko de 
persekutado.

16
00:01:03,751 --> 00:01:08,753
Povas temi pri persekutado laŭ raso, 
religio, nacieco,

17
00:01:08,753 --> 00:01:12,882
membreco en specifa grupo de la socio, 
aŭ politika opinio,

18
00:01:12,882 --> 00:01:16,964
kaj ofte rilatas al milito kaj perforto.

19
00:01:16,964 --> 00:01:20,847
Nuntempe, pli-malpli duono el
la rifuĝintoj en la mondo estas infanoj,

20
00:01:20,847 --> 00:01:23,441
kaj parto el ili vivas 
sen apuda plenkreskulo,

21
00:01:23,441 --> 00:01:29,572
kio igas ilin eblaj viktimoj 
de infanlaboro aŭ seksa ekspluatado.

22
00:01:29,725 --> 00:01:31,966
Ĉiu rifuĝinto havas propran historion,

23
00:01:31,966 --> 00:01:36,811
kaj multe da ili devas entrepreni
danĝerajn vojaĝojn sen certa rezulto.

24
00:01:36,811 --> 00:01:40,910
Sed antaŭ ol paroli pri la vojaĝojn,
ni klarigu ion.

25
00:01:40,910 --> 00:01:46,470
Oni ofte konfuzas la terminojn 
"migranto" kaj "rifuĝinto".

26
00:01:46,470 --> 00:01:50,062
"Migranto" temas pri homoj 
kiuj forlasas siajn proprajn landojn

27
00:01:50,062 --> 00:01:52,849
pro kialoj kiuj ne rilatas 
al persekutado,

28
00:01:52,849 --> 00:01:55,498
kiel serĉi pli bonajn ekonomiajn ŝancojn,

29
00:01:55,498 --> 00:02:00,127
aŭ forlasi senpluvecajn lokojn 
serĉante plibonan vivmedion.

30
00:02:00,127 --> 00:02:05,259
Multe da homoj delokiĝas
pro naturaj katastrofoj,

31
00:02:05,289 --> 00:02:08,389
malsekureco pri manĝaĵo
kaj aliaj malfacilaĵoj,

32
00:02:08,410 --> 00:02:10,714
sed laŭ internacia leĝo, 
prave aŭ malprave,

33
00:02:10,714 --> 00:02:16,476
nur tiuj, kiuj fuĝas de konflikto 
kaj perforto estas rifuĝintoj.

34
00:02:17,436 --> 00:02:21,218
Kio rezultas kiam iu forfuĝas sian landon?

35
00:02:21,218 --> 00:02:24,470
Plejparto de ĉi tiaj vojaĝoj
estas longaj kaj danĝeraj,

36
00:02:24,470 --> 00:02:28,215
kaj survoje estas nur limigita aliro
al ŝirmejo, akvo kaj manĝaĵo.

37
00:02:28,215 --> 00:02:30,934
Pro tio ke la foriro ofte estas
subita kaj neplanita,

38
00:02:30,934 --> 00:02:32,942
rifuĝintoj ofte forlasas proprajn aferojn,

39
00:02:32,962 --> 00:02:38,076
kaj homoj kiuj evitas militon ofte
ne havas dokumentojn, kiel vizojn,

40
00:02:38,076 --> 00:02:42,631
kiujn oni bezonas por vojaĝi per aviadilo
kaj laŭleĝe eniri aliajn landojn.

41
00:02:42,631 --> 00:02:48,080
Ankaŭ financaj kaj politikaj faktoroj
malebligas al homoj vojaĝi normale.

42
00:02:48,190 --> 00:02:51,613
Tio signifas ke ili kutime 
nur vojaĝas sur tero aŭ maro,

43
00:02:51,613 --> 00:02:55,330
kaj povas esti ke ili devas lasi
kontrabandistojn prizorgi iliajn vivojn,

44
00:02:55,330 --> 00:02:57,164
por helpi ilin transiri landlimojn.

45
00:02:57,164 --> 00:03:00,033
Dum iuj serĉas sekuran lokon kun familio,

46
00:03:00,033 --> 00:03:06,423
aliaj provas vojaĝi sole, esperante ke
ili kaj ilia familio poste re-kuniĝos.

47
00:03:06,847 --> 00:03:10,190
Tiu ĉi aparteco povas esti traŭmata
kaj daŭri ne-elteneble longe.

48
00:03:10,190 --> 00:03:13,880
Pli ol duono de rifuĝintoj
loĝas en urboj,

49
00:03:13,880 --> 00:03:18,465
sed foje la unua halt-loko de fuĝanto 
estas kampadejo pro refuĝintoj,

50
00:03:18,465 --> 00:03:23,414
kiun plej ofte prizorgas la UN-a rifuĝint-
agentejo aŭ loka registraro.

51
00:03:23,414 --> 00:03:26,757
Oni celas ke ĉi tiaj kampadejoj 
estu provizoraj,

52
00:03:26,757 --> 00:03:30,559
kaj ili nur ŝirmas rifuĝintojn ĝis
ili povas sekure reveni hejme,

53
00:03:30,559 --> 00:03:33,036
rajtas integriĝi 
en la gastiganta lando,

54
00:03:33,036 --> 00:03:35,138
aŭ povas ekloĝi en alia lando.

55
00:03:35,138 --> 00:03:39,762
Sed ne ĉiam oni povas integriĝi 
aŭ ekloĝi tiel ĉi.

56
00:03:39,762 --> 00:03:46,194
Tial, multe da rifuĝintoj simple devas
resti en kampadejo dum jaroj, eĉ jardekoj.

57
00:03:47,440 --> 00:03:51,106
Kiam delokigitaj homoj ekalvenas
en alia lando,

58
00:03:51,106 --> 00:03:53,135
ili laŭleĝe devas peti azilon.

59
00:03:53,135 --> 00:03:56,067
Tiam, ili iĝas azilo-petantoj,

60
00:03:56,067 --> 00:04:01,382
kaj ne iĝas oficiale rifuĝintoj
ĝis la ŝtato akceptas la peton.

61
00:04:01,382 --> 00:04:05,433
Dum plejparto de landoj interkonsentas 
pri unu difino de la vorto rifuĝinto,

62
00:04:05,433 --> 00:04:10,253
ĉiu gastiganta lando respondecas pri
ĉiu azilo-peto, kaj devas decidi

63
00:04:10,253 --> 00:04:13,816
ĉu petantoj rajtas ricevi
statuson de rifuĝintoj.

64
00:04:13,816 --> 00:04:16,964
La gvidlinioj de la diversaj landoj
povas esti tre malsamaj inter si.

65
00:04:17,515 --> 00:04:22,330
Gastigantaj landoj havas plurajn devojn
al homoj kiuj rifuĝas tie,

66
00:04:22,330 --> 00:04:24,228
ekzemple ili bezonas garantii ke

67
00:04:24,228 --> 00:04:27,964
rifuĝintoj vivas atingante 
minimumajn normojn de traktado kaj egaleco.

68
00:04:27,964 --> 00:04:31,891
La plej baza devo al rifuĝintoj estas
ne-transŝovado,

69
00:04:31,891 --> 00:04:35,139
principio kiu malpermesas al nacio
sendi iun al lando

70
00:04:35,139 --> 00:04:38,723
kie ties vivo kaj libereco 
ne estos garantiataj.

71
00:04:38,723 --> 00:04:45,341
Tamen efektive, rifuĝintoj ofte suferas
per nekohera kaj diskriminacia traktado.

72
00:04:45,381 --> 00:04:50,956
Pli kaj pli, ili devas rekrei sian vivon
kontraŭ ksenofobio kaj rasismo.

73
00:04:50,974 --> 00:04:57,112
Kaj tro ofte, ili ne rajtas eklabori
kaj entute dependas de homhelpa agado.

74
00:04:57,142 --> 00:05:01,135
Krome, multe tro da rifuĝintidoj 
ne ĉeestas lernejon

75
00:05:01,135 --> 00:05:04,845
pro tio ke mankas mono
por edukaj programoj.

76
00:05:04,845 --> 00:05:07,434
Se vi esploras vian familian historion,

77
00:05:07,434 --> 00:05:11,061
vi plej verŝajne malkovros ke, iam,

78
00:05:11,061 --> 00:05:14,238
viaj prauloj estis devigitaj forlasi 
siajn hejmojn,

79
00:05:14,238 --> 00:05:19,246
forkurante militon 
aŭ diskriminacion kaj persekutadon.

80
00:05:19,246 --> 00:05:22,569
Estus bone memori la historiojn de ili,

81
00:05:22,569 --> 00:05:25,594
kiam ni aŭdas pri rifuĝintoj
nun delokigitaj,

82
00:05:25,594 --> 00:05:28,057
kiuj serĉas novan hejmon.