0:00:07.465,0:00:11.250
Ĉirkaŭ la mondo,[br]proksimume 60 milionoj da homoj

0:00:11.250,0:00:13.436
estis devigitaj forlasi siajn hejmojn

0:00:13.436,0:00:16.561
por eskapi militon, [br]perforton kaj persekutadon.

0:00:16.561,0:00:20.818
Plejparte, ili iĝis[br]interne-delokigitaj homoj,

0:00:20.818,0:00:25.884
t.e., ili forlasis siajn hejmojn[br]sed restis en siaj propraj landoj.

0:00:25.884,0:00:30.808
Aliaj transiris landlimon por serĉi [br]ŝirmon ekster siaj propraj landoj.

0:00:30.958,0:00:33.818
Oni kutime nomas ilin rifuĝintoj.

0:00:33.948,0:00:37.253
Sed kion ekzakte signifas tiu termino?

0:00:37.253,0:00:39.973
Rifuĝintoj ekzistas en la mondo [br]de jarmiloj,

0:00:39.973,0:00:44.720
sed la modernan terminon difinis [br]la UN-a konvencio de 1951

0:00:44.720,0:00:46.808
kiu traktis la statuson de rifuĝintoj

0:00:46.808,0:00:52.433
pro la amasa persekutado kaj [br]delokigado dum la dua mondmilito.

0:00:52.433,0:00:57.036
Laŭ ĝi, rifuĝinto estas homo, [br]kiuj troviĝas ekster sia propra lando

0:00:57.036,0:00:59.852
kaj ne povas reveni tien

0:00:59.852,0:01:03.751
pro reala risko de [br]persekutado.

0:01:03.751,0:01:08.753
Povas temi pri persekutado laŭ raso, [br]religio, nacieco,

0:01:08.753,0:01:12.882
membreco en specifa grupo de la socio, [br]aŭ politika opinio,

0:01:12.882,0:01:16.964
kaj ofte rilatas al milito kaj perforto.

0:01:16.964,0:01:20.847
Nuntempe, pli-malpli duono el[br]la rifuĝintoj en la mondo estas infanoj,

0:01:20.847,0:01:23.441
kaj parto el ili vivas [br]sen apuda plenkreskulo,

0:01:23.441,0:01:29.572
kio igas ilin eblaj viktimoj [br]de infanlaboro aŭ seksa ekspluatado.

0:01:29.725,0:01:31.966
Ĉiu rifuĝinto havas propran historion,

0:01:31.966,0:01:36.811
kaj multe da ili devas entrepreni[br]danĝerajn vojaĝojn sen certa rezulto.

0:01:36.811,0:01:40.910
Sed antaŭ ol paroli pri la vojaĝojn,[br]ni klarigu ion.

0:01:40.910,0:01:46.470
Oni ofte konfuzas la terminojn [br]"migranto" kaj "rifuĝinto".

0:01:46.470,0:01:50.062
"Migranto" temas pri homoj [br]kiuj forlasas siajn proprajn landojn

0:01:50.062,0:01:52.849
pro kialoj kiuj ne rilatas [br]al persekutado,

0:01:52.849,0:01:55.498
kiel serĉi pli bonajn ekonomiajn ŝancojn,

0:01:55.498,0:02:00.127
aŭ forlasi senpluvecajn lokojn [br]serĉante plibonan vivmedion.

0:02:00.127,0:02:05.259
Multe da homoj delokiĝas[br]pro naturaj katastrofoj,

0:02:05.289,0:02:08.389
malsekureco pri manĝaĵo[br]kaj aliaj malfacilaĵoj,

0:02:08.410,0:02:10.714
sed laŭ internacia leĝo, [br]prave aŭ malprave,

0:02:10.714,0:02:16.476
nur tiuj, kiuj fuĝas de konflikto [br]kaj perforto estas rifuĝintoj.

0:02:17.436,0:02:21.218
Kio rezultas kiam iu forfuĝas sian landon?

0:02:21.218,0:02:24.470
Plejparto de ĉi tiaj vojaĝoj[br]estas longaj kaj danĝeraj,

0:02:24.470,0:02:28.215
kaj survoje estas nur limigita aliro[br]al ŝirmejo, akvo kaj manĝaĵo.

0:02:28.215,0:02:30.934
Pro tio ke la foriro ofte estas[br]subita kaj neplanita,

0:02:30.934,0:02:32.942
rifuĝintoj ofte forlasas proprajn aferojn,

0:02:32.962,0:02:38.076
kaj homoj kiuj evitas militon ofte[br]ne havas dokumentojn, kiel vizojn,

0:02:38.076,0:02:42.631
kiujn oni bezonas por vojaĝi per aviadilo[br]kaj laŭleĝe eniri aliajn landojn.

0:02:42.631,0:02:48.080
Ankaŭ financaj kaj politikaj faktoroj[br]malebligas al homoj vojaĝi normale.

0:02:48.190,0:02:51.613
Tio signifas ke ili kutime [br]nur vojaĝas sur tero aŭ maro,

0:02:51.613,0:02:55.330
kaj povas esti ke ili devas lasi[br]kontrabandistojn prizorgi iliajn vivojn,

0:02:55.330,0:02:57.164
por helpi ilin transiri landlimojn.

0:02:57.164,0:03:00.033
Dum iuj serĉas sekuran lokon kun familio,

0:03:00.033,0:03:06.423
aliaj provas vojaĝi sole, esperante ke[br]ili kaj ilia familio poste re-kuniĝos.

0:03:06.847,0:03:10.190
Tiu ĉi aparteco povas esti traŭmata[br]kaj daŭri ne-elteneble longe.

0:03:10.190,0:03:13.880
Pli ol duono de rifuĝintoj[br]loĝas en urboj,

0:03:13.880,0:03:18.465
sed foje la unua halt-loko de fuĝanto [br]estas kampadejo pro refuĝintoj,

0:03:18.465,0:03:23.414
kiun plej ofte prizorgas la UN-a rifuĝint-[br]agentejo aŭ loka registraro.

0:03:23.414,0:03:26.757
Oni celas ke ĉi tiaj kampadejoj [br]estu provizoraj,

0:03:26.757,0:03:30.559
kaj ili nur ŝirmas rifuĝintojn ĝis[br]ili povas sekure reveni hejme,

0:03:30.559,0:03:33.036
rajtas integriĝi [br]en la gastiganta lando,

0:03:33.036,0:03:35.138
aŭ povas ekloĝi en alia lando.

0:03:35.138,0:03:39.762
Sed ne ĉiam oni povas integriĝi [br]aŭ ekloĝi tiel ĉi.

0:03:39.762,0:03:46.194
Tial, multe da rifuĝintoj simple devas[br]resti en kampadejo dum jaroj, eĉ jardekoj.

0:03:47.440,0:03:51.106
Kiam delokigitaj homoj ekalvenas[br]en alia lando,

0:03:51.106,0:03:53.135
ili laŭleĝe devas peti azilon.

0:03:53.135,0:03:56.067
Tiam, ili iĝas azilo-petantoj,

0:03:56.067,0:04:01.382
kaj ne iĝas oficiale rifuĝintoj[br]ĝis la ŝtato akceptas la peton.

0:04:01.382,0:04:05.433
Dum plejparto de landoj interkonsentas [br]pri unu difino de la vorto rifuĝinto,

0:04:05.433,0:04:10.253
ĉiu gastiganta lando respondecas pri[br]ĉiu azilo-peto, kaj devas decidi

0:04:10.253,0:04:13.816
ĉu petantoj rajtas ricevi[br]statuson de rifuĝintoj.

0:04:13.816,0:04:16.964
La gvidlinioj de la diversaj landoj[br]povas esti tre malsamaj inter si.

0:04:17.515,0:04:22.330
Gastigantaj landoj havas plurajn devojn[br]al homoj kiuj rifuĝas tie,

0:04:22.330,0:04:24.228
ekzemple ili bezonas garantii ke

0:04:24.228,0:04:27.964
rifuĝintoj vivas atingante [br]minimumajn normojn de traktado kaj egaleco.

0:04:27.964,0:04:31.891
La plej baza devo al rifuĝintoj estas[br]ne-transŝovado,

0:04:31.891,0:04:35.139
principio kiu malpermesas al nacio[br]sendi iun al lando

0:04:35.139,0:04:38.723
kie ties vivo kaj libereco [br]ne estos garantiataj.

0:04:38.723,0:04:45.341
Tamen efektive, rifuĝintoj ofte suferas[br]per nekohera kaj diskriminacia traktado.

0:04:45.381,0:04:50.956
Pli kaj pli, ili devas rekrei sian vivon[br]kontraŭ ksenofobio kaj rasismo.

0:04:50.974,0:04:57.112
Kaj tro ofte, ili ne rajtas eklabori[br]kaj entute dependas de homhelpa agado.

0:04:57.142,0:05:01.135
Krome, multe tro da rifuĝintidoj [br]ne ĉeestas lernejon

0:05:01.135,0:05:04.845
pro tio ke mankas mono[br]por edukaj programoj.

0:05:04.845,0:05:07.434
Se vi esploras vian familian historion,

0:05:07.434,0:05:11.061
vi plej verŝajne malkovros ke, iam,

0:05:11.061,0:05:14.238
viaj prauloj estis devigitaj forlasi [br]siajn hejmojn,

0:05:14.238,0:05:19.246
forkurante militon [br]aŭ diskriminacion kaj persekutadon.

0:05:19.246,0:05:22.569
Estus bone memori la historiojn de ili,

0:05:22.569,0:05:25.594
kiam ni aŭdas pri rifuĝintoj[br]nun delokigitaj,

0:05:25.594,0:05:28.057
kiuj serĉas novan hejmon.