0:00:07.867,0:00:11.718
Hãy tưởng tượng, trong một giây,[br]một con vịt dạy tiếng Pháp,

0:00:11.738,0:00:15.167
trận bóng bàn xoay xung quanh lỗ đen,

0:00:15.167,0:00:17.788
hay một con cá heo đang giữ thăng bằng[br]một quả dứa.

0:00:17.788,0:00:21.277
Có lẽ bạn chưa thấy bất cứ cái gì [br]như thế này,

0:00:21.277,0:00:23.937
nhưng bạn có thể tưởng tượng ra[br]ngay lập tức.

0:00:23.937,0:00:27.618
Làm thế nào bộ não bạn tạo ra hình ảnh[br]của điều gì đó mà bạn chưa từng thấy?

0:00:27.618,0:00:28.978
Có vẻ không khó lắm,

0:00:28.978,0:00:31.948
nhưng chỉ vì ta quá quen làm việc này.

0:00:31.948,0:00:34.629
Điều này hóa ra lại thực sự là [br]một vấn đề phức tạp

0:00:34.629,0:00:38.818
đòi hỏi sự phối hợp tinh vi bên trong não.

0:00:38.818,0:00:41.758
Vì để tạo ra những hình ảnh mới mẻ, [br]kỳ quặc,

0:00:41.758,0:00:46.667
bộ não lấy những mảnh ghép quen thuộc[br]và ráp lại theo cách mới,

0:00:46.667,0:00:49.789
như một bức tranh làm từ [br]những mảnh ghép nhỏ

0:00:49.789,0:00:53.329
Bộ não phải điều khiển cùng một lúc [br]hàng ngàn xung điện

0:00:53.329,0:00:58.059
đưa tất cả đến đích vào một[br]thời điểm chính xác.

0:00:58.059,0:00:59.779
Khi bạn nhìn vào một vật,

0:00:59.779,0:01:03.658
hàng ngàn nơ-ron ở vỏ não phía sau [br](posterior cortex) được kích hoạt.

0:01:03.658,0:01:07.018
Những nơ-ron này mã hoá hàng loạt [br]tính chất của vật đó:

0:01:07.018,0:01:11.159
lởm chởm, trái cây, nâu, [br]xanh lá và vàng.

0:01:11.159,0:01:15.540
Sự kích hoạt đồng bộ này củng cố [br]liên kết giữa các bộ nơ-ron đó,

0:01:15.540,0:01:20.095
liên kết chúng lại thành một thứ gọi là[br]"nhóm nơ-ron" (neuronal ensemble)

0:01:20.095,0:01:22.300
Trong trường hợp này thì đây là quả dứa.

0:01:22.300,0:01:25.329
Trong thần kinh học, điều này [br]được gọi là nguyên lí Hebbian,

0:01:25.329,0:01:28.839
nơ-ron cùng được kích hoạt sẽ [br]cùng liên kết với nhau.

0:01:28.839,0:01:30.949
Nếu sau đó bạn cố tưởng tượng một quả dứa,

0:01:30.949,0:01:35.850
toàn bộ nhóm nơ-ron sẽ khởi động, mô phỏng[br]thành một hình ảnh hoàn chỉnh trong đầu.

0:01:35.850,0:01:39.029
Con cá heo lại được mã hoá bằng[br]một nhóm nơ-ron khác.

0:01:39.029,0:01:41.050
Thật ra, mỗi vật bạn đã nhìn thấy

0:01:41.050,0:01:45.290
đều được mã hoá bằng một [br]nhóm nơ-ron liên kết với nó.

0:01:45.290,0:01:49.240
Những nơ-ron này liên kết với nhau [br]bằng kích thích đồng bộ ấy.

0:01:49.240,0:01:52.510
Nhưng nguyên tắc này không giải thích [br]tại sao ta lại có thể

0:01:52.510,0:01:57.240
hình dung vô số vật trong trí tưởng tượng[br]dù chưa hề nhìn thấy.

0:01:57.240,0:02:02.480
Nhóm nơ-ron cho hình ảnh con cá heo [br]thăng bằng quả dứa không tồn tại.

0:02:02.480,0:02:04.922
Vậy làm sao bạn tưởng tượng ra được?

0:02:04.922,0:02:07.760
Một giả thuyết, gọi là thuyết [br]thần kinh tổng hợp,

0:02:07.760,0:02:11.130
cho rằng, một lần nữa, [br]thời gian là điểm quyết định.

0:02:11.130,0:02:13.941
Nếu nhóm nơ-ron của [br]con cá heo và quả dứa--

0:02:13.941,0:02:16.172
được kích hoạt cùng lúc,

0:02:16.172,0:02:20.761
chúng ta có thể đưa được hai vật [br]riêng biệt vào một hình ảnh duy nhất.

0:02:20.761,0:02:24.041
Nhưng phải có một bộ phận trong não bạn [br]phối hợp sự kích thích đó.

0:02:24.041,0:02:27.521
Một lựa chọn có vẻ hợp lý là [br]vỏ não trước trán (prefrontal cortex),

0:02:27.521,0:02:31.301
bộ phận mà liên quan đến mọi [br]hoạt động nhận thức phức tạp.

0:02:31.301,0:02:35.172
Nơ-ron vỏ não trước trán được [br]nối với vỏ não phía sau--

0:02:35.172,0:02:40.040
bằng những tế bào dài, mảnh , mở rộng[br]được gọi là sợi thần kinh (neural fiber).

0:02:40.040,0:02:44.339
Thuyết thần kinh tổng hợp cho rằng : như [br]nghệ nhân múa rối kéo những sợi dây rối,

0:02:44.339,0:02:47.869
nơ-ron vỏ não trước trán [br]gửi tín hiêu thần kinh

0:02:47.869,0:02:49.582
xuống những sợi thần kinh

0:02:49.582,0:02:53.410
đến nhiều nhóm nơ-ron ở[br]vỏ não phía sau.

0:02:53.410,0:02:56.292
Điều này đồng loạt kích hoạt chúng.

0:02:56.292,0:02:59.409
Nếu những nhóm nơ-ron được kích hoạt[br]cùng lúc,

0:02:59.409,0:03:04.342
bạn sẽ tưởng tượng được hình ảnh hợp thể [br]như thể bạn thực sự thấy nó.

0:03:04.342,0:03:06.551
Sự đồng bộ ý thức có chủ đích

0:03:06.551,0:03:09.852
của những nhóm nơ-ron khác nhau[br]nhờ vỏ não trước trán

0:03:09.852,0:03:12.052
gọi là thần kinh tổng hợp.

0:03:12.052,0:03:13.813
Để thần kinh tổng hợp xảy ra,

0:03:13.813,0:03:19.303
tín hiệu phải đến hai nhóm nơ-ron[br]cùng lúc.

0:03:19.303,0:03:21.073
Vấn đề là một số nơ-ron

0:03:21.073,0:03:25.083
cách xa vỏ não trước trán rất nhiều [br]so với một số nơ-ron khác.

0:03:25.083,0:03:28.453
Nếu tín hiệu đi tới hai sợi thần kinh [br]cùng lúc,

0:03:28.453,0:03:31.163
chúng sẽ bị lệch nhau.

0:03:31.163,0:03:33.583
Bạn không thể thay đổi độ dài [br]của những liên kết,

0:03:33.583,0:03:37.044
nhưng não bạn, đặc biệt khi nó phát triển [br]trong thời thơ ấu,

0:03:37.044,0:03:40.884
có cách để thay đổi vận tốc truyền.

0:03:40.884,0:03:45.534
Sợi thần kinh được bao bọc bởi [br]một chất béo gọi là myelin.

0:03:45.534,0:03:47.343
Myelin là một chất cách ly

0:03:47.343,0:03:51.554
và có thể tăng tốc tín hiệu thần kinh [br]truyền qua sợi thần kinh.

0:03:51.554,0:03:55.850
Vài sợi thần kinh có đến cả trăm [br]lớp myelin.

0:03:55.850,0:03:57.754
Số khác chỉ có một ít.

0:03:57.754,0:04:00.055
Sợi thần kinh có những lớp myelin dày--

0:04:00.055,0:04:04.154
có thể truyền tín hiệu nhanh hơn 100 lần [br]hoặc hơn

0:04:04.154,0:04:06.565
so với sợi có lớp myelin mỏng.

0:04:06.565,0:04:09.995
Một số nhà khoa học hiện giờ cho rằng [br]sự khác nhau về lớp myelin

0:04:09.995,0:04:13.835
có thể là chìa khoá cho việc đồng nhất [br]thời gian dẫn truyền trong não,

0:04:13.835,0:04:16.925
từ đó dẫn đến khả năng[br]tổng hợp của chúng ta.

0:04:16.925,0:04:20.255
Sự hình thành myelin này phần nhiều [br]xảy ra vào thời thơ ấu của ta,

0:04:20.255,0:04:21.814
vậy nên ngay từ nhỏ,

0:04:21.814,0:04:26.115
trí tưởng tưởng phong phú của ta có thể [br]dính dáng rất nhiều tới sự phát triển não,

0:04:26.115,0:04:28.381
nơi sợi myelin được liên kết [br]cẩn thận với nhau

0:04:28.394,0:04:32.744
có thể tạo nên những bản giao hưởng[br]sáng tạo trong suốt cuộc đời chúng ta.