WEBVTT 00:00:07.867 --> 00:00:11.598 Bir an için, Fransızca dersi veren bir ördeği, 00:00:11.598 --> 00:00:15.167 kara delik etrafındaki yörüngede yapılan bir masa tenisi maçını, 00:00:15.167 --> 00:00:17.788 bir ananası burnunun ucunda tutan bir yunusu düşün. 00:00:17.788 --> 00:00:21.277 Büyük ihtimalle bunlardan hiçbirini aslında görmemişsindir, 00:00:21.277 --> 00:00:23.937 ama hepsini hayalinde hemen canlandırabilirsin. 00:00:23.937 --> 00:00:27.618 Beynin hiç görmediğin bir şeyin görüntüsünü nasıl oluşturuyor? 00:00:27.618 --> 00:00:29.808 Bu, her zaman yaptığımız bir şey olduğu için 00:00:29.808 --> 00:00:31.948 zor gibi görünmeyebilir. 00:00:31.948 --> 00:00:35.339 Ama aslında, beyinde çok gelişmiş bir koordinasyon olmasını gerektiren 00:00:35.339 --> 00:00:38.278 karmaşık bir iştir bu. 00:00:38.278 --> 00:00:42.098 Çünkü bu yeni, tuhaf görüntüleri yaratmak için, 00:00:42.098 --> 00:00:46.667 beynin bildiği kısımları alıp bunları sanki fotoğraf parçalarından 00:00:46.667 --> 00:00:49.789 bir kolaj yapar gibi, yeni bir şekilde birleştirir. 00:00:49.789 --> 00:00:53.329 Beyin, hokkabazlıklar yaparak, binlerce elektrik sinyalini 00:00:53.329 --> 00:00:58.059 varış noktalarına tam zamanında ulaştırmak zorundadır. 00:00:58.059 --> 00:00:59.779 Sen bir cisme baktığında, 00:00:59.779 --> 00:01:03.658 arka kortekste binlerce sinir hücresi canlanır. 00:01:03.658 --> 00:01:07.018 Bu sinir hücreleri cismin farklı niteliklerini kodlarlar: 00:01:07.018 --> 00:01:11.159 Dikenli, meyve, kahverengi, yeşil ve sarı gibi. 00:01:11.159 --> 00:01:15.250 Bu eş zamanlı canlanma, o nöron takımı arasındaki bağlantıları 00:01:15.250 --> 00:01:19.625 kuvvetlendirir ve buradaki örnekte ananas için olduğu gibi onları 00:01:19.625 --> 00:01:22.300 nöronal grup adı verilen bir şekilde birbirine bağlar. 00:01:22.300 --> 00:01:26.179 Nörolojide, bu şekilde eş zamanlı canlanan nöronların 00:01:26.179 --> 00:01:28.839 birbirine bağlanmasına Hebbian Kuralı denir. 00:01:28.839 --> 00:01:32.059 Ananası daha sonra hayal etmeye çalıştığında, bu grubun tamamı 00:01:32.059 --> 00:01:35.850 harekete geçerek, zihindeki görüntüyü oluşturur. 00:01:35.850 --> 00:01:39.029 Yunuslar daha farklı bir nöronal grupla kodlanır. 00:01:39.029 --> 00:01:41.050 Aslında gördüğün her şey, 00:01:41.050 --> 00:01:44.540 eşzamanlı canlanıp birbirine bağlanmış 00:01:44.540 --> 00:01:49.240 bir nöron grubuyla kodlanmıştır. 00:01:49.240 --> 00:01:52.510 Fakat bu prensip, hiç görmemiş olsak bile, sonsuz sayıda şeyi 00:01:52.510 --> 00:01:57.240 hayalimizde nasıl canlandırdığımızı açıklamaz. 00:01:57.240 --> 00:02:02.480 Burnunun ucunda bir ananası tutan yunusa ait bir nöron grubu yoktur aslında. 00:02:02.480 --> 00:02:04.922 Öyleyse, bunu hayalinde nasıl canlandırabiliyorsun? 00:02:04.922 --> 00:02:08.830 Zihinsel Sentez Teorisi adındaki bir hipotez, zamanlamanın temel 00:02:08.830 --> 00:02:11.130 unsur olduğunu varsayar. 00:02:11.130 --> 00:02:13.951 Eğer yunus ve ananasa ait sinir hücresi grupları 00:02:13.951 --> 00:02:16.042 aynı anda aktif hâle gelirse, 00:02:16.042 --> 00:02:20.761 biz de iki farklı objeyi tek bir görüntü olarak algılayabiliriz. 00:02:20.761 --> 00:02:24.041 Fakat beyindeki bir şeylerin bu aktivasyonu düzenlemesi gerekir. 00:02:24.041 --> 00:02:27.721 Olası adaylardan biri, birçok karmaşık bilişsel (kavramayla ilgili) işlevde 00:02:27.721 --> 00:02:31.301 rol oynayan prefrontal kortekstir. 00:02:31.301 --> 00:02:35.172 Prefrontal korteksteki sinir hücreleri, sinir hücresi lifleri adı verilen, 00:02:35.172 --> 00:02:40.040 incecik ve uzun hücre uzantıları ile posterior kortekse bağlıdır. 00:02:40.040 --> 00:02:44.339 Zihinsel sentez teorisine göre, prefrontal korteksteki sinir hücreleri, 00:02:44.339 --> 00:02:47.869 bu sinir hücresi lifleri üzerinden, aynı bir kuklayı iplerinden çekerek 00:02:47.869 --> 00:02:49.582 oynatır gibi, arka korteksteki 00:02:49.582 --> 00:02:53.410 birçok gruba elektriksel sinyaller yollar. 00:02:53.410 --> 00:02:56.292 Bu onları hep birlikte etkinleştirir. 00:02:56.292 --> 00:02:59.899 Eğer sinir hücresi grupları aynı anda etkinleşirse, birçok parçadan oluşan 00:02:59.899 --> 00:03:04.342 bu görüntüyü sanki gerçekten görüyormuş gibi hissedersin. 00:03:04.342 --> 00:03:06.211 Prefrontal korteks tarafından, 00:03:06.211 --> 00:03:10.462 farklı nöron gruplarının bu şekilde kasıtlı olarak senkronize edilmesine 00:03:10.462 --> 00:03:12.052 zihinsel sentez denir. 00:03:12.052 --> 00:03:13.813 Zihinsel sentezin yapılabilmesi için, 00:03:13.813 --> 00:03:19.303 sinyallerin her iki nöron grubuna da aynı anda ulaşması gerekir. 00:03:19.303 --> 00:03:22.993 Ne var ki, bazı nöronlar prefrontal kortekse diğerlerinin olduğundan 00:03:22.993 --> 00:03:25.083 çok daha uzaktır. 00:03:25.083 --> 00:03:28.453 Eğer sinyaller her iki lifte de aynı hızda iletilirse, 00:03:28.453 --> 00:03:31.163 eş zamanlı olarak ulaşamazlar. 00:03:31.163 --> 00:03:33.683 Bağlantıların uzunluğunu değiştiremezsin, 00:03:33.683 --> 00:03:37.194 ama beyinde, özelikle de çocuk yaşlardaki gelişimi sırasında, 00:03:37.194 --> 00:03:40.884 iletim hızını değiştirmenin bir yolu vardır. 00:03:40.884 --> 00:03:45.534 Sinir hücresi lifleri, miyelin adı verilen yağlı bir maddeyle kaplıdır. 00:03:45.534 --> 00:03:49.533 Miyelin yalıtkan bir maddedir ve elektrik sinyallerinin sinir lifine doğru 00:03:49.533 --> 00:03:51.554 daha hızlı hareket etmesini sağlar. 00:03:51.554 --> 00:03:55.300 Bazı sinir hücresi lifleri neredeyse 100 kat miyelin ile kaplıdır, 00:03:55.300 --> 00:03:57.754 diğerlerinde ise sadece birkaç kat vardır. 00:03:57.754 --> 00:04:00.955 Daha kalın miyelin tabakasıyla kaplı olan lifler, 00:04:00.955 --> 00:04:04.154 sinyalleri daha ince tabakaya sahip olanlardan 00:04:04.154 --> 00:04:06.565 en az 100 kat daha hızlı iletirler. 00:04:06.565 --> 00:04:10.375 Artık bazı bilim insanları, miyelin tabakasındaki bu farklılığın beyindeki 00:04:10.375 --> 00:04:13.965 eşit dağılımlı iletim hızının ve buna bağlı olarak da 00:04:13.965 --> 00:04:16.925 zihinsel sentez yeteneğimizin temeli olduğunu düşünüyor. 00:04:16.925 --> 00:04:20.255 Bu miyelin katmanlarının çoğu çocukluk döneminde oluşur. 00:04:20.255 --> 00:04:22.234 O hâlde, çok küçük yaşlardan itibaren 00:04:22.234 --> 00:04:24.165 bizim parlak hayal gücümüz, 00:04:24.165 --> 00:04:29.565 hayatımız boyunca yaratıcı senfonileri ustalıkla işleyecek miyelin bağlantıları 00:04:29.565 --> 00:04:33.525 dikkatle oluşturulmuş beyinler geliştirmekle büyük ölçüde ilgilidir.