1
00:00:07,867 --> 00:00:11,598
Bir an için, Fransızca dersi
veren bir ördeği,

2
00:00:11,598 --> 00:00:15,167
kara delik etrafındaki yörüngede yapılan
bir masa tenisi maçını,

3
00:00:15,167 --> 00:00:17,788
bir ananası burnunun ucunda tutan
bir yunusu düşün.

4
00:00:17,788 --> 00:00:21,277
Büyük ihtimalle bunlardan hiçbirini
aslında görmemişsindir,

5
00:00:21,277 --> 00:00:23,937
ama hepsini hayalinde
hemen canlandırabilirsin.

6
00:00:23,937 --> 00:00:27,618
Beynin hiç görmediğin bir şeyin 
görüntüsünü nasıl oluşturuyor?

7
00:00:27,618 --> 00:00:29,808
Bu, her zaman yaptığımız
bir şey olduğu için

8
00:00:29,808 --> 00:00:31,948
zor gibi görünmeyebilir.

9
00:00:31,948 --> 00:00:35,339
Ama aslında, beyinde çok gelişmiş
bir koordinasyon olmasını gerektiren

10
00:00:35,339 --> 00:00:38,278
karmaşık bir iştir bu.

11
00:00:38,278 --> 00:00:42,098
Çünkü bu yeni, tuhaf görüntüleri 
yaratmak için,

12
00:00:42,098 --> 00:00:46,667
beynin bildiği kısımları alıp bunları 
sanki fotoğraf parçalarından

13
00:00:46,667 --> 00:00:49,789
bir kolaj yapar gibi, 
yeni bir şekilde birleştirir.

14
00:00:49,789 --> 00:00:53,329
Beyin, hokkabazlıklar yaparak,
binlerce elektrik sinyalini

15
00:00:53,329 --> 00:00:58,059
varış noktalarına tam zamanında 
ulaştırmak zorundadır.

16
00:00:58,059 --> 00:00:59,779
Sen bir cisme baktığında, 


17
00:00:59,779 --> 00:01:03,658
arka kortekste binlerce
sinir hücresi canlanır.

18
00:01:03,658 --> 00:01:07,018
Bu sinir hücreleri cismin 
farklı niteliklerini kodlarlar:

19
00:01:07,018 --> 00:01:11,159
Dikenli, meyve, kahverengi,
yeşil ve sarı gibi.

20
00:01:11,159 --> 00:01:15,250
Bu eş zamanlı canlanma, 
o nöron takımı arasındaki bağlantıları

21
00:01:15,250 --> 00:01:19,625
kuvvetlendirir ve buradaki örnekte
ananas için olduğu gibi onları

22
00:01:19,625 --> 00:01:22,300
nöronal grup adı verilen
bir şekilde birbirine bağlar.

23
00:01:22,300 --> 00:01:26,179
Nörolojide, bu şekilde
eş zamanlı canlanan nöronların

24
00:01:26,179 --> 00:01:28,839
birbirine bağlanmasına 
Hebbian Kuralı denir.

25
00:01:28,839 --> 00:01:32,059
Ananası daha sonra hayal etmeye
çalıştığında, bu grubun tamamı

26
00:01:32,059 --> 00:01:35,850
harekete geçerek, zihindeki 
görüntüyü oluşturur.

27
00:01:35,850 --> 00:01:39,029
Yunuslar daha farklı bir
nöronal grupla kodlanır.

28
00:01:39,029 --> 00:01:41,050
Aslında gördüğün her şey,

29
00:01:41,050 --> 00:01:44,540
eşzamanlı canlanıp birbirine bağlanmış

30
00:01:44,540 --> 00:01:49,240
bir nöron grubuyla kodlanmıştır.

31
00:01:49,240 --> 00:01:52,510
Fakat bu prensip, hiç görmemiş 
olsak bile, sonsuz sayıda şeyi

32
00:01:52,510 --> 00:01:57,240
hayalimizde nasıl
canlandırdığımızı açıklamaz.

33
00:01:57,240 --> 00:02:02,480
Burnunun ucunda bir ananası tutan
yunusa ait bir nöron grubu yoktur aslında.

34
00:02:02,480 --> 00:02:04,922
Öyleyse, bunu hayalinde 
nasıl canlandırabiliyorsun?

35
00:02:04,922 --> 00:02:08,830
Zihinsel Sentez Teorisi adındaki bir 
hipotez, zamanlamanın temel

36
00:02:08,830 --> 00:02:11,130
unsur olduğunu varsayar.

37
00:02:11,130 --> 00:02:13,951
Eğer yunus ve ananasa ait 
sinir hücresi grupları

38
00:02:13,951 --> 00:02:16,042
aynı anda aktif hâle gelirse,

39
00:02:16,042 --> 00:02:20,761
biz de iki farklı objeyi tek bir görüntü
olarak algılayabiliriz.

40
00:02:20,761 --> 00:02:24,041
Fakat beyindeki bir şeylerin 
bu aktivasyonu düzenlemesi gerekir.

41
00:02:24,041 --> 00:02:27,721
Olası adaylardan biri, birçok karmaşık
bilişsel (kavramayla ilgili) işlevde

42
00:02:27,721 --> 00:02:31,301
rol oynayan prefrontal kortekstir.

43
00:02:31,301 --> 00:02:35,172
Prefrontal korteksteki sinir hücreleri,
sinir hücresi lifleri adı verilen,

44
00:02:35,172 --> 00:02:40,040
incecik ve uzun hücre uzantıları ile 
posterior kortekse bağlıdır.

45
00:02:40,040 --> 00:02:44,339
Zihinsel sentez teorisine göre,
prefrontal korteksteki sinir hücreleri,

46
00:02:44,339 --> 00:02:47,869
bu sinir hücresi lifleri üzerinden,
aynı bir kuklayı iplerinden çekerek


47
00:02:47,869 --> 00:02:49,582
oynatır gibi, arka korteksteki

48
00:02:49,582 --> 00:02:53,410
birçok gruba elektriksel sinyaller yollar.

49
00:02:53,410 --> 00:02:56,292
Bu onları hep birlikte etkinleştirir.

50
00:02:56,292 --> 00:02:59,899
Eğer sinir hücresi grupları aynı anda
etkinleşirse, birçok parçadan oluşan

51
00:02:59,899 --> 00:03:04,342
bu görüntüyü sanki gerçekten 
görüyormuş gibi hissedersin.

52
00:03:04,342 --> 00:03:06,211
Prefrontal korteks tarafından,


53
00:03:06,211 --> 00:03:10,462
farklı nöron gruplarının bu şekilde
kasıtlı olarak senkronize edilmesine

54
00:03:10,462 --> 00:03:12,052
zihinsel sentez denir.

55
00:03:12,052 --> 00:03:13,813
Zihinsel sentezin yapılabilmesi için,


56
00:03:13,813 --> 00:03:19,303
sinyallerin her iki nöron grubuna da aynı
anda ulaşması gerekir.

57
00:03:19,303 --> 00:03:22,993
Ne var ki, bazı nöronlar prefrontal
kortekse diğerlerinin olduğundan

58
00:03:22,993 --> 00:03:25,083
çok daha uzaktır.

59
00:03:25,083 --> 00:03:28,453
Eğer sinyaller her iki lifte de aynı
hızda iletilirse,

60
00:03:28,453 --> 00:03:31,163
eş zamanlı olarak ulaşamazlar.

61
00:03:31,163 --> 00:03:33,683
Bağlantıların uzunluğunu değiştiremezsin,


62
00:03:33,683 --> 00:03:37,194
ama beyinde, özelikle de çocuk yaşlardaki
gelişimi sırasında,

63
00:03:37,194 --> 00:03:40,884
iletim hızını değiştirmenin 
bir yolu vardır.

64
00:03:40,884 --> 00:03:45,534
Sinir hücresi lifleri, miyelin adı 
verilen yağlı bir maddeyle kaplıdır.

65
00:03:45,534 --> 00:03:49,533
Miyelin yalıtkan bir maddedir ve 
elektrik sinyallerinin sinir lifine doğru

66
00:03:49,533 --> 00:03:51,554
daha hızlı hareket etmesini sağlar. 


67
00:03:51,554 --> 00:03:55,300
Bazı sinir hücresi lifleri 
neredeyse 100 kat miyelin ile kaplıdır,

68
00:03:55,300 --> 00:03:57,754
diğerlerinde ise sadece
birkaç kat vardır.

69
00:03:57,754 --> 00:04:00,955
Daha kalın miyelin tabakasıyla 
kaplı olan lifler,

70
00:04:00,955 --> 00:04:04,154
sinyalleri daha ince tabakaya
sahip olanlardan

71
00:04:04,154 --> 00:04:06,565
en az 100 kat daha hızlı iletirler.

72
00:04:06,565 --> 00:04:10,375
Artık bazı bilim insanları, miyelin
tabakasındaki bu farklılığın beyindeki

73
00:04:10,375 --> 00:04:13,965
eşit dağılımlı iletim hızının
ve buna bağlı olarak da

74
00:04:13,965 --> 00:04:16,925
zihinsel sentez yeteneğimizin temeli
olduğunu düşünüyor.

75
00:04:16,925 --> 00:04:20,255
Bu miyelin katmanlarının çoğu 
çocukluk döneminde oluşur.

76
00:04:20,255 --> 00:04:22,234
O hâlde, çok küçük yaşlardan itibaren

77
00:04:22,234 --> 00:04:24,165
bizim parlak hayal gücümüz,

78
00:04:24,165 --> 00:04:29,565
hayatımız boyunca yaratıcı senfonileri 
ustalıkla işleyecek miyelin bağlantıları

79
00:04:29,565 --> 00:04:33,525
dikkatle oluşturulmuş beyinler
geliştirmekle büyük ölçüde ilgilidir.