1
00:00:07,687 --> 00:00:11,408
Zamislite, na sekund,
patku koja drži čas francuskog,

2
00:00:11,408 --> 00:00:14,957
ping-pong partiju u orbiti oko crne rupe,

3
00:00:14,957 --> 00:00:17,488
delfina kako balansira ananas.

4
00:00:17,488 --> 00:00:21,057
Verovatno nikada niste zapravo videli
nijednu od ovih stvari,

5
00:00:21,057 --> 00:00:23,747
ali ste mogli odmah da ih zamislite.

6
00:00:23,747 --> 00:00:27,418
Kako naš mozak može da proizvede
sliku nečega što nikada nismo videli?

7
00:00:27,418 --> 00:00:28,838
To možda ne izgleda teško,

8
00:00:28,838 --> 00:00:31,808
ali samo zato što smo navikli 
da to radimo.

9
00:00:31,808 --> 00:00:34,629
Ispostavlja se da je ovo u stvari
kompleksan problem

10
00:00:34,629 --> 00:00:38,618
koji zahteva sofisticiranu koordinaciju
unutar našeg mozga.

11
00:00:38,618 --> 00:00:41,948
Jer da bismo stvorili
te nove, čudne slike,

12
00:00:41,948 --> 00:00:46,457
mozak uzima poznate delove
koje spaja na nove načine,

13
00:00:46,457 --> 00:00:49,599
kao kolaž sastavljen od fragmenata slika.

14
00:00:49,599 --> 00:00:53,479
Mozak mora da žonglira
gomilom od hiljadu električnih signala,

15
00:00:53,479 --> 00:00:58,059
postavljajući ih na njihovu destinaciju
u tačno određeno vreme.

16
00:00:58,059 --> 00:00:59,669
Kada pogledate neki predmet,

17
00:00:59,669 --> 00:01:03,508
aktiviraju se hiljade neurona
u vašem posteriornom korteksu.

18
00:01:03,508 --> 00:01:07,018
Ovi neuroni kodiraju
razne karakteristike predmeta:

19
00:01:07,018 --> 00:01:11,159
šiljato, voće, braon, zeleno i žuto.

20
00:01:11,159 --> 00:01:15,540
Sinhronizovano aktiviranje
pojačava veze između tog skupa neurona,

21
00:01:15,540 --> 00:01:19,915
povezujući ih u nešto
što nazivamo neuronski ansambl,

22
00:01:19,915 --> 00:01:22,060
u ovom slučaju, ansambl za ananas.

23
00:01:22,060 --> 00:01:25,329
U neuronaukama,
ovo se naziva Hebov princip -

24
00:01:25,329 --> 00:01:28,659
neuroni koji se zajedno aktiviraju,
zajedno se umrežavaju.

25
00:01:28,659 --> 00:01:30,879
Ako kasnije pokušate da zamislite ananas,

26
00:01:30,879 --> 00:01:35,650
ceo ansambl će se aktivirati,
stvarajući celokupnu mentalnu sliku.

27
00:01:35,650 --> 00:01:38,869
Delfini su kodirani
drugačijim neuronskim ansamblom.

28
00:01:38,869 --> 00:01:41,050
Zapravo, svaki predmet koji ste videli

29
00:01:41,050 --> 00:01:45,100
kodiran je neuronskim ansamblom
koji se vezuje za njega,

30
00:01:45,100 --> 00:01:49,380
neuronima koji su zajedno umreženi
tim sinhronizovanim aktiviranjem.

31
00:01:49,380 --> 00:01:52,630
Ali ovaj princip ne objašnjava
beskonačan broj predmeta

32
00:01:52,630 --> 00:01:57,070
koje možemo da prizovemo maštajući, 
a da ih prethodno nismo videli.

33
00:01:57,070 --> 00:02:02,230
Neuronski ansambl za delfina
koji balansira ananas ne postoji.

34
00:02:02,230 --> 00:02:04,622
Pa, kako ga možete onda ipak zamisliti?

35
00:02:04,622 --> 00:02:07,760
Jedna hipoteza,
zvana teorija mentalne sinteze,

36
00:02:07,760 --> 00:02:10,920
kaže da je vreme ključno.

37
00:02:10,920 --> 00:02:14,121
Ako se neuronski ansambli
za delfina i ananas

38
00:02:14,121 --> 00:02:16,172
aktiviraju u isto vreme,

39
00:02:16,172 --> 00:02:18,711
možemo da opazimo dva različita predmeta

40
00:02:18,711 --> 00:02:20,521
kao jednu sliku.

41
00:02:20,521 --> 00:02:24,041
Ali nešto u našem mozgu
mora da koordiniše to aktiviranje.

42
00:02:24,041 --> 00:02:27,521
Jedan verodostojan kandidat 
je prefrontalni korteks,

43
00:02:27,521 --> 00:02:31,131
koji je uključen u sve
kompleksne kognitivne funkcije.

44
00:02:31,131 --> 00:02:35,172
Neuroni prefrontalnog korteksa
su povezani sa posteriornim korteksom

45
00:02:35,172 --> 00:02:40,040
tankim i dugim ćelijskim produžetkom
koji se naziva neuronsko vlakno.

46
00:02:40,040 --> 00:02:44,339
Teorija mentalne sinteze predlaže
da kao što lutkar vuče konce,

47
00:02:44,339 --> 00:02:47,869
neuroni prefrontalnog korteksa
šalju električne signale

48
00:02:47,869 --> 00:02:49,582
niz ova neuronska vlakna

49
00:02:49,582 --> 00:02:53,410
do višeslojnih ansamblova
u posteriornom korteksu.

50
00:02:53,410 --> 00:02:56,142
Ovo ih aktivira usklađeno.

51
00:02:56,142 --> 00:02:59,449
Ako se neuronski ansambli
aktiviraju u isto vreme,

52
00:02:59,449 --> 00:03:04,142
dobijamo složenu sliku
kao da smo je zapravo i videli.

53
00:03:04,142 --> 00:03:06,551
Ova svesna svrsishodna sinhronizacija

54
00:03:06,551 --> 00:03:09,852
neuronskih ansambala
u prefrontalnom korteksu

55
00:03:09,852 --> 00:03:11,902
naziva se mentalna sinteza.

56
00:03:11,902 --> 00:03:13,813
Kako bi mentalna sinteza funkcionisala,

57
00:03:13,813 --> 00:03:19,113
signali bi morali da stižu 
na oba neuronska ansambla u isto vreme.

58
00:03:19,113 --> 00:03:21,073
Problem je u tome što su neki neuroni

59
00:03:21,073 --> 00:03:25,083
mnogo udaljeniji
od prefrontalnog korteksa nego drugi.

60
00:03:25,083 --> 00:03:28,453
Ako signali putuju
niz oba vlakna istom brzinom,

61
00:03:28,453 --> 00:03:30,973
ne stižu u isto vreme.

62
00:03:30,973 --> 00:03:33,583
Ne možemo promeniti dužinu veze.

63
00:03:33,583 --> 00:03:37,044
No, posebno jer se razvija
u detinjstvu, naš mozak,

64
00:03:37,044 --> 00:03:40,884
ima način da promeni brzinu prenosa.

65
00:03:40,884 --> 00:03:45,534
Neuronska vlakna su obmotana
masnom supstancom koja se naziva mijelin.

66
00:03:45,534 --> 00:03:47,343
Mijelin je izolator

67
00:03:47,343 --> 00:03:51,694
i ubrzava električne signale
koji jure niz nervno vlakno.

68
00:03:51,694 --> 00:03:55,690
Neka neuronska vlakna imaju
čak 100 slojeva mijelina.

69
00:03:55,690 --> 00:03:57,654
Drugi imaju samo nekoliko.

70
00:03:57,654 --> 00:04:00,055
Vlakna sa debljim slojevima mijelina

71
00:04:00,055 --> 00:04:04,154
mogu da sprovode signale
stotinu ili još više puta brže

72
00:04:04,154 --> 00:04:06,395
od onih sa tanjim slojevima.

73
00:04:06,395 --> 00:04:09,995
Neki naučnici sada veruju
da ta razlika u mijelinizaciji

74
00:04:09,995 --> 00:04:13,535
može biti ključna u ujednačavanju
vremena provođenja u mozgu,

75
00:04:13,535 --> 00:04:17,055
a posledično i za našu sposobnost
mentalne sinteze.

76
00:04:17,055 --> 00:04:20,255
Veliki deo mijelinizacije
se događa u detinjstvu,

77
00:04:20,255 --> 00:04:21,814
tako da od ranog uzrasta,

78
00:04:21,814 --> 00:04:26,115
naša živopisna mašta može 
da ima dosta veze sa razvijanjem mozga

79
00:04:26,115 --> 00:04:28,461
čije pažljivo mijelinizovane veze

80
00:04:28,461 --> 00:04:31,824
mogu da stvore kreativne simfonije 
tokom naših života.