WEBVTT

00:00:07.633 --> 00:00:12.105
کەناڵی ئینگلیزی، لەلایەن دوو نەتەوەی
ئەوروپی بەهێز دامەزرا

00:00:12.105 --> 00:00:16.345
یەکێکە لە بەناوبانگترین ڕێڕەوەکانی
دەریای جیهان.

00:00:16.345 --> 00:00:17.949
بۆ بەشێکی زۆری مێژووەکەی،

00:00:17.949 --> 00:00:20.860
کەنارەکانی کەناڵی بەردین
و کەش و هەوای زریاناوی

00:00:20.860 --> 00:00:23.930
دیمەنی پەڕگەی سروشتی
مەترسی داری دروست کردووە.

00:00:23.930 --> 00:00:27.800
لە سەرەتای هەشتاکان ئەندازیاران
پلانی زۆریان پێشنیار کرد

00:00:27.800 --> 00:00:31.130
بۆ درێژ کردنەوەی کەلێنێکی ٣٣ کیلۆمەتری.

00:00:31.130 --> 00:00:35.200
نەخشەکانیان دوورگەی دروست کراو
لە خۆدەگرێت کە بە پردەکانەوە بەستراوە،

00:00:35.200 --> 00:00:39.065
بۆڕییە لە کار کەوتووە نقووم بووەکان
لە شۆستە سەرئاوکەوتووەکان،

00:00:39.065 --> 00:00:44.479
و ڕێڕەوێکی ژێرئاو درێژیەکەی زیاتر
لە دوو هێندەی هەر تونێلێک کە هەیە.

00:00:44.479 --> 00:00:45.999
لە کۆتای سەدەکە،

00:00:45.999 --> 00:00:50.150
ئەم کۆتا پێشنیارە
سەرنجی ئەوروپیەکانی ڕاکێشاوە.

00:00:50.150 --> 00:00:52.770
داهێنانی ئامێری کونکەری تونێلەکە

00:00:52.770 --> 00:00:57.236
و دۆزینەوەی توێژاڵێکی جێگیر
لە گەچی پەیناوی کراو لەژێر قەڵای دەریا

00:00:57.236 --> 00:01:00.331
تونێلەکەی سەرنجڕاکێشتر و
گونجاوتر کردووە.

00:01:00.331 --> 00:01:06.210
بەڵام کۆسپی خێرا و زۆرەکانی پڕۆژەکە کە
هیچ ئەندازیارێک نەیتوانی چارەسەریان بکات.

00:01:06.210 --> 00:01:07.160
لەو کاتەدا،

00:01:07.160 --> 00:01:11.656
بەریتانییەکان وەک بەرژەوەندیەکی ستراتیژی
بۆ جیاکردنەوەی کیشوەرەکەیان دەڕوانی،

00:01:11.656 --> 00:01:16.013
و ترس لە بەرامبەر داگیرکاری فەڕەنسا لە
ئاستەنگ خستنە پێش پلانەکانی تونێلەکە.

00:01:16.013 --> 00:01:20.164
هەڵگیرسانی جەنگی ئاسمانی هەموو ترسەکانی
پشت ڕاست کردەووە،

00:01:20.164 --> 00:01:24.033
بەڵام ترسی نوێی ئابووری جێگای گرتەووە.

00:01:24.033 --> 00:01:27.546
لەکۆتایدا، سەد ساڵ دوای سەرەتای
گەڕان بە دوای دۆزینەوەی شوێنەواردا،

00:01:27.546 --> 00:01:29.816
دوو وڵاتەکە گەیشتن بە ڕێکەوتن،

NOTE Paragraph

00:01:29.816 --> 00:01:33.206
تونێلەکە بە پارەیەکی تایبەت
بەرەو پێش چوو.

00:01:33.206 --> 00:01:36.807
لە ساڵی ١٩٨٥، دەستەیەک
له کۆمپانیاکانی فەڕەنسا و بەریتانیا

00:01:36.807 --> 00:01:40.812
۱٤ بیلیۆن پاوەندیان خستە وەبەرهێنانەوە،

00:01:40.812 --> 00:01:46.453
لە درووست کردنی تونێلێک کە تا ئێستا گران
بەهاترێن پڕۆژەی ژێرخانی ئابووریە.

00:01:46.453 --> 00:01:49.153
نەخشەکە سێ تونێلی جیاکراوە
لەخۆ دەگرێت.

00:01:49.153 --> 00:01:52.697
یەکێک بۆ شەمەندەفەرەکانی فەڕەنسا،
یەکێک بۆ شەمەندەفەرەکانی ئینگلتەرا،

00:01:52.697 --> 00:01:55.497
هەروەها تونێڵێکی خزمەتگوزاری
لە نێوان هەردووکیان.

00:01:55.497 --> 00:01:59.827
بەدرێژایی پەڕگەی ژووری نوستن،
ڕێڕەوی باری لەناکاو، و جۆگەی هەوایی،

00:01:59.827 --> 00:02:04.144
ئەو بڕە زیاترە لە ٢٠٠ کیلۆمەترە
لە تونێڵێکان.

00:02:04.144 --> 00:02:08.480
لە ساڵی ١٩٨٨، کرێکارەکان لە هەردوو لاوە
دەستیان بە گەڕان و هەڵکۆڵین کرد ،

00:02:08.480 --> 00:02:10.808
پلان دانان بۆ یەکتر بینین لە ناوەڕاست.

00:02:10.808 --> 00:02:15.769
لێکۆڵینەوەی سەرەتایی کەنار دەریای فەڕەنسا
دەریخست شوێنەکە پڕە لە شەقبوون.

00:02:15.769 --> 00:02:19.299
ئەو درزە بچووکانە ڕێگە بە دزەکردنی
ئاو بۆ ناو تاشە بەردەکان دەدات،

00:02:19.299 --> 00:02:23.159
بۆیە ئەندازیاران پەرەیان بە
دژە ئاوی ئامێرەکانی هەڵکۆڵیندا.

00:02:23.159 --> 00:02:28.698
بەریتانیەکان پێشبینی خاکی وشکی دەکرد و 
لە هەڵکۆڵینی ڕێک و پێک گەشەی سەند.

00:02:28.698 --> 00:02:34.112
بەڵام تەنها چەند مانگێک لە کارەکە، ئاو لە 
درزی نادیارەوە دزەی کردە ناوەوە.

00:02:34.112 --> 00:02:37.752
بەریتانیەکان خەڵتەیان بەکارهێنا
بۆ هەڵکۆڵین لەناو ئەو گەچە تەڕە

00:02:37.752 --> 00:02:40.979
بۆ لکاندنی درزەکان
کە لە جوڵەی کونکەرەكە دروست بوون،

00:02:40.979 --> 00:02:43.379
و تەنانەت لە پێش کاری 
هەڵکۆڵینی سەرەکی

00:02:43.379 --> 00:02:46.649
بۆ بەهێز کردنی گەچەکە
تاکوو کون ببێت.

00:02:46.649 --> 00:02:52.141
سەڕەڕای ئەو ئاسیتەنگیانەش دوو گروپەکە بە
زۆرترین خێرایی دەستیان بە هەڵکۆڵین کرد.

00:02:52.141 --> 00:03:00.071
ئامێرەکە ١٣٠٠ تەن بەرز دەکاتەوە هەر
کاتژمێرێکیش نزیکەی ٣.٥ مەتر هەڵ دەکۆڵێت .

00:03:00.071 --> 00:03:05.403
لەکاتی هەڵکۆڵین بازنەیەکی ناوپۆشکراویان
بۆ جێگیر کردنی تونێلەکەی دوای خۆیان دانا،

00:03:05.403 --> 00:03:09.473
دروست کردنی هۆیەک بۆ پاڵپشتی کردنی
گالیسکەکە کە لە پشتەوەی هەر ئامێرێکە.

00:03:09.473 --> 00:03:13.187
تەنانەت لە بەرزترین خێراییدا،
کارەکە بە وریاییەوە بەردەوام بووە.توێژاڵە

00:03:13.187 --> 00:03:18.114
گەچەکە ڕێگایەکی پێچا و پێچی 
لە نێوان بەردی ناجێگیر و قوڕدا گرتبوو،

00:03:18.114 --> 00:03:23.647
بە زیاتر لە ١٠٠ کونکەری کونکرابوو کە
لەلایەن زەوی پێوانی پێشترەوە دروستکرابوون.

00:03:23.647 --> 00:03:27.617
سەرەڕای ئەوەش، هەردوو دەستەکە
چاودێری بەردەوامی پێوانەکانیان کردوە

00:03:27.617 --> 00:03:32.431
تا دڵنیابن کە ئەوان لە پێشبڕکێکردن دان بۆ
بینینی هەر ٢ سانتیمەترێک بۆ هەر یەکێکیان.

00:03:32.431 --> 00:03:34.711
بۆ درێژەدان بەو ڕێگە
گرینگ و ناوازەیە،

00:03:34.711 --> 00:03:38.459
ئامێری هەڵکۆڵینەکە بەرنامەی شوێن
دیاریکردنی مانگی دەست کردنیان دامەزراند،

00:03:38.459 --> 00:03:42.429
هەروەها زەمین ناسەکان بۆ هەڵکۆڵین
پاشماوە بەردبووەکان بەکارهێنا

00:03:42.429 --> 00:03:45.269
بۆ جەختکردن لەوەی ئەوان لە
قوڵاییەکی تەواو دان.

00:03:45.269 --> 00:03:49.829
لە ماوەی دروست کردندا،
پڕۆژەکە زیاتر لە١٣٠٠٠ کەسی گرتە خۆی

00:03:49.829 --> 00:03:52.606
١٠ لە و کرێکارانە گیانیان لە دەستدا.

00:03:52.606 --> 00:03:55.309
بەڵام دوای دوو ساڵ و نیو
لە دروست کردنی تونێل،

00:03:55.309 --> 00:03:58.559
لە کۆتایدا دوو دەستەکە
پەیوەندیان دروست کرد.

00:03:58.559 --> 00:04:02.089
دەرکەوتنی کرێکاری بەریتانی
گراهام فاگ لە لای فەڕەنسا،

00:04:02.089 --> 00:04:07.519
لە چاخی بەستەڵەکەوە بوو بە یەکەم کەس
کە بە وشکانیدا بەسەر کەناڵەکە بپەڕێتەوە.

00:04:07.519 --> 00:04:09.539
هێشتا کار مابوو ئەنجام بدرێت،

00:04:09.539 --> 00:04:12.679
لە دامەزراندنی پەڕگەکانی ژووری
خەوتن و ئێستگەی ترۆمپا

00:04:12.679 --> 00:04:17.399
بۆ دانانی زیاتر لە سەد میل لە ڕێچکەکان،
تەلەکان، هەستەوەرەکان.

00:04:17.399 --> 00:04:23.369
بەڵام لە٦ی ئایاری ١٩٩٤، ئاهەنگێکیان کردەوە
بەناونیشانی تەواوکردنی تونێلێکە.

00:04:23.369 --> 00:04:26.899
دوای ١٦ مانگ هەموو خزمەتگوزارییە
گشتییەکان دەستیان پێکرد، لەگەڵ

00:04:26.899 --> 00:04:31.479
شەمەندەفەر بۆ سەر نشینان و بەربەستەکانی
هاتن و چوون بۆ ئۆتۆمۆبیل و بارهەڵگران.

00:04:31.479 --> 00:04:36.645
ئەمڕۆ، تونێلی بەندەرەکە لە ساڵێکدا خزمەتی
زیاتر لە ٢٠ ملیۆن سەر نشین دەکات،

00:04:36.645 --> 00:04:41.374
گواستنەوەی سەرنشینەکان بەدرێژایی بەنداوەکە
تەنها بە ٣٥ خولەک.

00:04:41.374 --> 00:04:46.395
بەداخەوە، هەموو کەسێک ئەو مافەی نییە بە
پێی یاسا ئەو گەشتە بکات.

00:04:46.395 --> 00:04:50.305
هەزاران پەنابەر هەوڵیانداوە بە ناو
تونێلێکەدا بچنە ناو بەریتانیا

00:04:50.305 --> 00:04:52.757
هەندێک کات هەوڵدانی خۆکوژانە.

00:04:52.757 --> 00:04:56.287
ئەم تراژیدیایانە ڕوخساری گوزەری
تونێلەکەیان گۆڕی بەرەو باشوور

00:04:56.287 --> 00:04:59.221
بۆ جێگەیەکی کێبڕکێی بەردەوام.

00:04:59.221 --> 00:05:02.661
خۆشبەختانە، پێکهاتە مێژووییەکان
دەتوانرێن بپارێزرێن وەک بیرهێنانەوەیەک

00:05:02.661 --> 00:05:06.391
کە کاتێک بەربەستەکان دەشکێنن
مرۆڤایەتیان لە باشتریندا دەبێت.