WEBVTT

00:00:00.600 --> 00:00:08.500
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi:
@yigithan.kilinc

00:00:09.300 --> 00:00:12.300
İki olasılık var:

00:00:12.300 --> 00:00:15.050
İki olasılık var: ya evrende yalnızız,

00:00:15.050 --> 00:00:18.700
İki olasılık var: ya evrende yalnızız, ya da değiliz.

00:00:18.700 --> 00:00:22.600
İki olasılık var: ya evrende yalnızız, ya da değiliz.
İkisi de eşit derecede korkutucu.

00:00:22.600 --> 00:00:26.800
İki olasılık var: ya evrende yalnızız, ya da değiliz.
İkisi de eşit derecede korkutucu. 
ᴀʀᴛʜᴜʀ ᴄ. ᴄʟᴀʀᴋᴇ

00:00:26.800 --> 00:00:28.400
Zamanın başlangıcından beri...

00:00:31.850 --> 00:00:35.150
...uzaydaki tüm galaksilerin
tüm gezegenlerinde...

00:00:39.450 --> 00:00:41.500
...kim bilir ne uygarlıklar ortaya çıktı...

00:00:44.500 --> 00:00:45.990
...geceleyin yukarıya baktı...

00:00:50.203 --> 00:00:51.800
...bizim gördüklerimizi gördü...

00:00:56.661 --> 00:00:59.990
...bizim sorduğumuz soruları sordu.

00:01:00.631 --> 00:01:04.550
Yalnız mıyız?

00:01:10.689 --> 00:01:13.450
Dünya, yaşamın öyküsündeki tek bölüm mü?

00:01:19.320 --> 00:01:22.100
Cevaplar, uzayın ve zamanın
uzaklarında bir yerde yatıyor.

00:01:27.800 --> 00:01:30.700
Hakikat, en sonunda ilk defa
erişebileceğimiz mesafede.

00:01:40.700 --> 00:01:43.400
Bu arayış, kim olduğumuzu...

00:01:45.385 --> 00:01:48.450
...ve neye dönüşebileceğimizi gösterecek.

00:01:54.600 --> 00:01:55.600
öᴛᴇᴅᴇᴋi

00:01:55.600 --> 00:02:00.800
öᴛᴇᴅᴇᴋi ʏᴀşᴀᴍ

00:02:02.478 --> 00:02:03.600
BÖLÜM I

NOTE Paragraph

00:02:03.600 --> 00:02:09.120
BÖLÜM I
şᴀғᴀᴋ

NOTE Paragraph

00:02:11.400 --> 00:02:17.550
Dışarıdaki yaşam arayışında,
ilk önce içeriye bakmalıyız.

00:02:24.549 --> 00:02:27.867
Çevremizde gördüklerimiz
şaşırtıcı bir karmaşıklıktır.

00:02:34.193 --> 00:02:35.990
Bu nasıl mümkün olabilir?

00:02:36.850 --> 00:02:41.415
Yaşam meydana getirmek
için gerekli olan şey nedir?

00:02:41.475 --> 00:02:44.150
Canlılar kimyasallardan meydana gelir.

00:02:45.661 --> 00:02:48.100
Bizler, kimyasallardan oluşan dev paketleriz.

00:02:51.050 --> 00:02:53.400
Kimya için ideal koşullar nelerdir peki?

00:02:54.137 --> 00:02:56.452
İlk ihtiyacımız olan şey enerjidir.

00:02:56.452 --> 00:03:01.000
ı
ᴇɴᴇʀᴊi
örn. Güneş Işığı, Jeotermal Isı

00:03:01.747 --> 00:03:02.891
Ama çok fazla değil.

00:03:04.050 --> 00:03:05.650
Tam kararında gerekli.

00:03:05.650 --> 00:03:10.250
Gezegenlerde de, tam bize lazım olan kadar var,
çünkü yıldızlara yakınlar ama çok da fazla değil.

00:03:13.550 --> 00:03:16.850
Ayrıca, çok çeşitli kimyasal
elementlere de ihtiyacımız var.

00:03:16.850 --> 00:03:21.150
ıı
ᴀɢ̆ıʀ ᴇʟᴇᴍᴇɴᴛʟᴇʀ
örn. Oksijen, Karbon, Kükürt

00:03:21.150 --> 00:03:24.180
Ve sıvıya ihtiyacımız var, mesela su.

00:03:24.180 --> 00:03:28.210
ııı
sıᴠı
örn. Su

00:03:28.272 --> 00:03:28.912
Niye mi?

00:03:29.350 --> 00:03:33.850
Şöyle ki gazlarda, atomlar birbirlerinin
yanından o kadar hızlı geçerler ki...

00:03:33.850 --> 00:03:35.500
...birbirlerine bağlanamazlar.

00:03:36.580 --> 00:03:39.620
Katılarda, atomlar sıkışık hâldedir.

00:03:39.620 --> 00:03:40.900
Hareket edemezler.

00:03:41.712 --> 00:03:42.937
Sıvılarda ise...

00:03:44.250 --> 00:03:49.999
...molekülleri oluşturmak için gezinebilir,
birbirlerine sokulabilir ve birleşebilirler.

00:03:56.700 --> 00:04:00.900
Sıvı su, evrimi sürdürmek için çok iyidir.

00:04:00.900 --> 00:04:04.900
Moleküller, suda çözünerek daha
karmaşık zincirler oluşturabilirler.

00:04:06.310 --> 00:04:08.700
Böyle uygun koşulları
nerede bulursunuz peki?

00:04:09.341 --> 00:04:10.950
Gezegenler çok uygundur...

00:04:12.070 --> 00:04:15.359
...ve Dünyamızın ilk zamanları
neredeyse dört dörtlüktü.

00:04:17.932 --> 00:04:24.200
DÜNYA
4 ᴍiʟʏᴀʀ sᴇɴᴇ öɴᴄᴇ

00:04:25.600 --> 00:04:29.850
Bolca su içeren okyanuslar bulundurabilmek
için yıldızına tam olarak uygun uzaklıktaydı.

00:04:33.750 --> 00:04:37.600
Ve bu okyanusların derinlerinde,
yer kabuğundaki çatlaklarda...

00:04:38.250 --> 00:04:40.700
...acayip kimyasal tepkimeler
gerçekleşmeye başladı.

00:04:40.700 --> 00:04:43.600
Atomlar, her türlü egzotik
kombinasyonda bir araya geldiler.

00:05:01.900 --> 00:05:04.100
Tam tarif hâlâ gizemini korumakta...

00:05:04.100 --> 00:05:09.656
...ama yaşam için gerekli şeyler basittir:
enerji, organik moleküller ve sıvı su.

00:05:30.410 --> 00:05:33.300
Genç Dünya'nın denizlerinde bir yerlerde...

00:05:33.300 --> 00:05:37.914
...temel kimya, belki de birden
fazla kez, biyolojiye dönüştü.

00:05:43.300 --> 00:05:46.100
İlk hücreler, muhtemelen sıcak volkanik sularda...

00:05:46.100 --> 00:05:50.500
...bir zamanlar biyoloji için imkânsız
olduğu düşünülen koşullarda doğdu.

00:05:52.266 --> 00:05:59.432
Yaşamı daha yakından inceledikçe,
daha aşırı koşullarda geliştiğini görüyoruz.

00:05:59.432 --> 00:06:05.900
Gezegenimizde, mikroplar en zorlu koşullarda
bile hayatta kalacak şekilde adapte olmuşlardır.

00:06:08.250 --> 00:06:11.924
Kurak çöllerde, donmuş Himalayalarda...

00:06:12.842 --> 00:06:18.428
...okyanusun derinliklerinde
binlerce ton basınç altında.

00:06:21.531 --> 00:06:29.250
Bir uzay simülatörünün boşluğunda,
yaşam formları yıllardır gelişmekte.

00:06:29.250 --> 00:06:30.850
Hem de oksijen olmadan.

00:06:33.700 --> 00:06:36.400
Yeni araştırmalar, yaşamın 4 milyar sene önce...

00:06:36.400 --> 00:06:40.200
...Dünya tanınmaz ve ölümcül bir
yerken ortaya çıktığını gösteriyor.

00:06:44.000 --> 00:06:46.500
Gezegen, o zamanlar şiddetli volkanizmalar...

00:06:46.500 --> 00:06:50.450
...ve 100 milyon yıldır süren bir asteroit
fırtınası tarafından tahrip edilmekteydi.

00:07:04.536 --> 00:07:09.900
Ancak bu aşırı koşullarda bile,
yaşam hızla kendine bir yer bulmuştu.

00:07:09.900 --> 00:07:11.400
Çok hızlı bir şekilde...

00:07:12.680 --> 00:07:16.050
...oluşumundan sonra soğur soğumaz...

00:07:16.050 --> 00:07:18.300
...Dünya'da yaşamın başladığını biliyoruz.

00:07:22.750 --> 00:07:25.250
Dünya'da çok hızlı olduğu için...

00:07:25.250 --> 00:07:28.450
...diğer gezegenlerde de hızlı bir
şekilde olacağını düşünüyoruz.

00:07:39.564 --> 00:07:47.023
Dünya'nın hikâyesi bize, yaşamın evrende
yaygın olabileceğine dair umut veriyor.

00:07:48.383 --> 00:07:55.580
Bu bize yaşamın hızlı davrandığını, azimli olduğunu
ve yaygın malzemelerden oluştuğunu gösteriyor.

00:07:57.900 --> 00:08:05.850
4 milyar yıllık izolasyonun ardından,
kozmik akrabalarımızı arayışımız nihayet başladı.

00:08:10.141 --> 00:08:12.600
Suyun olduğu yerde yaşam vardır.

00:08:12.600 --> 00:08:17.900
Bundan dolayı da en büyük şansımız,
Dünya gibi su gezegenlerini aramaktır.

00:08:20.550 --> 00:08:27.800
Dünya benzeri gezegenleri arayışımız daha
yeni başladı, buna rağmen bulgular çarpıcı.

00:08:29.950 --> 00:08:32.200
KEPLER-62F
ᴜᴢᴀᴋʟıᴋ: 1200 ışıᴋ ʏıʟı

00:08:32.200 --> 00:08:34.600
ʙᴏʏᴜᴛ: ᴅüɴʏᴀ'ɴıɴ 1.4 ᴋᴀᴛı
sıᴄᴀᴋʟıᴋ: ≥ -30ºC

00:08:34.600 --> 00:08:37.300
ʏᴀş: ~7 ᴍiʟʏᴀʀ ʏıʟ
ᴍᴜʜᴛᴇᴍᴇʟ sᴜ ɢᴇᴢᴇɢᴇɴi

00:08:38.850 --> 00:08:41.300
TRAPPIST-1D
ᴜᴢᴀᴋʟıᴋ: 41 ışıᴋ ʏıʟı

00:08:41.300 --> 00:08:44.000
ʙᴏʏᴜᴛ: ᴅüɴʏᴀ'ɴıɴ 0.7 ᴋᴀᴛı
ʏᴀş: ~7.5 ᴍiʟʏᴀʀ ʏıʟ

00:08:44.000 --> 00:08:47.300
sıᴄᴀᴋʟıᴋ: ≥ 6.5°C
ᴍᴜʜᴛᴇᴍᴇʟ sᴜ ɢᴇᴢᴇɢᴇɴi

00:08:49.000 --> 00:08:51.500
TEEGARDEN-B
ᴜᴢᴀᴋʟıᴋ: 12 ışıᴋ ʏıʟı

00:08:51.500 --> 00:08:54.000
ʙᴏʏᴜᴛ: ᴅüɴʏᴀ'ɴıɴ 1.07 ᴋᴀᴛı
ʏᴀş: 2.5 ᴍiʟʏᴀʀ ʏıʟ

00:08:54.000 --> 00:08:56.500
ᴍiɴiᴍᴜᴍ sıᴄᴀᴋʟıᴋ: ≥ 6.5°C
ᴍᴜʜᴛᴇᴍᴇʟ sᴜ ɢᴇᴢᴇɢᴇɴi

00:08:59.150 --> 00:09:03.990
K2-18B
ᴜᴢᴀᴋʟıᴋ: 111 ışıᴋ ʏıʟı
ʙᴏʏᴜᴛ: ᴅüɴʏᴀ'ɴıɴ 2.7 ᴋᴀᴛı

00:09:03.990 --> 00:09:08.200
sıᴄᴀᴋʟıᴋ: -73, -82ºC
ᴀᴛᴍᴏsғᴇʀ: sᴜ ʙᴜʜᴀʀı

00:09:10.744 --> 00:09:18.200
Daha yüzeyi zar zor aşındırabildik.
Doğanın sırlar definesinin sonu yok.

00:09:18.200 --> 00:09:21.550
Galaksi'nin suyla dolu olduğunu biliyoruz.

00:09:26.600 --> 00:09:30.763
Organik moleküller ve kompleks kimyayla dolu.

00:09:33.900 --> 00:09:38.100
Bu gezegende yaşamın başlaması için
gerekli olduğunu bildiğimiz her şey...

00:09:38.100 --> 00:09:40.600
...Galaksi'nin her yerinde bolca bulunuyor.

00:09:47.369 --> 00:09:52.750
Bizim dünyamızda olanlara benzer bir şey
başka gezegenlerde de oldu mu peki?

00:09:58.700 --> 00:10:01.700
Önümüzdeki sayılara baktığımızda...

00:10:01.700 --> 00:10:05.250
...dünya dışı yaşamın varlığı
adeta kaçınılmaz görünüyor.

00:10:12.000 --> 00:10:16.700
En güncel veriler, yıldızların dörtte
birininin, yaşanabilir bölgelerinde...

00:10:16.700 --> 00:10:20.850
...kayasal gezegenler bulundurduğunu gösteriyor.

00:10:28.386 --> 00:10:36.863
Sadece galaksimiz Samanyolu'nda bile Dünya
benzeri yaklaşık 50 milyar gezegen bulunuyor.

00:10:39.146 --> 00:10:45.550
Evrenin tamamındaysa, yaşanabilir
gezegenlerin olası sayısı afallatıcı:

00:10:45.550 --> 00:10:52.841
100,000,000,000,000,000,000
(YÜZ KENTİLYON)

00:10:55.444 --> 00:11:01.150
Her ışık noktasının, Dünya benzeri
bir gezegeni temsil ettiğini düşünün.

00:11:03.450 --> 00:11:05.550
Hepsini görebilmek için...

00:11:05.550 --> 00:11:11.100
...bu videoyu, 1 milyar yıldan daha
uzun bir süre izlemeniz gerekirdi.

00:11:20.549 --> 00:11:27.150
Her birinin, Dünya gibi zengin ve
eşsiz bir geçmişi bulunmaktadır.

00:11:58.942 --> 00:12:04.381
Trilyon kere trilyonlarca kimyasal çorba,
çok uzun zamandır pişmekte.

00:12:05.500 --> 00:12:09.250
Evrenin gözlemlenebilir kısmında...

00:12:09.250 --> 00:12:14.650
...Dünya üzerindeki tüm sahillerdeki
kum tanelerinden daha çok sayıda...

00:12:14.650 --> 00:12:16.500
...yaşanabilir gezegen bulunmaktadır.

00:12:31.700 --> 00:12:40.250
Bu dünyaların pek çoğu, bildiğimiz
hâliyle yaşam için ölümcül olacaktır.

00:12:43.074 --> 00:12:50.050
Yaşanabilir bölgelerdeki bazı gezegenler zehirli
gazlarla dolu, kavrulmuş veya donmuş olacaktır.

00:12:51.600 --> 00:12:55.600
Birçoğu, sıcaklığın düzenlenmesi için kritik
olan bir atmosfere sahip olmayacak...

00:12:55.600 --> 00:12:58.300
...veya ölümcül bir taneye sahip olacaktır.

00:13:10.500 --> 00:13:15.500
Bir zamanlar üzerinde yaşam
barındırdığı düşünülen Venüs...

00:13:15.500 --> 00:13:18.350
...şimdi ezici ve toksik bir atmosfere sahip.

00:13:20.185 --> 00:13:27.396
Fakat yaşam, yaşanabilir bölgeye
mahkum olmak zorunda değildir.

00:13:30.800 --> 00:13:36.500
Güneşlerinin sıcaklığından epeyce
uzakta olan gaz devlerinin uyduları...

00:13:36.500 --> 00:13:40.000
...yaşam için saklı vahalar olabilirler.

00:13:42.473 --> 00:13:51.500
Enerjilerini yıldız ışığından değil, konak gezegenin
sarsıcı itiş ve çekişlerinden elde etmektedirler.

00:13:55.400 --> 00:13:58.400
Buzlu Enceladus tüm şartları sağlıyor:

00:13:58.400 --> 00:14:04.150
Yaşamın kimyasını püskürten hidrotermal
bacalara sahip dev bir yeraltı okyanusu var.

00:14:08.350 --> 00:14:13.350
Metan gölleri ve organik bileşiklerle dolu
olan Merkür'den bile daha büyük Titan...

00:14:13.350 --> 00:14:15.600
...bu açıdan özellikle daha caziptir.

00:14:21.000 --> 00:14:25.900
2026'da NASA, vadilerinde ve kraterlerinde
yaşama dair işaretler bulması amacıyla...

00:14:25.900 --> 00:14:28.400
...Titan'a bir dron yollamayı planlıyor.

00:14:31.153 --> 00:14:37.350
Sadece galaksimizde bile 100 trilyon öteuydu olabilir.
Bu, gezegenlerin sayısından 100 kat daha fazladır.

00:14:38.781 --> 00:14:42.736
Bunların bazıları atmosferleri, yüzey suları ve
boyutları ile Dünya'ya çok benzer bile olabilir.

00:14:44.123 --> 00:14:50.020
Yaşam bulabileceğimiz bu kadar çok yer olduğundan,
bir keşifte bulunmamız an meselesi gibi görünüyor.

00:14:51.695 --> 00:14:55.500
Bazıları, çoktan bu keşfi
yaptığımızı düşünmekte.

00:15:01.956 --> 00:15:09.653
30 Haziran 1976'da, Mars'a yollanmış Viking
iniş aracı hâlâ açıklanamamış bir şey buldu.

00:15:13.012 --> 00:15:22.481
Mars'tan gelen toprak örnekleri, besin verilince tıpkı
Dünya'daki topraklar gibi radyoaktif gazlar saldı.

00:15:23.400 --> 00:15:41.091
sᴛᴇʀiʟiᴢᴇ ᴛᴏᴘʀᴀᴋ / ᴋᴀʟiғᴏʀɴiʏᴀ ᴛᴏᴘʀᴀɢ̆ı / ᴍᴀʀs ᴛᴏᴘʀᴀɢ̆ı

00:15:41.780 --> 00:15:50.198
Bu garip işaret, dünya dışı biyolojiyle ilk
karşılaşmamız mıydı yoksa doğal mıydı?

00:15:50.700 --> 00:15:57.200
Mars'ta veya Güneş Sistemi'nin herhangi bir
cisminde tek bir bakterinin bulunması bile...

00:15:57.800 --> 00:16:05.350
...kozmik, kimyasal ve biyolojik
evrim zincirlerinin her birinin...

00:16:05.350 --> 00:16:08.200
...her yerde etkin olduğunu gösterir.

00:16:08.450 --> 00:16:13.650
Bu durumda, kâinatın herhangi
bir yerinde yaşamın oluşması...

00:16:13.650 --> 00:16:16.900
...istisnadan ziyade kural olacaktır.

00:16:20.500 --> 00:16:27.850
Eğer yaşamı hâlâ bulmadıysak,
bulmamız an meselesi olabilir.

00:16:29.783 --> 00:16:36.820
NASA'daki bilim insanları, bir keşfin
eşiğinde olduğumuzu düşünüyorlar.

00:16:36.820 --> 00:16:38.100
Yaşam süremiz içinde...

00:16:38.100 --> 00:16:41.700
...Güneş Sistemi'nde bulunan diğer gök
cisimlerinde yaşam olduğunu bulacağız.

00:16:49.680 --> 00:16:53.600
Bunun, Dünya'daki yaşamın gelişimi
için ne anlama geldiğini öğreneceğiz.

00:16:56.400 --> 00:16:58.700
Başka yıldızların etrafında...

00:16:58.700 --> 00:17:02.900
...atmosferlerinde olası yaşam belirtileri
görebileceğimiz gezegenler bulacağız.

00:17:06.300 --> 00:17:09.250
Bunların hepsi de, önümüzdeki
10 ilâ 20 yıl içinde olacak hem de.

00:17:10.080 --> 00:17:12.100
Çok heyecan verici değil mi?

00:17:13.950 --> 00:17:18.990
İnsanoğlunun binlerce senedir merak ettiği
bir şeyi öğrenmek üzereyiz: “Yalnız mıyız?”

00:17:21.100 --> 00:17:24.700
Ve artık bunu keşfetmenin eşiğindeyiz!

00:17:28.987 --> 00:17:36.151
Eğer orada bir yerlerde yaşam bulursak,
kendimiz hakkında neler keşfedeceğiz?

00:17:39.651 --> 00:17:46.296
Dünya, yaşamın öyküsünde hangi bölümde?

00:17:47.953 --> 00:17:51.200
Evren yaklaşık 14 milyar yaşında.

00:17:52.080 --> 00:17:55.300
Galaksimiz de 12 milyar yaşında.

00:17:56.400 --> 00:18:03.550
Yani evrende, dünyamızdakinden
çok daha gelişmiş yaşamlar olabilir.

00:18:05.989 --> 00:18:10.326
Dünya, kozmik sahneye çok mu geç kaldı?

00:18:11.050 --> 00:18:15.050
Yaşamın kökenleri ne kadar
eskiye dayanıyor olabilir?

00:18:33.550 --> 00:18:39.600
Evren, ilk birkaç milyon senesi boyunca
bildiğimiz hâlde yaşam için çok sıcaktı.

00:18:42.400 --> 00:18:48.050
Ortam, bir insanı kaynatabilecek sıcaklıktaydı.

00:19:01.300 --> 00:19:04.800
Yaşam için yeterince soğuduğunda...

00:19:04.800 --> 00:19:10.400
...daha hiç yıldız veya gezegen yoktu etrafta,
sadece muazzam hidrojen bulutları vardı.

00:19:17.600 --> 00:19:23.700
70 milyon yıl sonra, kütle çekimi
bu bulutları etkisi altına alarak...

00:19:23.700 --> 00:19:26.000
...onları ilk yıldızlara dönüştürdü.

00:19:44.950 --> 00:19:47.500
İlk yıldızlar kocaman ve parlaktı...

00:19:47.500 --> 00:19:51.800
...ama onların doğuşunu izleyecek bir
yaşam henüz meydana gelmemişti.

00:19:53.600 --> 00:19:57.000
Önemli ağır elementler, hâlâ sıcak yıldız
çekirdeklerinde oluşma aşamasındaydı.

00:19:57.000 --> 00:20:00.000
Büyük Patlama bile onları 
oluşturabilecek kadar sıcak değildi.

00:20:00.000 --> 00:20:02.350
Büyük Patlama'yla oluşan elementler...

00:20:02.350 --> 00:20:05.508
...sadece hidrojen, helyum
ve az miktarda lityumdu.

00:20:07.764 --> 00:20:12.783
Hayatı yaşanabilir kılan şeyler
Büyük Patlama'yla oluşmadı.

00:20:15.750 --> 00:20:18.950
Meydana geldikleri tek yer,
yıldızların ateşli çekirdekleriydi.

00:20:18.950 --> 00:20:21.150
Ve onları vücudunuza almanın tek yolu da...

00:20:21.990 --> 00:20:24.100
...yıldızların nazikçe patlamasıydı.

00:20:37.500 --> 00:20:40.500
İlk orta boy yıldızların patlayarak ölümü...

00:20:40.500 --> 00:20:44.500
...evrene, yaşam için gerekli olan
malzemelerin tohumlarını saçtı.

00:20:48.100 --> 00:20:51.900
Bunların küllerinden,
ikinci nesil yıldızlar doğdu.

00:20:51.900 --> 00:20:56.200
Bu sefer, etraflarında kayasal
gezegenler dans ediyordu.

00:20:58.168 --> 00:21:03.800
İşte o an: Yaşam için gerekli ham maddeler,
13.7 milyar sene önce ilk defa bir aradalar.

00:21:06.200 --> 00:21:11.000
ʏᴀşᴀᴍ ᴍüᴍᴋüɴ ʜᴀʟᴇ ɢᴇʟiʏᴏʀ

00:21:11.000 --> 00:21:14.500
Bazı kişiler, yaşam için gerekli
koşulların daha da önce...

00:21:14.500 --> 00:21:18.000
...yaradılışın hemen sonrasında
oluşmuş olduğuna inanıyorlar.

00:21:25.734 --> 00:21:32.800
Evren, Büyük Patlama'nın ısısı sönünce, 
yaşam için elverişli bir döneme girmişti.

00:21:37.850 --> 00:21:42.200
Zamanın başlangıcından
yaklaşık 15 milyon yıl sonra...

00:21:42.200 --> 00:21:46.500
...ortam sıcaklığı 24°C'ye gerilemişti.

00:21:50.720 --> 00:21:57.220
Kâinatın her köşesi, milyonlarca yıl boyunca
Dünya'daki ebedi bir yaz günü gibi sıcacıktı.

00:22:00.100 --> 00:22:03.500
Teorik olarak, yıldızlar ve gezegenler...

00:22:03.500 --> 00:22:09.550
...çok yoğun olduğu düşünülen uzayın bu
bölgelerinde erkenden oluşmuş olabilir.

00:22:14.700 --> 00:22:18.200
Böyle bölgeler gerçekten vardıysa...

00:22:18.200 --> 00:22:24.600
...yıldızların çok uzağında bulunan başıboş
gezegenlerde bile sıvı hâlde su akabilirdi.

00:22:29.500 --> 00:22:37.900
Bu, Büyük Patlama'nın sıcaklığıyla
beslenen yaşamın doğuşu olabilir miydi?

00:22:43.850 --> 00:22:45.300
Oralarda bir yerde...

00:22:45.300 --> 00:22:49.600
...bizzat kâinatın kendisi kadar kadim bir yaşama
ev sahipliği yapan bir dünya bulunuyor olabilir.

00:22:52.300 --> 00:22:57.100
Evren, 10 milyar yıl erken başlama
avantajına sahip olmuş...

00:22:57.100 --> 00:23:03.100
...ve bizden çok daha gelişmiş olan
yaşamlar ile kaynıyor olabilir.

00:23:05.900 --> 00:23:15.100
Onlarca yıllık arayışa rağmen, zeki olsun olmasın
dünya dışı yaşama dair hâlâ hiçbir iz bulunamadı.

00:23:17.650 --> 00:23:25.450
Peki nerede bu millet?

00:23:28.000 --> 00:23:34.700
Yoksa sahiden de yalnız mıyız?

00:23:44.500 --> 00:23:55.300
Belki ilkel yaşam yaygındır
ama zeki yaşam son derece nadirdir.

00:24:04.200 --> 00:24:11.350
Belki de uzay, makul bir iletişimin
kurulabilmesi için aşırı büyüktür.

00:24:17.500 --> 00:24:22.250
Veya belki de biz ilkizdir.

00:24:23.120 --> 00:24:30.200
Yaşamın sürekli genişlemekte olan
tarihinin giriş bölümü olabilir miyiz?

00:24:35.300 --> 00:24:44.400
ᴅüɴʏᴀ üᴢᴇʀiɴᴅᴇᴋi ʏᴀşᴀᴍ

00:24:44.400 --> 00:24:51.150
Evren hâla çok genç ve gezegenlerin
büyük çoğunluğu henüz doğmadı.

00:24:54.300 --> 00:25:01.700
Yaşamın çorbası için gerekli olan malzemeler
100.000.000.000.000 yıl daha pişiyor olacak.

00:25:04.500 --> 00:25:13.300
Bu açıdan bakınca şafak biziz:
yaşam senfonisinin açılış melodisi.

00:25:18.000 --> 00:25:23.700
sᴏɴ ʏıʟᴅıᴢıɴ öʟüᴍü
~ 100 ᴛʀiʟʏᴏɴ ʏıʟ

00:25:23.700 --> 00:25:28.300
Peki biz gittikten çok sonra
neler ortaya çıkabilir?

00:25:37.600 --> 00:25:40.250
Kırmızı cüceler, 10 trilyon yıl yaşayabilir...

00:25:40.250 --> 00:25:45.250
...ve gezegenlerini çok uzun seneler
boyunca yıldız ışığına doyurabilirler.

00:25:56.100 --> 00:25:59.600
Koşulların çok uzun süreler değişmez
hâlde kaldığı bu zaman ölçeklerinde...

00:25:59.600 --> 00:26:01.100
...yaşamın var olması çok daha muhtemeldir.

00:26:10.100 --> 00:26:12.400
Bu yıldızların çevresinde yaşayan varlıklar...

00:26:12.400 --> 00:26:16.500
...sürekli yok oluşla tehdit eden şiddetli güneş
patlamalarıyla baş etmek zorunda olacaktır.

00:26:19.850 --> 00:26:25.100
Bu gezegenlerin birçoğu, kütle çekimsel
olarak kilitlenmiş durumda olacaktır.

00:26:25.100 --> 00:26:30.700
Bir yüzleri daima yıldızlarına, diğer yüzleri ise
dondurucu bir karanlığa mahkum olacaktır.

00:26:33.900 --> 00:26:40.420
Ancak Dünya'nın bize öğrettiği üzere yaşam,
uyum sağlama işinde son derece hünerlidir.

00:26:42.150 --> 00:26:49.300
Yaşam, gelişmek için trilyonlarca yıla
sahip olunca ne tür formlar alabilir?

00:27:23.500 --> 00:27:29.900
Yaşamın hikayesi, günün birinde
elbet bir şekilde son bulacak.

00:27:31.920 --> 00:27:34.900
Bizler, bu hikayenin ilk bölümüysek eğer...

00:27:34.900 --> 00:27:40.600
...yaşam meşalesini çok uzak geleceğe
taşıma şansına nail olmuşuz demektir.

00:27:57.400 --> 00:28:02.200
Ve eğer biyoloji, uzak gelecekte
hâlâ var olmaya devam ederse...

00:28:02.200 --> 00:28:06.150
...o hâlde, şu anda çok ayrıcalıklı
bir zamanda yaşıyoruz demektir.

00:28:09.600 --> 00:28:15.000
Kâinat, ileriki bölümlerinde
çok daha farklı görünecek.

00:28:17.490 --> 00:28:21.900
Uzay-zamanın genişlemesi,
uzak yıldızları görünmez kılacak...

00:28:21.900 --> 00:28:24.750
...ve gece seması karanlığa gömülecek.

00:28:26.300 --> 00:28:31.100
Belki de uzak gelecekte doğacak
olan yaşam şunu merak edecek:

00:28:31.100 --> 00:28:36.600
“Evrenin parlak ilk zamanlarında
yaşamak nasıl bir şeydi acaba?“

00:28:37.839 --> 00:28:43.000
Bunun cevabını bilecek kadar şanslıyız.

00:28:48.551 --> 00:28:53.700
Tek yapmamız gereken yukarıya bakmak.

00:28:55.200 --> 00:29:01.700
ᴛüʀᴋçᴇ çᴇᴠiʀi:
@yigithan.kilinc

00:29:06.100 --> 00:29:17.500
ᴍᴇʟᴏᴅʏsʜᴇᴇᴘ ᴛᴀʀᴀғıɴᴅᴀɴ ʜᴀᴢıʀʟᴀɴᴍışᴛıʀ

00:29:17.500 --> 00:29:26.600
ᴋᴏɴᴜşᴍᴀᴄıʟᴀʀ:
Douglas Rain, Orson Welles
David Christian, Michelle Thaler
Andrew Siemion, Dan Verthimer
Avi Loeb, Elle Stofor, Lawrence Krauss

00:29:26.600 --> 00:29:30.000
ᴋᴏɴsᴇᴘᴛ, ᴍüᴢiᴋ & ɢöʀsᴇʟʟᴇʀ:
Melodysheep / John D. Boswell

00:29:30.000 --> 00:29:35.300
iʟᴀᴠᴇ ɢöʀsᴇʟʟᴇʀ:
Julius Horthisimus
Konstantin Kovalenko
NASA
Evolve

00:29:35.300 --> 00:29:41.200
öᴢᴇʟ ᴏʟᴀʀᴀᴋ ᴛᴇşᴇᴋᴋüʀʟᴇʀ:
Juan Benet
Julius Horthisimus
Konstantin Kovalenko
Joel Edwards
Patreon destekçilerim

00:29:41.200 --> 00:30:01.800
Projeyi buradan destekleyin:
patreon.com/melodysheep

00:30:07.700 --> 00:30:13.700
öᴛᴇᴅᴇᴋi ʏᴀşᴀᴍ

00:30:14.800 --> 00:30:23.400
öᴛᴇᴅᴇᴋi ʏᴀşᴀᴍ'ıɴ sᴏɴʀᴀᴋi ʙöʟüᴍüɴᴅᴇ:
ᴢᴇᴋi ʏᴀşᴀᴍ iʟᴇ ᴛᴇᴍᴀsᴀ ɢᴇçᴍᴇ
ᴇᴠʀᴇɴiɴ sᴏɴᴜɴᴅᴀ ʜᴀʏᴀᴛᴛᴀ ᴋᴀʟᴍᴀ
ᴅüɴʏᴀ ᴅışı ʏᴀşᴀᴍıɴ ғiᴢiɢ̆i
ᴠᴇ ᴅᴀʜᴀ ғᴀᴢʟᴀsı