0:00:01.006,0:00:03.002 Protocol Labs Desteğiyle 0:00:03.296,0:00:07.993 Merakını takip et, İnsanlığın geleceğine öncülük et. 0:00:09.383,0:00:23.103 İki olasılık bulunur: ya evrende yalnızız, ya da değiliz.[br]İkisi de eşit derecede korkutucu. 0:00:23.103,0:00:26.504 İki olasılık bulunur: ya evrende yalnızız, ya da değiliz. İkisi de eşit derecede korkutucu. [br]Arthur C. Clarke 0:00:26.801,0:00:28.278 Zaman içinde, 0:00:31.560,0:00:34.928 uzaydaki tüm galaksilerin[br]tüm gezegenlerinde, 0:00:39.268,0:00:41.272 uygarlıklar ne kadar yükseldi, 0:00:44.595,0:00:45.778 gece gökyüzüne baktı, 0:00:50.203,0:00:51.517 bizim gördüklerimizi gördü, 0:00:56.661,0:00:59.781 bizim sorduğumuz soruları sordu? 0:01:00.631,0:01:04.680 Yalnız mıyız? 0:01:10.689,0:01:13.683 Dünya, yaşam hikayesindeki tek sahne mi? 0:01:19.460,0:01:22.752 Cevaplar uzayın ve zamanın[br]uzaklarında bir yerde yatıyor. 0:01:27.950,0:01:30.940 İlk defa, gerçek nihayet elimizde. 0:01:41.277,0:01:43.844 Araştırma kim olduğumuzu 0:01:45.585,0:01:48.686 ve kim olabileceğimizi ortaya çıkaracak. 0:01:56.194,0:02:00.737 ÖTEDEKİ YAŞAM 0:02:02.478,0:02:04.384 BÖLÜM 1 0:02:04.384,0:02:09.226 BÖLÜM 1[br]ŞAFAK 0:02:11.585,0:02:17.821 Dışarıdaki yaşam arayışında[br]ilk önce içeriye bakmalıyız. 0:02:24.549,0:02:27.867 Çevremizde gördüklerimiz şaşırtıcı bir karmaşıklık. 0:02:34.193,0:02:35.679 Bu nasıl mümkün olabilir? 0:02:36.850,0:02:41.415 Yaşam yaratmak için gerekli olan nedir? 0:02:41.475,0:02:44.054 Canlı organizmalar kimyasallardan meydana gelir. 0:02:45.661,0:02:47.860 Büyük kimyasal gruplarından oluşuyoruz 0:02:50.978,0:02:53.172 ve kimya için ideal koşullar nelerdir? 0:02:54.137,0:02:56.452 İlk ihtiyacınız olan şey enerjidir. 0:02:56.452,0:03:01.126 ENERJİ[br]örn. Güneş Işığı, Jeotermal Isı 0:03:01.747,0:03:02.891 Ama çok fazla değil. 0:03:03.763,0:03:10.682 İhtiyacınız olan sadece doğru miktar[br]ve gezegenler bunu mümkün kılıyor, çünkü yıldızlara yakındır ama çok fazla değil. 0:03:13.263,0:03:16.660 Ayrıca büyük bir çeşitlilikte kimyasal elementlere ihtiyacınız var. 0:03:16.660,0:03:21.249 AĞIR ELEMENTLER[br]örn. Oksijen, Karbon, Sülfür 0:03:21.249,0:03:23.610 Ve su gibi bir sıvıya ihtiyacınız var. 0:03:23.610,0:03:28.210 SIVI[br]örn. Su 0:03:28.272,0:03:28.912 Neden mi? 0:03:29.296,0:03:35.151 Gazlar, atomlar birbirinin yanından o kadar hızlı geçerler ki birbirlerine bağlanamazlar. 0:03:36.316,0:03:39.220 Katılarda atomlar birbirinden ayrılmazlar. 0:03:39.578,0:03:40.645 Hareket edemezler. 0:03:41.712,0:03:42.937 Sıvılarda... 0:03:44.078,0:03:49.999 Hareket edebilir, molekülleri oluşturmak için bir araya gelebilir ve bağlantı kurabilirler. 0:03:56.666,0:04:00.846 Sıvı su, evrimi ilerletmek için çok iyidir. 0:04:00.913,0:04:04.848 Moleküller suda çözünebilir ve daha karmaşık zincirler oluşturabilir. 0:04:06.310,0:04:08.550 Böyle uygun koşulları nereden bulursunuz? 0:04:09.341,0:04:10.707 Gezegenler harikadır, 0:04:12.070,0:04:15.359 ve dünyamızın ilk yılları neredeyse mükemmeldi. 0:04:17.932,0:04:22.805 DÜNYA[br]4 MİLYAR YIL ÖNCE 0:04:25.367,0:04:30.094 Büyük miktarda sıvı su içeren okyanuslar bulundurmak için, yıldızından tam olarak doğru mesafedeydi. 0:04:33.463,0:04:37.148 Ve bu okyanusların derinliklerinde, yerkabuğundaki çatlaklarda, 0:04:38.078,0:04:40.743 fantastik kimya gerçekleşmeye başladı, 0:04:40.743,0:04:43.363 atomlar her türlü egzotik kombinasyonda biraraya geldiler. 0:05:01.966,0:05:09.656 Tam tarifi hala bir gizem,[br]ama yaşam için malzemeler basit; enerji, organik moleküller ve sıvı su. 0:05:30.410,0:05:37.914 Erken Dünya'nın denizlerinde bir yerlerde, temel kimya biyolojiye dönüştü, belki de birden fazla kez. 0:05:43.243,0:05:50.741 İlk hücreler büyük olasılıkla bir zamanlar biyoloji için imkansız olduğu düşünülen koşullarda, sıcak volkanik sularda doğdu. 0:05:52.266,0:05:59.432 Yaşamı yakından inceledikçe, daha fazla aşırı koşullarda geliştiğini gördük. 0:05:59.432,0:06:05.712 Burada, gezegenimizde mikroplar en düşmanca koşullarda hayatta kalmak için adapte oldular. 0:06:08.148,0:06:11.924 Kurak çöller, donmuş Himalayalar, 0:06:12.842,0:06:18.428 okyanus derinliklerinde binlerce ton basınç altında. 0:06:21.531,0:06:28.164 Bir uzay simülatörü vakumunda, yaşam formları yıllardır gelişiyor 0:06:29.227,0:06:30.739 oksijen olmadan. 0:06:33.687,0:06:40.346 Yeni araştırmalar, yaşamın 4 milyar yıl önce Dünya uzaylı ve ölümcül bir yer iken ortaya çıktığını gösteriyor. 0:06:44.009,0:06:50.643 Gezegen yoğun volkanizma ve 100 milyon yıl süren bir asteroit fırtınası tarafından tahrip edildi. 0:07:04.536,0:07:10.089 Ancak bu aşırı koşullarda bile, yaşam hızla bir dayanak noktası buldu. 0:07:10.089,0:07:18.159 Çok hızlı bir şekilde, Dünya oluşumundan sonra soğur soğumaz, yaşamın burada başladığını biliyoruz. 0:07:22.557,0:07:28.346 Dünya'da çok hızlı olduğu için diğer gezegenlerde de hızlı bir şekilde olacağını düşünüyoruz. 0:07:39.564,0:07:47.023 Dünya'nın hikayesi bize yaşamın evrensel olarak yaygın olabileceğine dair umut veriyor. 0:07:48.383,0:07:55.768 Bu bize yaşamın hızlı hareket ettiğini, azimli olduğunu ve temel, ortak malzemelerden oluştuğunu öğretiyor. 0:07:58.080,0:08:06.014 4 milyar yıllık izolasyondan sonra, kozmik akrabamızı arama çalışmaları nihayet başladı. 0:08:10.141,0:08:18.003 Suyun olduğu yerde yaşam vardır ve bu yüzden en büyük şansımız Dünya gibi okyanus gezegenleri aramak. 0:08:20.702,0:08:27.951 Dünya benzeri gezegenleri araştırmamız daha yeni başladı ve bulgular çarpıcı. 0:08:30.170,0:08:37.414 KEPLER-62F[br]Uzaklık: 1200 Işık Yılı, Boyut: 1.4x Dünya[br]Sıcaklık: ≥ -85ºF (-65ºC), Yaş: ~7 Milyar Yıl[br]Muhtemel Su Gezegeni 0:08:38.851,0:08:47.279 TRAPPIST-1D[br]Uzaklık: 41 Işık Yılı, Boyut: 0.77x Dünya[br]Yaş: ~7.5 Milyar Yıl, Sıcaklık: ≥ 20ºF (-8ºC)[br]Muhtemel Su Gezegeni 0:08:49.079,0:08:56.458 TEEGARDEN-B[br]Uzaklık: 12 Işık Yılı, Boyut: 1.07x Dünya[br]Yaş: 2.5 Milyar Yıl, En Düşük Sıcaklık: ≥ 20ºF (-8ºC)[br]Muhtemel Su Gezegeni 0:08:59.144,0:09:08.132 K2-18B[br]Uzaklık: 111 Işık Yılı, Boyut: 2.7x Dünya[br]Sıcaklık: -100 -116ºF (-73 -82ºC)[br]Atmosferik Su Buharı (Doğrulandı) 0:09:10.744,0:09:17.957 Yüzeyi zar zor aşındırdık.[br]Doğanın sır hazinesinin sonu yok. 0:09:17.957,0:09:21.441 Galaksinin suyla dolu olduğunu biliyoruz. 0:09:26.412,0:09:30.763 Organik moleküller ve karmaşık kimyayla dolu. 0:09:33.657,0:09:40.752 Bu gezegende yaşamın başlaması için gerekli olduğunu bildiğimiz her şey galaksinin her yerinde bolluk içinde var. 0:09:47.369,0:09:52.418 Kendi gezegenimizde olanlara benzer bir şey diğer gezegenlerde de oldu mu? 0:09:58.764,0:10:05.503 Ham sayılara baktığımızda, uzaylı yaşamının varlığı neredeyse kaçınılmaz görünüyor. 0:10:12.178,0:10:20.887 En son veriler, yıldızların 1/4'ünün yaşanabilir bölgelerinde (sıvı su için doğru mesafede) kayalık gezegenlerin bulunduğunu gösteriyor. 0:10:28.386,0:10:36.863 Sadece Samanyolu galaksisinde, Dünya benzeri 50 milyar gezegen var. 0:10:39.146,0:10:45.787 Tüm evrende, yaşanabilir gezegenlerin olası sayısı ise şaşırtıcı: 0:10:45.787,0:10:52.841 100,000,000,000,000,000,000[br](YÜZ KENTİLYON) 0:10:55.444,0:11:01.354 Her ışık parıltısının Dünya benzeri bir gezegeni temsil ettiğini hayal edin. 0:11:03.537,0:11:11.094 Hepsini görmek için bu animasyonu milyarlarca yıldan fazla izlemeniz gerekirdi. 0:11:20.549,0:11:27.288 Her birinin dünya kadar zengin ve eşsiz bir geçmişi var. 0:11:58.942,0:12:04.381 Trilyonlarca ve trilyonlarca kimyasal çorba, çok uzun zamandır pişiyor. 0:12:05.385,0:12:16.155 Gözlemlenebilir evrende, dünya üzerindeki tüm plajlardaki kum tanelerinden daha fazla yaşanabilir dünya kütleli gezegen bulunuyor. 0:12:31.802,0:12:40.453 Bu dünya bolluğu arasında, pek çoğu bildiğimiz yaşam için ölümcül olacak. 0:12:43.074,0:12:50.462 Yaşanabilir bölgede, zehirli gazlarla boğulmuş, donmuş ve kavrulmuş gezegenler olacak. 0:12:51.624,0:12:58.638 Birçoğunun sıcaklık dengesi için kritik olan bir atmosferi bulunmayacak veya ölümcül olacaktır. 0:13:10.432,0:13:18.541 Bir zamanlar yaşamı desteklediği düşünülen Venüs, şimdi ezici, zehirli bir atmosfer tarafından sterilize ediliyor. 0:13:20.185,0:13:27.396 Ama hayat yaşanabilir bölgeyle sınırlı olmayabilir. 0:13:30.793,0:13:40.171 Yıldızlarının sıcaklığından uzakta, dev gaz gezegenlerinin uyduları yaşam için gizli vahalar olabilir. 0:13:42.473,0:13:47.169 Enerjileri yıldız ışığından değil, yer çekiminden geliyor. (Ev sahibi gezegenin sarsıcı itiş ve çekişi.) 0:13:55.357,0:14:04.485 Buzul Enceladus tümüne sahip: yaşamın kimyasını püskürten hidrotermal bacaları ile büyük bir yeraltı okyanusu. 0:14:08.246,0:14:15.650 Titan özellikle çekici. Merkür'den daha büyük ve metan gölleri ile organik bileşiklerle kaplı. 0:14:21.003,0:14:28.578 2026'da NASA Titan'a insansız bir hava aracı göndermeyi planlıyor. 0:14:31.153,0:14:37.608 Sadece galaksimizde 100 trilyon öte uydu olabilir. (Gezegen sayısından 100 kat fazla) 0:14:38.781,0:14:42.736 Hatta bazıları dünya büyüklüğünde olabilir, atmosferleri ve yüzey suyu ile. 0:14:44.123,0:14:50.297 Yaşam bulmak için bu kadar çok gezegen olduğu için, bir keşif yapmamız an meselesi gibi görünüyor. 0:14:51.695,0:14:55.647 Bazıları çoktan bulduğumuzu düşünüyor. 0:15:01.956,0:15:09.653 30 Haziran 1976'da, Mars'taki Viking iniş aracı hala açıklanmayı bekleyen bir şey buldu. 0:15:13.012,0:15:22.481 Besin enjekte edildikten sonra, Mars toprak örnekleri tıpkı Dünyadaki topraklar gibi radyoaktif gazı dışarı attı. 0:15:23.583,0:15:41.091 STERİLİZE TOPRAK / KALİFORNİYA TOPRAĞI / MARS TOPRAĞI 0:15:41.780,0:15:50.198 Bu sinyal doğal bir fenomen miydi yoksa uzaylı biyolojisiyle ilk karşılaşmamız mı? 0:15:50.520,0:15:56.929 Mars'ta ya da Güneş Sistemi'nin herhangi bir başka bedeninde sadece bir bakterinin bulunması 0:15:57.613,0:16:07.454 evrim zincirinin tamamının kozmik, kimyasal ve biyolojik olarak her yerde iş başında olduğunu gösterir. 0:16:08.206,0:16:16.606 Bu durumda, evrenin herhangi bir yerinde yaşamın yaratılması istisnadan çok kural olacaktır. 0:16:20.894,0:16:27.894 Eğer yaşamıhenüz bulamadıysak, bulmamız uzun sürmeyebilir. 0:16:29.783,0:16:36.673 NASA bilim adamları artık keşfin eşiğinde olduğumuzu düşünüyorlar. 0:16:36.673,0:16:41.444 Tüm hayatımız boyunca Güneş Sistemi'ndeki diğer cisimlerde yaşam olduğunu anlayacağız. 0:16:49.539,0:16:53.493 Bunun dünya üzerindeki yaşamın evrimi üzerindeki etkilerini anlayacağız. 0:16:56.193,0:17:02.622 Diğer yıldızların etrafında, atmosferlerinde yaşanabilirlik belirtileri görüyoruz diyebileceğimiz gezegenler bulacağız. 0:17:06.103,0:17:08.893 Bunların hepsi önümüzdeki 10 ila 20 yıl içinde olacak. 0:17:09.998,0:17:11.826 Ne kadar heyecan verici değil mi? 0:17:13.765,0:17:18.838 İnsanların bin yıldır merak ettiği şeylerin eşiğindeyiz: "Yalnız mıyız?" 0:17:21.016,0:17:24.641 Ve artık bunu keşfetmenin eşiğindeyiz! 0:17:28.987,0:17:36.151 Eğer orada bir yerlerde yaşam bulursak, kendimiz hakkında ne keşfedeceğiz? 0:17:39.651,0:17:46.296 Dünya yaşam hikayesinde hangi bölümde? 0:17:47.953,0:17:50.974 Evren yaklaşık 14 milyar yaşında. 0:17:51.886,0:17:55.131 Ve galaksimiz 12 milyar yaşında. 0:17:56.265,0:18:03.461 Yani evrende, gezegenimizdeki yaşamdan çarpıcı biçimde daha gelişmiş bir yaşam olabilir. 0:18:05.989,0:18:10.326 Dünya kozmik sahnede geç mi kaldı? 0:18:11.263,0:18:15.144 Yaşam ne kadar eski olabilir? 0:18:33.333,0:18:39.958 İlk birkaç milyon yılı boyunca, evren bildiğimiz yaşam için fazla sıcaktı. 0:18:42.400,0:18:48.491 Ortam sıcaklığı bir insanı canlı canlı kaynatırdı. 0:19:01.339,0:19:10.807 Evren yaşam için yeterince soğuduğunda, hiçbir yıldız veya gezegen yoktu. Sadece çok büyük hidrojen bulutları vardı. 0:19:17.665,0:19:26.064 70 milyon yıl sonra, yerçekimi bu bulutları ele geçirdi ve onları ilk nesil yıldızlara dönüştürdü. 0:19:45.076,0:19:52.082 İlk yıldızlar büyük ve parlaktı, ama onların yükselişini izleyecek bir yaşam yoktu. 0:19:53.626,0:20:00.206 Hayati ağır elementler hala sıcak yıldız çekirdeklerinde dövülmekteydi.[br]Büyük patlama bile onları yaratacak kadar sıcak değildi. 0:20:00.206,0:20:05.344 Büyük patlamada yaratılan elementler yalnızca hidrojen, helyum ve biraz lityumdu. 0:20:07.764,0:20:12.783 Hayatı yaşanabilir kılan her şey büyük patlamada yaratılmadı. 0:20:15.572,0:20:20.722 Yaratıldıkları tek yer yıldızın ateşli çekirdeği ve onları vücudunuza sokmanın tek yolu... 0:20:21.799,0:20:23.941 Yıldızların patlayacak kadar nazik olması. 0:20:37.498,0:20:44.807 İlk orta büyüklükteki yıldızların patlayıcı ölümü, evreni yaşam için gerekli malzemelerle tohumladı. 0:20:48.188,0:20:56.035 Bu kez küllerinden, etraflarında dans eden kayalık gezegenlerle birlikte, ikinci nesil güneşler doğdu. 0:20:58.168,0:21:03.850 İşte o an: yaşam için ham maddeler, 13.7 milyar yıl önce, ilk kez bir araya geldi. 0:21:11.053,0:21:18.312 Bazıları yaşam koşullarının daha da erken, yaratılışın sıcak parıltısında var olduğuna inanır. 0:21:25.734,0:21:32.716 Büyük patlamanın ısısı söndükçe, evren dengeli bir dönemden geçti. 0:21:37.994,0:21:46.799 Zaman başladıktan yaklaşık 15 milyon yıl sonra, ortam sıcaklığı 24º 'ye ulaştı. 0:21:50.963,0:21:57.435 Milyonlarca yıl boyunca, tüm yönlerde sıcaktı, Dünya üzerinde sonsuz bir yaz günü gibi. 0:22:00.316,0:22:09.556 Teoride, yıldızlar ve gezegenler uzayın aşırı yoğun olduğu bu bölgelerinde oluşmuş olabilir. 0:22:14.889,0:22:24.418 Eğer böyle bölgeler bulunduysa, sıvı su herhangi bir yıldızdan uzaktaki gezegenlerde bile bolca akabilirdi. 0:22:29.413,0:22:38.271 Bu yaşamın şafağı olabilir miydi?[br]Büyük patlamanın sıcaklığından beslenen uzaylı varlıklar var mı? 0:22:43.624,0:22:49.948 Dışarıda bir yerlerde, neredeyse evrenin kendisi kadar eski yaşam olan bir gezegen olabilir. 0:22:52.282,0:23:03.124 10 milyar yıllık bir başlangıçla evren, bizimkinden çok daha gelişmiş yaşamla dolu olabilir. 0:23:06.040,0:23:15.252 Onlarca yıllık araştırmaya rağmen, uzaylı yaşamına dair hiçbir iz doğrulanmadı, zeki ya da başka türlü. 0:23:17.835,0:23:25.557 Peki herkes nerede? 0:23:28.064,0:23:34.650 Gerçekten yalnız olabilir miyiz? 0:23:44.552,0:23:55.650 Belki ilkel yaşam yaygındır, ama zeki yaşam son derece nadirdir. 0:24:04.211,0:24:11.546 Belki de uzay uygulanabilir iletişim için çok büyüktür. 0:24:17.822,0:24:22.372 Belki de biz ilkiz. 0:24:23.241,0:24:30.368 Genişleyen bir yaşam tarihinin açılış sahnesi olabilir miyiz? 0:24:44.611,0:24:51.325 Evren genç ve gezegenlerin büyük çoğunluğu henüz doğmadı. 0:24:54.617,0:25:01.797 Yaşam için malzemeler başka bir 100.000.000.000.000 yıl içinde gelişiyor olacaktır. 0:25:04.589,0:25:13.347 Bu açıdan şafak biziz:[br]yaşam senfonisinde açılış melodisi. 0:25:14.740,0:25:24.117 Dünya'da Yaşam / Son Yıldızın Ölümü: 100 Trilyon Yıl 0:25:24.117,0:25:28.847 Bizden çok sonra ne gelebilir? 0:25:37.798,0:25:45.769 Kırmızı cüce yıldızlar 10 trilyon yıl yaşayabilirler, gezegenlerini uzun yıllar boyunca yıldız ışığıyla yıkayabilirler. 0:25:55.983,0:26:01.234 Koşullar geniş bir süre için istikrarlı olduğu bu zaman ölçeklerinde yaşam çok daha olasıdır. 0:26:10.010,0:26:16.976 Bu yıldızlara yakın yaşayan her canlı, neslini tükenme tehlikesi altında bırakan şiddetli güneş patlamalarıyla mücadele etmesi gerekir. 0:26:19.670,0:26:30.792 Bu gezegenlerin çoğunun bir yüzeyi güneşe kalıcı olarak maruz kalmış, diğer tarafı güneşten uzakta donmuş olacaktır. 0:26:33.884,0:26:40.687 Ama Dünya'nın bize öğrettiği gibi, yaşam son derece uyum sağlayabilmektedir. 0:26:42.290,0:26:49.606 Evrimleşmek için trilyonlarca yıl varken yaşam hangi formları alabilir? 0:27:23.228,0:27:30.297 Bir gün, yaşam hikayesi bir şekilde sona erecek. 0:27:31.980,0:27:41.098 Eğer bu hikayenin ilk bölümüysek, yaşam meşalesini geleceğe taşıma şansımız var demektir. 0:27:57.208,0:28:06.294 Ve eğer biyoloji gelecekte de devam ederse, o zaman ayrıcalıklı bir anda yaşarız. 0:28:09.568,0:28:15.040 Sonraki bölümlerinde, evren çok farklı görünecektir. 0:28:17.513,0:28:24.943 Uzay-zamanın genişlemesi uzak yıldızları görünmez yapacak ve gece gökyüzü karanlığa gömülecek. 0:28:26.229,0:28:31.066 Belki de uzak gelecekteki yaşam merak edecek: 0:28:31.066,0:28:36.995 Evrenin parlak ilk günlerinde yaşamak nasıl bir şeydi? 0:28:37.839,0:28:43.015 Cevabı bilecek kadar şanslıyız. 0:28:48.551,0:28:53.970 Tek yapmamız gereken yukarı bakmak. 0:28:56.400,0:29:00.981 Çeviri[br]Yavuz Bulut "Nervy" 0:29:06.459,0:29:12.198 MELODYSHEEP TARAFINDAN HAZIRLANDI 0:30:08.708,0:30:13.088 ÖTEDEKİ YAŞAM 0:30:14.838,0:30:24.726 Ötedeki Yaşam'ın sonraki bölümünde:[br]Akıllı yaşam ile temas kurmak. Evrenin sonunda hayatta kalmak. Uzaylı yaşamının fiziği ve daha fazlası.