WEBVTT 00:00:00.941 --> 00:00:03.186 Wspierany przez Protocol Labs 00:00:03.186 --> 00:00:05.395 Podążaj za swoją ciekawością. 00:00:05.395 --> 00:00:07.653 Poprowadź ludzkość do przodu. 00:00:09.645 --> 00:00:12.308 Istnieją dwie możliwości: 00:00:12.309 --> 00:00:15.522 albo jesteśmy sami we Wszechświecie 00:00:15.522 --> 00:00:18.761 ... albo nie. 00:00:18.761 --> 00:00:22.770 Obie są równie przerażające. 00:00:22.770 --> 00:00:26.944 Obie są równie przerażające. Arthur C. Clarke 00:00:26.944 --> 00:00:28.448 " Przez cały czas... " 00:00:31.710 --> 00:00:35.078 " na wszystkich planetach, we wszystkich galaktykach w kosmosie. " 00:00:39.558 --> 00:00:41.682 " Wszystkie cywilizacje, które powstały, " 00:00:44.551 --> 00:00:45.800 " spoglądały w nocne niebo. " 00:00:50.373 --> 00:00:51.527 " Widziały to, co my. " 00:00:56.681 --> 00:00:59.071 " Zadały te same pytania, co my. " 00:01:01.072 --> 00:01:04.602 Czy jesteśmy sami? 00:01:10.694 --> 00:01:13.624 Czy Ziemia jest jedynym rozdziałem w historii życia? 00:01:19.468 --> 00:01:22.340 Odpowiedzi znajdują się gdzieś w odległej przestrzeni - i odległym czasie. 00:01:27.831 --> 00:01:30.911 Po raz pierwszy prawda jest w końcu na wyciągnięcie naszej ręki. 00:01:40.905 --> 00:01:43.535 Poszukiwanie ujawni, kim jesteśmy 00:01:45.209 --> 00:01:48.409 i kim możemy się stać. 00:01:55.950 --> 00:02:00.090 GRANICE ŻYCIA 00:02:02.920 --> 00:02:04.260 ROZDZIAŁ PIERWSZY 00:02:04.260 --> 00:02:08.930 ROZDZIAŁ PIERWSZY Świt 00:02:11.642 --> 00:02:17.532 W poszukiwaniu życia pozaziemskiego, wpierw powinniśmy rozejrzeć się dookoła nas samych. 00:02:24.573 --> 00:02:27.883 " To, co widzimy dookoła nas, to oszałamiająca złożoność. " 00:02:34.547 --> 00:02:36.366 " Jakim cudem jest to możliwe? " 00:02:37.039 --> 00:02:41.717 Co jest wymagane do stworzenia życia? 00:02:41.717 --> 00:02:44.007 " Organizmy żywe powstają wskutek procesów chemicznych. " 00:02:45.668 --> 00:02:48.348 " Jesteśmy ogromnymi pakunkami chemikaliów. " 00:02:51.120 --> 00:02:53.750 " Jakie są idealne warunki dla zachodzenia procesów chemicznych? " 00:02:54.200 --> 00:02:56.400 " Cóż, po pierwsze, potrzeba energii. " 00:02:56.400 --> 00:03:00.400 I - ENERGIA np. światło słoneczne, ciepło geotermalne 00:03:01.654 --> 00:03:03.134 " Ale nie za dużo. " 00:03:04.101 --> 00:03:07.745 " To, czego potrzeba, to właściwa ilość i okazuje się, że planety są w sam raz, " 00:03:07.745 --> 00:03:10.275 " ponieważ znajdują się w pobliżu gwiazd, ale nie za blisko. " 00:03:13.475 --> 00:03:16.707 " Wymagana jest też spora różnorodność pierwiastków. " 00:03:16.707 --> 00:03:20.707 II - CIĘŻSZE PIERWIASTKI np. tlen, węgiel, siarka 00:03:21.127 --> 00:03:24.107 " Oraz, wymagana jest ciecz, którą jest woda. " 00:03:24.107 --> 00:03:27.869 III - CIECZ np. woda 00:03:28.386 --> 00:03:29.545 " Dlaczego? " 00:03:29.545 --> 00:03:35.315 " Cóż, w gazach, atomy wymijają się tak szybko, że nie są w stanie się o siebie zaczepić. " 00:03:36.671 --> 00:03:39.361 " W ciałach stałych, atomy są ściśnięte. " 00:03:39.491 --> 00:03:40.711 " Nie mogą się przemieszczać. " 00:03:41.585 --> 00:03:42.949 " W cieczach... " 00:03:44.205 --> 00:03:49.981 " atomy mogą się przemieszczać, skupiać się i łączyć się ze sobą, tworząc w ten sposób cząsteczki. " 00:03:56.742 --> 00:04:00.742 " Woda jest znakomitą substancją do zastartowania procesu ewolucji. " 00:04:00.742 --> 00:04:04.742 " Cząsteczki mogą się w niej rozpuszczać i tworzyć bardziej złożone łańcuchy. " 00:04:06.261 --> 00:04:09.011 " A więc, gdzie należy szukać takich złotowłosych warunków? " 00:04:09.308 --> 00:04:11.157 " Cóż, planety są wspaniałe, " 00:04:12.177 --> 00:04:16.177 " a nasza wczesna Ziemia była prawie doskonała. " 00:04:18.322 --> 00:04:24.662 ZIEMIA 4 miliardy lat temu 00:04:25.606 --> 00:04:29.921 " Znajdowała się w odpowiedniej odległości od swojej gwiazdy, aby posiadać ogromne oceany wody. " 00:04:33.792 --> 00:04:37.486 " I głęboko pod powierzchnią tych oceanów, przy pęknięciach w skorupie ziemskiej, " 00:04:38.397 --> 00:04:40.760 " zaczęło dochodzić do fantastycznych przemian chemicznych. " 00:04:40.760 --> 00:04:43.780 " Atomy łączyły się na różne, niespotykane dotąd sposoby. " 00:05:02.052 --> 00:05:09.692 Dokładna receptura wciąż pozostaje zagadką, lecz składniki do powstania życia są proste - energia, cząsteczki organiczne i woda. 00:05:30.515 --> 00:05:38.031 Gdzieś w morzach wczesnej Ziemi, prosta chemia przeszła w biologię - prawdopodobnie nie pierwszy raz. 00:05:43.478 --> 00:05:50.818 Pierwsze komórki najprawdopodobniej powstały w gorących wodach wulkanicznych, w warunkach niegdyś uważanych za niemożliwe dla życia. 00:05:52.508 --> 00:05:59.842 Im dokładniej badamy życie, tym w coraz to bardziej niegościnnych miejscach je odnajdujemy. 00:05:59.855 --> 00:06:06.045 " Tu, na naszej planecie, mikroby przystosowały się do przetrwania w najsurowszych warunkach. " 00:06:08.322 --> 00:06:18.274 " Na jałowych pustyniach, w zlodowaconych Himalajach. W rowach oceanicznych pod ciśnieniem tysięcy ton. " 00:06:21.550 --> 00:06:30.420 " W próżni kosmicznego symulatora, formy życia, kwitły przez lata, bez dostępu do tlenu. " 00:06:34.007 --> 00:06:40.507 Nowe wyniki badań wskazują, że życie wyłoniło się przed 4 miliardami laty, kiedy to Ziemia była obcym i nieprzyjaznym miejscem. 00:06:44.520 --> 00:06:50.500 Planeta była pustoszona przez intensywny wulkanizm oraz burzę asteroid, która trwała przez 100 milionów lat. 00:07:04.991 --> 00:07:10.051 Lecz nawet w tak ekstremalnych warunkach, życie szybko odnalazło ostoję. 00:07:10.051 --> 00:07:11.711 " Bardzo, bardzo szybko... " 00:07:12.559 --> 00:07:15.919 " jak tylko Ziemia zdołała się ochłodzić po jej uformowaniu. " 00:07:16.003 --> 00:07:18.123 " Wiemy, że życie rozpoczęło się w tym okresie. " 00:07:22.839 --> 00:07:25.199 " Ponieważ na Ziemi do powstania życia doszło tak szybko, " 00:07:25.199 --> 00:07:28.459 " wierzymy, że na innych planetach też może szybko do tego dochodzić. " 00:07:39.996 --> 00:07:46.774 Historia Ziemi daje nam nadzieję, że życie może być powszechne we Wszechświecie. 00:07:48.933 --> 00:07:55.263 Uczy nas, że życie jest impulsywne i wytrwałe, lecz stworzone z podstawowych, powszechnych składników. 00:07:58.231 --> 00:08:06.001 Po 4 miliardach lat odizolowania, poszukiwania naszych kosmicznych krewniaków wreszcie się rozpoczynają. 00:08:10.222 --> 00:08:17.888 Tam, gdzie jest woda, jest też życie - więc naszą najlepszą szansą jest poszukiwanie wodnych światów podobnych do Ziemi. 00:08:20.735 --> 00:08:27.715 Nasze poszukiwania planet podobnych do Ziemi dopiero co się rozpoczęły, lecz pomimo to dotychczas odkryte światy są naprawdę kuszące. 00:08:30.038 --> 00:08:31.518 KEPLER 62F 00:08:31.518 --> 00:08:37.068 KEPLER 62F Odległość: 1200 lat świetlnych ; Rozmiar: 1,4x Ziemi ; Temperatura: ≥ -65ºC ; Wiek: ~7 miliardów lat. Prawdopodobnie wodny świat. 00:08:38.967 --> 00:08:40.284 TRAPPIST-1D 00:08:40.284 --> 00:08:46.986 TRAPPIST-1D Odległość: 41 lat świetlnych ; Rozmiar: 0,77x Ziemi ; Wiek: ~7,5 miliarda lat ; Temperatura: ≥ -29ºC Prawdopodobnie wodny świat. 00:08:49.087 --> 00:08:50.594 TEEGARDEN-B 00:08:50.600 --> 00:08:56.780 TEEGARDEN-B Odległość: 12 lat świetlnych ; Rozmiar: 1,07x Ziemi ; Wiek: 2,5 miliarda lat ; Temperatura Minimalna ≥ -7ºC Prawdopodobnie wodny świat. 00:08:59.214 --> 00:09:00.434 K2-18B 00:09:00.434 --> 00:09:08.494 K2-18B Odległość: 111 lat świetlnych ; Rozmiar: 2,7x Ziemi ; Temperatura: -73 - 46ºC Potwierdzono istnienie pary wodnej w atmosferze. 00:09:11.046 --> 00:09:18.006 To jedynie wierzchołek góry lodowej. Skarbnica natury jest wręcz bezdenna. 00:09:18.006 --> 00:09:21.406 " Wiemy, że nasza galaktyka jest obfita w wodę. " 00:09:26.794 --> 00:09:30.794 " Jest obfita w związki organiczne oraz złożoną chemię. " 00:09:34.166 --> 00:09:38.166 " Wszystkie substancje niezbędne w procesie powstawania życia na naszej planecie " 00:09:38.166 --> 00:09:40.656 " występują powszechnie w naszej galaktyce. " 00:09:47.686 --> 00:09:52.786 " Czy podobny scenariusz mógł rozegrać się na innych planetach? " 00:09:59.117 --> 00:10:05.255 Z matematycznego punktu widzenia, istnienie obcego życia jest niezaprzeczalne. 00:10:12.344 --> 00:10:20.904 Najnowsze dane wskazują, że prawie 1/4 gwiazd posiada planety skaliste orbitujące w strefie życia - tam, gdzie woda może istnieć w stanie ciekłym. 00:10:28.557 --> 00:10:36.808 W samej naszej galaktyce, Drodze Mlecznej, to ~50 miliardów światów podobnych do Ziemi. 00:10:39.541 --> 00:10:45.691 W całym Wszechświecie, liczba planet możliwych do zamieszkania jest oszałamiająca: 00:10:45.691 --> 00:10:53.010 100,000,000,000,000,000,000. 00:10:55.987 --> 00:11:01.031 Wyobraź sobie, że każdy z błysków reprezentuje planetę podobną do Ziemi. 00:11:03.692 --> 00:11:11.334 Musielibyśmy oglądać tę animację przez kolejne miliard lat, aby je wszystkie zobaczyć. 00:11:20.680 --> 00:11:26.979 Każda z nich posiadająca historię równie bogatą i wyjątkową, jak ta Ziemi. 00:11:59.225 --> 00:12:04.525 Miliardy miliardów chemicznych zup, gotujących się przez eony. 00:12:05.746 --> 00:12:11.665 " W całym obserwowalnym Wszechświecie jest więcej planet możliwych do zamieszkania o masie zbliżonej do Ziemi " 00:12:11.665 --> 00:12:16.145 " niż jest wszystkich ziarenek piasku na wszystkich plażach Ziemi. " 00:12:32.046 --> 00:12:39.876 Pośród tej obfitości światów, wiele z nich będzie zabójczych dla życia, jakie znamy. 00:12:43.266 --> 00:12:49.866 Napotkamy planety znajdujące się w strefie życia, które będą spalone, skute lodem, bądź spowite toksycznymi gazami. 00:12:52.018 --> 00:12:58.178 Wiele z nich nie będzie posiadało atmosfery, niezbędnej do regulacji temperatury, albo będą posiadały atmosferę, która jest dla nas zabójcza. 00:13:10.604 --> 00:13:18.382 Wenus, uważana za niegdyś będącą w stanie podtrzymywać życie, jest obecnie sterylizowana przez przygniatającą, toksyczną atmosferę. 00:13:20.254 --> 00:13:27.300 Ale życie wcale nie musi się ograniczać do strefy życia. 00:13:31.016 --> 00:13:39.903 Daleko od ciepła ich gwiazdy, księżyce gazowych gigantów są być może ukrytymi oazami życia. 00:13:42.728 --> 00:13:51.538 Energia pochodzi nie z gwiazdy, lecz z grawitacji - siły pływowe planety macierzystej. 00:13:55.533 --> 00:14:03.703 Lodowy Enceladus ma wszystko: ogromny podpowierzchniowy ocean z kominami hydrotermalnymi, dającymi początek życiowym procesom chemicznym. 00:14:08.389 --> 00:14:15.573 Tytan jest szczególnie intrygujący - większy od Merkurego, upstrzony jeziorami metanu oraz związkami organicznymi. 00:14:21.255 --> 00:14:28.755 W 2026, NASA planuje wysłać drona na Tytana w celu poszukiwania oznak życia w jego dolinach i kraterach. 00:14:31.263 --> 00:14:37.253 W samej naszej galaktyce może istnieć 100 miliardów księżyców pozasłonecznych - 100 razy więcej niż samych planet. 00:14:38.995 --> 00:14:42.845 Niektóre z nich mogą być rozmiarów Ziemi, z atmosferami i wodą na powierzchni. 00:14:44.488 --> 00:14:50.228 Z taką ilością miejsc do odkrywania życia, zdaje się być to jedynie kwestią czasu, nim dojdzie do odkrycia. 00:14:52.080 --> 00:14:55.600 Niektórzy uważają, że już je odkryliśmy. 00:15:02.283 --> 00:15:09.593 30 Lipca, 1976, sonda Viking natknęła się na Marsie na coś, co wciąż pozostaje zagadką. 00:15:13.009 --> 00:15:22.481 Po wstrzyknięciu substancji odżywczych, próbki marsjańskiej gleby wyprodukowały charakterystyczny radioaktywny gaz, typowy dla ziemskiej gleby. 00:15:24.246 --> 00:15:40.882 [Gleby: WYSTERYLIZOWANA; KALIFORNIJSKA; MARSJAŃSKA] [Wykres: ↑ radioaktywność ; → czas ] [Soli od wstrzyknięcia; Upływ czasu w Solach] { 1 Sola = 1 doba marsjańska } 00:15:41.915 --> 00:15:49.845 Czy ten znak był jedynie zjawiskiem naturalnym, czy też naszym pierwszym kontaktem z obcą biologią? 00:15:50.765 --> 00:15:56.705 " Odkrycie zaledwie jednej bakterii na Marsie, lub na jakimkolwiek innym ciele w Układzie Słonecznym " 00:15:57.515 --> 00:16:07.295 " znaczyło by, że całe łańcuchy ewolucyjne: kosmiczne, chemiczne, czy biologiczne, wszędzie działają w identyczny sposób. " 00:16:08.516 --> 00:16:13.096 " W takim wypadku, powstawanie życia gdziekolwiek we Wszechświecie " 00:16:13.409 --> 00:16:16.849 " byłoby bardziej zasadą, niż wyjątkiem. " 00:16:20.772 --> 00:16:27.892 Jeśli do tej pory nie natknęliśmy się na ślady życia, to długo to nie potrwa, nim je znajdziemy. 00:16:30.011 --> 00:16:36.921 Naukowcy z NASA uważają, że jesteśmy na skraju odkrycia. 00:16:36.921 --> 00:16:39.244 " Jeszcze za naszego wspólnego życia w końcu zrozumiemy " 00:16:39.244 --> 00:16:41.654 " że życie znajduje się na innych ciałach naszego Układu Słonecznego. " 00:16:49.745 --> 00:16:53.745 " Pojmiemy wynikające z tego implikacje, również wpływające na ewolucję tutaj, na Ziemi. " 00:16:56.499 --> 00:16:58.839 " Będziemy odnajdywać planety orbitujące wokół innych gwiazd " 00:16:58.839 --> 00:17:02.839 " oraz będziemy mogli w stanie identyfikować cechy atmosfery sprzyjającej życiu. " 00:17:06.465 --> 00:17:09.560 " To wszystko wydarzy się za najbliższe 10, 20 lat. " 00:17:10.327 --> 00:17:11.817 " Czyż to nie ekscytujące? " 00:17:14.136 --> 00:17:18.957 " Jesteśmy u progu znalezienia odpowiedzi na pytania, nad którymi ludzie myśleli przez milenia: "Czy jesteśmy sami?" " 00:17:21.243 --> 00:17:24.763 " I oto jesteśmy u progu udzielenia odpowiedzi na nie. " 00:17:29.253 --> 00:17:35.753 Jeśli gdzieś tam napotkamy życie, to co nowego odkryjemy mówiącego o nas samych? 00:17:39.692 --> 00:17:46.151 Jaki rozdział w historii życia stanowi Ziemia? 00:17:48.039 --> 00:17:51.259 " Wszechświat ma prawie 14 miliardy lat, " 00:17:52.228 --> 00:17:55.688 " a nasza galaktyka ma mniej więcej 12 miliardów lat. " 00:17:55.688 --> 00:17:56.529 [13,8 miliardów lat ] [ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu] 00:17:56.529 --> 00:18:01.559 [13,8 miliardów lat ] [ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu] " Zatem, gdzieś tam może istnieć życie znacznie bardziej zaawansowane, " 00:18:01.559 --> 00:18:03.429 [13,8 miliardów lat ] [ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu] " niż życie, które mamy tutaj na Ziemi. " 00:18:03.429 --> 00:18:05.029 [13,8 miliardów lat ] [ Wielki Wybuch ; dzień obecny ; życie na Ziemi, 4 miliardy lat temu] 00:18:06.258 --> 00:18:10.258 Czy Ziemia jest spóźnialska w skali kosmicznej? 00:18:11.263 --> 00:18:15.263 Jak stare może życie być? 00:18:15.263 --> 00:18:26.083 [ lat temu ] 00:18:33.749 --> 00:18:39.769 Przez swoje pierwsze kilka milionów lat, kosmos był zbyt gorący dla życia, jakie znamy. 00:18:42.514 --> 00:18:48.254 Temperatura otoczenia ugotowałaby nas żywcem. 00:19:01.732 --> 00:19:10.034 Kiedy wreszcie było wystarczająco chłodno dla życia, nie było wtedy ani gwiazd, ani planet. Jedynie gigantyczne obłoki wodoru. 00:19:17.530 --> 00:19:26.000 Po upływie 70 milionów lat, grawitacja pochwyciła te obłoki i przekształciła je w pierwszą generację gwiazd. 00:19:45.033 --> 00:19:52.023 Pierwsze gwiazdy były jasne i masywne, jednak nie było żadnego życia, które mogłoby obserwować ich narodziny. 00:19:53.734 --> 00:20:00.244 Istotne pierwiastki były wytwarzane w ich rozpalonych jądrach. Nawet sam Wielki Wybuch nie był dość gorący, aby je stworzyć. 00:20:00.244 --> 00:20:05.638 " Jedyne pierwiastki stworzone w Wielkim Wybuchu to wodór, hel i śladowe ilości litu. " 00:20:07.776 --> 00:20:12.996 " Wszystkie te pierwiastki, które są niezbędne dla życia - te pierwiastki nie powstały w Wielkim Wybuchu. " 00:20:15.480 --> 00:20:19.210 " Jedyne miejsce, gdzie powstawały, to rozgrzane jądra gwiazd, " 00:20:19.210 --> 00:20:23.800 " a jedyny sposób, w jaki mogły one się dostać do twojego ciała, to fakt, że gwiazdy były na tyle miłe, by eksplodować. " 00:20:37.780 --> 00:20:44.260 Wybuchowa śmierć pierwszych gwiazd średniej wielkości rozsiała po kosmosie składniki życia. 00:20:48.247 --> 00:20:55.957 Z ich popiołów powstała druga generacja gwiazd - tym razem ze skalistymi planetami, tańczącymi dookoła nich. 00:20:58.454 --> 00:21:03.774 Oto ten moment: po raz pierwszy, wszystkie surowe składniki życia w jednym miejscu, ~13,7 miliarda lat temu. 00:21:06.490 --> 00:21:08.798 [ 13,8 miliardów lat ; życie staje się możliwe ] 00:21:08.798 --> 00:21:11.478 [ 13,8 miliardów lat ; życie staje się możliwe ] [ Wielki Wybuch ; dzień obecny ] 00:21:11.478 --> 00:21:17.998 Niektórzy wierzą, że warunki sprzyjające życiu istniały nawet wcześniej, w cieple poświaty stworzenia. 00:21:25.962 --> 00:21:32.549 Kiedy to gorąc Wielkiego Wybuchu stopniowo rozpraszał się, Wszechświat przeszedł przez erę złotowłosej. 00:21:37.991 --> 00:21:46.281 Jakieś 15 milionów lat po początkach czasu, temperatura otoczenia osiągnęła przyjemne 24ºC. 00:21:50.755 --> 00:21:57.275 Przez miliony lat było ciepło w każdym kierunku, niczym niekończący się letni dzień na Ziemi. 00:22:00.250 --> 00:22:09.520 W teorii, gwiazdy i planety byłyby w stanie się formować tak wcześnie, w hipotetycznych, ultra-gęstych regionach kosmosu. 00:22:15.016 --> 00:22:24.486 Jeśli takie regiony istniały, to woda mogła płynąć w obfitości, nawet na samotnych planetach, daleko od gwiazd. 00:22:29.530 --> 00:22:37.830 Czy to mógł być ten świt życia? Obce istoty czerpiące energię z ciepła pozostałego po Wielkim Wybuchu? 00:22:43.959 --> 00:22:49.609 Gdzieś tam może istnieć planeta, z życiem niemal tak starym, jak sam Wszechświat. 00:22:52.261 --> 00:23:02.251 Z 10 miliardowo letnim, przedwczesnym startem, Wszechświat może tętnić życiem znacznie bardziej zaawansowanym niż nasze. 00:23:05.988 --> 00:23:14.998 Pomimo dekad poszukiwań, nie udało się potwierdzić żadnego śladu życia pozaziemskiego, czy to inteligentnego, czy też nie. 00:23:17.763 --> 00:23:25.493 Więc gdzie są wszyscy? 00:23:28.257 --> 00:23:34.487 Czy naprawdę jesteśmy sami? 00:23:44.522 --> 00:23:54.482 Być może życie prymitywne jest powszechne, lecz inteligencja jest niezmiernie rzadka. 00:24:04.076 --> 00:24:11.486 Być może kosmos jest po prostu zbyt rozległy dla realnej komunikacji. 00:24:17.779 --> 00:24:21.779 Albo, może jesteśmy pierwsi. 00:24:23.257 --> 00:24:30.219 Czy moglibyśmy być pierwszym rozdziałem w rozłożystej historii życia? 00:24:34.749 --> 00:24:36.924 [ życie na Ziemi ] 00:24:36.924 --> 00:24:40.024 [ 13,8 miliardów lat ] [ życie na Ziemi ] 00:24:40.024 --> 00:24:44.384 [ ... miliardów lat ] [ życie na Ziemi ] 00:24:44.384 --> 00:24:50.984 Wszechświat jest młody, i spora większość planet ma się jeszcze narodzić. 00:24:54.492 --> 00:25:01.640 Składniki życia będą się gotować jeszcze przez kolejne 100,000,000,000,000 lat 00:25:04.986 --> 00:25:13.311 [ ... bilionów lat ] Z tej perspektywy, jesteśmy świtem. Pierwszą melodią w symfonii życia. 00:25:13.311 --> 00:25:18.540 [ ... bilionów lat ] 00:25:18.540 --> 00:25:22.540 [ śmierć ostatniej gwiazdy, ~100 bilionów lat ] 00:25:22.540 --> 00:25:24.220 [ 100 bilionów lat ] [ życie na Ziemi ] [ śmierć ostatniej gwiazdy, ~100 bilionów lat ] 00:25:24.220 --> 00:25:28.220 Co nadejdzie na długo po nas? 00:25:37.489 --> 00:25:45.539 Gwiazdy typu czerwony karzeł mogą dożywać do 10 bilionów lat, otulając swoje planety światłem przez całe eony. 00:25:55.990 --> 00:26:01.030 Życie jest znacznie bardziej prawdopodobne w tych skalach czasu, gdzie warunki są stabilne przez długie okresy czasu. 00:26:10.226 --> 00:26:16.540 Wszystkie istoty żyjące w bliskiej odległości tych gwiazd musiały by się liczyć z gwałtownymi rozbłyskami słonecznymi, które stale zagrażały by ich wyginięciem. 00:26:19.750 --> 00:26:30.800 Wiele z tych planet będzie pływowo zablokowanych - jedna strona stale zwrócona ku gwieździe, druga zamrożona w ciemnościach. 00:26:33.980 --> 00:26:40.020 Ale, jak nauczyła nas Ziemia, życie jest niezwykle przystosowawcze. 00:26:42.282 --> 00:26:49.282 Jakie formy może przyjąć życie, które miało do dyspozycji biliony lat ewolucji? 00:27:23.515 --> 00:27:30.015 Pewnego dnia, w pewien sposób, historia życia dobiegnie końca. 00:27:32.239 --> 00:27:40.539 Jeśli jesteśmy pierwszym rozdziałem tej historii, mamy niepodważalną okazję dzierżyć pochodnię życia daleko w przyszłość. 00:27:57.519 --> 00:28:06.269 A jeśli biologia przetrwa do dalekiej przyszłości, to żyjemy w uprzywilejowanym momencie. 00:28:10.011 --> 00:28:14.321 W dalszych rozdziałach, Wszechświat będzie wyglądał na zupełnie inny. 00:28:17.975 --> 00:28:24.655 Rozszerzanie się czasoprzestrzeni spowoduje, że odległe gwiazdy staną się niewidoczne, a nocne niebo spowije mrok. 00:28:27.525 --> 00:28:36.505 Być może, życie w odległej przyszłości będzie się zastanawiać: Jak to było żyć we wczesnych i jasnych latach Wszechświata? 00:28:38.065 --> 00:28:42.065 Jesteśmy na tyle szczęśliwi, że znamy odpowiedź na to pytanie. 00:28:48.467 --> 00:28:53.607 Jedyne, co musimy zrobić... to spojrzeć w górę. 00:29:06.769 --> 00:29:12.079 Stworzone przez MelodySheep 00:29:12.457 --> 00:29:15.433 Polskie napisy: Killkor 00:29:15.725 --> 00:29:19.275 Wspierane przez Protocol Labs 00:29:19.735 --> 00:29:26.355 Głosów użyczyli: 00:29:36.230 --> 00:29:42.490 Specjalne podziękowania dla: 00:30:08.485 --> 00:30:12.485 GRANICE ŻYCIA 00:30:15.474 --> 00:30:17.644 Następnie, w Granicach Życia: 00:30:17.644 --> 00:30:22.943 Nawiązywanie kontaktu z inteligentnym życiem. Przetrwanie końca Wszechświata. Fizyka życia pozaziemskiego, i więcej.