WEBVTT 00:00:06.497 --> 00:00:09.773 Nhiều người ở Mỹ và Châu Mỹ Latin 00:00:09.773 --> 00:00:12.097 từ nhỏ đều đã ăn mừng lễ tưởng niệm 00:00:12.097 --> 00:00:14.251 chuyến thám hiểm của Chistopher Columbus, 00:00:14.251 --> 00:00:16.647 nhưng liệu ông có phải nhà thám hiểm vĩ đại 00:00:16.647 --> 00:00:20.069 người đã sát nhập hai thế giới hay là một tên bóc lột tàn bạo 00:00:20.069 --> 00:00:23.025 mang đến chủ nghĩa thực dân và cảnh nô lệ? 00:00:23.025 --> 00:00:26.252 Thậm chí có phải chính ông đã tìm ra Châu Mỹ? 00:00:26.252 --> 00:00:32.472 Đã đến lúc đưa Columbus ra toà án Lịch sử . 00:00:32.472 --> 00:00:34.123 "Trật tự, trật tự! 00:00:34.123 --> 00:00:37.984 Khoan đã, tôi phải làm việc vào ngày hôm nay à?" 00:00:37.989 --> 00:00:39.380 "Vâng, thưa Quý Tòa. 00:00:39.380 --> 00:00:43.910 Từ năm 1792, Ngày Columbus được ăn mừng ở nhiều nơi trên khắp nước Mỹ, 00:00:43.910 --> 00:00:47.245 ngày 12/10 đã trở thành ngày kỷ niệm cho đến tận bây giờ. 00:00:47.245 --> 00:00:51.170 Mặc dù ngày này được tuyên bố là ngày lễ chính thức vào năm 1934, 00:00:51.170 --> 00:00:54.493 các tiểu bang trong nước không bắt buộc phải tuân theo. 00:00:54.493 --> 00:00:58.224 Hiện nay, chỉ còn 23 bang xem đây là ngày lễ và tổ chức ăn mừng 00:00:58.224 --> 00:01:02.075 và ngày càng có nhiều tiểu bang bỏ hẳn ngày này." 00:01:02.075 --> 00:01:02.779 "Tiếc thật! 00:01:02.779 --> 00:01:05.137 Vào thập niên 70, chúng ta còn kéo dài nó 00:01:05.137 --> 00:01:07.025 đến tận Thứ Hai tuần tiếp theo 00:01:07.025 --> 00:01:08.875 để nghỉ được 3 ngày liên tiếp 00:01:08.875 --> 00:01:12.008 nhưng tôi đoán các bạn đơn giản là ghét các ngày lễ 00:01:12.008 --> 00:01:14.207 Ờ chúng ta kỷ niệm cái gì vậy?" 00:01:14.207 --> 00:01:17.104 "Thôi nào, thưa Quý Tòa, ở trường có dạy mà 00:01:17.104 --> 00:01:20.635 Christopher Columbus thuyết phục vua Tây Ban Nha giao cho ông nhiệm vụ 00:01:20.635 --> 00:01:23.147 tìm tuyến đường thương mại tốt hơn đến Ấn Độ 00:01:23.147 --> 00:01:26.960 nhưng thay vì đi về phía Đông, ông lại đi về phía Tây. 00:01:26.960 --> 00:01:29.249 Mọi người đều nói điều đó thật điên rồ 00:01:29.249 --> 00:01:32.778 vì họ vẫn nghĩ thế giới hình phẳng, nhưng ông thì không. 00:01:32.778 --> 00:01:35.738 Đến năm 1492, khi đang lênh đênh trên biển, 00:01:35.738 --> 00:01:38.753 ông đã phát hiện ra thứ còn tốt đẹp hơn cả Ấn Độ: 00:01:38.753 --> 00:01:40.593 một châu lục mới." 00:01:40.593 --> 00:01:42.200 "Thật là vô lý! 00:01:42.200 --> 00:01:44.738 Thứ nhất, những người có học đều biết 00:01:44.738 --> 00:01:47.026 thế giới có hình cầu từ thời Aristotle. 00:01:47.026 --> 00:01:49.814 Thứ hai, Columbus không khám phá ra bất cứ thứ gì. 00:01:49.814 --> 00:01:52.487 Đã có người sống ở đây cả ngàn năm. 00:01:52.487 --> 00:01:55.478 Và ông cũng không phải người Châu Âu đầu tiên đến đây 00:01:55.478 --> 00:01:59.051 Người Nauy đã định cư ở Newfounland 500 trước đó." 00:01:59.051 --> 00:02:03.077 "Đừng có nói là tại sao tất cả chúng ta không đội mũ sừng bò nhé?" 00:02:03.077 --> 00:02:06.505 "Thật ra, họ không hề đội mấy cái mũ đó." 00:02:06.505 --> 00:02:09.818 "Ai thèm quan tâm mấy tên Viking đó đến đây vào khi nào chứ? 00:02:09.818 --> 00:02:13.268 Với lại, họ đâu có định cư lâu dài như Columbus 00:02:13.268 --> 00:02:16.411 và tin lan truyền về khắp Châu Âu của ông ta NOTE Paragraph 00:02:16.411 --> 00:02:18.787 đã tạo cảm hứng cho các nhà thám hiểm, 00:02:18.787 --> 00:02:20.543 khai hoang theo sau. 00:02:20.543 --> 00:02:23.541 Không có ông, không ai trong chúng ta ở đây hôm nay." 00:02:23.541 --> 00:02:24.996 "Và chính vì ông ta, 00:02:24.996 --> 00:02:28.261 hàng triệu thổ dân Châu Mỹ không còn ở đây hôm nay. 00:02:28.261 --> 00:02:31.838 Ông biết Columbus đã làm gì với các thuộc địa tìm được không? 00:02:31.838 --> 00:02:34.822 Ông ta bắt giam những thổ dân đầu tiên mà ông gặp 00:02:34.822 --> 00:02:38.052 và viết trên hải trình rằng ông đã dễ dàng 00:02:38.052 --> 00:02:40.662 chinh phục và bắt tất cả họ làm nô lệ." 00:02:40.662 --> 00:02:43.936 "Ồ thôi nào, mấy tên thổ dân lúc đó cũng đang đánh nhau mà. 00:02:43.936 --> 00:02:46.628 Không phải chính họ đã nói với Columbus rằng 00:02:46.628 --> 00:02:49.722 họ bị các bộ lạc khác tấn công và bắt làm tù binh sao? 00:02:49.722 --> 00:02:51.895 Vâng, nhưng chiến tranh giữa các bộ lạc 00:02:51.895 --> 00:02:54.068 thường rời rạc và có giới hạn. 00:02:54.068 --> 00:02:56.551 Không thể nào quét sạch đến 90% dân số được." 00:02:56.551 --> 00:02:59.949 "Vậy tại sao ngày lễ Columbus lại quan trọng với anh đến vậy?" 00:02:59.949 --> 00:03:03.268 Thưa Quý Tòa, chuyến thám hiểm của Columbus mang lại cơ hội 00:03:03.268 --> 00:03:05.838 cho những người gặp khó khăn khắp Châu Âu, 00:03:05.838 --> 00:03:08.239 biểu trưng cho tự do và khởi đầu mới. 00:03:08.239 --> 00:03:11.450 Và khám phá của ông ấy đã mang lại cho ông bà ta 00:03:11.450 --> 00:03:15.777 cơ hội đến đây, xây dựng cuộc sống tốt hơn cho con cháu của mình. 00:03:15.777 --> 00:03:18.496 Bộ chúng ta không xứng đáng có một người hùng 00:03:18.496 --> 00:03:22.935 để nhắc nhở rằng đất nước này được xây dựng từ những người nhập cư ư?" 00:03:22.935 --> 00:03:24.997 "Vậy còn các thổ dân thì sao? 00:03:24.997 --> 00:03:28.739 Họ gần như bị quét sạch, buộc phải lui vào vùng đất riêng 00:03:28.739 --> 00:03:32.305 và con cháu vẫn phải chịu sự nghèo khó và phân biệt đối xử? 00:03:32.305 --> 00:03:36.261 Làm thế nào một người hùng lại có thể gây ra của quá nhiều sự khổ đau?" 00:03:36.261 --> 00:03:39.743 "Đó là lịch sử. Anh không thể phán xét người của thế kỷ 15 00:03:39.743 --> 00:03:41.124 theo chuẩn mực hiện đại . 00:03:41.124 --> 00:03:42.655 Những người thời đó nghĩ 00:03:42.655 --> 00:03:45.470 việc khuếch trương Thiên Chúa giáo và nền văn minh 00:03:45.470 --> 00:03:47.075 là nhiệm vụ thiêng liêng." 00:03:47.075 --> 00:03:50.760 "Xét theo chuẩn mực đạo đức lúc đó, ông ta cũng đã rất xấu xa rồi. 00:03:50.760 --> 00:03:53.730 Lúc cai trị Hispaniola, ông ta tra tấn và chặt tay chân 00:03:53.730 --> 00:03:56.333 thổ dân nào không đem về đủ vàng 00:03:56.333 --> 00:03:59.895 và bán những bé gái 9 tuổi làm nô lệ tình dục, 00:03:59.895 --> 00:04:03.511 ông ta thậm chí còn tàn bạo với những người mới nhập cư, 00:04:03.511 --> 00:04:07.059 đến nỗi bị tước quyền lực và bị tống vào tù. 00:04:07.059 --> 00:04:09.313 Khi nhà truyền giáo Bartolomé de las Casas 00:04:09.313 --> 00:04:11.097 đặt chân đến đảo, ông viết: 00:04:11.097 --> 00:04:16.837 Từ năm 1494 -1508, có trên 3 triệu người bỏ mạng 00:04:16.837 --> 00:04:19.920 do chiến tranh, làm nô lệ và khai thác khoáng sản. 00:04:19.920 --> 00:04:23.003 Ai trong thế hế hệ tương lai có thể tin được điều này?" 00:04:23.003 --> 00:04:26.086 "Tôi không chắc là mình tin vào những con số đó." 00:04:26.086 --> 00:04:29.506 "Vậy không có cách nào khác để ngày lễ này được ăn mừng à?" 00:04:29.506 --> 00:04:31.278 "Ở vài nước Châu Mỹ Latinh, 00:04:31.278 --> 00:04:34.207 họ ăn mừng ngày này nhưng dưới nhiều cái tên, 00:04:34.207 --> 00:04:36.016 như Día de la Raza. 00:04:36.016 --> 00:04:39.437 Ăn mừng vì thổ dân cùng nền văn hóa của họ 00:04:39.437 --> 00:04:41.589 đã sống sót qua thời kỳ thuộc địa. 00:04:41.599 --> 00:04:44.583 Một số nơi trên nước Mỹ cũng đã đổi tên ngày lễ 00:04:44.583 --> 00:04:47.724 thành Ngày Thổ Dân Châu Mỹ hay là Ngày của Người Bản Xứ 00:04:47.724 --> 00:04:50.276 và thay đổi sự tán dương sao cho phù hợp." 00:04:50.276 --> 00:04:53.542 "Vậy sao không đơn giản là đổi tên ngày lễ?" 00:04:53.542 --> 00:04:55.021 "Vì đó là truyền thống. 00:04:55.021 --> 00:04:58.976 Những người bình thường cần có người hùng và chuyện thần thoại. 00:04:58.976 --> 00:05:02.511 Sao ta không thể cứ ăn mừng như đã từng suốt một thế kỷ qua, 00:05:02.511 --> 00:05:05.573 thay vì đào sâu vào chi tiết trong lịch sử? 00:05:05.573 --> 00:05:08.570 Thực chất, có ai ăn mừng tội diệt chủng đâu." 00:05:08.570 --> 00:05:12.506 "Truyền thống thay đổi theo thời gian và cách ta chọn để lưu giữ nó 00:05:12.506 --> 00:05:14.860 nói lên nhiều điều về giá trị của chúng ta." 00:05:14.860 --> 00:05:18.123 "Chà, có vẻ như việc cho quan toà mệt mỏi này 00:05:18.123 --> 00:05:21.386 một ngày nghỉ không nằm trong những giá trị đó rồi." 00:05:21.386 --> 00:05:24.549 Truyền thống và ngày lễ quan trọng với mọi nền văn hóa 00:05:24.549 --> 00:05:26.415 nhưng người hùng trong thời đại này 00:05:26.415 --> 00:05:28.751 có thể là bạo chúa ở thời đại tiếp theo, 00:05:28.751 --> 00:05:32.992 khi kiến thức lịch sử được mở rộng và giá trị của ta, theo đó, tăng lên 00:05:32.992 --> 00:05:36.234 việc quyết định truyền thống có ý nghĩa gì ngày hôm nay 00:05:36.234 --> 00:05:40.022 là một phần thiết yếu trong việc đưa lịch sử ra toà phán xét.