0:00:08.719,0:00:11.675
İnsan gözü harika bir mekanizma.

0:00:11.675,0:00:15.665
Birkaç fotondan direkt güneş ışığına[br]kadar herhangi bir yeri algılayabilir

0:00:15.665,0:00:19.081
ya da odak noktasını, önündeki ekrandan

0:00:19.081,0:00:22.631
uzaktaki ufuk çizgisine saniyenin[br]üçte birinde değiştirebilir.

0:00:22.631,0:00:25.979
Aslında böyle inanılmaz[br]bir esneklik için gereken yapılar

0:00:25.979,0:00:28.418
bir zamanlar o kadar karmaşık [br]olarak görüldü ki

0:00:28.418,0:00:33.499
Charles Darwin'in kendisi bile gözün[br]evrimleştiği fikrinin

0:00:33.499,0:00:37.456
mümkün olan en yüksek derecede saçma[br]göründüğünü kabul etti;

0:00:37.456,0:00:42.981
ama gözün evrimi 500 milyon yıldan[br]daha önce başlamıştı.

0:00:42.981,0:00:44.892
İnsan gözünün hikayesi,

0:00:44.892,0:00:47.255
öglena gibi tek hücreli canlılarda bulunan

0:00:47.255,0:00:51.472
basit bir ışık beneği ile başladı.

0:00:51.472,0:00:53.843
Bu yapı ışığa duyarlı,[br]organizmanın kamçısına

0:00:53.843,0:00:56.412
bağlı olan proteinler yığınıdır.

0:00:56.412,0:01:00.002
Işığı ve yiyeceği bulduğunda aktifleşir.

0:01:00.002,0:01:05.037
Bu ışık beneğinin daha karmaşık bir türü,[br]yassı solucan olan planaryada bulunur.

0:01:05.037,0:01:07.512
Kase biçim gelen ışığın[br]yönünün algılanmasını

0:01:07.512,0:01:12.035
düz biçimden daha iyi sağlar.

0:01:12.035,0:01:13.768
Başka kullanımları içinde,

0:01:13.768,0:01:19.488
bu beceri, organizmanın gölge bulmasını[br]ve avcılardan saklanabilmesini sağlar.

0:01:19.488,0:01:20.922
Binlerce yıldan fazla sürede,

0:01:20.922,0:01:23.429
böyle ışık kaseleri[br]bazı organizmalarda derinleştikçe

0:01:23.429,0:01:26.453
öndeki açıklık küçüldü.

0:01:26.453,0:01:31.187
Sonuç iğne deliği etkisiydi. Bu etki[br]göze sadece ince bir ışık demetinin

0:01:31.187,0:01:36.464
girmesine izin verip bozulmayı azaltarak[br]çözünürlüğü çarpıcı bir ölçüde artırdı.

0:01:36.464,0:01:39.083
Ahtapotun atası olan notilusda,

0:01:39.083,0:01:44.558
iğne deliği gözü ileri çözünürlüğü ve[br]yönsel algılamayı sağlar.

0:01:45.148,0:01:48.559
İğne deliği basit görüntülerin[br]oluşumunu sağlasa da,

0:01:48.559,0:01:52.487
bildiğimiz göze doğru giden[br]en önemli adım mercektir.

0:01:52.487,0:01:54.109
Merceğin, enfeksiyonu önlemek için

0:01:54.109,0:01:58.556
açıklığı kapatan, ışık duyarlılığını ve[br]ışığın işlemden geçmesini

0:01:58.556,0:02:01.617
en iyi hale getiren sıvıyla[br]gözün içinin dolmasına imkan veren

0:02:01.617,0:02:05.235
şeffaf hücrelerden[br]evrimleştiği düşünülüyor.

0:02:05.235,0:02:07.435
Yüzeyde oluşan kristal proteinler,

0:02:07.435,0:02:09.905
ağ tabaka üzerindeki tek bir noktaya

0:02:09.905,0:02:13.275
ışığı odaklamada yararlı olduğunu[br]kanıtlayan bir şekil yarattı.

0:02:13.275,0:02:17.480
Gözün adapte olabilmesinde[br]mercek en önemli olan yapıdır.

0:02:17.480,0:02:21.789
Yakın ve uzak görüşe uyum[br]sağlamak için merceğin eğriliği değişir.

0:02:21.789,0:02:24.681
Mercekle birlikte bu iğne deliği[br]kamerasının şekli,

0:02:24.681,0:02:29.484
eninde sonunda insan gözüne[br]evrimleşecek şeyin temelini oluşturdu.

0:02:29.484,0:02:33.193
Daha ileri bir gelişme, iris denilen,[br]göze giren ışık miktarını

0:02:33.193,0:02:36.694
kontrol eden renkli bir halkayı ve[br]

0:02:36.694,0:02:39.982
sklera denilen, gözün yapısını koruyan,

0:02:39.982,0:02:41.910
sağlam, beyaz, dış bir tabakayı ve

0:02:41.910,0:02:45.469
koruyucu ince örtü salgılayan[br]göz yaşı bezlerini içerecekti;

0:02:45.469,0:02:46.909
ama eşit derecede önemli olan,

0:02:46.909,0:02:49.489
aldığı daha keskin ve[br]renkli görüntüleri işlemek için

0:02:49.489,0:02:51.501
görsel korteksin genişlemesiyle,

0:02:51.501,0:02:56.157
gözün evrimine eşlik[br]eden beynin evrimiydi.

0:02:56.157,0:03:00.242
Artık biliyoruz ki gözümüz ideal[br]bir tasarım şaheseri olmaktan uzak olup,

0:03:00.242,0:03:04.342
adım adım ilerleyen[br]evrimin izlerini taşır.

0:03:04.342,0:03:07.561
Örneğin, insanlarda ağ tabakası[br]tersine çevrilmiştir ve

0:03:07.561,0:03:11.249
ışığı algılayan hücreler[br]göz açıklığına karşı ters yöne bakar.

0:03:11.249,0:03:12.904
Bu durum kör nokta ile sonuçlanır.

0:03:12.904,0:03:15.626
Optik sinir, arkadaki ışığa duyarlı[br]tabakaya ulaşmak için

0:03:15.626,0:03:18.382
ağ tabakayı delmek zorundadır.

0:03:18.382,0:03:21.528
Bağımsız olarak evrimleşen,[br]kafadan bacaklıların

0:03:21.528,0:03:23.187
benzer görünen gözleri

0:03:23.187,0:03:27.970
kör nokta olmadan görmelerini sağlayan[br]öne doğru bakan ağ tabakaya sahiptir.

0:03:27.970,0:03:30.794
Başka yaratıkların gözleri[br]farklı adaptasyonlar gösterir.

0:03:30.794,0:03:33.732
Dörtgöz balık denilen anableps,

0:03:33.732,0:03:38.802
suyun üstüne ve altına bakmak için[br]iki bölüme ayrılmış gözlere sahiptir.

0:03:38.802,0:03:42.258
Hem avcılarını hem de avlarını[br]görmek için mükemmeldir.

0:03:42.258,0:03:47.465
Klasik olarak gece avcıları olan kediler[br]yansıtıcı bir tabakayla evrimleştiler.

0:03:47.465,0:03:51.185
Bu tabaka, gözün algılayabileceği ışık[br]miktarını maksimuma ulaştırır ve

0:03:51.185,0:03:55.715
mükemmel gece görüşünü sağlamakla birlikte[br]kedilere özgü göz parıltısını verir.

0:03:55.715,0:04:00.468
Bunlar hayvanlar alemindeki geniş[br]göz çeşitliliğinin sadece birkaç örneği.

0:04:00.468,0:04:04.869
Eğer bir göz tasarımı yapabilseydin,[br]farklı bir şekilde yapar mıydın?

0:04:04.869,0:04:07.632
Bu soru o kadar da garip değil.

0:04:07.632,0:04:11.365
Bugünlerde doktorlar ve bilim insanları[br]görme engellilere yardım etmek amacıyla

0:04:11.365,0:04:15.662
biyomekanik implantların tasarlanması[br]için farklı göz yapılarını araştırıyorlar.

0:04:15.662,0:04:18.279
Çok uzak olmayan bir gelecekte,

0:04:18.279,0:04:22.200
insan gözünün hassaslığında ve[br]esnekliğinde yapılan makineler

0:04:22.200,0:04:26.283
kendi evriminin bile ötesine[br]geçmesini sağlayabilir.