Dag iedereen. Het is een beetje raar, want ik schreef dat mensen digitaal gingen worden, maar ik had niet gedacht dat het zal zo snel zou gebeuren en wel met mij. Maar hier sta ik als digitale avatar en hier zijn jullie, laten we dus beginnen. Laten we beginnen met een vraag. Hoeveel fascisten zijn er vandaag in het publiek? (Gelach) Het is een beetje moeilijk te zeggen omdat we vergeten zijn wat fascisme is. Mensen gebruiken nu de term ‘fascist’ als een soort algemene belediging. Of ze verwarren fascisme met nationalisme. Dus laten we even verduidelijken wat het fascisme eigenlijk is en hoe het verschilt van nationalisme. De mildere vormen van nationalisme waren een van de meest weldoende menselijke creaties. Naties zijn gemeenschappen van miljoenen vreemden die elkaar niet echt kennen. Bijvoorbeeld ken ik de acht miljoen mensen niet die mijn Israëlisch staatsburgerschap delen. Maar dankzij het nationalisme kunnen we allemaal voor elkaar zorgen en effectief samenwerken. Dit is erg goed. Sommige mensen, zoals John Lennon, dachten dat zonder nationalisme, de wereld een vredig paradijs zou zijn. Maar veel waarschijnlijker zouden we zonder nationalisme in tribale chaos hebben geleefd. Als je vandaag naar de meest welvarende en vreedzame landen in de wereld kijkt, landen als Zweden, Zwitserland en Japan, zul je zien dat ze een heel sterk gevoel van nationalisme hebben. Daar tegenover staan landen die een sterk gevoel van nationalisme missen, zoals Congo, Somalië en Afghanistan, eerder gewelddadig en arm. Wat is dan fascisme en hoe verschilt het van nationalisme? Nationalisme vertelt me dat mijn volk uniek is en dat ik speciale verplichtingen heb jegens mijn volk. Fascisme vertelt me daarentegen dat mijn volk het beste is en dat ik er exclusieve verplichtingen tegenover heb. Ik hoef me geen zorgen te maken over iets of iemand anders dan mijn volk. Meestal hebben mensen natuurlijk vele identiteiten en loyaliteit tegenover verschillende groepen. Zo kan ik een goed patriot en trouw aan mijn land zijn en tegelijkertijd trouw zijn aan mijn familie, mijn buurt, mijn beroep, de mensheid als geheel, waarheid en schoonheid. Natuurlijk, als ik verschillende identiteiten en loyaliteiten heb, creëert dat soms conflicten en complicaties. Maar ja, wie zei ooit dat het leven gemakkelijk was? Het leven is gecompliceerd. Wen er maar aan. Fascisme krijg je als mensen proberen om complicaties te negeren en om het leven te gemakkelijk voor zichzelf te maken. Fascisme ontkent alle identiteiten met uitzondering van de nationale identiteit en dringt erop aan dat ik alleen verplichtingen jegens mijn volk heb. Als mijn volk eist dat ik mijn familie opoffer, dan zal ik mijn familie opofferen. Als mijn volk eist dat ik miljoenen mensen dood, dan zal ik miljoenen mensen doden. En als mijn volk eist dat ik waarheid en schoonheid verraad, dan zal ik waarheid en schoonheid verraden. Hoe evalueert een fascist bijvoorbeeld kunst? Hoe bepaalt een fascist of een film goed of slecht is? Heel, heel, heel eenvoudig. Er is eigenlijk maar één maatstaf: is de film in het belang van de natie, dan is het een goede film. Als de film het belang van de natie niet dient, is het een slechte film. Dat is het. Evenzo, hoe beslist een fascist wat kinderen op school leren? Nogmaals, het is heel eenvoudig. Er is slechts één maatstaf: je leert de kinderen dingen die het belang van de natie dienen. De waarheid heeft geen belang. De verschrikkingen van Wereldoorlog II en de Holocaust herinneren ons aan de verschrikkelijke gevolgen van deze manier van denken. Maar meestal, als we het hebben over de kwalen van het fascisme, doen we dat op een ineffectieve manier, omdat we de neiging hebben om het fascisme af te schilderen als een afschuwelijk monster, zonder echt uit te leggen wat er zo verleidelijk aan is. Net als Hollywoodfilms die slechteriken -- Voldemort, Sauron of Darth Vader -- lelijk, gemeen en wreed afschilderen. Ze zijn zelfs wreed tegenover hun medestanders. Als ik deze films zie, begrijp ik nooit waarom iemand in de verleiding zou komen om een walgelijke griezel als Voldemort te volgen? Het probleem met het kwaad in het echte leven is, dat het kwade er niet per se lelijk hoeft uit te zien. Het kan er erg mooi uitzien. Dit is iets dat het christendom heel goed wist, en de reden waarom in de christelijke kunst, in tegenstelling tot Hollywood, Satan wordt meestal afgebeeld als een prachtige vent. Daarom is het zo moeilijk om de verleidingen van Satan te weerstaan, en ook zo moeilijk om de verleidingen van het fascisme te weerstaan. Fascisme maakt dat mensen zichzelf zien als behorend tot het mooiste en belangrijkste ding in de wereld: de natie. En dan denken mensen: "Nou, ze leerden ons dat het fascisme lelijk is. Maar als ik in de spiegel kijk, zie ik iets heel moois, dus kan ik toch geen fascist zijn, niet?" Fout. Dat is het probleem met het fascisme. Als je in de fascistische spiegel kijkt, zie je jezelf zo veel mooier dan je werkelijk bent. In de jaren 1930, toen de Duitsers in de fascistische spiegel keken, zagen ze Duitsland als het mooiste in de wereld. Als vandaag de Russen in de fascistische spiegel kijken, zien ze Rusland als het mooiste in de wereld. En als Israëli's in de fascistische spiegel kijken, zullen zij Israël zien als het mooiste in de wereld. Dit betekent niet dat we nu worden geconfronteerd met een herhaling van de jaren 1930. Fascisme en dictaturen kunnen terugkomen, maar ze zullen terugkomen in een nieuwe vorm, een vorm die veel relevanter is voor de nieuwe technologische realiteit van de 21ste eeuw. In oude tijden was land de belangrijkste troef in de wereld. Politiek was daarom de strijd om zeggenschap over land. Dictatuur betekende dat al het land eigendom was van één enkele heerser of een kleine oligarchie. In de moderne tijd werden machines belangrijker dan land. Politiek werd de strijd om zeggenschap over de machines. En dictatuur betekende dat te veel van de machines werden geconcentreerd in de handen van de overheid of van een kleine elite. Nu vervangt data zowel land als machines als de belangrijkste troef. Politiek wordt de strijd om de datastromen te controleren. Dictatuur betekent nu dat te veel data terechtkomen in handen van de overheid of van een kleine elite. Het grootste gevaar dat de liberale democratie nu loopt is dat de revolutie in informatietechnologie dictaturen efficiënter zullen maken dan democratieën. In de 20ste eeuw versloegen democratie en kapitalisme het fascisme en het communisme omdat de democratie beter was in het verwerken van data en het nemen van beslissingen. Voor de 20e-eeuwse technologie was het gewoon niet efficiënt om te proberen om te veel gegevens en te veel macht op één plek te concentreren. Maar het is geen natuurwet dat centrale dataverwerking altijd minder efficiënt zal zijn dan gedistribueerde gegevensverwerking. Met de opkomst van kunstmatige intelligentie en machinaal leren, wordt het misschien mogelijk om enorme hoeveelheden informatie zeer efficiënt op één plaats te verwerken, om alle beslissingen te nemen op één plaats zodat centrale gegevensverwerking misschien efficiënter wordt dan gedistribueerde gegevensverwerking. Dan zou de grootste handicap van autoritaire regimes in de 20ste eeuw -- hun poging om alle informatie op één plek te concentreren -- hun grootste voordeel worden. Een ander technologisch gevaar dat de toekomst van de democratie bedreigt, is de fusie van de informatietechnologie met biotechnologie, die zou kunnen leiden tot de creatie van algoritmes die me beter kennen dan ik mezelf ken. En als je eenmaal zulke algoritmes hebt, kan een extern systeem, zoals de overheid, niet alleen mijn beslissingen voorspellen, het kan ook mijn gevoelens, mijn emoties gaan manipuleren. Een dictator zal misschien niet in staat zijn om mij goede gezondheidszorg te verschaffen, maar hij zal in staat zijn om mij van hem te laten houden en de oppositie te haten. Democratie zal dat soort ontwikkeling moeilijk kunnen overleven omdat uiteindelijk democratie niet gebaseerd is op menselijke rationaliteit. Ze is gebaseerd op menselijke gevoelens. Tijdens verkiezingen en referenda vragen ze je niet: "Wat denk je?" Eigenlijk vragen ze: "Hoe voel je je?" Als iemand je emoties effectief kan manipuleren, wordt democratie een emotionele poppenkast. Wat kunnen we doen om de terugkeer van het fascisme en de opkomst van nieuwe dictaturen te voorkomen? De belangrijkste vraag is dan: wie controleert de gegevens? Ben je een ingenieur, zoek dan naar manieren om te voorkomen dat te veel gegevens in te weinig handen worden geconcentreerd. En vind manieren om ervoor te zorgen dat gedistribueerde dataverwerking ten minste even efficiënt is als centrale gegevensverwerking. Dit zal de beste waarborg voor de democratie zijn. Voor wie geen ingenieur is, is dan de belangrijkste vraag: hoe laten we ons niet manipuleren door degenen die de gegevens controleren. De vijanden van de liberale democratie hebben daar iets op gevonden. Ze kapen onze gevoelens. Niet onze e-mails, niet onze bankrekeningen -- ze kapen onze gevoelens van angst en haat en ijdelheid, en gebruiken vervolgens die gevoelens om de democratie van binnenuit te polariseren en te vernietigen. Eigenlijk is dat een methode die Silicon Valley uitknobbelde om ons producten te verkopen. Maar nu gebruiken de vijanden van de democratie net die methode om ons angst en haat en ijdelheid aan te smeren. Ze kunnen deze gevoelens niet uit het niets oproepen. Dus moeten ze onze zwakheden leren kennen. Om die vervolgens tegen ons te gebruiken. En daarom is het de verantwoordelijkheid van ons allen om onze zwakheden te leren kennen en ervoor te zorgen dat ze geen wapen worden in handen van de vijanden van de democratie. Onze eigen zwakheden leren kennen zal ons ook helpen om de val van de fascistische spiegel te vermijden. Zoals eerder uitgelegd, exploiteert fascisme onze ijdelheid. Het toont ons veel mooier dan we in werkelijkheid zijn. Dit is de verleiding. Maar als je jezelf echt kent, val je niet voor dit soort van vleierij. Als iemand je een spiegel voorhoudt die alle lelijke kantjes verbergt en je jezelf laat zien als veel mooier en veel belangrijker dan je werkelijk bent, sla dan die spiegel kapot. Dank je. (Applaus) Chris Anderson: Yuval, dank je. Allemachtig. Het is zo leuk om je weer te zien. Dus, als ik je begrijp, waarschuw je ons hier voor twee grote gevaren. Een ervan is de mogelijke opkomst van een verleidelijke vorm van fascisme, maar daarbij aanleunend dictaturen die niet exact fascistisch hoeven te zijn, maar alle data controleren. Ik vraag me af of er een derde zorg is die sommige mensen hier al hebben aangegeven, dat is waar, niet de overheid, maar grote bedrijven al onze data beheren. Hoe noem je dat en hoe bezorgd moeten we daarover zijn? Yuval Noah Harari: Uiteindelijk is er niet zo'n groot verschil tussen de bedrijven en de regeringen, omdat, zoals ik al zei, de vraag is: wie controleert de data? Dat is de echte regering. Of je het nu een bedrijf of een regering noemt -- als het een bedrijf is en het echt de data controleert, dan is dat onze echte regering. Dus is het verschil meer schijn dan werkelijkheid. CA: Maar voor bedrijven dan toch kan je je marktmechanismen voorstellen waardoor ze uitgeschakeld kunnen worden. Ik bedoel, als de consument gewoon beslist dat het bedrijf niet langer zijn belangen behartigt, gaat de deur open naar een andere markt. Dat lijkt makkelijker voor te stellen dan dat bijvoorbeeld de burgers opstaan en een regering opheffen die alles controleert. YNH: Nou, zover zijn we nog niet, maar nogmaals, als een corporatie je echt beter kent dan jij jezelf kent -- althans je eigen diepste emoties en verlangens kan manipuleren, terwijl je het niet eens beseft -- zal je denken dat dit je authentieke zelf is. Dus in theorie, ja, in theorie kan je opstaan tegen een bedrijf net zoals je je in theorie tegen een dictatuur kunt verzetten. Maar in de praktijk is het uiterst moeilijk. CA: Zoals je in ‘Homo Deus’ beweert dat dit de eeuw zou zijn waar mensen een soort goden werden, hetzij door de ontwikkeling van kunstmatige intelligentie of door middel van genetische manipulatie. Heeft dit vooruitzicht van verschuiving of instorting van het politieke systeem je mening over die mogelijkheid beïnvloed? YNH: Nou, ik denk dat het het nog waarschijnlijker maakt, en waarschijnlijker dat het sneller zal gebeuren, want in tijden van crisis zijn mensen bereid om risico's te nemen die ze anders niet zouden nemen. Mensen zijn bereid om allerlei soorten van ‘hoog risico, hoge winst’-technieken uit te proberen. Dit soort crises kunnen dezelfde functie hebben als de twee wereldoorlogen in de 20ste eeuw. De twee wereldoorlogen versnelden in hoge mate de ontwikkeling van nieuwe en gevaarlijke technologieën. Hetzelfde zou kunnen gebeuren in de 21e eeuw. Ik bedoel, je moet wel een beetje gek zijn om te snel te gaan op gebied van, laten we zeggen, genetische manipulatie. Maar nu heb je meer en meer gekke mensen die verantwoordelijk zijn voor verschillende landen in de wereld, dus de kans neemt toe, niet af. CA: Alles bij elkaar heb jij, Yuval, deze unieke visie. Draai de klok 30 jaar vooruit. Wat denk je -- gaat de mensheid zich erdoorheen spartelen, dan terugkijken en zeggen: "Wow, dat scheelde weinig, maar we raakten erdoor" Of niet? YNH: Tot nu toe slaagden we erin om alle voorgaande crises te overwinnen. En vooral als je kijkt naar de liberale democratie en je denkt dat alles nu slecht gaat, vergeet dan niet hoeveel erger het er in 1938 of in 1968 uitzag. Dit is echt niets, dit is slechts een kleine crisis. Maar je kunt nooit weten, omdat, als historicus, weet ik dat je de menselijke domheid nooit moet onderschatten. (Gelach) (Applaus) Het is een van de sterkste krachten die de geschiedenis vormgeven. CA: Yuval, het was een absoluut genot om je bij ons te hebben. Dank je voor deze virtuele reis. Nog een fijne avond in Tel Aviv. Yuval Harari! YNH: Heel erg bedankt. (Applaus)